Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu: Türkiye’de outdoor (açık hava etkinlikleri) hakkında bilgi sağlayan Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu olarak yürüyüş, trekking, kamp, bisiklet, kano, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, dalış, yamaç paraşütü, binicilik gibi doğa sporlarıyla dolu maceralar hakkında detaylı rehberler, benzersiz rotalar, güncel haberler ve unutulmaz etkinlikler sunuyoruz. Her bir etkinlik için titizlikle hazırlanmış bilgiler, etkileyici rotalar, büyüleyici fotoğraflar ve ilham verici videolar sizi bekliyor.

Instagram: @turkey_outdoor_org

Türkiye’nin popüler Outdoor Aktiviteleri Paylaşım Merkeziyiz: Doğaseverler, outdoor tutkunları ve macera arayışındakiler için Türkiye’nin en kapsamlı etkinlik platformu hizmetinizde! Türkiye ve dünyadaki popüler gezilecek yerler hakkında detaylı ve güncel bilgileri sitemizde arama yoluyla bulabilirsiniz.

Bu adresler üzerinden etkinlik detaylarını ve resimlerinizi bize iletebilirsiniz. Türkiye’nin outdoor tutkunlarını bir araya getiren platformda siz de yerinizi alın! ✨

Outdoor ve Doğada Risk Yönetimi

 Önceki yayınımızda Risk tanımından, genel olarak outdoor risklerinden, risk yönetim planlaması ve risk analiz yöntemlerinden bahsetmiştik.

Bu yayında outdoor/doğa aktivitelerinde yaşanması muhtemel riskler detaylandırılacak ve alınması gereken önlemlerden bahsedilecektir.


Doğada Mutlak Güvenlik Mümkün mü?

Türkiye’nin Outdoor Sayfası olarak bizlere gelen etkileşimlerde:

Doğada risk yönetimi nasıl olmalıdır?

Outdoor aktivitesinde nelere dikkat edilmelidir?

Doğanın riskleri nelerdir?

Doğa yürüyüşü yaparken nelere dikkat etmeliyim?

Outdoor tehlikeli mi?

Trekking tehlikeli mi?

Doğada güvenlik nasıl sağlanır?

Doğada yürümek tehlikeli mi? gibi onlarca soruyla karşılaşmaktayız.

Her şeyden önce belirtmek gerekir yaşamanın kendisi risktir. İster evinizde, ister korunaklı villalarda, sitelerde, isterse sokakta veya okulda olun hiç fark etmez her insan risk altındadır. Doğada da, outdoor aktivitelerinde de elbette risk vardır, ancak gerekli eğitim, organizasyon ve güvenlik önlemleriyle ekstrem sporlar dahi herhangi bir büyükşehir sokağından çok daha güvenli hale gelir.

Unutmayın: Açık alan outdoor/doğa aktivitesinde risk yönetiminde gerçek risk derecelerini azaltmanın seviyeleri vardır. Güvenlik, her ne kadar garanti edilemese de en önemli noktadır.

Açık alan outdoor/doğa aktiviteleri içerisinde doğa sporları risk içermektedir. Bu aktiviteye katılım bireyin bu riskleri bilerek veya bilmeyerek aldığı anlamını taşır. Aktivitelerin içerdiği riskleri en aza indirmek için aktivite planı mutlaka yapılıp o çerçevede hareket edilmelidir.

Bunun yanında iyi bir risk yönetim planı da yapılmalıdır. Bu planlar içerisinde yapılacak etkinlik tanımlanıp ayrıntılarıyla süresi, ne zaman başlayıp ne zaman sonlanacağı, nerede başlayıp nerede sonlanacağı, organizatörlerin sorumlulukları, katılımcıların sorumlulukları, herhangi bir durumda acil durum yönetimi, arama-kurtarma yönetimi, ilk yardım yönetimi belirlenip katılımcılar ve organizatörler tarafından imzalanıp yasal hale getirilmelidir.

