Ağrı Gezilecek Yerler

Ağrı Gezilecek Yerler Listesi         

1      Ağrı Dağı ve Ağrı Dağı Milli Parkı

• Ağrı Dağı Milli Parkı Tanıtım:
• Eski Türklerin Eğri Dağ, İranlıların Küh-i Nuh, Arapların Cebel ül Haris (Büyük Ağrı), Ermenilerin Masik, Batı toplumlarının ise Ararat adıyla andıkları Ağrı, 5137 metrelik cüssesiyle Avrupa ve Türkiye’nin en yüksek dağıdır. Kuzeyde Iğdır, güneyde ise Doğubayazıt ovalarının arasında kilometrelerce uzaklıktan görülür. Doğusunda 3896 metre yüksekliğindeki kardeşi Küçük Ağrı ile birlikte, Doğubayazıt’ın karşısında heybetle yükselir. 2500 metreye kadar ortak bir taban üzerinde yükselen bu iki koniyi, yaklaşık 14 kilometre uzunluğundaki Serdarbulak Geçidi (2687 m.) birbirinden ayırır. Eski kervan yolu üzerindeki bu geçitte birçok yayla yer alır. Jeolojik konumu ve Büyük Tufan’dan sonra Nuh’un Gemisi’ne ev sahipliği yapma efsanesinden dolayı önemli bir dağdır.

• Sönmüş bir yanardağ olarak bilinmesine karşın Ağrı, uluslararası literatürde aktif yanardağ olarak geçmektedir. 4000 metreye kadar bazalt, devamındaki yüksekliklerde andezit lavlarından oluşan volkanik bir dağ özelliği gösterir.
• Ağrı Dağı ve civarı oldukça engebeli bir yapıya sahiptir. Bölgede Büyük Ağrı ve Küçük Ağrı dışında onlarca irili ufaklı yükselti bulunmaktadır. Bunların büyük bir kısmı var olan volkanik sistemin parazit konileridir. Volkanik dağ sisteminden akan lavlar düzlük alanları tepelerle örtmüştür. Lavların aktıkları ve zamanla yerleştikleri alanlarda oluşan çökmelerle lav tünelleri meydana gelir. Lav tünellerinin bazıları oldukça ilginç buz mağarası oluşumlarına yol açarlar. Ağrı Dağı’nın her tarafında irili ufaklı vadiler bulunmasına rağmen, bunların en karakteristik olanları güneyde ve kuzeydeki buzul vadileridir. Kuzeyde Iğdır il sınırında bulunan buzul vadisi Ahura Çukuru olarak da bilinmektedir.

• Güneydeki buzul vadisi ise Öküz Deresi adını alır. Her iki vadinin oluşumu volkanik aktivitelerle başlamış, buzul hareketleri ve bölgenin iklimine bağlı olarak gelişen fiziksel parçalanma sonucunda da derinleşmiştir.
• Yaşanan jeomorfolojik süreç halen devam etmektedir. Özellikle yaz aylarında büyük kaya düşmeleri ve küçük çaplı heyelanlar dağın olağan görüntüleri arasındadır.

• Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer almakta olan ve Türkiye'nin en büyük Dağı olma özelliğine sahip Ağrı Dağı, yaz aylarında bile erimeyen kar ve buzullarla kaplıdır.
• Ağrı Dağı'nın yüksekliği ise 5137 metredir.
• Türkiye'nin en yüksek dağıdır. Ağrı Dağı, Türkiye'nin doğu ucunda, İran'ın 16 km batısında ve Ermenistan'ın 32 km güneyindedir.
• Volkanik bir özellik taşıyan Ağrı Dağı; %35 Iğdır, %65 Ağrı ilinde yer almasıyla Türkiye’nin en büyük Dağı olma niteliğine sahiptir.
• Ağrı'nın doğal güzelliklerinin en önemli bölgesi olan Ağrı Dağı, Ağrı'da gezilecek yerler listenizde kesinlikle bulunmalıdır.
• 5137 metrelik Atatürk zirvesi ve 3898 metrelik İnönü zirvesi, her mevsim zirvesindeki erimeyen karlarıyla ve ülkemizdeki en büyük dağ olma özelliğini taşımaktadır.

• Bu Dağın % 35 lik kısmı Iğdır ili sınırlarında bulunmaktadır.
• Dünya'nın en büyük ikinci volkanik Dağı olan Ağrı Dağı efsanelere konu olmuştur. Halk arasında Nuh Tufanı'nda Hz.Nuh'un Gemisi'ne ev sahipliği yaptığı inanılmaktadır.
• Ağrı Dağı'nda hiç su kaynağı bulunmamaktadır. Bunun sebebi, Dağın geniş çatlakları ve geçirgen yapısı, suyu hemen içine hapsetmektedir.
• Türkiye'nin çatısı, dağcıların zirvesidir.
• Ağrı Dağı Türkiye'de dağcılık açısından önemli bir konumdadır. Ülkenin en yüksek dağı olan ve zirve yolculuğu en az 4 gün süren Ağrı Dağı Türkiye başta olmak üzere dünyadaki önemli dağcılık kulüp ve organizasyonlarının radarında bulunan bir prestij rotasıdır.

• Dağın Türkçe ismi olan Ağrı Dağı, dilde Geç Orta Çağ'dan beri kullanılmaktadır. Dağın geleneksel Farsça ismi olan Kūh-e Nūḥ (Farsça: کوه نوح), Nuh Dağı manasına gelmektedir. Kürtçe çiyayê Agirî olarak adlandırılmış dağ bu dilde "Ateşli Dağ" anlamına gelir.
• Ararat ismi, İbranice’de eski çağlarda Ermeni Yaylaları'nda yaşamış Urartular için kullanılmış (İbranice Okunuşu ile ''Ararat'') אֲרָרָט kelimesinin Yunanca varyasyonudur. Dağ dünyada genellikle bu isim ile tanınmasına rağmen,  dağın bulunduğu bölgede yaşamış hiçbir yerli halk dağ için bu ismi kullanmamıştır.

