Outdoor Ayakkabı Seçimi Nasıl Yapılır?
Türkiye’nin Outdoor Sayfası outdoor üzerine düşünmeye ve yayın yapmaya devam ediyor. Doğa yürüyüşü kıyafetleri seçimi ile ilgili serimize devam ediyoruz. Doğa yürüyüşü ile ilgili ilk yazımızda doğa yürüyüşü tanımını içeren hiking ve trekking kavramlarını açıklamıştık. İkinci yazımızda doğa yürüyüşüne (hiking-trekking) hazırlık aşamasında yapılması gerekenleri, sonraki yazılarımızda ise doğa yürüyüşü kıyafetleri seçilirken nelere dikkat edilmesi gerektiğini detaylı olarak yayınladık. Dördüncü yazımızda ise outdoor pantolon seçiminde dikkat edilecek hususları yayınladık.
Outdoor Türkiye denilince akla ilk gelen site olan Türkiye’nin Outdoor Sayfası olan http://www.turkeyoutdoor.org yayınlarına devam ediyor. Doğa yürüyüşünün ya da genel olarak outdoor aktivitesinin en önemli ekipmanı olan outdoor bot/outdoor ayakkabı hakkında birkaç yazı ile bilgi vereceğiz.
Outdoor Ayakkabı Nasıl Seçilir?
Doğa yürüyüşünü (hiking, trekking) yapabilmek için temel olarak 2 şeye ihtiyacımız var:
- Doğa,
- Yürümek
Evet yürümek outdoor faaliyetinin en temel başlangıç ve olmazsa olmaz noktasıdır. Yürüme engelliler de çeşitli şekillerde outdoor aktivitelerine katılabilse de outdoorun temeli yürümek ve hareket ederek yer değiştirmeye dayalıdır.
Outdoor aktivitesinin kalitesi kişinin doğada rahat hareket etmesine bağlıdır. Doğa yürüyüşlerinde en önemli kıyafet ve ihtiyaç su matarasından sonra outdoor ayakkabı, ya da outdoor bot seçimidir. Rahat ve tam oturan yürüyüş ayakkabıları doğa yürüyüşünün olmazsa olmazıdır, bu şart sağlanmaz ise ayaklarda oluşacak su toplanması veya burkulma durumlarında haz almak üzere çıktığınız doğa yürüyüşü size eziyet olarak geri dönecektir.
Trekking ayakkabıları seçerken nelere dikkat edilmelidir? Outdoor bot seçimi? Outdoor ayakkabı alırken nelere dikkat edilmeli? En iyi yürüyüş ayakkabısı nasıl seçilir? Outdoor ayakkabı seçimi? Gibi onlarca sorunun cevaplarını Doğa Yürüyüşü Kıyafetleri serimizde yer alan bu yazı dizimizde bulabileceksiniz.
Outdoor ayakkabı seçimi konusunda özellikle ABD ve Avrupa’da önemli miktarda bilgi ve yayın bulunmasına rağmen Türkçe’de detaylı ve nitelikli bilgi bulmak biraz zor. Türkiye Outdoor kelimeleri ile ilgili her türlü bilgiyi bu siteden yayınlamaya devam ediyoruz.
Yazılarımızı okursanız göreceğiniz gibi outdoor bot seçimi ve özellikleri çok farklı anlaşılabilmekte ve değişik parametrelerle ifade edilmektedir. İngilizce’den çevirdiğimiz makaleler dahil olmak üzere outdoor ayakkabı seçimi konusunu şimdilik 3-4 yazı ile tamamlayıp ilerde çeviri makalelerle tekrar outdoor bot özellikleri konusuna dönüş yapmayı planlıyoruz.
Bütün yazılarımızı okumanızı tavsiye etmekle birlikte outdoor kıyafetler için yaptığımız uyarıyı burada da yapmak zorundayız. Amacınızı, şahsi durumunuzu ve yapacağınız etkinliği önceden belirleyip outdoor ayakkabınızı ona göre seçmenizi tavsiye ediyoruz. Günübirlik doğa yürüyüşü için bez bir outdoor spor ayakkabı yeterli olacakken, trekking ya da dağcılık için en kaliteli ve bileği tutan ayakkabıyı almanızı tavsiye ediyoruz. Dolayısıyla ilk olarak önceliklerinizi belirleyin ve ona göre outdoor ayakkabı ya da outdoor bot arayın.
