Türkiye’nin Outdoor Sayfası olarak özellikle outdoor turizminde büyük eksiklik olarak gördüğümüz illerin tek tek tanıtımı, illerde yapılabilecek outdoor aktiviteleri, outdoor ürün satan firmalar, kamp alanları, doğal güzellikler, yürüyüş rotaları gibi bütün bilgileri içeren bir yazı dizisine başladık. Bu yazı dizimizde Gaziantep’i tanıtıyoruz.

 

Gaziantep’te İnanç Turizmi: Tarih, Kültür ve Dinin Buluşma Noktası

Türkiye, tarih boyunca çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış bir coğrafyadır. Gaziantep, bu zengin tarihsel mirasıyla öne çıkan bir şehir olarak, inanç turizminin önemli merkezlerinden biridir. Antik dönemden günümüze kadar uzanan bu kutsal topraklar, farklı dini inançların izlerini taşımanın yanı sıra, Museviliğin Filistin’den uzaklaştırılmasından sonra Anadolu’ya yayılması, Hıristiyanlığın doğuşu ve İslam’ın bu topraklara gelişiyle birlikte önemli dini merkezlerin oluşmasına vesile olmuştur.

Anadolu, tarih boyunca birçok medeniyetin beşiği olmuş, farklı kültürlerin, milletlerin ve dinlerin bir arada yaşadığı bir yer olmuştur. Antik çağlarda Dülük, Teşup, Zeus ve Jüpiter Dolikhenos inançlarının merkezi olarak bilinirken, günümüze kadar varlığını sürdüren Mithras Tapınakları gibi önemli dini yapılar da bu topraklarda yer almıştır.

Gaziantep, Müslümanların 7. yüzyıldan sonra bu topraklara akın etmeleriyle önemli bir dini merkez haline gelmiştir. Antik dönem inançlarına ek olarak, Musevilik, Hristiyanlık ve İslam gibi semavi dinlere ait önemli yapılar, şehirde günümüze kadar varlıklarını sürdürmüştür.

Özellikle Hristiyanlık tarihinde, Hz. İsa’nın havarilerinden Johannes’un Rumkale’yi merkez olarak seçmesi, Gaziantep’in bu dönemdeki önemini vurgular. Rumkale’de bulunan kilise ve manastırlar, Hristiyanlığın erken dönemlerine ait izleri günümüze taşımaktadır. Ayrıca, şehir merkezindeki Kendirli Kilisesi, Valide Meryem Kilisesi ve Nizip İlçesindeki Fevkani Kilisesi, ziyaretçilere tarihi bir yolculuk sunmaktadır.

Gaziantep, aynı zamanda Yahudi, Hristiyan ve İslam inançlarına ait kutsal mekanların bulunduğu bir şehirdir. İsrail Devletinin kurulmasından önce Gaziantep’te yoğun bir Yahudi nüfusu yaşamış ve ibadetlerini Şahinbey İlçesi’ndeki Yahudi Havrası’nda gerçekleştirmişlerdir.

Müslümanların II. Halifesi Hz. Ömer’in zamanında yapılan savaşlarda şehit düşenlerin türbeleri, Gaziantep’in İslam tarihindeki önemini vurgular. Aynı zamanda şehir, Nesimi, Hacıbaba, Şeyh Fethullah gibi önemli evliyaların türbelerine de ev sahipliği yapmaktadır.

Gaziantep’teki mimari zenginlik, Türk-İslam eserlerinin şehre kazandırdığı camilerle de kendini gösterir. Mehmet Nuri Paşa Cami, Şeyh Fethullah Cami, Tahtani Cami, Alaüddevle Cami ve Boyacı Cami gibi tarihi camiler, ziyaretçilere hem estetik bir deneyim sunar hem de şehrin dini geçmişini yansıtır.

Gaziantep, aynı zamanda kurtuluş mücadelesi veren Anteplilerin binlerce şehidini anmak adına inşa edilen Şehitler Abidesi, Şahinbey’in mezarı ve diğer önemli şahsiyetlerin mezarlarını barındıran bir mekan olarak tarihle buluşmaktadır.

Sonuç olarak, Gaziantep; tarih, kültür ve inanç turizmi açısından zengin bir destinasyon olup, binlerce yıldan beri bu topraklarda birçok medeniyetin izini taşımaktadır. Günümüzde hala ayakta kalan tarihi yapıları, anıtları ve dini mekanlarıyla bu şehir, ziyaretçilere unutulmaz bir deneyim sunmaktadır. Gaziantep’i keşfetmek, Anadolu’nun tarihi ve kültürel hazineleriyle buluşmak anlamına gelir.

Bu zengin tarih, inanç turizmi için çeşitli önemli noktalar sunmaktadır.

