Outdoor Türkiye:
Bu yazı dizisi Türkiye’nin Outdoor Sayfası’nın ilgililerinin dikkatini çeken ekstrem sporlar hakkındaki yayınlarından oluşmaktadır. Güvenli ve eğlenceli ekstrem sporlar için serideki diğer yazılara da bakmanızı tavsiye ediyoruz. Outdoor Ekstrem sporları bu yazı dizisinde. İlk yazımızda ekstrem spor ne demektir sorusunun cevabını vermiştik. Outdoor aktiviteleri nelerdir başlıklı yazımızda bazı ekstrem sporlarını isim olarak tanıttık. En Popüler Ekstrem Sporlar başlıklı yazımızda ise Türkiye ve dünyada en çok tercih edilen 42 ekstrem sporun her birini birer kısa paragraflar tanıttık.
Bu yazı ekstrem outdoor sporlarından bouldering hakkında yazdığımız ikinci yazı. İlk yazımızda bouldering hakkında detaylı bilgiler verdik. İkinci yazımızda ise bouldering teknikleri ve bouldering hakkında bilinmesi gereken temel noktaları yayınladık. Bu yazımız bouldering ile ilgili serimizin devamı niteliğindedir.
Bu yazımızda Kaya Tırmanma teknikleri ve bouldering temel kavramları hakında bilgiler vereceğiz.
Kaya Tırmanma Teknikleri
İyi tekniğin önemini abartmak zordur. Tekniğe odaklandığınızda, hareketler yerine oturmaya başlar ve kendinizi eskiden çok zor olan rotalarda havada süzülürken bulursunuz. Bu bölüm bazı temel kavramları kapsar:
- Kaya tırmanışında Ayaklarınızı kullanma yolları
- Kaya tırmanışında Dengeyi korumanın yolları
- Kaya tırmanışındaDaha verimli olmanın yolları
Bouldering Tırmanma Teknikleri: Ayaklarınızı Kullanmak:
Ayaklar tırmanmanın temelidir. Yeni başlayanların çoğu kendilerini duvarı yukarı çekmeye ve çabucak yorulmaya çalışır. Bir merdivene tırmanmayı düşünün – kendinizi yukarı çekmiyorsunuz, yukarı çıkıyorsunuz ve denge için kollarınızı ve ellerinizi kullanıyorsunuz. Tırmanmada da aynı şey.
Ayaklarınızı kullanmak için temel teknikler kenar ve lekelerdir:
Kenarlık tam olarak kulağa benziyor: Ayakkabınızın kenarındaki lastikle bir tutuşa basıyorsunuz. Başparmağınızın daha küçük tutuşlarda stabilite sağladığı iç kenarı veya dış kenarı kullanabilirsiniz. Seçiminiz, beklemeye girmek veya çıkmak için hareket etmeniz gereken yöne bağlıdır.
Bulaşma, gerçek bir dayanağınız olmadığında meydana gelir, bu nedenle kayaya karşı sürtünme için ayakkabınızın kauçuğuna güvenirsiniz. Bulaşma, çok sayıda tanımlanmış dayanak noktası olmayan düşük açılı kayalarda olduğunuzda, döşeme tırmanışında kullanışlıdır.
Bulaştığınızda, biraz fazladan sürtünme sağlayacak küçük çöküntüler veya çıkıntılar arayın. Ayrıca biraz daha iyi satın almak için açıyı düzleştirebilirsiniz.
Tırmanırken aşağıdaki ayak hareketi taktiklerini aklınızda bulundurun:
Ayaklarınızı doğrudan altınızda tutmaya çalışın. Daha iyi bir denge sağlayabilmek için, iyi pozisyonlardaki ayak izlerine dikkat edin.
Tutacaklardan çok ayak yerleşimlerine bakın.
Ayağınızı bir kez koyduğunuzda, sabit tutun. Bir sonraki hamlenizi yaparken beklemede kalma şansınız daha yüksek olacak.