Outdoor Ayakkabı’dan Beklentilerimiz Nelerdir?
Burada en genel olarak konu başlıklarını verip detaylarını yazılarımızda aktaracağız. En iyi outdoor ayakkabılarından beklentimiz bileği sarması, yüksek şaft, kaymaz taban, su geçirmezlik, gerektiği yerde yumuşaklık ve hafif olmasıdır. Outdoor ayakkabı seçiminde dikkat edilecek bir diğer nokta ise outdoor bot veya ayakkabının nefes alabilen deriden üretilmesi ve içerisine su geçirmeme (waterproof) özelliğinin mutlaka olmasıdır. Bu özellikler olmazsa en küçük bir su birikintisinde bile ayağınız ıslanır ve yürüyüşün sonunda (tabi sonuna kadar dayanabilirseniz) şişmiş ve su toplamış ayaklara sahip olabilirsiniz.
Doğa yürüyüşü ister hafif (hiking) ve düz yolda, ister uzun ve zorlu arazi koşullarında (trekking) yapılsın seçeceğiniz ayakkabı mutlaka bileği kavrayan, en az yüksekliği bilek seviyesinde olan bir outdoor ayakkabı veya outdoor bot olmalıdır. Özellikle trekking yapacaksanız herhangi bir spor veya başka bir ayakkabı tercih edilmemelidir.
Kendi yaptığım trekkinglerde sağlam outdoor bot giyinmenin her zaman artılarını ve getirilerini bizzat yaşayarak gördüm. Özellikle dağlık ve taşlık bölgelerde bileği kaplayan, hatta bilekten biraz daha yukarıda olan (asker-özel harekat) bot giymek sizi sürekli olarak önünüze bakmaktan kurtaracaktır. Ayak ve bilek burkulmalarıyla karşılaşmamak için trekkinglerde outdoor bot seçimini mutlaka bilek seviyesi ya da üzerinde yapmalısınız.
Sağlam dişlere sahip olan bot ile yaptığınız trekkinglerde taşlara, kaygan ve sivri kayalara rahatlıkla basabilirsiniz. Aksi halde en küçük bir taşa basarak bileğinizi incitebilir, kayalardan kayıp düşebilir, sivri ve delici kayalarda ciddi yaralanmalara sebep olabilecek kazalarla karşılaşabilirsiniz.
Outdoor Ayakkabı ve Outdoor Bot Taban Çeşitleri:
Taban sertlik derecesine göre 4 farklı sertlikte tabandan bahsedebiliriz.
1- Günlük ve trekking kullanımına yönelik taban
2- Trekking ve hafif dağ yürüyüşlerine yönelik taban
3- Orta zorlukta dağcılık aktivitelerine izin veren taban
4- Her türlü dağ koşulunda kullanılmaya müsait taban
Trekking ve daha yukarı aktivitelerde outdoor bot taban dişlerinin, her yöne kaymayı önleyecek şekilde tasarlanmış olması ve derinliği önemlidir, taban dişlerinin derinliği arttıkça tutuculuk artar.
Su geçirmezlik yaz kış önemlidir. Bu hususta pek çok teknoloji mevcuttur, ancak en iyisi Goro-Tex denilebilir. Goro-tex, bir santimetre karesinde, 1.4 milyar gözenek bulunan bir kumaş çeşididir. Bu gözenekler su damlasının aşağıya geçmesini engellerken, ondan çok daha küçük olan su buharı moleküllerinin dışarı çıkmasına izin verirler. Bu nedenle içeri su girmezken, terle oluşan nem dışarı atılabilir. Bu goro-tex kumaş ayakkabı içine komple kaplanarak su geçirmezlik sağlanır. Fiyat olarak yüksektir. Benzer sistem Event” teknolojisine sahip ayakkabılar düşünülebilir.
Yapılacak Etkinliğin Türüne Göre Ayakkabı Seçimi
Engebeli bir arazide, ayak bileğini korumak ve desteklemek için yüksek bileklik kısmı ( 15-20 cm) olmalıdır. Daha aşağısı sizin için tehlikeli olabileceği için bilek yüksekliğine dikkat etmelisiniz.