1. Antik Dönem İnançları: Gaziantep, antik çağlarda çeşitli inançların merkezi olmuştur. Dülük, Teşup, Zeus ve Jüpiter Dolikhenos gibi antik dini inançlara ait kült merkezleri bu bölgede bulunmaktadır. Ayrıca, Dülük’te yer altına inşa edilen Mithras Tapınağı, bilinen en büyük Mithras tapınaklarından biridir.
2. Hristiyanlık ve Kiliseler: Gaziantep, Hristiyanlık tarihinde de önemli bir rol oynamıştır. Hz. İsa’nın havarilerinden Johannes’un Rumkale’yi üs olarak seçtiği bilinmektedir. Rumkale’de Johannes’un yazdığı Yuhanna İncili’nin çoğaltıldığına dair izler bulunmaktadır. Ayrıca, Gaziantep merkezde bulunan Kendirli Kilisesi, Valide Meryem Kilisesi ve Nizip’teki Fevkani Kilisesi, Hristiyanlıkla ilgili geçmişin izlerini taşımaktadır.

Musevilik ve İslam Tarihi: İsrail Devleti’nin kurulmasından önce Gaziantep, yoğun bir Yahudi nüfusuna ev sahipliği yapmaktaydı.

1. İsrailoğulları’ndan Hz. Musa’nın yeğeni Hz. Yuşa’nın türbesi Gaziantep’te bulunmaktadır. Ayrıca, Müslümanların II. Halifesi olan Hz. Ömer döneminde Gaziantep bölgesinde yapılan savaşlarda şehit düşenlerin türbeleri de bölgede ziyaret edilebilir.
2. Evliyalar ve Türbeler: Gaziantep, birçok evliyanın türbelerine ev sahipliği yapmaktadır. Nesimi, Hacıbaba, Şeyh Fethullah, Alibaba, Kurbanbaba gibi önemli İslam alimlerinin türbeleri şehirde ziyaretçilere açıktır.
3. Cami ve İslam Mimarisinin Güzellikleri: Gaziantep, çeşitli dönemlere ait camileriyle zengin bir İslam mimarisini gözler önüne serer. Mehmet Nuri Paşa Camii, Şeyh Fethullah Camii, Tahtani Camii, Alaüddevle Camii, Boyacı Camii gibi tarihi camiler, mimari güzellikleriyle dikkat çeker.
4. Şehitlik ve Kurtuluş Anıtları: Gaziantep, 1920-1921 yıllarında kurtuluş mücadelesi veren Anteplilerin binlerce şehidinin anısına yapılan Şehitler Abidesi, Şahinbey’in mezarı ve diğer şehitlikleri ile tarihî bir derinliği ziyaretçilere sunar.

Gaziantep, zengin tarihi mirası, kültürel çeşitliliği ve inanç turizmi açısından önemli yapılarıyla bir cazibe merkezi olma özelliği taşımaktadır. Bu kapsamlı turistik destinasyon, ziyaretçilere hem tarihî hem de dini bir yolculuk imkanı sunar.

Tarihi Gaziantep Camileri: Kentin Mimari Zenginlikleri ve Toplumsal Rolü

İslam Kültürü ve Kent İlişkisi: Tarihi Gaziantep Camileri, sadece estetik katkılarıyla değil, aynı zamanda toplumsal ve kültürel rolüyle Gaziantep’in siluetine önemli birer değer katmaktadır. Kentin içindeki konumları ve yapıldıkları dönemlere göre farklılaşan mimari stilleri sayesinde, bu camiler aynı zamanda kentin tarihine ışık tutan belgelerdir.

Camilerin Toplumsal Fonksiyonları: Osmanlı Dönemi’nde din adamlarının, sadece ibadet için değil, aynı zamanda devletin buyruklarını halka iletme amacıyla kullandığı camiler, mahallelerin merkezini oluşturmuştur. Bu sosyal fonksiyon, dini yapıları kentsel gelişimin izini sürebilmek için önemli hale getirmiştir.

Belgelerin Rolü: Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Şer’i Mahkeme Sicilleri ve Risale-i Fi Tarif Kaza-yı Aynitap gibi eserler, Gaziantep’teki tarihi camilerin sanatsal ve toplumsal önemine dair bilgi sağlamaktadır.

Gaziantep Camilerinin Mimarisi: Çoğunluğu kesme taş kullanılan bu camiler, Arap mimarisinin etkisiyle inşa edilmiştir. Dikdörtgen planlı ve son cemaat yerine sahip bu yapılar, nişlerle süslenmiş duvarlara, çapraz tonozlarla örtülmüş neflere ve payelere ayrılan minareleri ile dikkat çeker.