Bireysel yapılan aktivitede arkadaşlık ve partnerlik ilişkileri çerçevesinde her şey kararlaştırılıp uygulanabileceği gibi esnek olabilir. Ancak yine de yukarıda sayılan program planlaması yapılıp acil bir durumda müdahaleyi kolaylaştırma açısından bölge sorumlularına bildirilmelidir.

 Outdoor Risk Analizi

Güvenlik, fayda ve yararları dikkate alınmaksızın basitçe kazaların engellenmesi için yapılan işlerdir şeklinde tanımlanabilmektedir. Outdoor risk çeşitlerini genel olarak;

Katılımcı kaynaklı riskler

Ortam ve doğa koşullarına bağlı olan riskler

Organizasyon ve eğitim eksikliğine bağlı  riskler olmak üzere risk gruplarını üç ana konu başlığında toplamak mümkündür.

Bazı durumlarda potansiyel risklerin farkına varılmıştır. Bazı aktiviteler yüksek risk içermektedir ve olumsuz bir durumda sansasyonel medya ilgisini çekmektedir. Örneğin, ülkemizde de arama-kurtarma derneklerinin veya birliklerinin yaptığı kurtarma operasyonları bazen canlı olarak yayınlanabilmektedir. Bunların bazıları mutlu sonlanmakta olsa da bazıları trajedi ile sonlanmaktadır. 

Örneğin yüz güldüren bir örnek 2010 yılında Antalya Olympos bölgesinde Musa Dağı’nda dehidratasyona maruz kalmış iki Alman AKUT (Arama ve Kurtarma Derneği https://www.akut.org.tr/) üyelerince dağdan indirilmişlerdir. Ancak tüm Türkiye’yi hüsrana uğratan bir diğer örnek 2000 yılında Ağrı Dağında düşme sonucu hayatını kaybeden dağcı İskender Iğdır’ın operasyonla indirilmesidir.

Profesyonel olmayan halk kesimlerinin riskli aktiviteleri desteklememesi gerekmektedir. Potansiyel tehlike ve olası kazalardan dolayı birçok halk outdoor aktivitesi hazırlayanlar ve acenteler buna okullar dahil düzenli aktivitelerinin programlarını sunmalıdırlar. Aşağıda outdoor faaliyetlerine katılmak isteyenler için özellikle organizatörler için örnek bir dilekçe yer almaktadır.

Macera, mücadele ve risk açık alan outdoor/doğa aktivitesi eğitiminde sıklıkla kişisel katılımı ve liderlik kalitesini geliştirmede birlikte kullanılmaktadır. Katılımcıların macera, mücadele ve riske maruz kalması onları hasar ve zararla da karşı karşıya bırakmaktadır.

Açık alan outdoor/doğa aktivitesi eğitim programlarının sonucunda stres, yaralanma ve ciddi zarar olabilir. Zararları ve yaralanma riskini en aza indirmek için eğitimcilerin riski tanımlama, azaltma ve zararları kontrol etmeye ihtiyacı vardır.

Açık alan outdoor/doğa aktivitesinde risk yönetiminde gerçek risk derecelerini azaltmanın seviyeleri vardır. Güvenlik, her ne kadar garanti edilemese de en önemli noktadır. Çünkü aniden taş düşmesi, insan hatası, malzeme hatası, beklenmedik hava şartları gibi garanti edilemeyen birçok faktör vardır. Birçok durumda çok sert güvenlik standartlarını veya güvenlik önlemlerini uygulamaktan riski azaltmak daha kolaydır.

Outdoor Risk Dereceleri

Açık alan outdoor/doğa aktivitesinde yapılacak aktivitenin bireysel veya organize olmasına bağlı olarak değişmekle birlikte kaza denkleminin oluşumu açısından riski üç grupta incelemek sınıflandırma açısından kolaylık sağlayabilir.

