“Türkiye’nin Outdoor Sayfası” olma amacıyla çıktığımız yolda çok kısa sürede belli bir yere geldik. Yayınlarımızla özellikle outdoor, trekking, hiking, kampçılık kulüplerinin dikkatini çektik. Outdoor aktivistlerinin aradığı sağlam, nitelikli ve kullanılabilir bilgiyi üretmeye devam ediyoruz. Bu yazı dizisinde Türkiye’deki outdoor sektörü ile ilgili bilgi verilecektir.
Giriş:
Outdoor aktiviteleri katılımcılarının doğa sporları ile ilgili yayın takip edip etmedikleri ile ilgili yapılan bilimsel araştırmalarda outdoor/doğa sporları/doğada yenilenme alanlarında yeterli Türkçe yayının olmadığını görmemiz, hem de kişisel outdoor serüvenimizde bu alanda nitelikli bilginin tek bir yerde olmadığını görmemiz üzerine bu alandaki boşluğu doldurmak üzere yayına başladık.
Daha önceki bir yayınımızda Outdoor sektörünü oluşturan ekonomik ve insan kaynaklarını, outdoor sektörünü oluşturan unsurları, Türkiye’deki outdoor sektörü ve outdoor ekonomisinin durumunu kısaca açıklamıştık. Bu yazı dizimizde outdoor ekonomisi ve outdoor sektöründe yer alan insanlar ile ilgili bilimsel veriler ışığında detaylandıracağız.
Kendi şahsi tecrübelerimiz yanında outdoor ve bağlantılı olduğu alanlarda akademik araştırmalar yapıyor, uzun makale ve tezlerden son kullanıcının istifade edebileceği bilgileri bulup yayınlıyoruz. Bugüne kadar olan yayınlarımızda; outdoorun ne demek olduğundan, covide karşı doğa yürüyüşü yapılması gerektiğinden bahsettik. Araştırmacıların ve bilgiye ihtiyaç duyan kişiler için outdoor aktivitelerinin neler olduğunu anlattık, doğa başta olmak üzere her yerde yürümenin sağlığa 40 faydası nedir sorusunun cevabını verdik. Outdoorun nasıl ortaya çıktığını, tarihçesini, outdoorun şehirleşme ile ilişkisini, outdoor felsefesini, sosyolojosini, motivasyon etkenlerini, doğa turizmi ve diğer sektörlerle irtibatlarını Türkiye’de ilk defa olarak tek bir sitede toplayıp kullanıcıların hizmetine sunduk. Bunların yanında outdoor sektörünün Türkiye’deki gelişimini, outdoor stres ilişkisinin ne olduğunu, yaşlılık döneminde outdoor aktivitelerine katılımın önemini, outdoor ve doğa aktivitelerinde güvenlik ve risk yönetiminin önemini ve nasıl olması gerektiğini 3 ayrı yazı ile, kampçılık ile ilgili ihtiyaç olan bütün bilgileri sitemizde yayınladık.
Sosyal Medyada Outdoor:
İnternet araştırmalarında özellikle facebook sosyal medya sitesinde çok sayıda kulüp, dernek ve topluluk sayfaları bulunduğunu görmekteyiz. Outdoor alanında nitelikli, doğru, akademik ve işe yarar bilgi neredeyse yok gibidir. Outdoor üzerine düşünmeye, akademik yazıları incelemeye ve yazıp yayınlamaya devam ediyoruz. Genel olarak Türkiye’de ve dünyada outdoor faaliyetleri kulüpler ve dernekler çerçevesinde yürütülmektedir. Dernek ve kulüplerin yanında tabii ki bireysel aktivistler de bulunmaktadır. Aktivistler daha çok genç oldukları için instangram bloğunu kullanmakta ve aktivitelerinin görsellerini kitlelerle mpaylaşmaktadır.
Bu yazı dizisinde genel olarak Türkiye’deki outdoor sektörünün insan kaynaklarını ve özelliklerini bilimsel veriler ışığında açıklayacağız.
Outdoor Yaş İlişkisi
Doğa sporlarına katılım ile yaş arasında nasıl bir ilişki vardır? Bireyin hangi yaşta olduğu, o bireyin serbest zamanlarını hangi etkinlikleri yaparak geçirdiğini büyük ölçüde etkilemektedir. Bireyin tercih ettiği doğa etkinlikleri çizelgesinde yaş arttıkça bireyin etkinliğe aktif katılımı da azalmaktadır.
