Türkiye’nin Kültür Rotaları 1
Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu: Türkiye’de outdoor (açık hava etkinlikleri) hakkında bilgi sağlayan Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu olarak yürüyüş, trekking, kamp, bisiklet, kano, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, dalış, yamaç paraşütü, binicilik gibi doğa sporlarıyla dolu maceralar hakkında detaylı rehberler, benzersiz rotalar, güncel haberler ve unutulmaz etkinlikler sunuyoruz. Her bir etkinlik için titizlikle hazırlanmış bilgiler, etkileyici rotalar, büyüleyici fotoğraflar ve ilham verici videolar sizi bekliyor.
Instagram: @turkey_outdoor_org
Türkiye’nin popüler Outdoor Aktiviteleri Paylaşım Merkeziyiz: Doğaseverler, outdoor tutkunları ve macera arayışındakiler için Türkiye’nin en kapsamlı etkinlik platformu hizmetinizde! Türkiye ve dünyadaki popüler gezilecek yerler hakkında detaylı ve güncel bilgileri sitemizde arama yoluyla bulabilirsiniz.
Türkiye’nin Outdoor Sayfası olarak özellikle outdoor turizminde büyük eksiklik olarak gördüğümüz illerin tek tek tanıtımı, illerde yapılabilecek outdoor aktiviteleri, outdoor ürün satan firmalar, kamp alanları, doğal güzellikler, yürüyüş rotaları gibi bütün bilgileri içeren bir yazı dizisine başladık.
- E-posta: info@turkeyoutdoor.org
- Kulüp İletişim: turkeyoutdoorclub@gmail.com
- Facebook Sayfamız: @turkeyoutdoorblog
Bu adresler üzerinden etkinlik detaylarını ve resimlerinizi bize iletebilirsiniz. Türkiye’nin outdoor tutkunlarını bir araya getiren platformda siz de yerinizi alın! ✨
Türkiye’nin Outdoor Sayfası olarak “Doğa Yürüyüşleri” hakkında onlarca yazımızı okuyucularımızla buluşturduk. Tema tema ayırarak doğa yürüyüşü, hiking, trekking ve diğer önemli noktalarda bilgilendirici yazılar yayınladık. Yazılarımızdan bazılarını burada hatırlatmak istiyoruz:
Kampçılık Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Kamp yapmadan önce, seçtiğiniz bölgenin kurallarını ve yönergelerini dikkatlice okumak önemlidir. Ayrıca, çevreye saygılı bir şekilde kamp yapmak, doğayı koruma ve gelecek nesiller için bırakma sorumluluğunu içerir.
- Kampçılık ile ilgili bilgiler verdiğimiz diğer yazılarımızı da okumadan,
- Kamp malzemeleri hakkında bilgi sahibi olmadan,
- Doğada hayatta kalmanıza yardımcı olacak kamp setini edinmeden,
- Kampa giderken alınması gerekenler başlıklı listenizi kontrol etmeden,
- Kampçılık için gerekli malzemeleri tam olarak temin etmeden,
- Temel Outdoor ve Dağcılık gerekli bütün teorik bilgiyi bulacağınız yazı dizimizi okumadan
- Kampçılık ve kamp ekipmanları hakkında bilgileri içeren yazılarımıza göz atmadan,
- Kampçılık tecrübeleri ve kamp ipuçlarını önceden detaylı şekilde okumadan kampa gitmemenizi tavsiye ediyoruz.
- İlk doğa kampına hazırlık için yapılması gerekenler,
- Doğada hayatta kalma kitinde neler bulunmalıdır,
- Kamp esnasında yabani hayvan ve böceklerden korunma,
- Aile Kampı için çadır seçimi konularında araştırma yapıyorsanız bağlantılara tıklayınız.
- UNUTMAYIN, KAMPÇILIK GEREKLİ HAZIRLIKLAR YAPILMADAN İCRA EDİLİRSE TEHLİKELİ OLABİLECEK BİR AKTİVİTE OLABİLİR.