Ortam ve Doğa Koşulları ile ilgili riskler:

Vahşi  Doğa içinde yaşamaya alışık olmayan insanlar için her zaman yaşamsal önemde riskler içerir. Bu tür riskler doğanın kendisinden kaynaklanan risklerdir, örneğin kışın pist dışı yapılan kayak aktiviteleri çığ riskini içerir, yine doğada bazı alanlarda toprak kayması olabilir, dere kenarlarında yapılan kamplar sel riski içerir. Bu riskleri minimize etmek için doğada seyahat ve doğada yaşam kuralları konusunda mutlaka ön bilgi ve eğitim almak şarttır.

Bu nedenle aktivitenin gerçekleştirileceği bölgenin yapısı ve hava şartları önceden bilinmelidir. Yapılacak aktiviteye göre önlemler alınmalıdır. Örneğin bahar aylarında yapılacak bir kamp aktivitesi için sel riski olan dere kenarına kamp kurmayıp daha yüksek bir yer tercih edilmelidir.

Eğitimsiz ve deneyimsiz bireylerin, en uygun iklimsel koşullarda bile olsa doğada sürdürecekleri etkinlikler birçok riski de beraberinde getirir. Doğa şartları içinde ani hava değişikliği ve bu değişikliği önceden gözlemleyerek tespit edebilme yetisinden  uzak olmak en birinci risk grubunu oluşturur. Çünkü özellikle de deniz seviyelerinden yüksek rakımlı tepelerde, açık alanlarda dağ başlarında vadilerin içlerinde hava akımlarına bağlı olarak hava koşulları da sürekli ve beklenemedik şekilde değişime açıktır.

En iyi hava koşullarında dahi en kötü hava şartlarında gerekli  olan donanımların fazladan yük taşıma tembelliğine kapılmadan çantadan eksik edilmemesi gerekir. Önceden açılmış patikalar nispeten daha az  risk içeren yürüyüş rotalarıdır.

İlk kez açarak yürüyeceğiniz rotaların riskini doğru hesap etmeniz gerekir. Taş düşmeleri, yağışlı havalarda yıldırım riski, karlı kış koşullarında çığ tehlikesi  en belirgin doğal risklerdir. İklim şartlarına göre sıcak ve soğuk havanın da kendine has riskleri vardır. Soğuk havalarda uzuv donmaları, sıcak havalarda ise güneş yanıklarından tutun da aşırı sıvı kayıplarına bağlı sağlık riskleri doğa da sıkça karşılaşılan olaylardır.

Doğada yapılacak aktivitelerde aktivite ortamı ve iklim koşullarını göz önüne alarak en kötü duruma göre hazırlık yapmak gerekir.  

Katılımcının Kendisinden Kaynaklanan Riskler:

Aktiviteyi gerçekleştiren birey öncesinde fiziksel ve psikolojik olarak iyi hazırlanmış olmalıdır, örneğin uzun bir dağ bisikleti faaliyetine katılıyorsa kondisyon olarak yeterli seviyede olmalıdır. Eğer herhangi bir geçici veya kalıcı hastalığı varsa önceden tedavisini olmalı gerekli ilaçlarını yanında taşımalı ve organizasyona bilgi vermelidir, yine üzerinde tedavi ve ilaç bilgilerini içeren bir kart taşımalıdır. Yüksek irtifa faaliyetine katılıyorsa veya bir dalış gerçekleştirecekse diş çürüklerini ve dolgularını kontrol etmelidir.

Bunlar gibi birçok fizyolojik hazırlığın yanında psikolojik olarak da yapacağı faaliyete hazırlanmalıdır. Psikolojik nedenlerle faaliyette sorunlar yaşamak da olası bir risktir. Örneğin; bireysel olarak gerçekleştirilen bir kaya tırmanış aktivitesinde kişi eğer zihinsel olarak yeterince hazır değilse limitlerinin üzerindeki bir rotada tırmanırken düşüp yaralanabilir, oysa o rotayı kendini iyi hissettiği bir günde bitirip tamamlayabilir.

