Outdoor Türkiye:
Bu yazı dizisi Türkiye’nin Outdoor Sayfası’nın ilgililerinin dikkatini çeken ekstrem sporlar hakkındaki yayınlarından oluşmaktadır. Güvenli ve eğlenceli ekstrem sporlar için serideki diğer yazılara da bakmanızı tavsiye ediyoruz. Outdoor Ekstrem sporları bu yazı dizisinde. İlk yazımızda ekstrem spor ne demektir sorusunun cevabını vermiştik. Outdoor aktiviteleri nelerdir başlıklı yazımızda bazı ekstrem sporlarını isim olarak tanıttık. En Popüler Ekstrem Sporlar başlıklı yazımızda ise Türkiye ve dünyada en çok tercih edilen 42 ekstrem sporun her birini birer kısa paragraflar tanıttık.
Bu yazı ekstrem outdoor sporlarından bouldering hakkında yazdığımız dördüncü yazımız. İlk yazımızda bouldering hakkında detaylı bilgiler verdik. İkinci yazımızda ise bouldering teknikleri ve bouldering hakkında bilinmesi gereken temel noktaları yayınladık. Bouldering Kavramları başlıklı yazımızda ise Kaya Tırmanma teknikleri ve bouldering temel kavramları hakında bilgiler verdik. Bu yazımız bouldering ile ilgili serimizin devamı niteliğindedir.
Bu yazımızda bouldering için gerekli olan ekipman ve Kaya tırmanma sporuna başlamak için gerekli donanım hakkında bilgiler verirken, kaya tırmanışı malzemeleri nelerdir sorusunun cevabını verip temel tırmanma ekipmanlarını tanıtacağız. Kaya Tırmanışı eğitimi için gerekli malzemelerin hangilerinin kişisel olarak alınması gerektiği, tırmanma duvarı malzemelerinden hangilerinin ortak kullanılabileceği konularında detaylı bilgiler veriyoruz.
Bouldering Ekipmaları
Bouldering Başlangıç Bilgileri nelerdir? Bouldering yaparken yani duvar tırmanışında, yüksekliğin tavanla sınırlı ve yerlerin minder (crash pad) kaplı olması nedeniyle çok az donanıma ihtiyaç duyarsınız. Rahat kıyafetler, kaya tırmanış ayakkabısı (friction olarak da anılmaktadır) ve toz torbası (magnezyum tozu taşımak için) ilk etapta bu spora başlamanız için yeterlidir.
Bouldering Ekipmanı:
Bouldering İçin Gereken donanım yani kaya tırmanışı yaparken ihtiyacınız olacak ekipman, yapacağınız tırmanışın durumuna göre farklılık gösterebilir. Örneğin, profesyonel eğitimler veren tırmanış salonlarında tırmanma ayakkabısı kiralayabilir, ortak ya da arkadaşlarınızın toz torbalarını kullanabilirsiniz.
Kaya Tırmanma Ekipmanları:
Uzun süre yani profesyonel olarak bouldering yani outdoor kaya tırmanışı yapmayı planlıyorsanız temel kaya tırmanışı ekipmanlarını şahsi kullanımınız için temin etmelisiniz. Bouldering temel ekipmanları rahat ve esnek kıyafetler, tırmanma ayakkabısı, tebeşir, kavrama bandı ve yara bandı olabilir.
Kaya Tırmanış Ekipmanı: Tırmanma Ayakkabıları:
Bouldering için kullanılan ayakkabılara Kaya Tırmanış Ayakkabısı friction denilmektedir. Özel bir tasarıma sahip olan bu ayakkabılar en küçük çıkıntıda dahi kaymadan durabilmenizi sağlayacak şekilde geliştirilmekteler. İlk aldığınızda karşılaştığınız kalıp ile bir süre kullandığında ortaya çıkan görüntü arasında epeyce farklılık oluşmaktadır. Bunun nedeni ayakkabının ayağınızın şeklini almış olmasıdır. Bu nedenle tırmanışçının kendisine ait bir ayakkabıya sahip olması tavsiye edilir.