Cephelerin Renkli Taş Düzenlemesi: Gaziantep Camileri, sarı, siyah ve kırmızı renkteki taşların kullanıldığı kompozisyonlarla dikkat çeker. Minareler, yapıların en önemli süsleme elemanlarından biridir ve genellikle kapalı şerefeli minarelerin zarif işçiliğiyle öne çıkar.

Osmanlı Dönemi ve Değişim: Osmanlı döneminde, mescit olarak inşa edilen birçok yapı daha sonra camiye dönüştürülmüştür. Bu dönemde yaşanan değişimler, camilerin fonksiyonlarını ve mimari özelliklerini etkilemiştir.

Deprem ve Savaş Sonrası Onarımlar: 1822 depremi ve Antep Harbi sırasında kullanılan top mermileri, camilere büyük tahribat vermiştir. Savaş sonrasında, minarelerin çoğu aslına uygun olarak yeniden inşa edilmiş, ancak üst örtülerde önemli değişiklikler yapılmıştır.

Modern Camilerin Yükselişi: Gaziantep’te son yıllarda inşa edilen modern camiler, çini işlemeleri ve hat sanatıyla zenginleşerek dikkat çekmektedir.

Tarihi Camilerin Öne Çıkanları: Gaziantep’teki tarihi camiler arasında Ömeriye Cami, Ali Nacar Cami, Boyacı Camii, Şeyh Fethullah Cami ve İhsanbey Cami gibi önemli eserler bulunmaktadır.

Efsaneler ve Rivayetler: Bazı camiler halk arasında efsanelere konu olmuş, örneğin Ömeriye Cami’nin tabana doğru çökmesiyle ilgili çeşitli rivayetler anlatılmıştır.

Modern Camiler ve Süsleme Sanatı: Gaziantep’teki modern camiler, geleneksel mimariyi modern süsleme sanatı ile birleştirerek, geçmişle geleceği birleştirmektedir.

Gaziantep’in tarihi camileri, sadece birer ibadet mekanı olmanın ötesinde, kenti şekillendiren, tarihini belgeleyen ve kültürel mirası zenginleştiren önemli yapılar olarak varlıklarını sürdürmektedir. Bu camiler, hem tarihsel hem de mimari açıdan kentin kimliğini oluşturan unsurlar arasında sayılabilirler.

Ömeriye Cami:

Gaziantep’in Düğmeci Mahallesi’nde bulunan bu tarihi cami, Antep’in en eski camisidir. 607 hicri (1210 miladi) yılında tadilat yapıldığı kayıtlarda geçmektedir. Caminin kimin tarafından yapıldığı tam olarak bilinmemekle birlikte Halife Hz. Ömer zamanında yapıldığı, ya da Hz. Ömer’in kızından olma torunu Emevi Halifesi Ömer Bin Abdülaziz tarafından yaptırıldığı söylendiği hakkında farklı söylentiler vardır. Caminin bir diğer adı, İki Ömer anlamında “Ömereyn”dir. Caminin taç kapısı ve mihrabı ak-kara taşlarla örülmüştür. Minare şerefesinin korkuluklarında oyma taş işçiliğinin güzel örnekleri görülmektedir. Hatta minarenin bedeninde Antep Savunmasından kalan mermi ve şarapnel parçalarının izlerini görmek mümkündür.

Ali Nacar Cami:

Tabakhane Bölgesi, Yaprak Mahallesi’nde yer almaktadır. Vesikalarda Ali adında bir marangoz tarafından yaptırıldığı görülmüştür. Müezzin mahfiline çıkan merdiven üzerinde 1213 Hicri tarihi yazmaktadır. Bu hicri tarihin caminin onarım tarihi olduğu düşünülmektedir.

Boyacı Cami:

Hamdi Kutlar Caddesi ile Kutlar Sokağı’nın birleştiği yerde bulunmaktadır. Kadı Kemalettin tarafından yaptırılmıştır. Caminin minberi üzerindeki oyma kitabede 759 Hicri (1358 Miladi) tarihi yazmaktadır. Ancak bu tarihten daha önce yapıldığı düşünülmektedir. Caminin özelliklerinden birisi de minberin alttan kızaklı olması ve duvarda özel olarak yapılan bölmesine girip çıkabilmesidir. Avlu girişinin sağında tek şerefeli çokgen gövdeli peteksiz bir minaresi bulunmaktadır. Ayrıca Gaziantep’in en büyük camilerinden olan Boyacı Cami’nin içindeki ince ahşap işçiliği dikkat çekicidir.