TurkeyOutdoor Kampçılık Rehberi
Özellikle kamp alanları başta olmak üzere bütün turizm aktivitelerinde yapılan yorumların kişiye ve zamana göre değişen “normatif olmayan, göreceli” yorumlar olduğunu aklınızdan çıkarmayın. Bir kişinin çok beğendiği ve tavsiye ettiği bir turizm tesisi / doğa aktivitesinin başka bir kişi hiç beğenmeyebilir. Listemizi yaparken olabildiğince nesnel olmaya çalışsak da bazı tesisler hakkında yapılan yorumları da eklemek zorunda kaldık.
Kamp yapmadan, tatile gitmeden önce plan yapmanızı, kalacak yer ayarlamanızı son güne bırakmamanızı, internet yorumlarının yanıltıcı olabileceğinin aklınızda bulundurmanızı, gideceğiniz tesisin internet sitesi veya sosyal medya hesaplarından detaylı bilgi almanız gerektiğini unutmayın.
Bu ve devam eden yazımızda ise Türkiye’nin Kültür Rotaları hakkında bilgiler vereceğiz. Yazının çok uzun olmaması için ilk yazımızda Türkiye’nin Kültür Rotaları, kültür rotası kavramı ve bu alandaki isimlendirme noktasında yaşanan sıkıntıları detaylı olarak ifade edip, ikinci yazımızda Türkiye’nin Kültür Rotaları’nı detaylı olarak tanıtacağız.
Türkiye’nin Kültür Rotaları
Türkiye’nin En İyi Trekking rotaları hakkında çalışmaya ve bilgi toplamaya başladığımızda bu konunun en başından isimlendirme noktasında sıkıntılı/karışık olduğunu fark ettik. Bu yazı dizimizde görüleceği üzere yürüyüş rotaları çeşitli adlarla adlandırılmaktadır. “Kültür rotası”, “tarihsel rota”, “hiking rotaları”, “trekking rotası”, “doğa yürüyüşü yolları”, “turizm rotaları,” “tematik kültür rotaları”, “sahil rotası”, “binicilik rotası”, hatta gastronomi rotaları tabiri bile yürüyüş yolları yerine kullanılmaktadır.
Tarihte çeşitli dini amaçlarla (Hac yolculukları) kullanılmış yolları, ticaret kervanlarının güzergahları, trekking için özel olarak hazırlanmış rotalar, tarihi-kültürel ve turistik yerleri gezmek amacıyla yapılan uzun yürüyüşler, doğada vakit geçirmek için yapılan kısa doğa yürüyüşleri (hiking), milli parklarda yapılan trekking tarzı yürüyüşlerin yapıldığı yollara ve rotalara yürüyüş yolu denilmektedir.
Anadolu ve Yürüyüş Yolları
Anadolu coğrafyası 3 kıtanın ve farklı medeniyetlerin kesişim noktasında yer aldığı için tarih boyunca kavimlerin geçiş yollarından birisi olmuştur. Antik çağlardan itibaren Anadolu yol olmuş, yolcuları hiç eksik olmamıştır.
Yazı dizimizin içeriğinde de görüleceği üzere eski bir hac yolu bugün trekking rotası olarak adlandırılmakta, kervanların doğal yollarında günübirlik doğa yürüyüşleri yapılmakta, Kapadokya gibi doğa harikası vadilerde geziler düzenlenmekte, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’dan başlayan Kurtuluş Yolu bugün uzun etaplarla yürünmektedir. Dolayısıyla trekking rotası denilince sadece ağır doğa koşulları anlaşılmamakta, yukarıda sayılan yürüyüş yolları, kültür rotaları da trekking rotası olarak tanımlanabilmektedir.
Bazı kültür rotaları aynı zamanda trekking kulüpleri ve doğa severlerce trekking ve hiking (doğa yürüyüşü) amaçlı yoğun olarak kullanıldığı için bu yollar hakkında trekking rotaları yazımızda da bilgi vereceğiz.
