Milli Park Nedir?

Milli Park Ne Demektir?

Milli Park Nedir? Milli Parklar Bilimsel ve estetik bakımdan, milli ve milletlerarası ender bulunan tabii ve kültürel kaynak değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip tabiat parçalarıdır.

Milli Park kavramı ve uygulaması dünyada ilk kez, 1872 yılında ABD’nde 899 100 ha büyüklüğündeki “Yellowstone Milli Parkı” ilanını sağlayan özel bir kanunla başlatılmıştır. Türkiye’de de; 31 Ağustos 1956 tarihinde kabul edilen 6831 sayılı Orman Kanununun “VI. Milli parklar:” başlığı altındaki 25. maddesinde “Orman Genel Müdürlüğü”; mevkii ve özelliği dolayısıyla lüzum göreceği ormanları ve orman rejimine giren sahaları; bilim ve fennin istifadesine tahsis etmek, tabiatı muhafaza etmek, yurdun güzelliğini sağlamak, toplumun çeşitli spor ve dinlenme ihtiyaçlarını karşılamak, turistik hareketlere imkan vermek maksadıyla, milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma sahaları ve orman mesire yerleri olarak ayırır, düzenler, yönetir ve gerektiğinde işletir veya işlettirir denilerek Milli Park kavramı ilk kez yasal zeminde yerini almıştır.

6831 sayılı Orman Kanununun 25. maddesinin ilk uygulaması ise, 1958 yılında ilan edilen Yozgat Çamlığı Milli Parkı’nın ilanıdır. İç Anadolu’daki antik çağlardan kalma kalıntı ormanlarından biri olması nedeniyle 5 Şubat 1958 tarihinde millî park ilan edilen Yozgat Çamlığı Millî Parkı Türkiye’nin ilk millî parkıdır. Yukarıdaki resim Yozgat Çamlığı Milli Parkına aittir.

Türkiye’de millî park kavramı ilk kez Selahattin İnal tarafından gündeme getirilmiş, “doğa koruma alanlarının millî park statüsü taşıması gerektiği ve doğal güzellik ile turistik potansiyel kıstaslarına göre belirlenmesi gerektiği” savunulmuştur. Kavram, 31 Ağustos 1956 tarihinde kabul edilen Orman Kanunu’nun 25. maddesinde yer bularak ilk kez yasal düzlemde yer almıştır.

Kanunla millî parkların sorumluluğu kendisine verilen Orman Genel Müdürlüğü, gerekli gördüğü ormanlık bölgelerin fauna ve florasının korunması şartıyla bilimsel ve halka açık spor ile mesire alanı olarak kullanılması amaçlarıyla herhangi bir bölgeyi millî park ilan etmekle yetkili kılınmıştır.

Türkiye’deki Korumalı Bölgeler

Türkiye’deki korumalı bölgeler
Tür	Bölge	Alan (ha)
Millî parklar	45	880.883
Tabiat parkları	247	106.775
Tabiat koruma alanları	30	46.787
Yaban koruma alanları	82	1.163
Tabiat anıtları	116	9.239
Sulak alanlar	82	998.794
Toplam	602	2.043.641

 1983 yılına kadar yalnızca orman örtüsüne sahip olan yerler millî park dâhilinde değerlendirilirken 9 Ağustos 1983 tarihinde kabul edilen Millî Parklar Kanunu ile ormanlık olmasa bile tarihî, turistik ya da kültürel değere haiz alanların da millî park ilan edilmesi sağlanarak tabiat parkı, tabiat koruma alanı, tabiat anıtı gibi yeni koruma statüleri tesis edilmiştir.

Kanunun güncel hâline göre Tarım ve Orman Bakanlığı tasarrufunda olan millî park alanlarının belirlenmesi bu bakanlığın yanı sıra imar konularında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve tarihî ile turistik konularda Kültür ve Turizm Bakanlığının görüşleri alınarak sağlanmaktadır.

Millî park arazileri kamuya ait olmakla birlikte kişilere ait alanların millî park şartlarını taşıdığı durumlarda Kamulaştırma Kanunu’na dayanılarak Tarım ve Orman Bakanlığınca kamulaştırma, devir, tahsis ya da bağış gibi formüllerle ilgili alan devletleştirilmekte ve millî park ilan edilmektedir.

Tarım ve Orman Bakanlığı millî parkların düzenleme, yönetme, işletme veya işlettirme haklarına sahiptir.

 Bahsi geçen işlettirme hakkı yalnızca devlet ormanı kapsamında olmayan millî parklar için geçerli olup devlet ormanlarının işletme hakkı anayasanın 169. maddesi gereğince devredilememektedir.

Tarım ve Orman Bakanlığının tasarrufunda bulunan millî parkların idaresi daha özelde bakanlığa bağlı Doğa Koruma ve Millî Parklar Genel Müdürlüğü altında teşkilatlandırılan Millî Parklar Dairesi Başkanlığınca yürütülmektedir.

Türkiye’de 45 millî park bulunmakta olup bunlar toplam 880.883 hektardır. (8.808,83 km²)

Milli Parklar Listesi

Türkiye’deki milli parkların listesi aşağıdadır.