Şeyh Fethullah Cami Ve Külliyesi:

Kepenek Mahallesi’nde bulunan cami, halk arasında “Aşağı Şeyh Cami” olarak da adlandırılmaktadır. Caminin ismi, keramet sahibi ve ermiş bir kişi olan Şeyh Fethullah; Halife Hz. Ebubekir soyundan gelmektedir. Hicri 971 (Miladi 1564) tarihinde yapılmıştır. Harim, ortada sekizgen taş ayağa oturan ve yelpaze şeklinde açılan tonozlarla, askı kemerlere bağlanan bir örtü sistemine sahiptir. Bu tür örtü sistemi Şeyh Fethullah Camiden başka şimdiye kadar hiç bir camide görülmemiştir. Ortadaki sekiz köşeli taş ayağa rağmen bu cami merkezi planlı camiler grubuna dahil edilebilir. Genelde merkezi planlı camiler kubbe ile örtülüdür. Şeyh Fethullah Cami, tonozla örtülü olmasına ve ortada ayağı ihtiva etmesine rağmen merkezi mekan bütünlüğünü muhafaza etmiştir. Caminin portal, mihrap, minber ve pencere sövelerinde renkli taş işçiliği bakımından Memluk sanatının etkileri görülmektedir. Ancak portal kavsarası ile caminin içindeki pencere alınlıklarının süslemesinde Osmanlı sanat üslubunun özelliklerini görmek mümkündür. Harimin gerisinde son cemaat yeri ve dış avlu mevcuttur. Giriş zeminindeki renkli taş döşemesi bölgeye has bir özelliktir. Tek şerefeli bodur minaresi vardır. Şeyh Fethullah Cami; zaviyesi, kasteli, medresesi ve hamamıyla bir külliye olarak inşa edilmiştir. Antep Savunmasında şehit düşen Karayılan’ın mezarı cami bahçesindedir.

İhsanbey (Esenbek) Cami:

Şehitler Caddesi üzerinde bulunan caminin eski kayıtlarda ismi “Esenbek” olarak geçmekte ve ne zaman yapıldığına dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Mabetin altında eskiden caminin su ihtiyacını karşılayan bir kastelin varlığı bilinmektedir. Kastele avlu kapısının hemen önünden karataştan yapılmış 25 merdivenle inilmektedir.

Hacı Nasır Cami: 

Hacı Nasır adında bir kişi tarafından bugün Elmacı Pazarı denen yerde mescid olarak yaptırılmıştır. Hacı Nasır, 16.yy.’da yaşamış olup, yapımı da 16.yy.’a tarihlenmektedir. 130-140 yıl sonra Kamalakzade Hacı Mahmut oğlu Hasan Ağa tarafından mescide minber konularak camiye dönüştürülmüştür. En önemli onarımını ise, Miladi 1812 (Hicri 1227) yılında geçirmiş olduğu kapının üzerindeki kitabeden anlaşılmaktadır.

Handaniye (Handan Bey) Cami: 

Karagöz Mahallesinde yer alan cami, Miladi 1647 yılı kayıtlarında ismi “Handan Bey” olarak geçmektedir. Antep’te yaşamış Erzincanlı beylerin en fakiri sayılan Handan Ağa tarafından yaptırılmıştır. Gelir getiren bir de saraçhanesi olan cami, Miladi 1791 yılında yeniden yapılmıştır. Caminin onarımlarında daha sonra saraçhaneden alınan gelir kullanılmaya başlanmıştır. Antep Savunmasında cami ibadet yapılamayacak duruma gelmiştir. Daha sonra yeniden bir onarım geçirmiştir.

Eyüpoğlu Cami:

Kendi adıyla anılan Eyüpoğlu Mahallesi’nde yer almaktadır. Caminin yapılış tarihi ve kimin tarafından yaptırıldığı konusunda yeterli bilgi bulunmamaktadır. 1586 tarihli Şer-i Mahkeme Sicillerinden bu tarihten önce yapıldığı bilinmektedir. Yapı, içten çapraz tonozludur. Altı gözlü son cemaat yerinin gerisinde duvarla çevrili dış avlusu mevcuttur. Mihrap siyah vişneçürüğü ve beyaz mermerle çeşitli geometrik şekillerden oluşan süslemeye sahiptir. Merdivenle çıkılan minber ve vaaz kürsüsü mevcuttur. Minaresi tek şerefeli olup, şerefe altı mukarnaslıdır. Gövde ve petek kısımları bilezik ve sağır kemerlerle süslenmiştir.

Kılınçoğlu Cami:

Kılınçoğlu Mahallesi’nde bulunmaktadır. Hicri Şaban Ayı 1186 tarihli ve diğer belgelerden bu mabedin H.1083 (M.1672) yılından önce Kılınçoğlu Hamza Bey tarafından mescit olarak yaptırıldığı, daha sonra Osman Efendi adlı bir hayırsever tarafından minber eklenerek camiye çevirdiği bilinmektedir. Bu caminin en ilginç yanı duvarlarının kale suru gibi kalın olmasıdır.