• Klasik Antik Çağ'da, özellikle Strabo'nun Geographica eserinde Ağrı Dağı'nın zirveleri Eski Yunanca'da Ἄβος (Abos) ve Νίβαρος (Nibaros) olarak geçmektedir. Dağın geleneksel Ermenice ismi Masis (Մասիս) olmasına rağmen Ararat ve Masis isimleri günümüz Ermenistan'ında aynı yaygınlıkta kullanılmaktadır. Bu ismin Orta Farsça'daki masist (en büyük) kelimesinden türediği veya Proto-Hint-Avrupa dilinde dağ anlamına gelen *mns- kökünden evrildiği düşünülmektedir.
• Arkeolog Armen Petrosyan'a göre ise isim, Gılgamış Destanı'nda geçen Māšu Dağı'ndan geçmiştir. Ağrı Dağı iki zirveden oluşur. Bunlar 5.137 metrelik Atatürk Zirvesi (Büyük Ağrı) ile 3.898 metrelik İnönü Zirvesi'dir (Küçük Ağrı).4000 metreye kadar bazalt daha sonra sonraki yükseklikte andezit lavlarından oluşarak volkanik bir dağ özellikleri gösterir.

• Ağrı Dağı 5137 m’lik yüksekliği ile sadece ülkenin en yüksek zirvesi olmayıp aynı zamanda üzerinde 10 km² 'lik güncel bir buz takkesi (ice cap) bulunduran tek dağıdır.
• Ağrı Dağı üzerinde güncel kalıcı kar sınırı 4300 metreden geçmektedir (Arkel, 1973). Blumenthal (1958) kalıcı kar sınırının Pleistosen’de 3000 metre seviyesine kadar indiğini hesaplamıştır.

• Zirvesi dört mevsim boyunca erimeyen kar ve takke buzulu ile kaplı volkanik bir dağ olan Ağrı Dağı’nın doruğundaki örtü buzul Türkiye'nin en büyük buzuludur. Buz takkesinden sarkan ve uzunlukları 1 ile 2.5 km arasında değişen toplam 11 adet buzul dili dağın güney eteklerinde 4200 m'ye, kuzey eteklerinde ise 3900 m'ye kadar ulaşmıştır. Bu dillerden en büyüğü kraterin kuzeydoğusundaki Cehennemdere Vadisi'nde bulunur. Eğimin çok fazla olmasından dolayı zaman zaman kopan buzul parçaları vadinin aşağı kesimlerinde (2370 m civarı) döküntüler ile kaplı ölü bir buzulun (rejenere buzul) oluşumuna da yol açmıştır.

• Ağrı Dağı eteklerindeki morenler diğer dağlara kıyasla çok daha az bir alan kaplamaktadırlar. Bunun nedeni, Cehennemdere Vadisi hariç, gelişmiş vadilerin bulunmayışı, buzul üstünün ayrışmış malzeme ile kaplanmasını sağlayacak yüksek eğimli zirvelerin olmayışı ve zaman zaman aktif hale geçen volkandan çıkan malzemelerin daha yaşlı moren depolarını kaplaması olarak açıklanabilir.
• Ağrı Dağı, Yahudilik ve Hristiyanlık inançlarına göre Büyük Tufan'dan sonra Nuh'un gemisine ev sahipliği yapması dolayısıyla efsanevi özelliği olan bir dağdır. Tanah ve Eski Ahit'teki Yaratılış kitabında anlatıldığı üzere Nuh'un gemisinin karaya oturduğu dağ bu dağdır.Kur'an'da Nuh'un gemisinin "Cudi'ye oturduğu" belirtilmektedir.

• 1950'li yıllarda, havadan çekilen fotoğraflardaki gemiye benzeyen şekiller Nuh'un gemisinin bulunduğu yönünde yorumlandı, ancak daha sonra bu iddiaların asılsız olduğu ortaya çıktı.
• Kutsal kitaplarda da adı geçen Ağrı Dağı'nın farklı dillerde birçok ismi vardır. Başlıcaları Ararat, Kuh-i Nuh, Cebel'ül Haris'tir

• Ağrı Dağı Milli Parkı Adresi: 04402 Güngören/Doğubayazıt/Ağrı
• Ağrı Dağı Milli Parkı Harita: Ağrı Dağı (Bağlantıyı tıklayıp bulunduğunuz yere uzaklığını öğrenebilir ve yol tarifi alabilirsiniz.)

---

Ağrı Gezilecek Yerler Listesi         

2      Ağrı Ahmed-i Hani Türbesi, Kent Müzesi ve Geleneksel Doğubayazıt Evi

• Ağrı Ahmed-i Hani Kent Müzesi ve Geleneksel Doğubayazıt Evi Tanıtım:
• Ağrı'nın Doğubeyazıt ilçesine 8 km mesafede Ahmed-i Hani Türbesi, çok yakınında Ahmed-i Hani Müzesi ve Beyazıt Evi ve İshakpaşa Sarayı bulunmaktadır.
• İshak Paşa sarayına varmadan sağ tarafta bulunuyor. Bahçesinde kerpiçten yapılmış eski Bayazıt evi bulunuyor. Giriş ücretli 2021 itibariyle 5 TL'dir.
• Ahmed-i Hani'ye ait bir türbe Doğubayazıt'a 8 kilometre mesafede, İshak Paşa Sarayı'nın üst kısmındadır. Bölgede en çok ziyaret edilen türbelerden biridir.

• Ahmedi Hani kimdir? Ahmedi Hani 1651 yılında Hakkâri yakınlarında Han köyünde doğduğu tahmin edilmektedir. Hani ismini de bu köyden ya da burada yaşayan Hânî aşiretine mensub Hâniyan ailesinden aldığı düşünülür.
• Hani, Doğu Anadolu’nun birçok yerini dolaşarak Arapça, belâgat ve dinî ilimleri okudu; ayrıca astronomiyle ilgilendi. Bir süre bölgenin kültür merkezi olan Cizre’de yaşayan ve Mem û Zîn adlı mesnevisini burada kaleme alan Ahmedi Hani daha sonra Eski Bayazıt’a (Doğubayazıt) gitti ve orada vefat etti.
• Şeyh Ahmed-i Hani, Ağrı ve çevresi için önemli bir ilim adımıdır. İslam alimi, yazar, eğitmen gibi farklı konularda uzmanlığı olan bir Allah dostudur. Ahmed-i Hani’nin en bilinen kitabı Mem ile Zin, bölgede geçen bir aşk hikayesini anlatıyor.
• Ahmed-i Hani Türbesi, Urartu Kalesi’nden 500 metre yukarıda yer alan caminin içinde yer alıyor.