Kültür Rotaları:
Yukarıda da ifade etiğimiz üzere yürüyüş rotalarının tanımlamaları üzerinde konsensüs henüz sağlanamamıştır. Aşağıda kültür turizmi ile ilgili akademik makaleler ve yayımlanmış bazı kitaplara dayalı çok çeşitli ve farkı tanımlar verilmektedir.
Eski göç, katır, değirmen, pazar, ticaret vb yolların kullanıldığı ve bunların doğal ve tarihi değerlerle bezendiği söz konusu yürüyüş rotaları; bölgeleri bir çekim merkezine dönüştürüp özgün kimlik ve özelliklerini öne çıkararak ulusal/uluslararası turizm rekabetinde o mekanları ön sıralara taşımaktadır. Tematik kültür ve doğa yürüyüş yollarının bir diğer uygulama amacı ise turistin bir yere bağlı kalması yerine, ilgisini çekecek birçok seçeneğin birlikte sunulması sonucu ekonomik anlamda daha fazla zaman ve para harcamasını sağlamaktır. Aynı zamanda yerel farkındalığın yaratılarak doğal/tarihsel tüm değerlerin korunması ve sahip çıkılması bilincinin yaygınlaştırılması ön görülmektedir.
Kültür Rotası Nedir?
Kültür Turizmi ve Kültürel Rotalar
Kültür Turizmi, insanın yeni şeyler keşfetme ve merak arzusundan doğar. Gezginler, gizemli bir şeylerin üzerindeki perdeyi aralamak, geçmişlerinde kalmış bir yerlere geri dönmek ya da beklenmedik bir şeylerle karşılaşmak için yolculuk ederler.
Günümüz kültür turizmi anlayışında farklı kültürlerin mirası ile tanışmak ve kaynaşmak, gezginin duygu ve düşüncelerine yeni ufuklar açmaktadır. Tarihsel ve kültürel çekiciliğe sahip mekanlar, kültür gezginlerini farklı doğal alanlarda, farklı tarihsel geçmişlerin izlerinde ve farklı kültürlerdeki anlam arayışına eşlik etmektedir. Kültür turizminin gücü, onların bu beklentilerini karşılayabilen doğal/tarihsel mekanları öne çıkarmaktadır.
Kültür Rotası’nı Özellikleri
David Le Breton‘un Yürümeye Övgü‘de dile getirdiği gibi, “Patika hatta yol yere kazınmış bir bellektir, sayısız yürüyüşçünün toprağın damarlarında bıraktıkları iz, zaman içinde, yerlerle haşır neşir olmuş, manzara içinde bir tür güçlü kuşaklar dayanışması oluşturmuştur. Yürüyüşçülerin imzaları orada birbirine karışmıştır“. Demektedir. Peki, nedir kültür rotası? Bir rotanın bu şekilde ifade edilebilmesi için ne gibi özelliklere sahip olması gerekir?
Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi (ICOMOS) 2008 yılında yayınladığı ICOMOS Kültürel Rotalar Tüzüğü‘nde kültür rotalarını “farklı halkların zengin kültürlerarası çeşitliliğinin ve kültürel mirasa olan katkılarının etkileşimli ve dinamik bir temsili” olarak ifade etmektedir. Anıtları, tarihi ve doğal alanları barındıran, farklı deneyim yaklaşımlarını ortaya koyan kültür rotaları kendi zenginliği içerisinde rotanın kapsamında bulunabilecek diğer kültürel varlık türleriyle (anıtlar, kentler, kültür peyzajları, endüstri mirası vb.) çatışmaz veya çakışmaz.
ÇEKÜL Vakfı Kültür Rotaları Planlama Rehberi‘nde bir kavram olarak kültür rotası şu şekilde ifade ediliyor: “Geçmişte askeri, dini, ticari ve sosyal amaçlarla kullanılan ulaşım güzergâhları”
Günümüzde daha çok turistik amaçlarla geliştirilen güzergâhlar, kültürel ve doğal mirasın korunması ve tanıtımı konusunda giderek işlevsel hale gelmektedir. Günümüzde çoğunlukla uluslararası kuruluşlar tarafından çalışılan güzergâh veya rota kavramları kullanılmaktadır.