Ömer Şeyh Cami:

Ömer Şeyh tarafından bugünkü merkez Yazıcık mevkiinde Turna sokağın köşesinde inşaa edilmiştir. Kesin olarak ne zaman yapıldığı bilinmemekle birlikte H.967 (M.1559) yılı Şeri Mahkeme sicili kayıtlarına göre bu tarihten önce en azından mescit olarak yapılmış olduğu anlaşılmaktadır. 

Bostancı Cami:

Şehir merkezi Bostancı Mahallesi’nde, Bostancı Cami Sokakta bulunan caminin hangi tarihte ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Ancak H.965 ve 967 tarihli Şeri Mahkeme sicillerinde adı Bostancılar Mescidi olarak geçmektedir. Bu belgelerden caminin yapılışının M.1557 yılından önce olduğu anlaşılmaktadır.

Kabasakal Cami:

Şehreküstü Semti, Kocaoğlan mahallesindeki Ahmet Çelebi İlköğretim Okulu’nun kuzeyinde konumlanmaktadır. Hacı Ahmet adında biri tarafından mescit olarak yaptırılmış, Kabasakaloğlu İsmailoğlu Hamza Ağa tarafından minber eklenerek camiye çevrilmiştir. Hamza Ağa’nın H.1114 tarihinde öldüğü veraset belgesinden anlaşılmaktadır. Buna göre caminin yapımı M.1702 tarihinden daha önce olması gerekir.

Ahmet Çelebi Cami:

Ulucanlar Mahallesi’nde yer almaktadır. Caminin kurucusu Peygamber soyundan Hacı Osman oğlu Şeyh Ramazan Efendi’dir. Bu eser medrese, cami, kastel olarak peş peşe sıralanmıştır. Cami sonradan ilave edilen medreseyi yaptıran Ahmet Çelebi’nin adıyla anılmaktadır. Caminin; kitabesinden l083 hicri (l672 miladi) tarihinde yapıldığı anlaşılmaktadır. Bahçesinde bulunan kastele 12’si kesme taştan, 32’si kayaya oyma 44 merdivenle inilmektedir. Cami ahşap işçiliğinin eşsiz örneklerini yansıtmakta olup, ayrıca kadınların da ibadet etmeleri için ayrı bir bölümü yer almaktadır.

Alaybey (Gami Bey) Cami:

Alaybey Mahallesi, Gaziler Caddesi üzerinde yer almaktadır. Caminin yapılış tarihiyle ilgili kesin bir bilgi yoktur. M.1595 tarihinden önce yapıldığı H.1224 tarihinde yeni bir onarım gördüğü bilinmektedir. Camiyi yaptıran kişinin Alaybeyi olan bir komutan olduğu bilinmektedir. Camide kesme taş işçiliğinin güzel örnekleri görülmektedir. Üçayağa oturan, dört kemer gözlü olan son cemaat yeri çapraz tonozla örtülüdür. Dışarıda küçük bir avlusu vardır. Kuzey-doğu köşedeki minare çokgen gövdeli ve tek şerefelidir. Merdivenle çıkmalı minberi ve vaaz kürsüsü vardır.

Şirvani (Şirvani Mehmet Efendi) Cami: 

Gaziantep Kalesi’nin batısında Seferpaşa Mahallesi’nde bulunmaktadır. Eskiden tarihi Gaziantep camileri içerisinde minaresi iki şerefeli olan tek cami olduğundan bu camiye halk tarafından “İki Şerefeli Cami” de denir. Şirvani Mehmet Efendi, camiyi yaptıran kişinin adıdır. Rivayete göre Şirvani Seyit Mehmet Efendi Hz. Muhammed’in torunu Hz. Hüseyin’in soyundan gelmektedir. Caminin yapılış tarihinin Miladi 1677 tarihinden önce olduğu belgelerden anlaşılmaktadır. Camide eskiden dervişlerin zikrettikleri bir oda ve ahşap işçiliğinin güzel örnekleriyle süslenmiş bir müezzin mahfili de bulunmaktaydı. Bir başka önemli bölüm ise Boyacı Camiinde olduğu gibi minberin alttan kızaklı olması, duvarda yapılan özel bölmesine girip çıkabilmesidir.

Tahtani(Tahtalı) Cami: 

Gaziantep Kalesi’nin yanında, Şekeroğlu Mahallesi, Uzun Çarşı Caddesi üzerindedir. Caminin kim tarafından yaptırıldığı ve yapım tarih hakkında kesin bilgiler bulunmamaktadır. Ancak Miladi 1557 tarihli bir belgede adından söz edilmektedir. M.1563 yılında Maraş Valisi Osman Paşa tarafından tamir ettirildiği anlaşılmaktadır. Bir söylentiye göre caminin ağaçtan yapıldığı bu nedenle de halk tarafından camiye Tahtalı Cami olarak adlandırıldığı bilinmektedir.