• Ağrı Ahmed-i Hani Kent Müzesi ve Geleneksel Doğubayazıt Evi Adresi: İshak Paşa Sk., 04400 Yeniharman/Doğubayazıt/Ağrı
• Ağrı Ahmed-i Hani Kent Müzesi ve Geleneksel Doğubayazıt Evi Harita: Ahmed-i Hani Kent Müzesi ve Geleneksel Doğubayazıt Evi (Bağlantıyı tıklayıp bulunduğunuz yere uzaklığını öğrenebilir ve yol tarifi alabilirsiniz.)

---

Ağrı Gezilecek Yerler Listesi         

3      Ağrı Avnik Kalesi

• Ağrı Avnik (Koçbaşı) Kalesi Tanıtım:
• Diyadin, Diyadin Kalesi, Avnik Kalesi, Meya Antik Kenti,Kuje Kalesi gibi tarihi yapılar ile Diyadin Kanyonu gibi muhteşem bir güzelliğe sahiptir. 
• Doğu Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Murat ve Van bölümlerinin ortak sınırı üzerinde yer alan Aladağ, Ağrı ve Doğubayazıt ovalarının güneyinde yer alan doğu-batı dizilimli dağlardan biridir. Bu dağlık kuşağı batıdan Patnos Ovası, güneyden Erciş ve Çaldıran ovaları, kuzeydoğudan ise Tendürek volkan konisi kuşatır.
• Avnik Kalesi, Ağrı Diyadin ilçesinde bulunmaktadır. Merkeze 29 kilometre uzaklıkta yer almaktadır. 
• Kale Aladağ'ın en yüksek tepesine konumlanmıştır. Burası halk arasında Koçbaşı Kalesi olarak da anılmaktadır.
• Yankaya (Ali Hido) mezrasında, Aladağ'ın yüksek bir yerindedir.
• Taşlarının sökülüp, ev yapımında kullanılmasından dolayı, bugün ancak temelleri günümüze gelebilmiştir.
• Yapılan tahminlere göre Urartu döneminde inşa edilmiştir.
• Avnik Kalesi, günümüze sadece temellerini getirebilmiş olsa da görülmeye değer niteliğini hala korumaktadır.
• Kuje Kalesi ise Koçbaşı (Avnik) kalesine yakın bir yerde bulunan küçük çapta bir kale kalıntısıdır. Çevre köylüler buraya Miraşe adını vermektedir.
• Kuje kalesi tahrip olmuş ve unutulmuş kalelerdendir. Kale kullanıldığı dönemlerde, Gendel ve Murat yolu üzerinden iki arkla buraya su getirildiği anlaşılmaktadır.
• Bu antik kalıntılar turizme tam olarak açık değildir, dolayısıyla buralar gezi rotalarının içine alınmamalıdır. Sadece geçerken uğrayabilirsiniz.

• Ağrı Avnik Kalesi Kenti Adresi: 04902 Hacıhalit/Diyadin/Ağrı
• Ağrı Avnik Kalesi Harita: Avnik Kalesi (Bağlantıyı tıklayıp bulunduğunuz yere uzaklığını öğrenebilir ve yol tarifi alabilirsiniz.)

---

Ağrı Gezilecek Yerler Listesi         

4      Ağrı Balık Gölü

• Ağrı Balık Gölü Tanıtım:
• Balık Gölü, Taşlıçay İlçesi'ne 26 kilometre, Doğubayazıt iİçesi'ne 60 kilometre mesafededir. İki ilçenin sınırları içerisinde kalan Balık Gölü’nün denizden yüksekliği 2 bin 241 metre olup, Türkiye’nin en yüksek rakımlı göllerinden biridir.
• Ağrı’nın doğal güzelliklerinin başında gelen Balık Gölü, Doğu Anadolu Bölgesi’nde, Aras Dağları üzerinde yer almaktadır
• En derin yeri 37 metredir ve bir lav seti gölüdür.
• Türkiye’nin önemli kuş alanlarından biridir.

• Gölün üzerindeki 0.15 hektar alana sahip bir adada kuluçkaya yatan kadife ördek popülasyonu ile önemli bir kuş alanı statüsü kazanmıştır.
• Bölgedeki asıl ünü, yetiştirdiği kırmızı benekli alabalıktan kaynaklanır.
• Göl çevresinde yaşayan başlıca hayvan türleri kartal, şahin, keklik, yabani tavşan, tilki, kurt, yaban ördeği, martı, bıldırcın ve çulluktur.
• Gölün en büyük özelliği Türkiye’deki en yüksek göllerden biri olmasıdır.
• Göl, içme suyu ve kullanma suyu koruma sahası statüsünde olup yakınındaki yerleşim birimleri için içme suyu sağlamaktadır.
• Masmavi yüzeyiyle büyülü bir atmosfer yaratan gölden, açık havalarda Ağrı Dağı’nın fotoğrafını çekebilirsiniz.
• Türkiye’de bu rakımda yer alan göllerin en büyüğü unvanını taşıyan Balık Gölü, Ağrı’nın gelişmeye açık turizm alanlarından birisidir.
• İlin diğer kayda değer gölleri, Ağrı dağı eteklerine yayılan ve yaz aylarında kısmen kuruyan Kurtkapan, Şeyh, Gölyüzü ve Saz gölleridir.
• Kıyıları bataklık olan bu göller köylüler için birer kamış deposudur aynı zamanda.
• Çevresindeki dağlardan gelen küçük dereler, kıyısındaki pınarlar ve yer altı sularıyla beslenmektedir.

• Ağrı Balık Gölü Adresi: 04802 Tanyolu/Taşlıçay/Ağrı
• Ağrı Balık Gölü Harita: Balık Gölü (Bağlantıyı tıklayıp bulunduğunuz yere uzaklığını öğrenebilir ve yol tarifi alabilirsiniz.)