Yine bu kaynakta kültürel rotanın bağlam olarak belirlediği tema, rotanın işlevi ve tarihsel, kültürel, toplumsal, ekonomik vb. işlevine bağlı olarak çeşitlenen bileşenleri şu şekilde sıralanıyor:
- Tarihi kentler: Geleneksel kent dokularıyla ve özgün kent kimlikleriyle öne çıkan kentsel alanlar
- Kırsal yerleşimler: Kırsal bölgenin üretim merkezleri olan ve geleneksel yaşamı temsil eden köyler, kasabalar
- Geleneksel yaşam: Yemek, müzik, inanç, dil, el sanatları gibi coğrafyaya özgü yaşam öğeleri
- Antik yerleşimler: Bir kent, kutsal alan vb. olarak algılanabilen arkeolojik alanlar
- Tekil tarihi yapılar: Kilise, kale, köprü, değirmen, endüstri yapısı gibi kırsal arazide veya kent içerisinde bulunan tekil yapılar
- Doğal çevre: Vadi, kanyon, zirve, kıyı, göl gibi farklılık sunan doğal oluşumlar
- Yaban hayatı: Özel nitelikli flora ve fauna alanları
Kültür Rotası Kriterleri
Kültür Rotası’nı “yolların işaretlenerek ortak bir etkileşime açılması ve kültürel mirasın/temanın deneyimlenmesi sürecinin yansıması” olarak özetleyebiliriz. Günümüzde çoğunlukla uluslararası kuruluşlar tarafından kabul gören işaretleme sistemleriyle oluşturulan rotaların kültür rotası olarak nitelendirilebilmeleri için gereken kriterler Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı (ÇEKÜL) tarafından;
- Günümüzde yaratılmış veya tarihin bir döneminde gerçekten kullanılmış,
- Üzerinde kültürel ve/veya doğal miras öğelerini taşıyan ve önemini bu miras sayesinde kazanan,
- Koruma, kırsal kalkınma ve turizmin geliştirilmesi gibi amaçlarla geliştirilen,
- Yerel, bölgesel veya ulusal ölçekli bir ulaşım koridoru
şeklinde tanımlanmıştır. Bu kriterler nezdinde İpek Yolu, Baharat Yolu gibi tarihi ticaret yollarını, St. Paul ve Evliya Çelebi gibi tarihsel olarak öne çıkan kişilerin rotalarını, Likya ve Karia Yolu gibi hem tarihi hem de doğal mirası bir arada sunan yolları, dönemleri ve olayları işaret eden İki Deniz Arası ve İstiklal Yolu‘nu örnek gösterebiliriz.
Ulaşım koridoru ifadesi ölçek, kapsam ve amaçlar doğrultusunda yürüyüş, bisiklet, araçlı tur, at, tırmanış rotaları gibi alternatifler üzerinden oluşturulabilir. Ek olarak, kullanıcı profili, zaman, ilgi alanı, zorluk derecesi gibi değişkenler de rota tasarımını, rotanın seyrini ve yürüyüşçünün ulaşım koridoru deneyimini etkileyen konulardır.
Alternatif Turizm: Kültür Yolları
Günümüz alternatif turizm anlayışının en güzel örneği, son yıllarda bütün dünya ülkelerinde artan ve giderek önem kazanan tematik kültür ve doğa yürüyüş yollarıdır. Söz konusu bu rotalar, kültürel bir tema üzerine kurgulanmış, tarihte belirli bir amaç adına kullanılmış eski yolların veya doğal güzelliklerle bezenmiş bölgelerin turizme kazandırılması anlayışla ortaya çıkmış.
Kültür Rotası Nasıl Planlanır?