Topuğunuzu aşağıda tutun, böylece duvarla bolca temas edebilirsiniz. Yüksek topuklu daha az kauçuk kayanın üzerinde olduğundan, sürtünmeyi azaltır ve bir sonraki hamlenizi yaptığınızda ayağınızı duvardan kaldırmanız olasılığını artırır.
Bouldering Tırmanma Teknikleri: Dengeyi Korumak
Duvara doğrudan çıkan bir dizi testiye sahip olacak kadar şanslı olduğunuzda, tırmanmak oldukça sezgiseldir. Farklı yönlere hareket etmeniz ve çekmeniz gereken bir rotadayken, dengeyi korumak için vücudunuzu kullanmanız gerekir.
Yana doğru bir tutuş kullanmanız gerektiğinde, doğrudan aşağı çekemezsiniz. Bu yüzden, dengenizi kaybetmemek ve duvardan ambar kapısını kaybetmemek için bu yandan çekmenin kuvvetine karşı koymanın bir yolunu bulmalısınız.
Bouldering Tırmanışı Dengeleme taktikleri:
Karşı basınç oluşturmak için ayağınızı çekme yönünün tersine doğru bastırın.
Diğer elinizle veya kancalı bir ayağınızla ters yönde çekin.
Sert bir şekilde eğilin ve vücut ağırlığınızı karşı denge olarak kullanın.
Bouldering Tırmanma Teknikleri: Etkili Tırmanma
Nasıl daha az enerji kullanacağınızı ve tırmanırken kaslarınızı nasıl mola vereceğinizi öğrenin:
- Düz kollar mutlu kollardır. Kolunuzu düzeltmek, kaslarınızın değil, iskeletinizin ağırlığın çoğunu almasını sağlar. Dirseğinizdeki hafif bir bükülme bile, kaslarınızın onu orada tutmak için çalıştığı anlamına gelir.
- Kalçalarınıza odaklanın. Yeni başlayanlar genellikle kalçayı duvara sabit tutar, bu da çok sabit hissedebilir, ancak ağırlığınızı duvardan uzaklaştırır ve kaslarınızı zorlar.
- Bir kalçayı duvara doğru itmeye çalışın. Bu, ağırlığınızı ayaklarınızın üzerinde tutmanıza yardımcı olur ve düz kollarla geriye yaslanmanızı sağlar.
- Duvara yakın bir kalçaya sahip olmak omzunuzu daha da yakınlaştırır. Kilonuz ayaklarınızın üzerindedir ve soyulma şansınızı azaltır. Yakın bir omuz da tutma yerindeki çekme açısını değiştirerek tutmayı kolaylaştırır.
- İyi dağcılar gözleriyle tırmanırlar. Çabuk dinlenmenizi sağlayacak ambarlar aramak için gözlerinizi duvardan ayırmayın. Sadece tebeşir izlerine odaklanmayın.
- İyi bir dinlenme bulduğunuzda, onu kullanın. Nabzınızın yavaşlamasına ve daha sonra pompalanmaması için kollarınızı sallamasına izin verin.
Bouldering Kavramları / Tırmanma Hareketleri
İyi bir tırmanma hareketi cephaneliğine sahip olmak, sorunları çözmenize ve daha zorlu rotaların üstesinden gelmenize yardımcı olur. Bu hareketlerin her biri, yukarıdaki teknik bölümünde anlatılan ilkeleri kullanır.
Kaya Tırmanışında Geri adım (Back step) Tekniği:
Bir geri adım, normal bir adımın tersidir. Ayak başparmağınız ve kalçalarınız duvara kare olacak şekilde bir tutuşa basmak yerine, kalçanızı yana çevirin ve ayakkabınızın dış kenarı (küçük parmak tarafı) ile adım atın.