---

Ağrı Gezilecek Yerler Listesi         

5      Ağrı Bubi Dağı Kayak Merkezi

• Ağrı Bubi Dağı Kayak Merkezi Tanıtım:
• Bubi Dağı'na kurulu kayak merkezi Ağrı şehir merkezine 18 kilometre uzaklıktadır.
• Karasal iklimin hüküm sürdüğü kayak merkezinde kayak için en uygun sezon Aralık-Nisan aylarıdır. 
• Kayak merkezinde 600 kişi/saat kapasiteli uzunluğu 1.227 metre olan teleski hizmet veriyor.
• Ayrıca Ağrı’ya 45 km., Eleşkirt ilçesine 4 km. uzaklıkta, 4 kişilik iskemleli sökülebilir telesiyej tesisi daha yapılmıştır.
• Tesis uzunluğu 1650 m olup kapasitesi. 1000 kişi/saattir.
• 2450 metre yüksekliğe sahip olan Bubi Dağı'nda bulunan kayak merkezi etrafındaki şirin güzelliklerle gezilip görülmeye değer bir yerdir.
• Kayak merkezindeki kar kalınlığı ise ortalama 1-2 metreyi buluyor.
• bölgede Ağrı il Özel İdare Müdürlüğüne ait bir kayak evi hizmete girmiştir. Merkezde 60 kişilik bir kafeterya bulunmaktadır.
• Bubi Dağına kurulmuş Bubi Dağı kayak merkezi hem kayak sporcuları hem de diğer kış turizmi faaliyetleri açısından bölge için önemlidir.
• Bubi Dağına özel araçlarla veya otobüslerle ulaşım sağlanması mümkündür.
• Kış turizmi açısından ön plana çıkan dağa özel araçlarla veya otobüslerle ulaşabilirsiniz.
• Kayak açısından elverişli olduğu belirtilen dağda kızak yolculukları gerçekleştirmeniz de mümkündür.

• Ağrı Bubi Dağı Kayak Merkezi Adresi: Ağrı Merkez/Ağrı
• Ağrı Bubi Dağı Kayak Merkezi Harita: Bubi Dağı Kayak Merkezi (Bağlantıyı tıklayıp bulunduğunuz yere uzaklığını öğrenebilir ve yol tarifi alabilirsiniz.)

---

Ağrı Gezilecek Yerler Listesi         

6      Ağrı Buz Mağarası

• Ağrı Buz Mağarası Tanıtım:
• Küçük Ağrı Dağı'nın güney eteğinde Hallaç Köyü'nün yaklaşık 3 kilometre kuzeydoğusunda, meteor çukuru ile aynı lav tüneli sistemi üzerinde bulunan doğal bir anıt mağarasıdır.
• Mağara uzun eksenli, elips biçiminde, yaklaşık 100 metre uzunluğunda, 50 metre genişliğinde ve 8 metre derinliğinde bir çukurdur.
• Mağaranın ağzı esas çukura göre biraz yukarıda kalmaktadır. İçinde bazalt lavlar, kayalar ve bu kayaların üzerinde saf ve temiz suların donmasıyla oluşmuş buz tabakalarını görmek mümkündür.
• Kayaların üzerinde renk renk görünen temiz buz tabakaları, sarkıt ve dikitleri olan buz mağarası mevsimlere göre değişken bir havaya sahiptir.

• Kışın fazla soğuk olmayan buz mağarası hava akımının etkisiyle yukarıdan damlayan suları dondurarak buza çevirmektedir. 
• Doğubayazıt İlçesi'nin en sıcak bölgesinde böylesine geniş bir çukurda dışarıdaki zıtlık gösteren buzdan sarkıt ve dikitler, insanı şaşırtacak şekildedir.
• Mağaranın ağzından süzülen güneş ışığı, mağara içindeki buzlar üzerinde ışık oyunları yapmaktadır.
• Doğubayazıt Ovası'nda çok sayıdaki bataklıktan anlaşılacağı üzere yer altı suyu tablası çok yüksektir.
• Bu durumda hava akımının mağaraya yakın yerlerden kaynaklandığı düşünülmektedir.
• Aşağı Sinek Köyü'nden başlayıp mağaraya doğru uzanan lav aracılığıyla mağaranın dip kısmından gelip, mağaranın iç kısmını soğutan ve mağara tavanı üzerindeki kaya kesimlerinden süzülerek damlayan suyun donmasına yol açan bu soğuk havanın özel bir bileşimi olduğu sanılmaktadır.
• Mağara içinde kuşların yuva yapması, şimdiye kadar mağara içinde kimsenin etkilenmemesi ve devamlı buzlu su alınması, hava bileşiminin zehirsiz olduğunu göstermektedir.
• Yöre halkının buzluk olarak adlandırdığı mağara çevresindeki yerleşimlerin su ihtiyacını karşılamaktadır.
• Işık tutulduğunda kristal gibi parlayan ve renkten renge giren buz parçaları insanları hayretler içinde bırakır.
• Mağaranın en önemli özelliklerinden biri de yazın soğuk, kışın sıcak olmasıdır. Kapısında sürekli sıcak ve soğuk hava akımı bulunur.

• Ağrı Buz Mağarası Adresi: 04402 Halaç/Doğubayazıt/Ağrı
• Ağrı Buz Mağarası Harita: Buz Mağarası (Bağlantıyı tıklayıp bulunduğunuz yere uzaklığını öğrenebilir ve yol tarifi alabilirsiniz.)

---

Ağrı Gezilecek Yerler Listesi         

7      Ağrı Diyadin Kaplıcaları

• Ağrı Diyadin Kaplıcaları Tanıtım:
• Ağrı kent merkezine 50 kilometre uzaklıkta yer alan ve birçok bölgesinde kaplıca kaynakları bulunan Diyadin, Doğu Anadolu'nun önemli turizm mekanları arasında yer alıyor.
• Kaplıca alanı, Ağrı'nın güneydoğusunda bulunan Diyadin ilçe merkezine 5 kilometre mesafede yer almaktadır.
• Kaplıca bölgesi birbirinden kopuk olarak bulunan Yılanlı, Davut, Tunca ve Köprü kaplıcaları olmak üzere geniş bir alana yayılmıştır.