Bir rotanın etkinleştirilmesinde önemli olan unsur rotanın planlanması olarak nitelendirilmektedir. ÇEKÜL, Mekansal Planlama Rehberi‘nde (2014) rota planlamasını “Günümüzde kültürel ve doğal mirasın korunması ve ekonomik potansiyelin değerlendirilmesi konusunda bir alt başlık” olarak ele almakta ve “koruma ve işlevlendirme uygulamalarının bölge ölçeğinde ve bütünsel bir anlayışla geliştirilmesinin olanağı” olarak belirtmektedir. Bu amaçla bir rota planlanırken rotanın temasının, rotanın ortaklarının ve rotanın içeriğinin belirlenmesi, yönetim sürecinin kurgulanması, tanıtım ve iletişim biçimlerine karar verilmesi gerekmektedir.
Dünyada En Önemli Kültür Rotaları
Dünyadaki Önemli Yürüyüş Rotaları olarak şu listeyi yapabiliriz. Pek çok insanın rağbet ettiği dünya genelindeki en ünlü yürüyüş rota örneklerini
Avrupa Kıtasında Bulunan Yürüyüş Yolları
- St. James Yolu-Fransa/İspanya,
- GR20-Fransa,
- Haute Yolu-Fransa/İsviçre,
- Pztt Blanc Turu-İtalya/Fransa/İsviçre,
- Kral Yolu-İsveç, Wildkirchli Yolu-İsviçre,
- North Devon Coast Patikası-İngiltere;
Amerika Kıtasında Bulunan Yürüyüş Yolları
- İnka Trail-Peru,
- Torres del Paine-Şili,
- Pztte Fitzroy-Arjantin,
- Darien Gap-Panama,
- The Narrows Trail-ABD,
- Appalachian Trail-ABD/Kanada,
- American Discovery Trail-ABD,
- Pasific Crest Trail-ABD,
- Continental Divide Trail-ABD,
- Buz Devri Trail-ABD,
- Havasu Kanyonu-ABD,
- Crow Pass Trail-ABD;
Asya Kıtasında Bulunan Yürüyüş Yolları
- Büyük Himalaya Trail- Keşmir/Hindistan/Nepal/Bhutan/Tibet,
- Everest Base Kampı-Nepal,
- Annapurna Turu-Nepal,
- Hint Himalayaları-Hindistan,
- Baltoro Buzulu ve K2-Pakistan,
- Batı Yakası Parkuru-Çin,
- İsrail Ulusal Trail-İsrail,
- Overland Trail-Avustralya,
- Routeburn Trail-Yeni Zelanda,
- Pays Dogon-Mali olarak sıralayabiliriz.
Bu rotalar içerisinde St. James Yolu’nun (Aziz Yakup Yolu) (İspanyolca El Camino de Santiago, Fransızca Chemin de Saint-Jacques-de-Compostelle), her yıl yaklaşık 8 milyon kişi tarafından ziyaret edildiğini belirtelim.
Türkiye’nin Kültür Rotaları
Türkiye’de kültür rotalarının oluşturulması ve tanıtımı amacıyla faaliyet gösteren Culture Routes Society bünyesinde güncel olarak toplam 21 kültür rotası yer almaktadır. Planlanan etkinlikler sayfasında da yer verdiğim bu rotalar uzunlukları ile şu şekilde sıralanabilir:
Rotanın Adı Uzunluğu (km)
| İki Deniz Arası | 60 |
| Sarıkamış Parkurları | 72 |
| İstiklal Yolu | 105 |
| Hoşgörü Yolu | 126 |
| İdyma Yolu | 150 |
| Hz. İbrahim Yolu | 170 |
| Yenice Orman Yolları | 210 |
| Hitit Yolu | 236 |
| Gastronomi Yolu | 305 |
| Evliya Çelebi Yolu | 330 |
| Sultanlar Yolu | 390 |
| Via Egnatia | 475 |
| Küre Dağları | 482 |
| Aziz Paul Yolu | 500 |
| Cumg Yolu | 506 |
| Fethiye Yürüyüş Parkurları | 509 |
| Likya Yolu | 540 |
| Ephesus-Mimas Yolu | 773 |
| Karia Yolu | 820 |
| Kaçkarlar | – |
| Ağrı Dağı | – |
ÖNEMLİ UYARILAR
- Bütün outdoor aktivitelerinde ve doğa sporlarında güvenlik öncelikle sizin sorumluluğunuzdadır. Hiçbir makale veya video, doğru pratik eğitim ve şahsî deneyimin yerini alamaz.