Alaüddevle (Ali Dola) Cami: 

Uzun Çarsı’nın batısında, Eski Saray Caddesi üzerindedir. Halk arasında “Ali Dola Cami” de denilmektedir. Alaüddevle, Maraş’ta hakimiyet sürdüren Dulkadiroğlu Beyliği’nin son beyidir. Caminin yapım tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber camiyi yaptıran Alaüddevle’nin, Miladi 1515 tarihinde vefat ettiği düşünülürse bu tarihten önce yaptırıldığı ortaya çıkmaktadır. Sadece minaresi yıkılmadan günümüze ulaşabilen cami, 1901 yılında giriş yüzü siyah ve beyaz taşlardan tek kubbeli olarak yeniden yapılmıştır. Caminin mimarı Armenek, ustabaşısı da Kirkor’dur. Hıristiyan sanatında görülen kemer içindeki küçük sütunlu pencere ve üzerinde yuvarlak bir pencereden oluşan sistem burada da uygulanmaktadır. Mihrabın üçgen bir alınlık içine alınması yine kiliselerden alınma bir özelliktir. Ayrıca yan duvar pencerelerinin etraf silmelerinin büyük ebatta yapılmaları ve içerideki mihrap süslemeleri ise barok özellikleri taşımaktadır.

Tekke (Tekke Mevlevihane) Cami:

Kozluca Mahallesi, Küçük Pazar sokağının güneyindedir. Resmi kayıtlarda adı Mevlevihane Camisi olarak geçer. Ancak halk tarafından Tekke Camii olarak bilinir. Cami, hücreler, semahane, yönetim ve Mevlevi dervişlerinin oturma odaları, tuvaletler, havuzlar, küçük ve kısa minaresinden oluşan eserler topluluğudur. Cami M.1638 yılında Mustafa Ağa adında bir Türkmen Ağası tarafından yaptırılmıştır. Miladi 1901-1903 yıllarında çıkan büyük yangınlardan zarar gören yapılar, vakfın mütevellisi olan Şeyh Mehmet Münip Efendi tarafından yeniden yaptırılmıştır. Caminin minaresi, altından geçen yol nedeniyle dikkat çekicidir.

Karatarla Cami:

Karatarla Mahallesi, Eski Saray Caddesi Kunduracılar çarşısındadır. Mescit olarak inşa edilmiş, Gergeri Halil Çavuş adında bir hayırsever tarafından genişletilerek cami durumuna getirilmiştir. Yapılan bu değişiklik Hicri 1063 tarihli belgelerden anlaşılmaktadır. Gaziantep’teki camilerin minareleri içerisinde en zarif olanıdır.

Kozanlı Cami: 

Kozanlı Mahallesi, Kozanlı Sokakta bulunmaktadır. H.1065 ve 1057 tarihli Şeri Mahkeme Sicillerinde mescit olarak geçmektedir. Kozanlı’daki mabedin H.1088 tarihli Şeri Mahkeme Sicilleri kaydında Üstat Ali Bey’in yaptırdığı cami olarak geçmektedir. Caminin örtüsü içten çapraz tonozludur. Çıkmalı çift minberi, üç gözlü son cemaat yeri, tek şerefeli bodur bir minaresi mevcuttur.

Nuri Mehmet Paşa Cami: 

Çukur Mahallesi, Suburcu Caddesi üzerindedir. Şer-i Mahkeme Sicillerinden ve bir fermandan anlaşılacağı üzere Nuri Mehmet Paşa tarafından 1786 (Hicri 1200) yılından bir kaç yıl önce yaptırılmıştır. Harim mihraba paralel, tek sıra dört kare gövdeli ayakla enlemesine ikiye ayrılmıştır. Mihrap önü kubbe ile yanlar çapraz tonozla örtülüdür. Son cemaat mahalli ise beş kubbelidir. Dış avlu ile son cemaat yerinin birleştiği bölümde klasik Osmanlı tarzındaki iki şerefeli minare yükselir. Mihrap; sarı, siyah, bordo renkli mermer malzeme ile zikzak motif ihtiva eden süslemeye sahiptir. Mihrabın yanlarında birer balkon minber mevcuttur. Mahfil kalem işi ile yapılmış çeşitli geometrik ve bitkisel motifleri ihtiva eder. Gaziantep Savunmasında zarar gören cami; bir ara askeri depo, 1958’den sonra da Müze olarak faaliyet göstermiştir. 1968 yılından sonra ise onarılarak yeniden ibadete açılmıştır.

