Türkiye’deki outdoor sektörü üzerine bilgiler içeren önceki yazının devamı niteliğindeki bu yazımızda;
Outdoor gelir ilişkisi nedir sorusunun cevabını,
Outdoor malzemelerinin finansmanını,
Outdoor aktivitelerinde güvenlik konusunu açıklayacağız.
Outdoor Gelir İlişkisi:
Outdoor kelimesinin içerdiği anlamlar dikkate alındığında bu soru cevapsız görülebilir. Himalayalarda tırmanış yapmak isteyen bir sporcu ile mahallesindeki parkta yürüyüşe çıkan bir emeklinin outdoor ihtiyaçları farklıdır. Kampçılık yapan bir/kaç kişi ile haftasonu grup veya kulüp olarak birkaç saatlik trekking/hiking etkinliği yapan kişinin de hem yaşları hem de gelir seviyesi çok farklı olabilir. Biz bu yazımızda genel olarak sorulara cevap vermeye çalışacağız.
Outdoor aktivitelerine katılım ile gelir arasındaki ilişki fırsat teorisi ile açıklanabilir. Bu teoriye göre doğa aktivitelerine katılım oranı outdoor yapılan mekanın ve buradaki kaynakların halka açık olma durumu, ulaşılabilirliği ve maliyeti ile orantılıdır. Yukarıda ifade ettiğimiz gibi Himalayalar ile mahalle parkına ulaşım arasında farklar vardır.
Düşük gelir, maliyetli outdoor aktivitelerine katılımı kendiliğinden azaltacaktır. Düşük gelir doğa faaliyetlerine daha az katılıma olanak sağladığı için bireylerin daha çok başkalarıyla beraber yapacakları etkinlikleri tercih etmesi söz konusudur. Gelir arttıkça bireylerin daha maliyetli etkinlikleri tercih etmesi, etkinliklerdeki katılım sayısını arttırması, daha çok yalnız katılabileceği etkinlikleri tercih etmesi yine fırsat teorisi içinde değerlendirilmektedir.
En Ucuzu Doğa Yürüyüşü (Hiking):
Doğa yürüyüşü/hiking/trekking outdoor aktiviteleri inde en ucuz ve maliyetsiz olanıdır. Özellikle profesyonel olarak hiking veya trekking yapmayanlar için doğada kısa bir gezinti dahi outdoor aktivitesi olarak adlandırılabilir. Doğa yürüyüşçülerinin büyük ölçüde etkinlik için ayrılan bütçeyi yeterli görmeleri yapılan aktivitenin mevcut tasarımıyla düşük bedellere mal olması ve günü birlik etkinliklerin gerektirdiği malzeme gereksiniminin düşük olmasıdır. Doğa yürüyüşü maliyetinin düşüklüğü yanında yüksek psikolojik ve fiziki getirileriyle outdoor faaliyetleri içerisinde ön plana çıkmaktadır.
Doğa yürüyüşleri daha az malzeme masrafı ve cari harcamalar gerektireceği için, diğerlerinden daha az bütçe ile günübirlik aktiviteler şeklinde yapılabilmektedir. Doğa yürüyüşünde ise kişiler ya etkinliğe kendi malzemeleriyle katılmaktadırlar veya hiç kimseden malzeme almadan malzemesiz katılmaktadırlar. Çoğunlukla doğa yürüyüşü için nitelikli malzeme ya da yüksek seviyede güvenlik tedbiri alma ihtiyacı olmadığı için masrafsızdır.
Kaya tırmanışı ve dağcılıkta kullanılan malzemelerin her etkinlikte deforme olması, eskimesi, malzemenin raf ömrü gibi sebeplerle yüksek malzeme maliyetlerinin ortaya çıkması, etkinliklerin günü birlik faaliyetlere oranla daha uzun sürmesi ve daha fazla maliyet gerektirmesi sebebiyle katılımcıların ayırdıkları bu bütçe yeterli olmamaktadır.
Doğa yürüyüşü yapan bireylerin çoğunluğunun emekliler ve kamu çalışanları olmasının nedeni daha çok serbest zamana sahip olmaları veya bu tur aktivitelerin hafta sonu tatillerinde günübirlik düzenleniyor olması, aktivitenin daha az risk ve fiziksel zorluk içermesidir.