Gençler daha çok güce dayalı ve aktif katılımı gerektiren etkinlikleri tercih ederken, ileri yaşta olanlar daha çok pasif katılımı tercih etmektedirler. Bir başka açıdan bakıldığında ise 20’li yaşlarında açık alan aktivitelerine aktif katılan bir kişi 60’lı, 70’li yaşlarında kampçılık gibi, karavan gezileri gibi daha pasif olunan etkinlikleri tercih etmektedir. Doğa yürüyüşü her yaş kesiminden kişilerin katılacağı doğa etkinliğidir.
Outdoor Cinsiyet İlişkisi:
Birçok çalışmada cinsiyetin outdoor motivasyonu etkilediği ve erkeklerin bu konuda aile, iş, toplumsal alışkanlıklar gibi sosyal kurumların da desteklediği yapılardan dolayı daha çok doğa aktivitesi tercihlerde daha aktif ve rahat olduğu sonucuna varılmıştır.
Çevresel ve toplumsal koşulların değişmesine paralel olarak dünya genelinde kadınlar için yeni olanakların oluşması, yasal düzenlemelerin yapılması, kadın hareketlerinin etkisi, sağlık ve fiziksel uygunluğun artması ile birlikte kadınların spora katılımında bir artış olmuştur. Fakat bu artış her toplumda ve her kültürde aynı düzeyde değildir. Çünkü bazı ülkelerde toplum baskısı, din ya da aile faktörlerinin etkisiyle kadınlar sportif etkinliklere katılamamaktadır.
Outdoor Yaşanan Çevre/Muhit İlişkisi:
Bireylerin yaşadıkları çevre ile serbest zamanlarını değerlendirmeleri arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Genel anlamıyla çevre, canlıların içinde yaşadığı, hayati koşullarla bağlı oldukları çeşitli şekillerde etkiledikleri ve etkilendikleri bir ortam olarak tanımlanmaktadır. Aynı zamanda insan da çevrenin bir parçasıdır ve yaşamını onun sayesinde devam ettirmektedir. Önemli olan ise bu değişikliklerin bilinçli ve çevre kaynaklarına uygun kullanım ile olmasıdır
Yaşadıkları çevrede gördükleri, duydukları ve etraflarındaki insanların yaşam tarzları onların yaşantılarını etkilemektedir. Bireyin çevresiyle birlikte ele alınmasının gerekliliğinden dolayı bireylerin yaşadıkları çevre aktivitelere katılımlarını etkiler.
Outdoor Şehirleşme İlişkisi:
Bu konuyu da önce detaylı olarak yazmıştık. Kentleşmenin getirdiği ağır yükler de (kirlenme, gürültü, ulaşım zorlukları, stres vb. gibi) bireylerin doğaya yöneliminin arttığı fikrini desteklemektedir.
Outdoor aktivitelerine katılım her geçen yıl artmaktadır. Araştırmalarda katılım zamanları çok kısa olarak çıkmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre uzun süredir bu aktiviteleri yapanların oranının düşük olmasının nedeni aktivitelerin yaygınlaşmaya yeni başlaması, malzemeye ulaşılabilirliğin zor olması, doğaya ulaşımın olmaması, eğitimin olmaması, doğaya gidilen yerlerle ilgili düzenlemelerin olmaması ve güvenlik eksikliğidir.
Son yıllarda doğa sporları aktivitelerini düzenleyen gerek gönüllü kuruluşların gerek resmi kuruluşların sayısının artması, teknolojinin ve malzemeye ulaşılabilirliğin artması, mobilitenin artması, doğa sporlarının toplumdaki popülaritesinin artması ve daha birçok nedenden dolayı doğa sporları rekreasyonu ilgi odağı olmaya başlamıştır. Buradan son yıllarda aktivite katılımlarının desteklendiği ve yaygınlaştığı sonucu çıkmaktadır. Bu nedenle bireyler serbest zamanları ve ekonomik değerleri elverdiği ölçüde doğa sporları aktivitelerine katılmaktadırlar.
Not: Resimler internetten sosyal medya sitelerinden alınmıştır.
Her türlü görüş, düşünce, öneri, istek ve geri dönüşleriniz bizim için değerlidir, lütfen yazınız. http://www.turkeyoutdoor.org
Çoğunlukla yararlanılan Kaynak: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü “Ayşe Kalkan”’ın hazırladığı “Açık Alan Rekreasyonu, Doğa Sporları Yapan Bireylerin Bu Sporları Yapma Nedenleri: Antalya Örneği” başlıklı Yüksek Lisans Tezi