• Bu alanının içinden geçen Murat Nehri, görsel ve rekreatif açıdan kaplıca bölgesine önemli bir doğal değer kazandırmaktadır.
• Ağrı'nın Diyadin ilçesindeki kaplıcalar, cilt hastalıkları başta olmak üzere çeşitli rahatsızlıklara iyi geldiğine inanılan suyuyla ziyaretçilerini ağırlıyor.
• Diyadin, kaplıcaları ile tanınan bir ilçedir. Halkın çermik, avagerm dediği kaplıcalar Köprü, Yılanlı Davut ve Tazekent adlarıyla anılmaktadır. Çermikler ilçe merkezine 7km. uzakta ve Murat nehrinin doğu kıyısındadır. çermiklerin bulunduğu arazi engebeli olduğundan, geniş bir alana dağılmıştır. Aralarında 500-1000m. mesafe vardır.
• Buradaki sularda radyoaktivite, kalsiyum, sülfür, karbondioksit, magnezyum, kükürt, bikarbonat, ve demir vardır. Cilt-deri hastalığı, sinir buhranları, mide-bağırsak ve böbrek rahatsızlıkları , kadın hastalıkları, Solunum yolları rahatsızlığı özellikle romatizma ve siyatik gibi hastalığı için çok şifalıdır.

• Diyadin Kaplıcaları olarak tanınan bu kaplıcalar, üç grup kaplıcadan ‘çermikten’ oluşmaktadır:
• Köprü Çermiği: İlçenin 5 kilometre güneyindedir. Kaplıcanın tortuları, Murat Nehri üzerinde doğal bir köprü meydana getirdiği için bu ad verilmiştir.
• Yılanlı Çermik: Köprü Çermiği’nin400 metre güneyindedir.
• Davut Çermiği: Diğer iki çermiğe göre 2 kilometre daha güneyde, Davut köyü sınırları içindedir.
• Denizden yüksekliği 1900-1975 metre arasında değişen bu kaplıcalar, uzun yıllardan bu yana kullanılmakta ve halk tarafından çok rağbet görmektedir. 

• Kaplıca sularından meydana gelmiş çok güzel görünüşlü kalker tüfleri ve traverten , buraları gösterişli yapmıştır. Bu kaplıcalara halkın akını haziranda başlar, ağustos sonuna kadar devam eder. Yakın köyler ve kasaba halkı diğer aylarda da yararlanır.
• Kaplıcaları Diyadin Belediyesi kiraya vermek suretiyle işletmektedir. Buraya gelenlerin çoğu kendi kamp çadırlarında barınmaktadır. Lokanta, Otel, pansiyon, kahvehane bulunmaktadır.
• Diyadin Kaplıcaları’nın termal suları bikarbonat, klorür, sülfat, kalsiyum, karbondioksit gazı içermesi ve toplam mineralizasyonunun 1 gr/lt olması nedeniyle çeşitli hastalıklara şifa kaynağıdır.
• Kaplıcaların bulunduğu alanda konaklanabilecek tesisler bulunmaktadır.

• Ağrı Diyadin Kaplıcaları Adresi: 04902 Boyalan/Diyadin/Ağrı
• Ağrı Diyadin Kaplıcaları Harita: Diyadin Kaplıcaları (Bağlantıyı tıklayıp bulunduğunuz yere uzaklığını öğrenebilir ve yol tarifi alabilirsiniz.)

---

Ağrı Gezilecek Yerler Listesi         

8      Ağrı Diyadin Meya (Günbuldu) Antik Kenti (Meya Mağaraları)

• Ağrı Diyadin Meya (Günbuldu) Antik Kenti Tanıtım:
• Ağrı'da tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapan Diyadin ilçesindeki Meya Antik Kenti ve çevresinde oluşan peribacaları, ziyaretçilerin ilgisini çekiyor.
• Ağrı'nın Diyadin ilçesinde geçmişte barınma, güvenlik ve savunma anlamında birçok medeniyete ev sahipliği yapan ve son dönemlerde kayaçların aşınmasıyla meydana gelen peribacalarıyla büyüleyen Meya Antik Kenti, Diyadin ilçe merkezine 12 kilometre uzaklıktaki Günbuldu Köyü'ndedir.
• Kayalara oyularak yapılmış barınma yerleri, tapınak, ibadethane, oda ve mağaralar oldukça ilgi çekicidir.
• Barınak ve ibadethanelerde değişik inançların izleri görülmektedir. Oldukça tahrip edilmiş kentten, günümüze mihrap, haçlı taşlar ve mezarlar kalmıştır.

• İlçe merkezine bağlı Günbuldu köyünün batısındaki bir dağın sarp kayalıklarına oyularak yapılan antik kentin içinde ibadethane, tandırlık, yaşam alanları ve çok sayıda mağara bulunuyor.
• Antik bir kent görünümündeki yerleşim yerinde mağaralar ve tarihi kalıntılar köyün 400 metre uzağında bulunmaktadır.
• "Bazalt, andezit ve özellikle mağaraların bulunduğu alanda da tüf geniş bir yer kaplamaktadır. Tüf ve kalker özellikle çok kolay şekilde oyulup aşınabilen bir malzemedir. 

• Kayalara oyularak yapılmış barınma yerleri, tapınak, ibadethane, oda ve mağaralar oldukça ilgi çekicidir.
• Barınak ve ibadethanelerde değişik inançların izleri görülmektedir. Oldukça tahrip edilmiş kentten, günümüze mihrap, haçlı taşlar ve mezarlar kalmıştır.
• Buradan çıkarılan iki koç heykeli, şu anda il merkezinde bulunmaktadır.
• Ulaşımın kolay sağlandığı antik kentte, kayalıklara oyularak yapılan çeşitli işaretler ve yapılar, geçmişte bölgenin birçok medeniyete ev sahipliği yaptığını gözler önüne seriyor.

• Ağrı Diyadin Meya (Günbuldu) Antik Kenti Adresi: 04900 Günbuldu/Diyadin/Ağrı
• Ağrı Diyadin Meya (Günbuldu) Antik Kenti Harita: Diyadin Meya (Günbuldu) Antik Kenti (Bağlantıyı tıklayıp bulunduğunuz yere uzaklığını öğrenebilir ve yol tarifi alabilirsiniz.)