Tek başına doğaya çıkmak veya grup tercihlerini gerekli ön araştırmayı yapmadan rastgele yapmak; grup ve rota hakkında bilgi almak yerine küçük ayrıntılara takılıp grup tercihini değiştirmek, motivasyon eksikliği, kendi risklerini minimize etmeden yol arkadaşı olarak hazırlıksız ve donanımsız arkadaş veya yakınlarını katılıma zorlayarak ilave sorumluluk yüklenmek; yürüyüş öncesi gecesinde  alkol almak, uygunsuz beslenme tercihi, uykusuzluk hali sizler için beklenmedik tehlikelere kapı açabilir. 

Gerekli ön hazırlığı yapmadan yola çıkmak, giysi tercihi yanlışları, vasıfsız ekipman seçimi ya da eksikliği, yürüyüş anında yapılan uyarıları dikkate almama, varsa rahatsızlığını  gerek  faaliyet öncesinde veya faaliyet anında görevlilerden saklama, sürekli kullandığı ilaçlarını beraberinde taşımama, terleyip üşüme korkusuyla yeterli sıvı almama, ara molalarda sigara içmek ve ya habersiz gruptan ayrılmak, alışık olmadığı durumlarda karşılaşılan panik atak hali, grubun düzen ve ahengini bozacak şekilde temposuz yürümek, (  ne hızlı – ne yavaş / Eğer başlangıçtaki temponuzu  bir saat içinde ve sonrasında koruyamıyorsanız doğru tempoda yürümüyorsunuz demektir.) grup disiplinini bozucu davranışlarda bulunmak, grup içinde yüksek sesle tepkisini dile getirmek gibi davranış bozukluğu içinde olan sporcu kendisini riske etiği gibi bütün grubu da riske eder ve onların güven içinde günü tamamlamalarını engeller.

Organizasyon ve Eğitim Eksikliğinden Kaynaklanan Riskler:

Doğada yapılacak her türlü aktivite ön bilgi ve hazırlık gerektirir. Sorumluluğunun gereği olan hazırlıkları yapmadan sizi arasına alan ekip ya da yol arkadaşlarınız bilin ki sizin olduğu kadar kendilerini de riske atarlar.  Bundan emin olmadığınız durumlarda o ekip içinde yer almamak en doğru tercih olacaktır.

Açık alan outdoor/doğa aktivitesinde özellikle doğa sporları ve bunlar içinde de bireysel olarak yapılanlar yani ekstrem sporlar yüksek risk içermektedirler.

Örneğin, serbest solo tırmanış, serbest atlayış gibi sporlarda hayatını kaybetme derecesinde riskler vardır. Ekstrem sporun öncülerinden Amerikalı Dan Osman tehlikeli bir spor olan solo serbest tırmanışı (free soloing) herhangi bir emniyet malzemesi ve ip olmadan kaya tırmanışı ayrıca iple serbest atlama (rope jumping) de yapmaktaydı. Yosemite National Park’da gerçekleştirdiği bir serbest atlayışta ipinin inceldiği bir yerden kopması sonucu 1998 yılında 35 yaşındayken hayatını kaybetmiştir.

İnsan  zihni doğası gereği içinde barındığı bedenin güvenliğinden sorumludur. Bu nedenle alışık olmadığı şartlar ve koşullarla daha karşılaşmadan bile olasılıkları düşünerek tepki verir. Bilinmeyene yapılacak yolculukta zihnin gerekli  deneyime sahip olmaması, güvenlik endişesiyle ALARM halini tetikler. İşte bu  alarm hali tedirginlik, şüphe ve korkuya uzanan bir dizi tepkimelere sebep olur.

İşte bu  ve benzeri tepkimelerden arınmamış bir zihin ve beden doğada sürekli risk altında demektir. İşte bu  riski minimuma çekmek ancak zihnin ön bilgi ile doldurulup, minik uygulamalarla gerçekleşecek bir eğitim sürecini yaşaması ve deneyimlenmesi  ile mümkündür. Bu eğitimler sadece ekipman, donanım, beslenme, fiziki kondisyon yeterliliği, ruhsal motivasyon ile  sınırlanmayıp doğada seyahat ve yaşam kuralları, yön bulma, hava tahmini gibi doğa bilgisini de öğrenmeyi gerektirir.