Kiralayacağınız ayakkabı size istediğiz hareket kabiliyetini sunmayabilir. Bouldering tırmanma ayakkabıları alırken normal ayak numaranızdan daha düşük tercih edilmelidir. Örneğin normal ayakkabı numaranız 41 ise kaya tırmanma ayakkabınız 39 veya 40 numara olmalıdır.
Tırmanma Ayakabılarının Özellikleri:
- Tırmanma ayakkabıları sadece kaya tırmanışları için tasarlanmış özel donanımlardır.
- Tırmanma esnasında ayak parmaklarını sıkar, ayakkabı zamanla ayağın şeklini alır ve bu süreç acı verici olabilir. Bu sebeple bu ayakkabılar sadece tırmanma esnasında kullanılır ve tırmanma sonrasında hemen çıkarılır.
- Kaya tırmanışının başarısında tırmanma ayakkabıları doğrudan etkiye sahiptir.
- Tırmanma ayakkabıları, tırmanıcının ayaklarını pürüzlü yüzeylerden korumanın yanı sıra, tırmanıcının ayaklarını sabitlemesine yardımcı olmak için tasarlanmışlardır.
- Tırmanma ayakkabıları tipik olarak diğer atletik ayakkabılardan çok daha sıkı oturur ve hassas ayak çalışmasını sağlamak için genellikle ayak parmaklarını aşağı doğru kıvırır.
- Tırmanma ayakkabıları farklı durumlarda performans göstermeleri için çeşitli farklı stillerde üretilirler. Örneğin, yüksek bilekli ayakkabılar ayak bileği için daha iyi koruma sağlarken düşük bilekli ayakkabılar daha fazla esneklik ve hareket özgürlüğü sağlar.
- Daha sert tırmanma ayakkabıları küçük kenarları korumada mükemmeldir, daha yumuşak ayakkabılar ise daha fazla hassasiyet sağlar.
- Tırmanma ayakkabılarnın “burun kutusu” olarak adlandırılan ön kısmı, sarkan kayalarda iyi performans gösteren asimetrik veya dikey problemler ve plakalar için daha uygun olan simetrik olabilir.
Kaya Tırmanış Ekipmanı: Tebeşir:
Magnezyum tozu, tırmanışı esnasında terleyen ellerinizin/parmaklarınızın kaymasını engellemek için kullanılmaktadır. Tırmanış rotalarındaki tutamakların beyaz olmasının nedeni bu tozlardır.
Teri emmek için, çoğu kaya tırmanıcısı ellerinde, bel çevresine bağlanabilen (spor tırmanma tebeşir torbaları da denir) bir tebeşir torbasında saklanan jimnastik tebeşiri kullanır. Ayrıca, genellikle spor tırmanma tebeşir torbalarından daha büyük olan ve tırmanırken yerde tutulması amaçlanan yer tebeşir torbalarının (aynı zamanda tırmanma tebeşir torbası olarak da adlandırılır) türleri de vardır; bunun nedeni, kayaların genellikle birden fazla tebeşirlenmeyi gerektirecek kadar çok hareketinin olmamasıdır.
Toz torbası ise kemerinize sabitleyebileceğiniz, içerisinde magnezyum tozunu tutabileceğiniz bir çantadır. Rota içerisinde ilerlerken ellerinizin terlemesi kaçınılmaz bir durumdur (rota uzunluğuna da bağlı olarak) ve bu esnada ellerinizi kurulamak ve kaymamasını sağlamak için ellerinizi belinizdeki torbaya daldırabilirsiniz.
Kaya Tırmanış Ekipmanı: Fırçalar:
Tırmanışlar arasında kayalardan fazla kireç ve döküntüyü temizlemek için farklı boyutlarda fırçalar kullanılır; Daha yüksek ambarlara ulaşmak için genellikle uzun düz bir nesnenin ucuna tutturulurlar.