Geri adım atmak, kalçanızı duvara yaklaştırmaya yardımcı olarak kollarınızı düzleştirmenizi ve dinlenmenizi kolaylaştırır. Ayrıca, zor bir tutuşa ulaşmak için yeterli uzatma sağlayabilir. Arka adımlar özellikle dik ve sarkan rotalarda enerji tasarrufu için kullanışlıdır.
Kaya Tırmanışında Diz Düşürme (Drop Knee) Tekniği
Düşük diz, daha aşırı bir geri adımdır. Kalça seviyesine yakın bir dayanağınız olduğunda en iyi şekilde çalışır. Ayak parmağınızın ucuyla üzerine çıkın; daha sonra, ayakkabınızın dış kısmı tutacak üzerinde durana ve diziniz gerçekten aşağıya bakana kadar dizinizi döndürün.
Tıpkı bir geri adım gibi, bir düşük diz kalçanızı duvara yaklaştırır. Dinlenmek için harikadır, ancak özellikle dik veya sarkan bir duvarda fazladan erişime ihtiyaç duyduğunuzda harikadır.
Kaya Tırmanışında Stemming Tekniği
Stemming, iki karşıt yüzeye baskı yapıyor. Bu bir bacada, bir köşede veya büyük, çıkıntılı bir özelliği olan başka türlü düz bir duvarda olabilir.
El ve ayakların herhangi bir kombinasyonunu kullanarak durdurabilirsiniz, ancak anahtar dengede kalmak için karşı basınç kullanmaktır. Köklendirme, büyük bacak kaslarınıza dayanır, bu nedenle tırmanmanın son derece etkili bir yoludur ve size harika dinlenmeler sağlayabilir.
Kaya Tırmanışında İşaretleme (Flagging) Tekniği
Kaya tırmanışı sırasında işaretleme veya bayraklama olarak adlandırılabilir. Bayraklama, ağırlığınızı değiştirmek için bir uzuv kullanarak karşı dengelemedir. Amaç, kayadan uzaklaşmaktan kaçınmaktır.
İşaretleme, vücudunuzun aynı tarafında bulunan muhafazaları her kullandığınızda avantajlıdır. Bu aynı zamanda tüm ağırlığınızı bir tarafa yüklediği için, kendinizi dengede tutmak için o bacağınızı vücudunuzun diğer tarafına doğru sallamanız yeterlidir.
Kaya Tırmanışında Lay-destek (Lay backing) Tekniği
Lay-backing, bir pulun veya bir çatlağın bir tarafını çekip eğdiğiniz ve ayaklarınızı diğer tarafa doğru ittiğiniz zamandır. Ayak tabanlarınız iyi olduğunda, geri çekilmeler çok etkilidir çünkü kollarınız düzdür ve ayaklarınız zor işi yapar. Sağlam dayanak noktanızın eksikliği bulaşmanızı gerektirdiğinde, kayaya karşı lastik miktarını en üst düzeye çıkarmak için topuklarınızı aşağıda tutun.
Bir çatlakta olduğunuzda ve sıkışma bir seçenek olmadığında, ya da bir dihedral çatlakta olduğu gibi, karşı bir duvarınız olduğunda bir uzatma kullanabilirsiniz.
Kaya Tırmanışında Örtü (Mantel) Tekniği
Kaya tırmanışı sırasında manto hareketine örnek olarak yukarıdaki resim verilebilir. Bir manto, elinizle buluşmak için ayağınızı yukarı kaldırıp bir tutamağa bastığınız zaman. Kendinizi çıkıntının üzerine çekmeniz gerektiğinde, tırmanmanın tepesinde klasik bir mantolama örneği verilebilir.
Örtmek için, ağırlığınızı üstüne getirmek için bir tutuşa bastırın, ardından elinizin yerini almak için ayağınızı yukarı doğru hareket ettirin.
Pelerinler zirveye çıktığınızda gereklidir, ancak aynı zamanda büyük bir tutacağınız olduğunda ve ayaklarınızı yüksek tutmanız gerektiğinde orta tırmanışta da kullanışlıdır.
