Outdoor ve Çevre Bilinci

Outdoor aktivitelerine katılanlar doğa ile doğrudan etkileşim halindedirler. Genellikle doğal çevreyi sever ve uyum içindedirler.

Outdoor ve Çevre Bilinci

Outdoor aktivitelerine katılanlar doğa ile doğrudan etkileşim halindedirler. Genellikle doğal çevreyi sever ve uyum içindedirler. Bu nedenle outdoor/doğa etkileşiminde bulunanlar doğal çevrede düzenlenen organizasyonları hedefler ve desteklerler.

Çevre Nedir?

Çevre, canlıları çevreleyen, onları etkileyen ve onlardan etkilenen tüm aktörlerin toplamıdır.

Genel bir tanımla çevre, insan faaliyetleri ve canlı varlıklar üzerinde hemen ya da süre içerisinde dolaylı ya da dolaysız bir etkide bulunabilecek fiziksel, kimyasal, biyolojik ve toplumsal etkenlerin belirli bir zamandaki toplamıdır. Bunun yanında insan ve diğer tüm canlı varlıkları ile birlikte, doğanın ve doğadaki insan yapısı öğelerinin bütünü olan çevre, her iki yönüyle de, yani hem doğal çevre hem de insan yapısı çevre olarak insanoğlunun esenliği ve temel insan haklarından yararlanılması için ve hayatın kendisi için gerekli görülmektedir.

Doğal Çevre

Burada doğal çevre, doğal etki ve güçlerin oluşturduğu, taratılmış, insan müdahalesine maruz kalmamış veya bütün bir müdahalenin henüz değiştiremediği doğal varlıkları ifade etmektedir.

Yapay Çevre

 Yapay çevre insanlığın varoluşundan bugüne kadar süregelen sosyoekonomik evrim sürecinde, doğal çevreden de yararlanarak insan eliyle oluşturulan değer ve varlıklardır. Yapay çevre, doğal çevreden yararlanabildiği ölçüde gelişmiştir. Bu gelişim, sosyo-ekonomik, teknolojik değişme ve gelişmeler paralelinde, doğal çevre aleyhine işleyen insan-doğa ilişkisine ortam hazırlayarak çevre sorunlarının da oluşmasına neden olmuştur.

Çevre, insanı etkileyen tüm dış ortam ya da şartları içermektedir. Bir anlamda organizmanın gelişme ve hayatını etkileyen etkenler o organizmanın tüm dış koşullarının toplamıdır. Bu durumda çevre; doğal kaynakları da içeren işlenmiş ya da işlenmemiş, yapılanmış ya da yapılanmamış doğa ve maddi kültür öğelerinin birlikte oluşturduğu bir ortamdır. 

Outdoor/cular Çevre İlişkisi

İnsanların monotonluktan, sıkıcı bir şehir hayatından ve hareketsizlikten kaçış olarak, özellikle açık alan/outdoor/doğa etkileşimi etkinliklerini tercih etmeleri sonucu daha belirgin ortaya çıkmaktadır.

Her yaştan insan doğanın bir parçası olmayı, onun içinde aktivite yapmayı veya aktivitelere katılmayı istemektedir. Doğal çevre bireyi hem motive etmekte hem de pozitif yönde çeşitli uyarıcılarla birçok olumlu davranışın gelişmesine sebep olmaktadır.

Yapılan çalışmalarda bireylerin tek başına ya da grup olarak doğada olmasını sağlayan üç önemli sebebin olduğunu  ortaya koymuştur. Bunlar;

deneysel estetik,

çevresel biliş ve

davranışsal ekolojidir.

Deneysel Estetik:

Bu daha çok doğanın ve doğal çevrenin kalite boyutu ile ele alınmasına sebep olmuştur. Örneğin doğal bir yapının park olarak veya rekreasyonel bir alan olarak nasıl tasarlanacağı veya bakımının yapılacağında çevresel estetik önemli bir unsur olmuştur.

Bireyleri estetik boyutu ile neyin etkilediğinin belirlenmesi ve doğal çevrenin ona uygun hale getirilmesi önemli bir unsurdur. Estetik bir değer taşıyan deneyim yaşama fikri tüm bireylerin yaşamlarına olumlu katma değer yaratmıştır ve birey her zaman bunun tekrarını deneyimlemek isteyecektir. Birey hem içsel hem de dışsal motivasyonla bir etkinliğe katılabilir. Fakat çevresel estetiğin önemli olmasının en birincil sebebi bireylerin içsel motivasyonuna dönük uyarıcılar içermesidir.

Çevresel Biliş: 

Çevre üzerindeki algının buradaki önemi bir kaynak olarak öneminden çok bilgi olarak önemi olmasıdır. Doğal yapıların özellikleri oranın rekreatif olarak nasıl kullanılacağını belirler. Örneğin; oldukça dik bir yer bir bireyde coşturucu bir kayak deneyimini uyarabilir. Bir başka örnek; henüz yerleşime açılmamış koylarda tekne ile gezinme mavi tur yapma isteğini uyaracaktır. Bireyin bu tür ortamlara olan temayülünün (isteğinin) kategorize edilmesi gereklidir ve bu istek açık alan rekreasyonunun temelini oluşturur. Bunların bilinmesi serbest zaman etkinlikleri düzenleyen ve yönetenler için önemlidir. Her türlü ayırt edicilikte doğa içinde benzerler bir araya gelir ve bir yapıyı oluşturur. Doğa deneyimi herkes için aynı etkiye sahip değildir.

Davranışsal Ekoloji: 

Bu daha çok bireylerin günlük yaşamda doğayı nasıl algıladığı ile ilgilidir. Düzenlemeler bir alanı ve bir zaman dilimini kapsayan yapıda olmalıdır. Örneğin; bir parktaki veya doğal alandaki düzenleme belirli bir mevsimde o alanların fiziksel donanımı ve yapısıyla ilgili kısmın yanında beraber psikolojik ve sosyal boyutunu da içine almalıdır. Bu rekreatif etkinlik düzenleyicileri ve yöneticileri için önemli bir veridir.

Her türlü görüş, düşünce, öneri, istek ve geri dönüşleriniz bizim için değerlidir, lütfen yazınız. http://www.turkeyoutdoor.org

 Çoğunlukla yararlanılan Kaynak: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü “Ayşe Kalkan”’ın hazırladığı “Açık Alan Rekreasyonu, Doğa Sporları Yapan Bireylerin Bu Sporları Yapma Nedenleri: Antalya Örneği” başlıklı Yüksek Lisans Tezi