Kaya Tırmanış Ekipmanı: Esnek Kıyafet:
Rota ilerleyişinde vücudunuzun esnekliğini dorğu bir şekilde kullanabilmeli ve rahat hareket edebilmelisiniz. Bu nedenle ne kadar rahat olursanız o kadar iyi. Ek olarak, epeyce efor sarf edeceğinizi bilmelisiniz. Salon ortamının havalandırılıyor olması avantaj elbette. Ancak, yine de ter tutmayan kıyafetler tercih
Kaya Tırmanış Ekipmanı: Minder/Düşme Süngeri (Crash Pad)
Çarpma yastıkları, tırmanıcıları düşmelerden korumak için zemine yerleştirilen köpük yastıklardır. Bouldering salonlarında genelde zemin crash pad olarak ifade edilen minderlerle kaplıdırlar. Konma veya düşme esnasında zemine çarpma durumu önlemek amacıyla kullanılırlar. İster salon isterseniz bir kaya faaliyeti olsun, minder güvenliğiniz için oldukça gereklidir. Spotter sizin mindere konabilmeniz için sadece destekçi görevi görür, önemli olan sizin mindere güvenli bir şekilde konabilmenizdir. Atladığınızda bacaklarınızı kesinlikle dik tutmamalı, şoku bacak kaslarınızı kullanarak yumuşatmalısınız.
Kaya Tırmanış Yardımcısı: Spotter
Spotter, tırmanış esnasında ortaya çıkabilecek kazaları önlemek amacıyla size yardımcı olan, tırmanıcı düşer ise onun yere düzgün şekilde konmasına (landing) destek olan kişidir.
Spotter asla düşen tırmanıcıyı tutmaz, sadece tırmanıcının ayakları üstüne inebilmesine (konabilmesine) yardımcı olur.
Tırmanış esnasında kayma, enerjinin tükenmesi ya da diğer herhangi bir nedenden dolayı tırmanıcının yüzeyle ilişkisi kesilmişse uygun bir şekilde yere ulaşabilmelidir. Bu nedenle iyi bir boulder’ci aynı zamanda iyi bir atlayışçı (yüzeye sürtünmemek/çarpmamak için) ve konucudur.
Kayma/düşme veya atlama durumunda sizin minder üzerine güvenli bir şekilde konabilmenize destek olan bir kişidir. Spotter tırmanıcıyı kesinlikle tutmak ve düşüş noktasında bulunmaz. Ellerini uzatmış bir şekilde tırmanışçının ilerleyişine göre pozisyon alır ve hareketleri takip eder. Genelde sırayla rotaya girildiği için spotter aynı zamanda destekçisi olduğu tırmanışçının çözümlemesini de değerlendirir. Hem tırmanışçıyla ele alınan rotayı değerlendirir hem de kendi stratejisini geliştirir.
Konmak tırmanıcının dengeli bir şekilde ayakları üzerine inebilmesi anlamına gelmektedir. Zor bir rotada ya da ortanın sonunda duvarlardan atlamak, kayan bir ayak nedeniyle yere konmak gerekebilir. Bu nedenle düşme anında panik yapmayıp bunun tırmanışın bir parçası olduğunu kabul etmek ve doğru bir şekilde konabilmek gerekir.
Yalnız başınıza tırmanmanız pek tavsiye edilmez. Ancak bu gibi bir durum olduğunda, spotter ve miner olmayan durumlarda güvenliğiniz için ip kullanabilirsiniz. Herhangi bir darbe ihtimaline karşın kask takabilirsiniz. Özellikle pozitif eğimli duvarlardan atlarken kafanızı çarpma ihtimalinizin oldukça yüksek olduğunu unutmamalısınız.
Bouldering Ekipmanları İle İlgili Diğer Detaylar
Bu malzemelerin bir kısmını arkadaşlarınızla ortak kullanabilirsiniz veya tırmanış yaptığınız salon size sunuyor olabilir. Bu nedenle kesin bir gereksinim olarak ele alınmayabilirler.
Kaya Tırmanış Ekipmanı: Muhtemel Gereksinimler
Salonda tırmanış için yukarıdaki malzemeler yeterli olacaktır. Ancak kimi durumlarda (sıyrık, kesik, güvenlik vb.) kişisel nedenlerle veya nadiren de olsa salondaki malzeme eksikliklerine bağlı olarak ek ihtiyaçlar söz konusu olabilir.