Hüseyin Paşa Cami: 

Gaziler Caddesi üzerindedir. 1719 (Hicri 1131) yılında Hüseyin Paşa tarafından yaptırılmıştır. Mimar olarak Hüseyin oğlu Osman adı geçmektedir. Dikdörtgen planlı camide, iki ayağın ve duvarların taşıdığı eşdeğerde altı kubbeli örtü sistemi uygulanmıştır. Son cemaat yeri de sivri kemerlere oturan üç kubbe ile örtülüdür. Duvarlarla çevrili dış avlusu mevcuttur. Mihrap geometrik taşlarla süslenmiştir. Mermer olan klasik minber, ahşap korkuluklara sahiptir. Minare çokgen gövdeli ve iki şerefelidir.

Ağa Cami:

Tunus’lu Antep Kaymakamı Ferruh Ağa (Bey) tarafından yaptırılan cami Şehreküstü, Suyabatmaz Mahallesi Şehitler Caddesinde yer almaktadır. Miladi 1554-1559 tarihleri arasında yaptırılmıştır.

Kurtuluş Cami:

Gaziantep’in Tepebaşı Mahallesi’ndedir. 1892 yılında kilise olarak yapılan cami, önceleri kilise ve cezaevi olarak kullanılmıştır. Bir tarih hazinesi gibi eski ihtişamından hiç bir şey kaybetmeyen Kurtuluş Cami, Gaziantep’in en büyük camilerindendir.

Gaziantep’te Tarih ve Sanatın Buluştuğu Kiliseler

Gaziantep, zengin tarihine tanıklık etmiş birçok tarihi kiliseye ev sahipliği yapmaktadır. Bu kiliseler, şehrin kültürel zenginliğini ve tarihî dokusunu yansıtan önemli yapıtlardır.

1. Nizip Fevkani Kilisesi: Bizanslılar’ın Mimarisi Nizip ilçesi Şıhlar Mahallesi’nde bulunan kilise, Bizanslılar dönemine ait olduğu düşünülen bir yapıdır. Geçmişte depo ve han olarak kullanılmıştır, ancak günümüzde kullanılmamaktadır.
2. Saint Mary Kilisesi/Kurtuluş Cami: Eski İhtişamın Yansıması Tepebaşı Mahallesi’nde bulunan bu yapı, Gaziantep’in en büyük camilerinden biridir. Kilise ve cezaevi olarak kullanıldıktan sonra Kurtuluş Cami olarak hizmet vermeye devam etmektedir.
3. Aziz Bedros Kilisesi: 1723 Yılına Tanıklık Gaziantep’te yer alan bu kilisenin yapım tarihi 1723 olarak tahmin edilmektedir. Günümüzde Ömer Ersoy Kültür Merkezi olarak kullanılan kilise, geçmişten günümüze uzanan tarihî bir atmosfere sahiptir.
4. Kendirli Kilisesi: Fransız Misyonerlerin Eseri Atatürk Bulvarı üzerinde, Öğretmenevi bitişiğinde konumlanan kilise, 1860’ta başlayan yapım süreci sonrasında Fransa Kralı III. Napolyon ve Katolik camiasının maddi destekleriyle tamamlanmıştır. Bugün Kendirli Gazi Kültür Merkezi olarak hizmet vermektedir.

Bu tarihî kiliseler, mimari özellikleri ve geçmişten günümüze taşıdıkları kültürel miraslarıyla Gaziantep’in benzersiz atmosferine katkıda bulunmaktadır.

Gaziantep Sinagogu: Bir Zamanların İbadi Mekanı ve Kültürel Miras

Giriş: Gaziantep Sinagogu, Gaziantep’in tarihine tanıklık eden ve kentin kültürel mozaiklerinden birini oluşturan önemli bir yapıdır. Terkedilmiş olmasına rağmen, bu sinagog, Osmanlı döneminde Musevi cemaatinin ibadet mekanı olarak hizmet vermiştir.

İnşa Tarihi ve Mimarisi: Yapının inşa tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte, Halep Salnameleri’nde 1886 olarak kaydedilmiştir. İki katlı olan bu yapı, birkaç yüz kişiyi barındıracak büyüklükte tasarlanmıştır. Kent merkezinde, Düğmeci Mahallesi’nde bulunan sinagog, Gaziantep’in tarihini yansıtan mimari detaylarıyla dikkat çeker. Havranın yan duvarlarından bazıları ayakta olmasına rağmen, çatısı zaman içinde yok olmuştur. Ancak yapılan restorasyon çalışmaları sayesinde Gaziantep Sinagogu, tekrar ayağa kaldırılarak geçmişin izlerini günümüze taşımıştır.