 Bunların Toplam ve Etkileşimiyle Oluşan Riskler:

Aktivite öncesinde alınması gereken önlemler planlama aşamasında listelenmelidir. Aksi takdirde risk artma eğiliminde olur ve ciddi bir hasar veya yaralanma ile sonuçlanabilir. Bütün bu riskler tek başına engellenebilir, ancak bir araya geldiklerinde sonucu olumsuz olarak etkilerler.

Açık alanda yapılan aktivite genelden bireye doğru özelleştikçe risk artmakta ve yaralanma ve hasar ihtimali ciddi boyutlara varmaktadır. Kazaların meydana gelmesinde dört element vardır:

Kalabalık olarak yapılan aktivitelerde kontrol zor olacağından riski sıfıra yakın olanlar tercih edilmelidir. Dolayısıyla katılımcılar zarar görmez ve sorumlular korunmuş olur. Örneğin büyük bir şehir parkında profesyonel tırmanıcılar kalabalık halk kitlesinin seyrettiği bir iniş gösterisi yapabilirler.

Bir sorumluya ortalama 8–10 kişinin düştüğü bir doğa yürüyüşü aktivitesinde parkur inişinde katılımcıların zarar görmediği ancak ayakkabılarının yıprandığı yani malzemenin zarar gördüğü türde aktivitelerdir.

 Aktivite için gerekli bilgi ve deneyimlere sahip değilseniz bu deneyimlere sahip güvenebileceğiniz bir yol arkadaşı ya da ekibe kendinizi teslim etmek durumundasınız. Ekibin seçiminden seyahat hali ve sonrasına varana kadar uygulanması gereken kurallar dizini hakkında bilgi edinmeye çalışınız. Bunun bir  spor olduğunu unutmadan beklentilerinizi belirleyiniz.

Kendinizi güvende hissetmediğiniz, sorularınıza cevap alamadığınız hallerde ekibe dahil olmamak sizin için daha hayırlı olacaktır. Yeterinden fazla sayılarda katılımlar durumunda ekstra ilave risklerin içine girdiğinizi de aklınızdan çıkartmayınız.

ÖNEMLİ UYARILAR: DOĞA SPORLARI VE OUTDOOR
AKTİVİTELERİNDE GÜVENLİK

Doğa sporlarına meraklıysanız ve outdoor aktivitelerinde bulunmayı seviyorsanız, güvenlik konusunda dikkatli olmanız hayati önem taşır. Doğa sporları, doğru önlemler alındığında keyifli ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilebilir.

Kişisel güvenliğinizi ve çevrenizi koruyarak, doğanın tadını çıkarmak sizin elinizde. Unutmayın, doğa sporları heyecan verici olduğu kadar ciddi sorumluluklar da gerektirir. Doğa Sporlarında Karşılaşabileceğiniz Tehlikeler ve Almanız Gereken Önlemler yazımızı mutlaka okuyun.

İşte doğa sporlarına başlamadan önce bilmeniz gerekenler:

  • Güvenlik Önceliğiniz Olsun: Doğa sporları, adrenalin dolu ve heyecan verici olsa da, beraberinde ciddi tehlikeler de barındırır. Hiçbir makale veya video, doğru pratik eğitim ve şahsi deneyimin yerini tutamaz. Bu nedenle, outdoor aktivitelerine katılmadan önce mutlaka teorik mümkünse pratik eğitim alın ve deneyim kazanın.
  • Doğa Sporlarının Tehlikeleri: Doğa sporları, tecrübeli sporcular için bile risk taşır. Dağcılık, kampçılık, doğa yürüyüşleri ve diğer outdoor aktiviteleri, ölüme veya ciddi yaralanmalara sebep olabilen kazalara yol açabilir. Uzun yıllara dayalı deneyim sahibi lisanslı sporcu basit bir doğa yürüyüşü esnasında yaşanan kazada hayatını kaybetmiştir. Dağcılık sporu zaten ciddi tehlikeler barındırmaktadır ve bütün önlemlere rağmen ölüme ya da ciddi yaralanmalara sebebiyet veren kazalar her zaman yaşanabilmektedir. En kolay doğa yürüyüşlerinde bile bilek burkulması, yabani arı, akrep ya da yılan gibi bir hayvan tarafından ısırılmanız/sokulmanız sıradan bir olaydır. Bu yüzden, her zaman hazırlıklı olun ve gerekli önlemleri alın. En kolay doğa yürüyüşünde bir dikkatsizlik sonucu yaşanan kazada tecrübeli bir dağcı arkadaşımız vefat etti.
    Uzun yıllardır trekking yapan sporcu Ağrı dağında gruptan ayrıldı ve donarak öldü.
    Yıllardır dağlara tırmanan tecrübeli dağcı bir kaza sonucu Aladağlar’da hayatını kaybetti.
    Altınoluk Şahindere Kanyonu’nda 10 kişi trekking yaparken kayboldu ve Jandarma tarafından kurtarıldı.
    Doğa yürüyüşünde arı saldırısına uğrayan sporcu hastaneye kaldırıldı. (2022)
  • Kişisel Güvenlik ve Ekip Uyumu: Özellikle ekstrem sporlarla uğraşıyorsanız, kişisel güvenliğinizden öncelikli olarak siz sorumlusunuz. Her zaman ekip arkadaşlarınızla uyum içinde çalışın ve güvenliği ön planda tutun. Birlikte olduğunuz takımın güvenliği, sizin güvenliğiniz kadar önemlidir.
  • Çevreyi Koruyun ve Saygılı Olun: Doğayı ve çevreyi korumak, outdoor aktivitelerinin ayrılmaz bir parçasıdır. Doğal, tarihi ve turistik mekanlara zarar vermemek, çöplerinizi yanınızda taşımak ve doğayı temiz tutmak temel sorumluluklarınızdandır. Doğa aktiviteleri sırasında vahşi hayvanlara ve doğal yaşam alanlarına zarar vermemeye özen gösterin.
  • İlk Yardım Bilgisi Edinin: Doğa aktiviteleri sırasında karşılaşabileceğiniz acil durumlar için temel ilk yardım bilgisine sahip olun. “Doğada Sizi Öldürebilecek 6 Şey” başlıklı yazımızı okuyarak bu konuda bilgi sahibi olabilirsiniz.
  • Yasaklar ve Yasal Düzenlemeler: Türkiye’de ormanlara girişler, özellikle yaz aylarında yasaklanmaktadır. Bu yasaklara uymak, doğanın korunması ve sizin güvenliğiniz açısından önemlidir. Güncel orman giriş yasaklarını illerin Orman Bölge Müdürlüklerinden teyit etmeyi unutmayın. Ayrıca, doğada yapacağınız bütün outdoor aktiviteleri için önceden izin almanız gerekmektedir. Aktiviteye başlamadan önce kolluk güçlerine bilgi vermek, olası risklerin önüne geçebilir.
  • Görüş, Tecrübe ve Önerilerinizi Paylaşın: Outdoor ve doğa aktiviteleri hakkındaki tecrübe, görüş, düşünce ve önerileriniz bizim için değerlidir. Çekinmeden bize yazabilir ve deneyimlerinizi paylaşabilirsiniz. Sitemize abone olarak en güncel bilgileri alabilir ve outdoor dünyasındaki gelişmelerden haberdar olabilirsiniz.
  • İletişim Kurun: Sadece okuduğunuz makale değil, outdoor ve doğaya dair yayınlanmasını istediğiniz her konu hakkında bizimle iletişime geçebilirsiniz. İletişim sayfamızdaki bağlantıları kullanarak görüşlerinizi paylaşın ve doğa sporları dünyasında aktif bir rol alın.

Güvenliğinizi ön planda tutarak, doğanın sunduğu güzelliklerin tadını çıkarın. 🌲🚵‍♂️🏞️

Türkiye'nin outdoor ve doğa sporları platformu
Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu
Yazıyı paylaş