Afyonkarahisar Gezi Rehberi 1. Yazı
Outdoor Türkiye
Türkiye’nin Outdoor Sayfası olarak özellikle outdoor turizminde büyük eksiklik olarak gördüğümüz illerin tek tek tanıtımı, illerde yapılabilecek outdoor aktiviteleri, outdoor ürün satan firmalar, kamp alanları, doğal güzellikler, yürüyüş rotaları gibi bütün bilgileri içeren bir yazı dizisine başladık.
Bu yazı dizimizde bulunduğunuz veya tatil amaçlı gittiğiniz ilde öncelikle yapabileceğiniz doğa aktivitelerinin, aktivite bölgelerinin, kamp alanlarının, tarihi ve turistik mekanların tam ve en geniş listelerini oluşturup okuyucumuzun kullanımına sunuyoruz.
Özellikle yaz aylarında tatilciler, kampçılar, doğa severler, karavancılar için en çok aranan bilgileri derlemeye gayret gösteriyoruz. Listede gördüğünüz eksiklikleri ve eklenmesini istediğiniz bilgileri iletişim sayfamızda bulunan kanallardan bize ulaştırabilirsiniz.
Afyonkarahisar’da bulunan tarihi turistik ve doğal yerlerin listesi ve tanıtımı, Afyonkarahisar mutfağını oluşturan lezzetler için aşağıdaki yazılarımıza göz atın.
- Afyonkarahisar Gezi Rehberi 1. Yazımız: Afyonkarahisar Tanıtım ve Gerekli Bilgiler
- Afyonkarahisar Gezi Rehberi 2. Yazımız: Afyonkarahisar Gezilecek Yerler
- Afyonkarahisar Gezi Rehberi 3. Yazımız: Afyonkarahisar’da Kültür ve Sanat
- Afyonkarahisar Gezi Rehberi 4. Yazımız: Afyonkarahisar Kamp Alanları
- Afyonkarahisar Gezi Rehberi 5. Yazımız: Afyonkarahisar Outdoor ve Doğa Aktiviteleri
- Afyonkarahisar Gezi Rehberi 6. Yazımız: Afyonkarahisar Yemek Rehberi
03 Afyonkarahisar
Afyonkarahisar veya eski ve halk arasındaki ismiyle Afyon, aynı isimli ilin merkezidir. Mermercilik ve gıda sektöründe Türkiye içinde ve dışında isim yapmıştır. Şehrin Afyon olan ismi, 2005 yılında Afyonkarahisar olarak değiştirilmiştir.
Afyonkarahisar Adının Kaynağı
Yerleşimin eski adı Karahisâr-ı Sâhib’dir. Karahisar ismi, şehrin ortasında yükselen koyu renkli volkanik kayaların renginden ve üstünde bulunan hisardan gelir. Sâhib adı ise, Anadolu Selçukluları’nın son devirlerinde yaşayan ve Moğol istilası sırasında buraya gelen Sâhib Ata Fahreddin Ali’nin unvanından gelmektedir. Günümüzde kullanılan Afyon adı da bölgede eskiden beri büyük alanda yapılan haşhaş ekimine dayanmaktadır.
Şehir merkezinde ve il sınırları içinde M.Ö. II. yüzyıldan günümüze kadar insanların geçim kaynağı olarak yetiştirilen, haşhaş bitkisinden elde edilen özsu anlamında ki OPIUM kelimesinin Afion olarak söylenmesinden dolayı Afyon adını almıştır.
Şehir merkezinde volkanik özellikli dağlar arasında 226 m. yükseklikte, yalçın, yüksek ve konik bir tepe olan ve kale olarak adlandırılan yer, Hititlerden günümüze kadar insanların ilgisini çekmiş ve savunulmaya uygun olmasına karşın aşağı, orta ve yukarı sur olmak üzere üç kat surla çevrelenerek daha da savunulmaya elverişli konuma getirilmiştir.
Bu özelliğinden dolayı Hititler; HAPANUVA, Romalılar ve Bizanslılar AKROİNON, Selçuklular, Beylikler ve Osmanlılar KARAHİSAR-ÎDEVLE, KARAHİSAR-Î SAHİP adını vermişlerdir.
Zamanla her ikisi birleştirilerek şehrimizin adı Afyonkarahisar olmuştur. İlk kez 17.yy.’daki mahkeme kayıtlarında bu adın verildiği bilinmektedir.