- Özellikle outdoor ekstrem sporlarda kendi kişisel güvenliğinizden öncelikli olarak siz sorumlusunuz. Her zaman kişisel güvenliğinizi, birlikte olduğunuz takımın uyum ve güvenliğini ön planda tutun.
- Her durumda doğadan taraf olun, çevreyi temiz tutun, vahşi hayvanlara, vahşi yaşamın devam ettiği doğaya kesinlikle zarar vermeyin.
- Doğal, tarihi ve turistik mekanlara kesinlikle zarar vermeyin. Gittiğiniz yerlerde çöplerinizi bırakmayın, çöplerinizi getirdiğiniz gibi poşetler içerisinde geldiğiniz yere geri götürün veya bir çöp konteynırına atın.
- Türkiye’de ormanlara girişlerde sık sık yasaklar uygulanmakta ve uymayanlara idari cezalar yazılmaktadır. Güncel orman giriş yasaklarını illerin Orman Bölge Müdürlüklerinden teyit etmelisiniz.
- Teknik olarak doğada yapılan bütün outdoor aktiviteleri için önceden izin alınması gerekmektedir. Okuyucularımıza, kampçılara, doğa yürüyüşçülerine ve bütün outdoor sporlarına katılanlara tavsiyemiz, aktiviteye başlamadan önce hiç olmazsa kolluk güçlerini arayarak yapacakları doğa aktivitesi ve rotaları hakkında bilgi vermeleridir.
- Outdoor ve doğaya dair görüş, düşünce, öneri ve istekleriniz bizim için değerlidir. Çekinmeden bize yazabilirsiniz.
- Outdoor ve doğa aktiviteleri hakkında en son bilgileri almak için sitemize abone olabilirsiniz.
www.turkeyoutdoor.org: Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu. Sizi, unutulmaz bir doğa macerasına davet ediyoruz! Türkiye’nin en heyecan verici outdoor ve doğa sporları platformu olarak trekking, kamp, bisiklet, kano, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, dalış, yamaç paraşütü, binicilik gibi doğa sporlarıyla dolu maceralar hakkında detaylı rehberler, benzersiz rotalar, güncel haberler ve unutulmaz etkinlikler sunuyoruz. Her bir etkinlik için titizlikle hazırlanmış bilgiler, etkileyici rotalar, büyüleyici fotoğraflar ve ilham verici videolar sizi bekliyor.
Sadece okuduğunuz makale değil outdoor ve doğaya dair yayınlanmasını ve irdelenmesini istediğiniz her konu hakkında iletişim sayfamızdaki bağlantıları kullanarak bize yazın.
Tüm Kategoriler
- Adventure
- Alıntı Yazılar
- Bisiklet
- City Tours
- Dağcılık Tırmanma
- Doğa Sevgisi
- Doğa Yürüyüşleri
- Doğada Sağlık
- Ekoloji
- Ekstrem Sporlar
- Festival- Etkinlik – Yarışma
- Geçmiş Etkinlikler
- Genel
- Gezi Rehberi
- Giyim, Ekipman, Applikasyon
- Gündeme Dair
- Kampçılık
- Life Style
- Misafir Yazar
- Motor Sporları
- Motosiklet Sporları
- Nerede Hangi Etkinlik Var?
- Nerede Ne Yapılır?
- Otomobil Sporları
- Outdoor
- Outdoor Aktivistleri
- Outdoor Aktiviteleri
- Outdoor Haber
- Outdoor Sektörü
- Outdoor Ürün Firmaları
- Outdoor Yazıları
- Sizden Gelenler
- Yurtdışı Gezileri
Sorularınız ve sponsorluk için
info@turkeyoutdoor.org