Outdoor Türkiye:
Bu yazı dizisi Türkiye’nin Outdoor Sayfası’nın ilgililerinin dikkatini çeken ekstrem sporlar hakkındaki yayınlarından oluşmaktadır. Güvenli ve eğlenceli ekstrem sporlar için serideki diğer yazılara da bakmanızı tavsiye ediyoruz. Outdoor Ekstrem sporları bu yazı dizisinde. İlk yazımızda ekstrem spor ne demektir sorusunun cevabını vermiştik. Outdoor aktiviteleri nelerdir başlıklı yazımızda bazı ekstrem sporlarını isim olarak tanıttık. En Popüler Ekstrem Sporlar başlıklı yazımızda ise Türkiye ve dünyada en çok tercih edilen 42 ekstrem sporun her birini birer kısa paragraflar tanıttık.
Bu yazı ekstrem outdoor sporlarından bouldering hakkında yazdığımız ikinci yazı. İlk yazımızda bouldering hakkında detaylı bilgiler verdik. Bu yazımız ilk yazının devamı niteliğindedir.
Bouldering Teknikleri:
Büyük dağcılar bir duvara güç sağlamazlar, belirli sorunlara saldırmalarına yardımcı olmak için tasarlanmış bir dizi hareket kullanarak zirveye çıkarken “teknik” yaparlar. Daha iyi bir tırmanıcı olmak istiyorsanız, tekniğinizi ve hareketinizi geliştirin. Ve bunu yapmanın en iyi yolu, her fırsatta tırmanmaktır.
Tekniği geliştirmek, hareket ve denge ilkelerini öğrenmeyi içerir. Ardından, bireysel hareketlerin nüanslarını yakalamaya konsantre olabilirsiniz.
Her tür kaya tırmanışı yüksek düzeyde güç ve teknik gerektirse de, kaya tırmanışı, sporun en dinamik şeklidir, en yüksek düzeyde güç gerektirir ve vücuda önemli bir yük bindirir. Parmakları ve önkolları güçlendiren eğitim rutinleri, tendinit ve yırtık bağlar gibi yaralanmaların önlenmesinde faydalıdır.
Bununla birlikte, diğer tırmanış biçimlerinde olduğu gibi, kaya tırmanma tekniği uygun ayak hareketiyle başlar. Bacak kasları, kol kaslarından önemli ölçüde daha güçlüdür; bu nedenle, uzman kaya tırmanışçıları, bacaklarını kayaya doğru itmek için bacaklarına güvenerek, dengeyi ve vücut pozisyonunu mümkün olduğunca korumak için kollarını kullanırlar. kaslarından ziyade vücut ağırlıklarını desteklemek için.
Kaya Tırmanma Teknikleri
İyi tekniğin önemini abartmak zordur. Tekniğe odaklandığınızda, hareketler yerine oturmaya başlar ve kendinizi eskiden çok zor olan rotalarda havada süzülürken bulursunuz. Bu bölüm bazı temel kavramları kapsar:
- Ayaklarınızı kullanma yolları
- Dengeyi korumanın yolları
- Daha verimli olmanın yolları
Bouldering hareketleri “statik” veya “dinamik” olarak tanımlanır. Statik hareketler, tırmanıcının pozisyonu, kaya üzerinde diğer üç uzuv ile teması sürdürerek kontrol edilerek yavaşça gerçekleştirilen hareketlerdir. Dinamik hareketler, hareketin doğru yapılmaması durumunda düşme riskinin artmasıyla, statik olarak sabitlenmesi zor veya imkansız olan ambarlara ulaşmak için tırmanıcının momentumunu kullanır.