Kaya Tırmanışında Undercling Tekniği
Kaya tırmanışındaki ters hareket örneği yukarıdaki resimde görüldüğü gibidir. Adından da anlaşılacağı gibi, bir ambarın alt tarafını kullandığınızda alttan vurma söz konusudur. Altları kullanmak ilk başta mantıksız gelebilir, çünkü muhafazayı aşağı çekmek yerine yukarı çekiyorsunuz.
İyi bir alttan vuruş yapmanın anahtarlarından biri, iyi, yüksek basamaklar bulmaktır, böylece tutuşu çekerken ayaklarınızla iterek vücut gerginliğini koruyabilirsiniz. Ayaklarınızı yüksek tutmak, tutuşu bel hizasına getirir ve kollarınızı daha dik tutmanızı sağlar.
Doğru yapıldığında, iyi bir iniş, sizi ekstra yüksekliğe ulaşmanız için sağlam bir konuma getirir.
Kaya Tırmanışında Yan Çekme (Side Pull) Tekniği
Kaya tırmanışı sırasında yandan çekme hareketi örneği resimdeki gibidir. Yandan çekme, yana doğru çekmeye yönelik herhangi bir tutmadır. İyi uygulanan bir yandan çekmenin anahtarı, vücut ağırlığınızı değiştirerek veya bir karşı kuvvet uygulayarak bu yana doğru çekişi dengelemektir.
Alttan çekmeler gibi, yandan çekmeler de garip gelebilir çünkü çekişinizin yönünü tutuş yönüne göre ayarlamanız gerekir. Ancak bu duygu bir kez tıklandığında, birdenbire etrafınızdaki tutamaları kullanabilirsiniz, sadece yukarıdakileri değil.
Kaya Tırmanışında Gaston Tekniği
Gaston, yandan çekmenin tersidir. Bir yandan çekmede, tutuş, kendinize doğru çekmeniz için yönlendirilir. Bir gaston ayrıca yanal bir kuvvet için yönlendirilir, ancak içeri çekme yerine dışarı itme gerektirir.
Pozisyon, bir asansör kapısını açmaya çalışıyormuşsunuz gibi; dirseğiniz bükülmüş ve parmaklarınız size doğru bakacak şekilde yana doğru işaret ediyor.
Gastonlar kararsız hissedebilir çünkü tüm kuvvet omzunuzdan gelir. Ancak bu hareketi repertuarınıza eklemek gerçekten duvarı açıyor.
Kaya Tırmanışında Avuç içi (Palming) Tekniği
Kaya tırmanışı sırasında Palmming, bulaşmanın el versiyonudur: Açık bir avuç içi ile kayaya bastırırsınız.
Palming, ayaklarınızı yeniden konumlandırırken dengeyi korumanıza yardımcı olabilir. İyi bir tutacak yoksa kullanışlıdır. Palming, saplama sırasında da yararlıdır çünkü boş bir yüze karşı baskı uygulamanıza izin verir. Ve döşeme tırmanışlarında, parmak aşağı avuç içi özellikle yararlıdır.
Güvenlik sizin sorumluluğunuzdadır. Hiçbir makale veya video doğru eğitim ve deneyimin yerini alamaz. Tırmanmadan önce uygun teknikleri ve güvenlik yönergelerini uyguladığınızdan emin olun.
(Not: Yazı dizimiz devam edecektir.)
Bütün outdoor aktivitelerinde güvenlik öncelikle sizin sorumluluğunuzdadır. Hiçbir makale veya video doğru eğitim ve deneyimin yerini alamaz. Kendi kişisel güvenliğinizi ön planda tutun. Her durumda doğadan taraf olun. Lütfen sadece okuduğunuz makale değil outdoor ve doğaya dair yayınlanmasını ve irdelenmesini istediğiniz her konu hakkında iletişim sayfamızdaki bağlantıları kullanarak bize yazın. http://www.turkeyoutdoor.org
Yararlanılan Kaynak: https://www.rei.com