Bölge Frigya Kültürüyle bilindiği için Frig sonrasında, özellikle Roma ve Bizans dönemlerinde Frigya sıcak sularından dolayı da FRİGYA SALUTARİS (Şifalı Frigya) olarak adlandırılmıştır.
Haşhaş Ve Afyonkarahisar Kalesi
“Afyon” (haşhaş), tıpta ilaç yapımında kullanılan haşhaş bitkisinin öz suyudur. Latince’de “Opium” denilen haşhaş bitkisinin Afyonkarahisar’da M.Ö. II. yüzyıldan itibaren ekildiğini, üzerinde haşhaş kabartması bulunan Synnada (Şuhut) kentine ait sikkeden anlamaktayız.
Latince öz su anlamına gelen opium, zamanla yazılış ve söylenişte değişikliğe uğrayarak ofium, afiom, afion ve sonunda afyon olmuştur.
Volkanik özellikli doğal bir kaya kütlesi olan kale, Hitit, Frig, Helen, Roma ve Bizans dönemlerinde kutsal yer olarak bilinmiş ve savunma amaçlı da kullanılmıştır. Hapanuva ve Akroenos adlarını almış, daha sonra Karahisar adıyla Türk yerleşim yeri olmuştur.
Afyonkarahisar Tarihi
Afyonkarahisar eski Tunç Çağından itibaren birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Sandıklı Kusura Höyüğünde yapılan kazılarında ve Hitit döneminde yerel kaplar, Frig döneminde Ana Tanrıça Kybele için kaya tapınakları, Roma döneminde yerel heykelcilik öne çıkan özelliklerindendir. Görülen bu özellikleriyle Afyonkarahisar’ın Anadolu’da bulunan diğer şehirler için bir köprü görevi üstlendiği görülmektedir.
Bu nedenledir ki Anadolu’nun bütünlüğünü ele geçirmek veya korumak için yapılan büyük savaşlardan İpsos (M.Ö.301), Miryekefelon (1176), Büyük Taarruz (1922) Afyonkarahisar topraklarında yapılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti Devletinin temeli Afyonkarahisar’da atılmış olup her dönem Anadolu’nun kilidi olmuştur.
Kentin tarihi M.Ö. 3000 yılına kadar uzanmaktadır. M.Ö. 2000 ilk dönemlerinde Hattiler’in egemenliğinde bulunan yerleşim, M.Ö. 2. bin yılın ortalarında Hititler’in denetimine geçmiştir. Hitit devleti yıkılınca M.Ö. 1000 yılı dolaylarında yerleşim Frigler’in egemenliği altına girdi.
Frigler döneminde kale içine “Akronium” ismi verilmiş daha sonra bu isim şehir içinde kullanılmaya başlanmıştır. M.Ö. 6. yüzyılın sonlarına doğru Frigler’in egemenliği bitmiş ve yerleşim Pers hakimiyetine geçmiştir.
Pers egemenliği, M.Ö. 333 yılında Makedon Kralı III. Aleksandros’la yapılan İssos Savaşı’nda alınan yenilgiyle son bulmuştur. M.Ö. 30 yıllarından itibaren yerleşiminde içinde olduğu bölge Roma İmparatorluğu egemenliğine girmiştir.
Romalılar döneminde yerleşim “Akroenos” adını almıştır. Roma İmparatorluğu’nun M.S. 395 yılında bölünmesiyle yerleşim Bizans İmparatorluğu topraklarında kalmış ve yerleşime “Akronion” ismi verilmiştir.
Türklerin Hakimiyetinde Afyonkarahisar
12. yüzyıl sonlarına doğru yerleşim Türk egemenliğine geçmiştir. Anadolu Selçuklu Devleti’nin Kösedağ Muharebesi’nde aldığı yenilgi sonucunda Afyon’un da içerisinde olduğu bölge vezir Sâhib Ata Fahreddin Ali denetimine verilmiş ve 1275 yılında Afyonkarahisar‘ın başşehri olduğu Sâhib Ataoğulları Beyliği kurulmuştur.
1341 yılında Germiyanoğulları Beyliği topraklarına katılan yerleşim 1390 yılında Osmanlı egemenliğine geçmiştir. 1402 Ankara Savaşı sonucunda Afyonkarahisar yeniden Germiyanoğulları’nın eline geçmiştir. II. Yakub Bey’in vasiyeti üzerine yerleşim 1429 yılında yeniden Osmanlı egemenliğine katılmıştır.