Diğer tırmanma sporlarının aksine, bouldering çok az ekipmanla güvenli ve etkili bir şekilde yapılabilir, bu disiplini oldukça çekici kılan bir özelliktir, ancak görüşler farklılık gösterir. Bouldering öncüsü John Sherman, “Tırmanmak için gerçekten gereken tek ekipmanın kayalar olduğunu” öne sürerken, diğerleri tırmanma ayakkabısı ve bir tebeşir torbasının – temel tebeşirlerin tutulduğu küçük br poşet – minimum ve daha deneyimli olarak kullanılmasını önermektedir. Boulderers genellikle birden fazla tırmanma ayakkabısı, tebeşir, fırça, çarpma yastığı ve bir cilt bakım kiti getirir.
Bouldering Yarışları:
Bouldering yarışları ve genel olarak tırmanma notları sonsuz tartışmaların ve çekişmelerin kaynağıdır. Bu öznel bir sistemdir ve bir kişinin sertlik fikri diğerinden çok farklı olabilir – özellikle biri kısa ve biri uzun ya da biri aşırı zayıf ve diğeri ağırsa.
Bouldering problemlerine not vermenin, sizi hangi merkeze tırmanmaktan zevk alacağınız konusunda doğru yöne işaret etmenin ve zaman içinde size bir gelişme hissi vermenin harika bir yolu olduğunu düşünüyoruz – ancak notlar her şey değildir. Önemli olan, eğlenmek ve tırmanışınızdan zevk almaktır – gerçekten önemli olan, bir meydan okuma bulduğunuz bir şeye tırmanmayı başarmış olan başarı duygunuzdur.
Dünya genelinde kullanılan birkaç farklı derecelendirme sistemi vardır. İngiltere’de de popüler olan Fontainebleau sistemini tercih edilir. (Tunbridge Wells yakınlarındaki Brighton’a en yakın doğal kaya tırmanışı olan Southern Sandstone dahil). Bu, tırmanmanın ne kadar zor olduğunu gösteren bir sayı ve bir harf verir, örneğin 5B. 5C Sınıfı bir sınıf daha sert, 5A bir sınıf daha kolay olacaktır.
Bouldering İle İlgili Bilinmesi Gerekenler
Tırmanış rotalarının oluşturulduğu duvarlar genelde 4-8 metre aralığındadır ve rotaya giriş yapılan ilk alan düşmemek için bastığınız ve tutunduğunuz tutamaçlardan (çift bant) oluşur. Sonrasındaki hareketleriniz rotada ilerleme amacını taşır. Bu nedenle bouldering vücuttaki her bir kası çalıştırır denebilir. Rotanın oluşturulduğu duvarlarda plywood, fiberglas, plexiglas gibi farklı malzemeler kullanılabilmektedir. Bu malzemeler görünüş farklılıklarına sahip olsalar da teknik olarak aynı özelliklere sahiptirler ve rota ilerleyişine pek etkileri olmamaktadır.
Rotalar önceden hazırlanmış ve zorlukları belirtilmiştir. Rotaya girmeden önce hedefe en uygun ilerleyişi problem olarak ele alır, planlar ve ardından başlangıç tutuşuyla birlikte harekete geçersiniz. Boulder rotaları çoğu zaman dikey problemlerden oluşsa da kimi rotalar yan geçişlerden (travers) oluşur.
Rotanın başlangıç ve bitişleri 2 bant ile belirtilir. 2 el veya ayak ile başlanır ve rotanın sonunda yine bu şekilde bitirilir. Yukarıdaki görselde tutamaklarla (handholds ve/ya grips) ilgili farklılıkları görebilirsiniz. Bu tutamaklar, tutuş biçimleri, ve tekniklerine; volume, crimp, jug, pinch, mini-jug, sloper, pocket, mono denilir.
Tırmanıcı tırmanış problemlerini değerlendirip rotaya belirtilen kurallar dahilinde giriş yaptığında teknik, lokal endurans (bölgesel olarak kas veya kas grubunun dayanıklılığı), kuvvet, dayanıklılık gibi etkenlerle ilişkili olarak rotayı yine belirtilen şekilde tamamlamaya çalışır. Rota ilerleyişi içerisindeki strateji tırmanışçıdan tırmanışçıya farklılıklar gösterebilir, tırmanışçı komplike hamlelerle, atlayışlarla ilerleyebilir. Bu nedenle, bouldering tırmanışlarındaki bireysel hamlelerin ve problemi ele alış biçimlerinin iple girilen rotalardan daha zor olduğu düşünülmektedir.