Outdoor Malzemeleri:
Dünya üzerinde ve Türkiye’de artan şehirleşme ile birlikte doğa sporları malzemeleri son yıllarda çeşit olarak artmış, bu nedenle de ulaşılabilirliği kolaylaşmış büyük bir sektör oluşturmuştur. Ülkemizde özellikle 2010’lu yıllardan sonra deyim yerindeyse bu alanda patlama yaşanmaktadır. Outdoor malzeme, Outdoor ayakkabı, Outdoor bot gibi kelimeler günlük olarak arama motorlarında her zaman sıralamaya girmektedir.
Artık birçok malzeme dünyanın her yerinden sipariş edilebildiği gibi dünyanın birçok yerinde malzeme taşımak zorunda olmadan kiralanabilmektedir. Özellikle bütün dünyadan sporcu çeken Himalayaların bulunduğu Nepal ve Hindstan’da dağcılık ve tırmanma ile ilgili ekipmanlar yerel halktan kiralanmakta, malzeme taşıma sıkıntısı aşılmaktadır. Türkiye’de outdoor tedarikçileri yüksek gelişme hızındadır ve bu hızın artarak devam edeceğini öngörebiliriz.
Outdoor ve Güvenlik:
Burada yine ifade etmek gerekir ki outdoor kavramının içerisine tehlikeli ekstrem sporlardan doğada yürümeye kadar olan onlarca çeşit aktivite girmektedir. Dolayısıyla her aktivitenin güvenlik riski ve hazırlık aşaması çok farklıdır. Daha önceki yazılarımızda outdoor ve güvenlik konusunu outdoor ve risk yönetimi başlığı altında 3 ayrı yazı ile incelemiştik. Dileyenler detaylı bilgi için diğer bölümlerdeki yazılarımıza bakabilirler.
Yapılan araştırmalarda outdoor katılımcılarının çoğunluğunun aktivitelere katılırken güvenlik önlemleri alıyor olması nedeniyle bilinçli ve donanımlı katıldıkları sonucunu ortaya koymaktadır. Bu oranlar kazaların da azalmasını sağlamaktadır.
Güvenlik alanındaki gelişmelerin yol açtığı sonuçlar aktivitelere katılımın yaygınlaşmasını olumlu yönde etkilemektedir. Bununla birlikte kadınların outdoor etkinliklerine katılımda erkeklere oranla zorlandığı ve daha çok güvenlik beklentileri olduğu birçok çalışmada ortaya çıkmıştır.
Doğa sporlarının hepsi değişik riskler içermektedir. Bu nedenle doğaya gitmeden önce iyi bir planlama yapılıp her durum gözden geçirilmeli ve güvenlik önlemleri alınmalıdır. Özellikle acil durum planlaması yapılmalı, bu durumlar değerlendirilip aktivite katılımcılarıyla birlikte tartışılmalı, onlara ne yapacakları aktarılmalıdır. Çünkü katılımcılardan çoğu liderin uyarılarını dikkate alıyorlar.
Doğa yürüyüşü için çok kısa pratik bilgiler içeren brifingler aktivitenin hemen öncesinde verilebilmektedir, bundan dolayı bu aktivitelerde kazalara daha az rastlanmaktadır.
Güvenlikle ilgili bu sporlara özel yasal düzenlemeler olmamasından dolayı bireyler kendi sorumluluklarını almış kabul edilmektedir, ancak bu sporları yaptıran acentelerde ayni yolu izleyip bireylerin riskin farkında olup kendi risklerini üstlendiklerine dair kontrat imzalatmaktadırlar.
Burada ticari organizasyonların yeterli önlem alıp almadıklarını, bireylerin bu aktivitelere katılırken yeterli olup olmadıklarını veya gidilen yerin doğru yer, doğru zamanda olup olmadığını sorgulayan bir otorite bulunmamaktadır. Bunlardan dolayı organize kurtarma operasyonları yapılamamakta, gönüllülükle yürütülmektedir. Buna özel sigortalar yurt dışı destekli olmakta ve oldukça yüksek maliyetler içermektedir.
Her türlü görüş, düşünce, öneri, istek ve geri dönüşleriniz bizim için değerlidir, lütfen yazınız. http://www.turkeyoutdoor.org
Çoğunlukla yararlanılan Kaynak: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü “Ayşe Kalkan”’ın hazırladığı “Açık Alan Rekreasyonu, Doğa Sporları Yapan Bireylerin Bu Sporları Yapma Nedenleri: Antalya Örneği” başlıklı Yüksek Lisans Tezi