1	Millî park	Bulunduğu il(ler)	İlan tarihi	Yüzölçümü
2	Ağrı Dağı Millî Parkı	Ağrı, Iğdır	17.Kas.04	88.015 hektar (880,15 km2)
3	Aladağlar Millî Parkı	Adana, Kayseri, Niğde	21.Nis.95	55.064 hektar (550,64 km2)
4	Altınbeşik Mağarası Millî Parkı	Antalya	31.Ağu.94	1.147 hektar (11,47 km2)
5	Altındere Vadisi Millî Parkı	Trabzon	9.Eyl.87	4.468 hektar (44,68 km2)
6	Başkomutan Tarihî Millî Parkı	Afyon, Kütahya, Uşak	8.Kas.81	34.834 hektar (348,34 km2)
7	Beydağları Sahil Millî Parkı	Antalya	16.Mar.72	31.166 hektar (311,66 km2)
8	Beyşehir Gölü Millî Parkı	Konya	11.Oca.93	86.855 hektar (868,55 km2)
9	Boğazköy-Alacahöyük Millî Parkı	Çorum	21.Eyl.88	2.600 hektar (26 km2)
10	Botan Vadisi Millî Parkı	Siirt	15.Ağu.19	11.384 hektar (113,84 km2)
11	Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası Millî Parkı	Aydın	19.May.66	27.598 hektar (275,98 km2)
12	Gala Gölü Millî Parkı	Edirne	5.Mar.05	6.087 hektar (60,87 km2)
13	Güllük Dağı Millî Parkı	Antalya	3.Kas.70	6.700 hektar (67 km2)
14	Hakkâri Cilo ve Sat Dağları Millî Parkı	Hakkâri	26.Eyl.20	27.500 hektar (275 km2)
15	Hatila Vadisi Millî Parkı	Artvin	31.Ağu.94	16.944 hektar (169,44 km2)
16	Honaz Dağı Millî Parkı	Denizli	21.Nis.95	9.429 hektar (94,29 km2)
17	Ilgaz Dağı Millî Parkı	Çankırı, Kastamonu	2.Haz.76	1.118 hektar (11,18 km2)
18	İğneada Longoz Ormanları Millî Parkı	Kırklareli	13.Kas.07	3.155 hektar (31,55 km2)
19	İstiklâl Yolu Tarihî Millî Parkı	Ankara, Çankırı, Kastamonu	2.Kas.18	235 hektar (2,35 km2)
20	Kaçkar Dağları Millî Parkı	Artvin, Erzurum, Rize	31.Ağu.94	52.970 hektar (529,7 km2)
21	Karagöl-Sahara Millî Parkı	Artvin	31.Ağu.94	3.251 hektar (32,51 km2)
22	Karatepe-Aslantaş Millî Parkı	Osmaniye	29.May.58	4.143 hektar (41,43 km2)
23	Kazdağı Millî Parkı	Balıkesir	17.Nis.94	20.935 hektar (209,35 km2)
24	Kızıldağ Millî Parkı	Isparta	9.May.69	55.106 hektar (551,06 km2)
25	Kop Dağı Müdafaası Tarihî Millî Parkı	Bayburt, Erzurum	15.Kas.16	6.335 hektar (63,35 km2)
26	Kovada Gölü Millî Parkı	Isparta	3.Kas.70	6.551 hektar (65,51 km2)
27	Köprülü Kanyon Millî Parkı	Antalya	12.Ara.73	35.719 hektar (357,19 km2)
28	Kuşcenneti Millî Parkı	Balıkesir	27.Tem.59	17.058 hektar (170,58 km2)
29	Küre Dağları Millî Parkı	Bartın, Kastamonu	7.Tem.00	37.753 hektar (377,53 km2)
30	Malazgirt Meydan Muharebesi Tarihî Millî Parkı	Muş	5.Şub.18	238 hektar (2,38 km2)
31	Marmaris Millî Parkı	Muğla	8.Mar.96	29.206 hektar (292,06 km2)
32	Munzur Vadisi Millî Parkı	Tunceli	21.Ara.71	42.674 hektar (426,74 km2)
33	Nemrut Dağı Millî Parkı	Adıyaman, Malatya	7.Ara.88	13.827 hektar (138,27 km2)
34	Nene Hatun Tarihî Millî Parkı	Erzurum	6.Haz.09	387 hektar (3,87 km2)
35	Sakarya Meydan Muharebesi Tarihî Millî Parkı	Ankara	8.Şub.15	13.850 hektar (138,5 km2)
36	Saklıkent Millî Parkı	Antalya, Muğla	6.Haz.96	1.643 hektar (16,43 km2)
37	Sarıkamış-Allahuekber Dağları Millî Parkı	Erzurum, Kars	19.Eki.04	22.520 hektar (225,2 km2)
38	Soğuksu Millî Parkı	Ankara	19.Şub.59	1.186 hektar (11,86 km2)
39	Spil Dağı Millî Parkı	İzmir, Manisa	22.Nis.68	6.801 hektar (68,01 km2)
40	Sultansazlığı Millî Parkı	Kayseri	17.Mar.06	24.358 hektar (243,58 km2)
41	Tek Tek Dağları Millî Parkı	Şanlıurfa	29.May.07	19.335 hektar (193,35 km2)
42	Troya Tarihî Millî Parkı	Çanakkale	7.Kas.96	13.517 hektar (135,17 km2)
43	Uludağ Millî Parkı	Bursa	20.Eyl.61	13.024 hektar (130,24 km2)
44	Yedigöller Millî Parkı	Bolu	29.Nis.65	1.623 hektar (16,23 km2)
45	Yozgat Çamlığı Millî Parkı	Yozgat	5.Şub.58	267 hektar (2,67 km2)
	Yumurtalık Lagünü Millî Parkı	Adana	6.Ara.08	16.980 hektar (169,8 km2)

Her türlü görüş, düşünce, öneri, istek ve geri dönüşleriniz bizim için değerlidir, lütfen yazınız. http://www.turkeyoutdoor.org