---

Ağrı Gezilecek Yerler Listesi         

9      Ağrı Doğubayazıt Eski Cami

• Ağrı Doğubayazıt Eski Bayezıd Cami Tanıtım:
• Doğubayazıt Eski Camii, yani Eski Beyazıt (Şafii) Camii olarak bilinir.
• Ağrı il merkezinin 95 kilometre kadar güneydoğusunda bulunur.
• Doğubayazıt, 1514 Çaldıran Savaşı’ndan sonra I.Selim zamanında Osmanlı topraklarına katılmış, Doğubayazıt Kalesi'nin hemen yanında, merkezi kubbeli ve tek minareli cami de o dönemde yapılmıştır.
• Kayalik üzerine kurulmuş tarihi bir camidir. Manzarası ve yeri inanılmazdır.
• Caminin yer aldığı yamaç düzeltildikten sonra, duvar örülmek suretiyle düz bir teras oluşturulmuş ve üzerinde bu camii inşa edilmiştir.
• Kesme taştan yapılan bu camii, 15–20x15-20 metre boyutlarında, kara planlı ve tek kubbelidir.
• Tarihi caminin giriş kapısı, beden duvarları, mihrabı, son cemaat yeri, mihrabiyeleri, duvar payeleri, kubbeye geçiş sistemleri, duvarlardaki kemerler, pencereler ve minarenin yapımında bir sadelik göze çarpar.

• Ağrı Doğubayazıt Eski Bayezıd Cami Adresi: 04400 Yukarıtavla/Doğubayazıt/Ağrı
• Ağrı Doğubayazıt Eski Bayezıd Cami Harita: Doğubayazıt Eski Cami (Bağlantıyı tıklayıp bulunduğunuz yere uzaklığını öğrenebilir ve yol tarifi alabilirsiniz.)

---

Ağrı Gezilecek Yerler Listesi         

10      Ağrı Eleşkirt Güneykaya Kayak Merkezi

• Ağrı Eleşkirt Güneykaya Kayak Merkezi Tanıtım:
• Güneykaya Kayak Merkezi, 1999 yılında faaliyete geçmiş olup, Ağrı merkeze 45 km Eleşkirt ilçe merkezine ise 4 km uzaklıktadır.
• Konumu ve sürekli kar yağışı bakımından kayak tutkunlarının ve dağcıların uğrak noktalarındandır.
• Güneykaya Kayak Merkezi’nde bir otel, iki günübirlik tesis, bir kayak kulübü, 1600 metrelik bir telesiyej, çocuk oyun parkı, yürüyüş parkuru, açık otoparkları vardır.
• Kayak Merkezinde Kayak Kulübünden kayak sporu malzemelerini kiralık olarak tedarik edebilir, profesyonel kokartlı kayak hocalarından kayak dersi alabilirsiniz.
• Güneykaya kayak merkezinde, kayak mevsiminde kar kalınlığı 1-2 metreyi buluyor. Bu kayak merkezi orta ve zor pistlere sahip olup merkezde kayak mevsimi Aralık-Nisan aylarıdır.
• Bölgede 1 adet telesiyej, kapalı ve açık dörtlü koltuklar ile hizmet veriyor. Türkiye’de bulunan en zor pistlerden biridir. %80’lik eğimleri olan bu tesisin, baby lifti de bulunmaktadır. Orta ve zor derecelerde pistleri ile kayak tutkunlarının büyük tecrübeler edineceği bir tesistir. 
• Tesis 2021 yılı itibariyle FAAL DEĞİLDİR.

• Ağrı Eleşkirt Güneykaya Kayak Merkezi Adresi: 04602 Güneykaya/Eleşkirt/Ağrı
• Ağrı Eleşkirt Güneykaya Kayak Merkezi Harita: Eleşkirt Güneykaya Kayak Merkezi (Bağlantıyı tıklayıp bulunduğunuz yere uzaklığını öğrenebilir ve yol tarifi alabilirsiniz.)

---

Ağrı Gezilecek Yerler Listesi         

11      Ağrı Eski Doğubeyazıt ve Urartu Kalesi

• Ağrı Eski Doğubeyazıt ve Urartu Kalesi Kısa Tanıtım:
• Doğubeyazıt’ın 5 kilometre doğusunda, Eski Beyazıt’ın kuzeydoğusundaki Belleburç denilen yerde bulunmaktadır.
• İshakpaşa Sarayı yakınındaki sarp kayalık üzerine kurulmuştur.
• Yukarıda 9. sırada tanıttığımız Doğubayazıt Eski Cami ile aynı yerdedir.
• Kalenin ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Ancak burada bulunan kabartmalı bir mezar, kalenin bir Urartu eseri olduğunu göstermektedir.
• Kayalıklar üzerindeki bu kalenin yapım tarihi bilinmemektedir. Büyük olasılıkla kale Urartular Dönemi'nden kalmıştır.

• Günümüze oldukça harap bir durumda gelen kalenin içerisinde Urartu mezarları ile Antik Çağ'lardan kalma mimari kalıntılar bulunmaktadır.
• Üç bölümden meydana gelen kalenin orta bölümünde mağaralar ve bir mabet kalıntısı bulunmaktadır. Kalenin çevresini kuşatan surlar yıkılmıştır.
• Tarih boyunca bir çok devlet arasında el değiştiren kale, Yavuz Sultan Selim’in Çaldıran seferi sırasında Osmanlıların eline geçmiştir.

• Ağrı Eski Doğubeyazıt ve Urartu Kalesi Adresi: 04400 Yukarıtavla/Doğubayazıt/Ağrı
• Ağrı Eski Doğubeyazıt ve Urartu Kalesi Harita: Eski Doğubeyazıt ve Urartu Kalesi (Bağlantıyı tıklayıp bulunduğunuz yere uzaklığını öğrenebilir ve yol tarifi alabilirsiniz.)