Osmanlı döneminde ilk önceleri “Karahisar-ı Devle“, “Karahisar” ve “Karahisar-ı Sahib” adıyla sancak merkezi olarak anılan yerleşim, 1684 yılındaki belgelerde ise “Afyonkarahisar” adıyla da anılmaya başlamıştır. “Yerleşim 1833 yılında Kavalalı İbrahim Paşa kuvvetlerince ele geçirilmiş, ancak aynı yıl içerisinde tekrar Osmanlı egemenliğine geçmiştir.
Milli Mücadele Döneminde Afyonkarahisar
Ulu Önder Atatürk, Kurtuluş Savaşında son derece önemli bir nokta olan Büyük Taarruz’u bu topraklarda Kocatepe’de yönetmiştir.
Afyonkarahisar, son büyük zaferin kilidi oldu, esası oldu. Afyonkarahisar, tarihi mücadelemizde unutulmaz parlak bir sayfaya malikdir.”
Gazi Mustafa Kemal Atatürk (Afyonkarahisar 21 Ekim 1925)
Afyonkarahisar, Milli Mücadele sürecinin başından sonuna kadar askeri ve lojistik pek çok durumda önemli roller üstlenmiştir. Bulunduğu konum nedeniyle demiryolu ulaşımında önemli bir yeri olan Afyonkarahisar, bu dönemde İngiliz, Fransız ve İtalyan ve daha sonra da Yunan askeri birlikleri tarafından işgal edilmiştir. Afyonkarahisar, Yunanlılar tarafından 2 kere işgal edilmiş, 2. işgal Büyük Taarruz’a kadar devam etmiştir. Afyonkarahisar 20 Ekim 1920’den sonra Batı Cephesi Karargahı olmuştur.
Milli Mücadele sırasında, 2 Ağustos 1920’de Afyonkarahisar Kongresi toplanmıştır. Kongreye Mustafa Kemal başta olmak üzere Konya, Uşak ve Nazilli Müdafaa-i Hukuk Derneği temsilcileri katılmıştır. Afyonkarahisar Kongresi sonunda daha önceki kongrelerde sözü edilen otonomi tezi reddedilmiş ve Türkiye Büyük Millet Meclisi hukukuna girilmiştir. Afyonkarahisar Kongresi Batı Anadolu kongreler sisteminin sonuncusudur.
Afyonkarahisar, Milli Mücadele yıllarında Kuvayi Milliye‘nin hasta ve yaralı askerlerinin tedavi edildiği merkezlerden birisiydi. Trenle taşınan hasta ve yaralılar Afyonkarahisar ve diğer merkez olan Denizli’de tedavi edilmiştir. Afyonkarahisar‘daki hastanenin bir bölümü daha sonra Alaşehir’deki ihtiyaç nedeni ile buraya taşınarak hizmet vermiştir. Hastanelerin ilaç ihtiyacı da Afyonkarahisar Sıhhiye Deposundan karşılanmıştır. 12. Kolordu’nun merkezi Afyonkarahisar‘a alınmış, bu kolordu için savaş koşullarında önemli bir yeri olan hayvan hastanesi de bir süre Bolvadin’de yer almıştır. Daha sonra da Dinar’da böyle bir hastane kurulmuştur.
Başkomutan Mustafa Kemal, 26 Ağustos 1922’de Büyük Taarruz’u, Afyonkarahisar‘ın merkez ilçesine bağlı Büyük Kalecik kasabası sınırları içinde yer alan 1.874 rakımlı Kocatepe’den başlatmış ve günümüzde de varlığını sürdüren siperden bizzat sevk ve idare etmiştir. Kocatepe’ye, Milli Savunma Bakanlığı tarafından 1953 yılında Milli Savunma Bakanlığı’nca anıt yapılmış ve üzerine yazıt konulmuştur.
Kültür Bakanlığı da 1993 yılında Atatürk Anıtı ve çevre düzenlemesi yapmış ve Kocatepe ziyarete açılmıştır. Bronzdan yapılan Atatürk Anıtı 4 ton ağırlığında ve 7.5 metre yüksekliğindedir. Mustafa Kemal Atatürk, Milli Mücadele’den sonra 31 kere Afyonkarahisar‘a uğramış, 11’inde şehri gezerek incelemelerde bulunmuştur.
Afyonkarahisar’a ulaşım ve Afyonkarahisar’da bulunan tarihi turistik mekanların listesi için diğer sayfaya geçiniz.