Kaygan ve otlak, çayırlık arazilerde, çamur ve karda zemine tutunabilmesi için ViBRAN tarzında tırtıllı ve orta sertlikte bir taban yapısı olmalıdır.
Suyun sızmasını önlemek için sık dikişli olması ya da dikişli yüzeylerin az olması tercih edilmelidir.
Botun ön kısmından suyun içeriye sızmasını önlemesi için bağcıkların altında körüklü bir olmasına dikkat edilmelidir.
Tabanı üstteki deri kısım ile birleştiren çarşak bantları botun su geçirmezliğini artırır ve bakımını kolaylaştırır. (Çarşak: Genellikle dağlarda, büyük kaya kütlelerinin, duvarların aşağısında bulunan, kaya bloklarından kopmuş, parçalanarak ufalanmış taşlarla örtülü yamaç.) Ayrıca bu bantlar, botun yanlardan aldığı sürtünmeden kaynaklanan darbelere karsı dayanıklılık sağlar.
Yine sürtünmeye karşı dayanıklılık için, iki hatta üç kat deriyle desteklenmiş kalın parmak ucu ve topuk takviyeleri botun kalitesini artırır.
Krampon bağlama düzeneklerinin olması durumunda, krampon kayışlarının baskısını azaltmak ve karda iz açmayı rahat yapabilmek için içten destekli sert parmak takviyelerinin olmasına dikkat edilmelidir.
Dik kar yamaçlarında ayak izi açarak inmek ve ayağın yanlara kaymaması için yine içten destekli topuk takviyesi olmalıdır.
Donmuş ya da ıslakken bile kolay giyilebilmesi için genişçe açılabilen boğazlıkla olması tercih edilmeli.
Su geçirmeyen astar özellikli olması tercih nedenidir.
Outdoor Ayakkabı Deneme Aşaması:
Outdoor botların ayağınıza uygun olup olmadığını anlamak için, topuklarınız yerlerine rahatça oturduğunda, parmakları oynatmak için bot içinde boşluk olmalı ve botu öne doğru bastırdığınızda parmaklarınız botun ön kısmına değmelidir. Bunu deneyebilmek için ise aşağı eğimli bir yerde, botların ucu aşağı bakacak şekilde ayakta durup kontrol etmelisiniz.
Outdoor ayakkabılarınızı normal ayak büyüklüğünüzden 1 – 1,5 numara daha büyük alabilirsiniz. Çünkü tam gün yapılacak ağır bir etkinliğin sonunda ayaklarınız 1-1,5 numara arasında şişebilir ve bu da sizi rahatsız edebilir. Bu nedenle eğer tam ayağınıza oturacak bir ayakkabı almışsanız, akşam saatlerinde ciddi şekilde ayağınızı vuruyor olacaktır. Outdoor ve dağcılık ayakkabıları piyasada buçuklu numaralar ile de satılmaktadır.
Eğer outdoor bot konusunda uygun bir seçim yapmamış olursanız bütün etkinlik ve planlarınızı kendiniz için eziyet haline getirebilirsiniz. Su toplanması, ayakkabı vurması, ayakkabının su geçirmesi ya da ayağınızın üşümesi, hatta en tehlikelisi ayağınızın burkulması etkinliğinizi bir anda kâbusa dönüşebilir.
Botların bağlanması da son derece önemli bir konudur ve en çok hata yapılan hususlardandır. İyi bir bağlama, ayağın burkulmasını önler. Engebeli arazilerde de rahat ettirir. Botlarımızı düzgün bağlamazsak ayaklarımız botun içinde gezinir. Su toplamasının, yokuş inerken parmak uçlarının ve tırnakların yara olmasının en başlıca sebeplerinden bir tanesi bağcıkların yanlış bağlanmasıdır. Botu bileğimize sabitlemezsek, yokuş inerken ayak öne kayacak ve acı çekmenize sebep olacaktır.
Devam edeceğiz.
Her türlü görüş, düşünce, öneri, istek ve geri dönüşünüz bizim için değerlidir. Lütfen görüşlerinizi yazınız.
Türkiye’nin Outdoor Sayfası