Kavrama Bandı, Sargı Bezi, Yara Bandı ve Fırça
Tırmanış sürecinde ayakkabı ayaklarınızı fazlasıyla korumaktadır. Ancak bu durum el parmaklarınız için pek mümkün olmayacaktır. Parmak uçlarınızdaki hassasiyet yitimi, kesikler, sürtünmeler nedeniyle bazı malzemeleri de yanınızda bulundurabilir, ihtiyacınız oldukça kullanabilmeniz için toz torbanızın gözünde tutabilirsiniz.
Bu malzemelere sıklıkla ihtiyaç duymayacağınız için diğer arkadaşlarınızla ortak kullanabilir, tırmanış yaptığınız salondan da rica edebilirsiniz.
Kavrama Bandı, parmaklarınızı sarmanız, sürtünme sonucu kavrama yitimini önlemeniz için kullanabilirsiniz.
Sargı Bezi, konma esnasında nadirende olsa tutamaklara sürtünebilirsiniz. Bu gibi durumlarda ortaya çıkan yanıklarda sargı bezine ihtiyacınız olabilir.
Yara Bandı, parmaklarınızın oldukça yıpranacağından bahsetmiştim, bu gibi durumlarda kesik ve sıyrıklar ortaya çıkabilir. Bu gibi durumlarda yara bandı kullanmak isteyebilirsiniz.
Fırça, parmakların terlemesi, magnezyum tozunun girintileri doldurması gibi nedenlerle tutamaklar kayganlaşabilmektedir. Bu gibi durumlarda oluşan katmanın temizlenmesi amacıyla fırçayla tutamakları temizlemek isteyebilirsiniz.
Bouldering’de Çevresel Etki
Bouldering, yosun ve liken gibi kayaların üzerinde büyüyen bitki örtüsüne zarar verebilir. Bu, dağcının kayayı kasıtlı olarak temizlemesinin bir sonucu olarak veya kasıtsız olarak tutacakların ve ayakların tekrar tekrar kullanılmasından kaynaklanabilir.
Kayayı çevreleyen zemindeki bitki örtüsü, özellikle dağcıların çarpma yastıkları bırakması nedeniyle aşırı kullanımdan da zarar görebilir. Toprak erozyonu, kaya tırmanışçıları kurulu patikalarda yürüyüş yaparken bitki örtüsünü çiğnediklerinde veya düşme durumunda iniş bölgesini daha güvenli hale getirmek için kayanın yakınında küçük kayaları ortaya çıkardıklarında meydana gelebilir.
Beyaz tırmanma tebeşiri, özellikle kumtaşı ve diğer gözenekli kaya türleri olmak üzere, kayaların ve uçurumların kaya yüzeyine zarar verebilir ve kireçtaşı temizlemek için kayaların ovulması da kaya yüzeyini bozabilir. Tebeşirin kaya yüzeyine zarar vermesini önlemek için, bir kaya tırmanışı seansından sonra bir fırça ile nazikçe kaldırılması önemlidir.
Diğer çevresel kaygılar arasında çöp atma, uygun olmayan şekilde atılmış dışkı ve grafiti sayılabilir. Bu sorunlar, Güney Afrika, Rocklands’daki popüler bir kaya tırmanışı alanı olan Tea Garden’da olduğu gibi, bazı arazi yöneticilerinin kaya tırmanışını yasaklamasına neden oldular.
Bütün outdoor aktivitelerinde güvenlik öncelikle sizin sorumluluğunuzdadır. Hiçbir makale veya video doğru eğitim ve deneyimin yerini alamaz. Kendi kişisel güvenliğinizi ön planda tutun. Her durumda doğadan taraf olun. Lütfen sadece okuduğunuz makale değil outdoor ve doğaya dair yayınlanmasını ve irdelenmesini istediğiniz her konu hakkında iletişim sayfamızdaki bağlantıları kullanarak bize yazın. http://www.turkeyoutdoor.org