---

Ağrı Gezilecek Yerler Listesi         

12      Ağrı Patnos Giriktepe Höyüğü ve Aznavur Tepe

• Ağrı Giriktepe Höyüğü ve Aznavur Tepe Tanıtım:
• Giriktepe Höyüğü  Patnos'un 1 km. güneydoğusundadır. Değirmentepe olarak da isimlendirilir.
• Ağrı’daki tarihi kalıntıların en eskisi Patnos’taki Aznavur ve Girik Tepeleridir.
• Höyük, Patnos Ovası'ndan 10 metre kadar yüksekliğe sahiptir. Giriktepe Höyüğü'nde 1961-1962 yılları arasında kazılar yapılmıştır. Yapılan iki dönemlik kazıda bir saray ile eklentileri ortaya çıkarılmıştır. MÖ 8. yüzyıl sonlarına doğru ani bir düşman saldırısı sonucunda saray ve eklentilerinin yanarak çöktüğü ve içindekilerin kurtulamadığı anlaşılmaktadır.
• Zengin takıların yanı sıra demirden ve tunçtan çok sayıda alet de ele geçirilmiştir. Bu buluntuların büyük bir kısmı Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde sergilenmektedir. Höyüğünün yüzeyi geçmiş kazılardan kalma çukur ve toprak tümseklerle kaplıdır. Günümüzde höyük yüzeyinde birkaç düzgün kesilmiş iri taş blok dışında herhangi bir mimari kalıntı izi görülmemektedir.
• Dere Mahallesi'nde bulunan evlerin arasında kalan höyük, sit alanı olmasına karşın özellikle son dönemlerde yoğunlaşan kaçak kazılarla büyük tahribatlara uğramıştır.
• Urartu Uygarlığından kalma bu tepelerde tapınak ve çeşitli maddi kültür ürünleri bulunmuştur.
• Aznavur Tepe Urartu mimarisinin en önemli eserlerindendir. Diğer önemli bir sarayda Girik Tepede bulunmaktadır.
• Girik Tepe Değirmen Tepe olarakta bilinir. Bu tepe 1.5 km yükseklikte bir höyüktür.
• Günümüzde tahrip edilmiş yüksekliği alçalmıştır. Aznavur Tepe ile birlikte burada kazı yapılmıştır.
• Kazılarda höyük tepesinde saraya benzeyen atınsal bir yapının höyüğü çevreleyen bir surun kalıntısı ortaya çıkmıştır. 
• Bina, blok taş temel üzerine kerpiç duvarlarla yapılmıştır. Sarayın Patnos Bölgesine çok önem veren Urartu Kralı Menua veya oğlu I. Argişti döneminde(M.Ö. 789-766) inşa edildiği sanılmaktadır.
• Girik Tepesinin Urartuların merkezi olduğu bilinmektedir.
• Ağrı'nın Patnos ilçesinde Urartular döneminden kalma Aznavurtepe Kalesi ile Giriktepe Höyüğü henüz turizme kazandırılmamıştır.
• Giriktepe Höyüğü yüksek bir höyük şeklindedir. Zaman içerisinde tahrip olmuştur.
• Yapılan kazılarda höyük tepesinde: saraya benzeyen bir anıtsal yapı ve höyüğü çevreleyen surların kalıntıları ortaya çıkarılmıştır.
• Bugüne kadar yapılan kazılarda, herhangi bir yazılı belgeye, buluntuya rastlanılmamış. Ancak: yapının, çok büyük bir yangın geçirdiği öğrenilmiş.
• 1960-1963 yılları arasında yapılan kazılarda: burada: yanmış bir iç avlu, taht odası, salonlar, kiler, mutfak ve iri toprak küplerin dizili olduğu mekanlar, mutfakta ocaklar, mangal, değirmen, havan, hamur yoğurma taşları, harem dairesinde 37 yanmış iskelet, iskeletlerin üzerinde yüzük, küpe, bilezik, kemer, boncuk, mühür, altın ve tunçtan yapılmış çok sayıda süs eşyası bulunmuştur.

• Aznavur Tepe:
• Patnos kalesi olarak da bilinir.
• Koni biçiminde bir yapıya sahip olan kale önünde uzanan Patnos Ovası'ndan 300 metre kadar yüksekliğe sahiptir. Urartu kralı Menua döneminden kalan kaleyi çepeçevre saran ve kulelerle takviye edilen ilginç bir sur sistemi görülür. Tepenin güney eteğinde ve sur duvarının iç kesiminde küçük bir gölet yapılmıştır. Aznavurtepe Kalesi tapınağında kaçak kazılarla bulunmuş İsrail Jaruselam Müzesi'ne götürülen üç ayaklı bronz şamdan bu anlamda önemli bir eserdir. Üzerinde Urartuca 'Kral Menua'nın Tanrı Haldi'ye armağanı' ibaresinin bulunduğu şamdana ait bir aslan heykelciği de Van müzesinde sergilenmektedir. Askeri saha içinde bulunan kalede, 1961-1963 yılları arasında kazı yapmış, çıkan buluntuların büyük bir bölümü Erzurum ve Van Müzelerine götürülmüştür. Kazı sırasında tapınak ve avlusu ile birlikte birçok oda açığa çıkarılmıştır. Ancak kazı yarım kaldığı için bu odaların mahiyetleri anlaşılamamıştır."
• Patnos’un 2 km. kuzeybatısında, Ağrı karayolu üzerindedir.
• Burası: Ağrı ilindeki en eski uygarlık merkezi olarak öne çıkar. Urartulardan kalmadır.
• MÖ 8’nci yüzyılda yapıldığı sanılan: saray, tapınak ve bina kalıntıları görülür. Urartu tapınaklarının en tanınmışı olarak bilinir.
• Yerleşimi çevreleyen savunma sistemi:
• Urartu Kralı Menua, tapınak ise yine Urartu Kralı İşpuini zamanında yaptırılmıştır.  Mabet: 450 metre yükseklikte, 1500 metrekarelik bir alanın zirvesindedir. Çevresi ise, surlarla çevrilidir.

• Ağrı Giriktepe Höyüğü ve Aznavur Tepe Adresi: Patnos/ Ağrı

• Ağrı Giriktepe Höyüğü ve Aznavur Tepe Harita: Giriktepe Höyüğü ve Aznavur Tepe (Bağlantıyı tıklayıp bulunduğunuz yere uzaklığını öğrenebilir ve yol tarifi alabilirsiniz.)