Bouldering’de Emniyet
Kaya kaya problemleri genellikle yerden tepeye kadar 20 fitten (6,1 m) daha kısadır. Bu, sporu, yine halatsız olarak gerçekleştirilen, ancak tırmanışın yüksekliğinde üst sınır olmaksızın gerçekleştirilen serbest tek başına tırmanıştan önemli ölçüde daha güvenli kılar.
Bununla birlikte, kaya tırmanışında, özellikle burkulmuş bilek ve bileklerde küçük yaralanmalar yaygındır. Kaya tırmanışındaki yaralanmaların sıklığına iki faktör katkıda bulunur: Birincisi, kaya problemleri tipik olarak diğer tırmanma disiplinlerinden daha zor hareketler içerir ve bu da düşmeleri daha yaygın hale getirir. İkincisi, tırmanıcının inişini durduracak halatlar olmadan, her düşüş tırmanıcının yere çarpmasına neden olur.
Yaralanmaları önlemek için, kayalıklar daha yumuşak bir iniş sağlamak için çarpma pedlerini kayanın yanına yerleştirir ve ayrıca tırmanıcıyı pedlere doğru yönlendirmeye yardımcı olmak için bir veya daha fazla gözlemci (tırmanıcının uygun pozisyonda düşmesini izleyen insanlar). İnişte, kaya tırmanışçıları, jimnastikte kullanılanlara benzer düşme teknikleri kullanır: kemik kırılmalarını önlemek için darbeyi tüm vücuda yaymak ve eklemlerin darbe boyunca serbestçe hareket etmesine izin vermek için uzuvları konumlandırmak.
Bouldering İçin Başlangıç Bilgileri:
Yapay duvar tırmanışında, yüksekliğin tavanla sınırlı ve yerlerin minder (crash pad) kaplı olması nedeniyle çok az ekipmana ihtiyaç duyarsınız. Rahat kıyafetler, kaya tırmanış ayakkabısı (friction olarak da anılmaktadır) ve toz torbası (magnezyum tozu taşımak için) ilk etapta bu spora başlamanız için yeterlidir.
Spotter, tırmanış esnasında ortaya çıkabilecek kazaları önlemek amacıyla size yardımcı olan, tırmanıcı düşer ise onun yere düzgün şekilde konmasına (landing) destek olan kişidir.
Spotter asla düşen tırmanıcıyı tutmaz, sadece tırmanıcının ayakları üstüne inebilmesine (konabilmesine) yardımcı olur. Yazının başında düşmeyi öğrenmekten bahsetmiştim. Tırmanış esnasında kayma, enerjinin tükenmesi ya da diğer herhangi bir nedenden dolayı tırmanıcının yüzeyle ilişkisi kesilmişse uygun bir şekilde yere ulaşabilmelidir. Bu nedenle iyi bir boulder’ci aynı zamanda iyi bir atlayışçı (yüzeye sürtünmemek/çarpmamak için) ve konucudur. Konmak tırmanıcının dengeli bir şekilde ayakları üzerine inebilmesi anlamına gelmektedir. Zor bir rotada ya da ortanın sonunda duvarlardan atlamak, kayan bir ayak nedeniyle yere konmak gerekebilir. Bu nedenle düşme anında panik yapmayıp bunun tırmanışın bir parçası olduğunu kabul etmek ve doğru bir şekilde konabilmek gerekir.
(Not: Yazı dizimiz devam edecektir.)
Her türlü görüş, düşünce, öneri, istek ve geri dönüşleriniz bizim için değerlidir. Lütfen sadece okuduğunuz makale değil outdoor ve doğaya dair yayınlanmasını ve irdelenmesini istediğiniz her konu hakkında iletişim sayfamızdaki bağlantıları kullanarak bize yazın. http://www.turkeyoutdoor.org