Yahudi Mahallesi ve Toplumsal Rol: Osmanlılar döneminde Gaziantep’te yaşayan Museviler, sinagoglarını Yahudi Mahallesi’nde inşa etmişlerdir. Gaziantep Sinagogu da bu toplumsal doku içinde yer alarak, cemaatin ibadet ve kültürel etkinliklerine ev sahipliği yapmıştır.

Restorasyon ve Yeniden Canlandırma: Gaziantep Üniversitesi tarafından Kültür Merkezi olarak kullanılmaya başlanan Gaziantep Sinagogu, restorasyon çalışmaları sonrasında geçmişin izlerini günümüze taşıyan bir simge haline gelmiştir. Restorasyon, yapıyı hem mimari açıdan koruma altına almak hem de kültürel bir mirası canlandırmak adına önemli bir adım olmuştur.

Günümüzdeki Rolü: Gaziantep Sinagogu, günümüzde Gaziantep Üniversitesi Kültür Merkezi olarak hizmet vermektedir. Bu kullanımıyla, binanın sadece tarihî bir eser olmanın ötesinde, şehrin kültürel hayatına katkıda bulunduğu görülmektedir.

Sonuç: Gaziantep Sinagogu, geçmişin izlerini günümüze taşıyan, restorasyon çalışmalarıyla kültürel mirası canlandıran ve şehrin tarihî dokusuna önemli bir katkı sağlayan bir yapıdır. Musevi cemaatinin ibadet yeri olarak başladığı serüveni, günümüzde kültür merkezi olarak devam etmektedir, bu da geçmişin ve bugünün buluşma noktasını temsil etmektedir.

---

Gaziantep’te Gezilecek yerleri sizin için özel olarak hazırladığımız Gaziantep Gezi Rehberi haritamızda bulabilirsiniz.

Gaziantep’te Kamp yapılabilecek yerleri sizin için özel olarak hazırladığımız Gaziantep Kamp Alanları haritamızda bulabilirsiniz.

Gaziantep’in keşfedilmeyi bekleyen zengin kültürel ve doğal hazinelerini sizin için sıraladık. Şehrin göz kamaştıran güzelliklerini keşfetmek istiyorsanız, Gaziantep’te gezilecek yerler hakkında kapsamlı bilgiler içeren aşağıdaki rehberimize göz atabilirsiniz. Tarihi zenginlikleri, doğal harikaları yöresel lezzetleri ve benzersiz atmosferiyle Gaziantep her ziyaretçisine unutulmaz bir deneyim sunuyor. Gaziantep’in eşsiz atmosferinde kaybolmak ve şehrin tarihle iç içe geçmiş dokusunu hissetmek için, siz de bu muazzam şehri keşfetmeye hazır olun.

Gaziantep’in gezilecek bütün mekanları, outdoor olanakları, kamp karavan tesisleri hakkındaki yazılarımız aşağıdadır. Açılır pencereyi tıklayarak Gaziantep hakkındaki bütün yazılarımıza ulaşabilirsiniz.

---

TurkeyOutdoor.org: Doğayla Buluşmanın Adresi!

TurkeyOutdoor.org, Türkiye’nin en heyecan verici outdoor platformu! Yürüyüş, kamp, bisiklet, kano, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, dalış, yamaç paraşütü, binicilik gibi birbirinden serüven dolu doğa sporları hakkında detaylı rehberler, eşsiz rotalar, güncel haberler ve unutulmaz etkinliklerle dolup taşıyor.

Türkiye’nin Doğasını Keşfedin! TurkeyOutdoor.org, Türkiye’nin dört bir yanındaki doğal güzellikleri keşfetmek isteyenleri bekliyor. Her bir etkinlik için özenle hazırlanmış bilgiler, göz alıcı rotalar, etkileyici fotoğraflar ve ilham verici videolar sizi bekliyor. Ayrıca, Türkiye’deki açık hava etkinlikleriyle ilgili en güncel haberlere ve etkinlik takvimine de göz atabilirsiniz.

Outdoor Tutkunlarına Özel Rehber!

TurkeyOutdoor.org, Türkiye’de outdoor etkinliklere ilgi duyan her seviyeden maceraperest için mükemmel bir kaynaktır. Deneyimli gezginlerden yeni başlayanlara kadar herkese hitap eden bu platform, Türkiye’deki açık hava etkinliklerine dair aradığınız her şeyi sunuyor. Doğa, kamp ve macera arayanlar için ideal bir rehber olarak öne çıkıyor. Sizi, unutulmaz bir doğa serüvenine davet ediyoruz! TurkeyOutdoor.org ile hayalinizdeki maceraya adım atın!

TurkeyOutdoor.org sizi bekliyor!

https://turkeyoutdoor.org/