---

Ağrı Gezilecek Yerler Listesi         

13      Ağrı Gürbulak Sınır Kapısı

• Ağrı Gürbulak Gümrük Kapısı Tanıtım:
• Gürbulak Sınır Kapısı, Türkiye'yi İran'a bağlayan en önemli sınır kapısıdır.
• Gürbulak'ta yer alır. Erzurum ve Dilucu buraya bağlı diğer kapılardır.
• Türkiye'yi İran ve Orta Asya'ya bağlayan ve Tarihi İpek Yolu'nun üzerinde bulunan Gürbulak Sınır Kapısı 1937 yılında Mustafa Kemal Atatürk'ün emri ile yaptırılmıştır.
• Ancak aradan geçen yıllar içerisinde bakımsız kalan ve Türkiye'nin "Yeniden Canlanan İpek Yolu" üzerinde gelişen ticaretine yanıt veremez hale gelen sınır kapısı, 2003 yılında yenilenmiştir.
• Sınır kapısı, 160 dönüm alana kurulu tesisleri, 75.000 m2'lik yol ve park alanı, 16.000 m2 kapalı alanı ile 11 milyon dolarlık bir yatırıma sahne olmuş; yöre sakinleri için ekonomik hareketlilik ve refah artışının önünü açmıştır.

• Ağrı Gürbulak Gümrük Kapısı Adresi: Ahmedihani Mahallesi, Şenlik Sk. No:24, 04400 Gürbulak/Doğubayazıt/Ağrı
• Ağrı Gürbulak Gümrük Kapısı Harita: Gürbulak Gümrük Kapısı (Bağlantıyı tıklayıp bulunduğunuz yere uzaklığını öğrenebilir ve yol tarifi alabilirsiniz.)

---

Ağrı Gezilecek Yerler Listesi         

14      Ağrı Halife Yusuf Türbesi

• Ağrı Halife Yusuf Türbesi Tanıtım:
• Halife Yusuf Türbesi Ağrı İli Doğubayazıt İlçesi Seslitaş Köyü’ndedir.
• Türbe köye 1 km mesafededir.
• Halife Yusuf Kimdir: Seslitaş Köyü’nün manevi lideridir. Dini konularda âlim, filozof bir kişi olarak tanınmaktadır.
• Üçmurat Köyünde doğduğu söylenmektedir.
• Türbe kümbettir. Yöresel kesme taştan imal edilmiştir.
• Türbe değişik dilekler ve hayır duası için ziyaret edilmektedir.

• Ağrı Halife Yusuf Türbesi Adresi: 04402 Seslitaş/Doğubayazıt/Ağrı
• Ağrı Halife Yusuf Türbesi Harita: Halife Yusuf Türbesi (Bağlantıyı tıklayıp bulunduğunuz yere uzaklığını öğrenebilir ve yol tarifi alabilirsiniz.)

---

Ağrı Gezilecek Yerler Listesi         

15      Ağrı Hamur Kümbeti (Sürmeli Mehmet Paşa Kümbeti)

• Ağrı Hamur Kümbeti Tanıtım:
• Osmanlı türbe mimarisinin en ilginç yapılarından birisi olan Hamur Kümbeti, ilçe merkezinin kuzeydoğusunda, ilçenin kurulduğu vadiye hakim durumda bulunan mezarlığın ortasında yer almaktadır.
• Hamur kümbeti Selçuklu ve Osmanlı kümbetlerinden farklı bir mimari tarzda yapılmıştır. Plan bakamından yalnız Kırşehir’deki Aşık Paşa Türbesine benzemektedir.
• Kim tarafından ve ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinmemekle beraber, ilçenin eski yerlilerinden Abdullah Aziz KAYA, Bayezid’deki sarayın banisi olan II. İshak Paşa’nın torunlarından Mir İbrahim Paşa’nın türbeyi çok sevdiği ölen çocukları için yaptırdığını belirtir.
• Kümbetin yapım tarihi ile ilgili giriş kapısı üzerinde yer alan kartuşlar içine alınmış sekiz satırlık kitabe sonradan tahrip edilmiştir.
• Kitabenin alt kısmında sene ibaresi okunmakta üzerindeki tarihi belirten rakamlar tahrip edildiğinden okunamamaktadır.
• Ancak rakamların izlerine dikkatli bakıldığında Arapça 1227 tarihi belli olmaktadır. Bu tarih Miladi 1812-1813 yıllarına denk gelmektedir.
• Hamur Kümbeti 11.50x4.70 metre boyutlarında dikdörtgen bir yapıya sahip olup giriş avlusu ve asıl mezar odasından oluşmaktadır.
• Güneybatı köşede yer alan sivri kemerli, eyvan türü bir taç kapı ile geçilen giriş avlusu düz atkı taşlı bir dikdörtgen kapı ile asıl mezar odasına bağlanmıştır.
• Giriş avlusunda bir, asıl mezar odasında dört adet mazgal pencere bulunmaktadır. Her iki bölümün üzeri içten aynalı tonoz, dıştan balık sırtı biçiminde bir üst örtü ile örtülmüştür.

• Türk-İslam türbe mimarisinden farklı bir tarzdan inşa edilen yapı, uzaktan bakıldığında adeta bir sanduka görünümü vermektedir.
• Yapının tamamında düzgün kesme taş kullanılmıştır.
• Dış duvarlarda, zemin kısmında ve üst örtüye geçişte dışa çıkıntı şeklinde iki, gövdede iki olmak üzere toplam dört siyah bazalt kuşak dışında tamamında kirli beyaz tüf taşı kullanılmıştır.
• Beden duvarlarından üst örtüye geçişte dışa taşıntı yapan üst kuşak, giriş kapısı hizasında yukarıya doğru çıkıntı yaparak giriş kapısını belirlemektedir.
• Yapı Doğubayazıt İshak Paşa Sarayı ile bir malzeme birliği göstermektedir.
• Yöre halkı arasında anlatılan rivayetlerde bu taşların Yukarı Ağadeve Köyü’nden getirildiği anlatılmaktadır. 

• Ağrı Hamur Kümbeti Adresi: Merkez, Mezarlık Sk., 04850 Hamur/Ağrı
• Ağrı Hamur Kümbeti Harita: Hamur Kümbeti (Bağlantıyı tıklayıp bulunduğunuz yere uzaklığını öğrenebilir ve yol tarifi alabilirsiniz.)

---