Türkiye’nin Doğa Aktiviteleri & Macera Sporları Sayfası, doğa sporlarına ilgi duyan herkes için Türkiye’nin en güncel ve kapsamlı bilgi kaynağıdır. 🏕️⛰️

🌿 Dağcılık kulüplerinden kampçılara, doğa yürüyüşçülerinden ekstrem spor meraklılarına kadar geniş bir kitleye hitap eden platformumuz, outdoor dünyasına dair etkinlikleri, rehberleri ve duyuruları tek çatı altında topluyor. Türkiye’nin dört bir yanındaki doğa severlerle kurduğumuz güçlü iletişim ağı sayesinde, outdoor camiasının nabzını tutuyoruz.

🗺️📍 Sadece etkinliklerle sınırlı kalmıyoruz! Türkiye’nin dört bir yanını keşfetmek isteyen doğa tutkunları için illerin detaylı gezi rehberlerini de yayınlıyoruz.

🔥🚵‍♂️🌍 Kamp alanları, yürüyüş rotaları, doğa sporlarına uygun bölgeler ve gizli kalmış cennet köşeleri hakkında en güncel bilgileri bulabileceğiniz platformumuz, keşfetmeyi seven herkes için vazgeçilmez bir rehber! Siz de doğayla iç içe bir yaşamı benimseyenlerdenseniz, sayfamızı takip edin ve maceraya bizimle atılın!

🌿 TurkeyOutdoor, doğa sporları aracılığıyla çevre bilincini artırmayı amaçlar. Doğada spor yaparken çevreyi koruma, biyolojik çeşitliliğe saygı gösterme ve sürdürülebilirlik ilkelerini benimser.

---

---

Afyonkarahisar Mutfağı

Afyonkarahisar, halk kültürünün bütün unsurlarıyla kendine özgü bir çeşitlilik sunar. Zengin yemek kültürü ile anılan birkaç ilimizden bir tanesidir. Bu yüzdendir ki Bolu/ Mengen’den sonra en iyi aşçıların Afyonkarahisar’dan çıktığı söylenmektedir.

Orta Anadolu ile Ege Bölgesi’nin birleştiği noktada bulunan Afyon, Anadolu gelenek ve göreneklerini koruyarak, günümüze kadar getiren sayılı illerimizden biridir. Afyon’un yemek geleneklerine bakıldığında Türk Mutfağının inceliklerini görmek mümkündür.

Afyonkarahisar’ın zengin mutfağı ağırlıkla hamura ve ete dayalı olmakla birlikte kaymağı ve lokumu gibi kendi üretimine dayanan bir çok çeşitliliği de arz eder. Sadece patlıcandan yapılan 22 çeşit yemeğin tespit edildiği Afyonkarahisar’da, 100’ün üzerinde yemek çeşidi bulunmaktadır.

Bu zenginlik özellikle düğün, doğum ve asker yemeklerinde kendini göstermektedir. 10-12 kişilik meydan sofralarında yenen bu yemekler, geleneksel sofra adabı içerisinde ve Afyonkarahisar’a özgü bir sıraya dayalıdır. Bu nedenle belli bir sırayı takip etmesinden dolayı “Sıra Yemeği” adını almaktadır.

Sıra yemeğine çorba yemeği ile başlanır, daha sonra et yemeği (bütüm et, afyon kebabı, pilav üstü kavurma vb.) arkasından mevsime göre sebze yemekleri gelir.

Börek bu yemeklerin vazgeçilmez yiyeceğidir. Böreğin yanında vişne hoşafı ikram edilir, arkasından tatlı (kaymaklı ekmek kadayıfı, baklava irmik helvası, hurma tatlısı vb.) yendikten sonra üzerine bamya yemeği gelir. Sıra yemeği, meyve yada sütlü tatlının yenilmesi ve yemek duası ile sona erer.

Afyonkarahisar Yemek Kültürü

Afyonkarahisar yemek kültüründe, yemekleri şöyle gruplandırabiliriz;

A) Buğdaydan Yapılan Yiyecekler:

• 1) Bulgur yemekleri
• 2) Düğün yemekleri (Çullama köfte, sulu köfte, iliba’da dolması, sırt dolması)
• 3) Göce yemekleri (Göce köftesi, göce tarhanası, keşkek)
• 4) Hamur işleri ( Arabaşı, ağzıaçık, bükme, börek, bazlama, börek kenarı, haşhaşlı börek, ikiz börek, katmer, ocak bükmesi, şepit, cızdırma, cücü, çörek, nohut çöreği, dolama, ev hamuraşı ev makarnası, nuska hamuraşı, sakala çarpan, velense hamuraşı, miyane çorbası övme, peksimet, ak pide, haşhaşlı pide, katıklı pide, yalım pidesi, halka pişi, lokma pişi, düz pişi).

B) Et Yemekleri:

• 1) Parça et, yoğurtlu et
• 2) İşkembe yemekleri (çorba, kıyma, kızartma, söğüş, tas eti. )
• 3) Özbek pilavı
• 4) Paçık

C) Sebze Yemekleri:

• 1) Afyon salatası
• 2) Patlıcan yemekleri (Patlıcan böreği, bütün (parça) et patlıcan, yanı yarma,nohutlu patlıcan, kavurmalı patlıcan kebabı, patlıcan küllemesi, patlıcan dolması, yoğurtlu sarımsaklı patlıcan kızartması, imam bayıldı, patlıcan köftesi, patlıcan çöp kebabı, patlıcan ezmesi, patlıcan pilakisi, etli patlıcan sarması, etli patlıcan yahnisi, patlıcan doğraması, patlıcanlı pilav, patlıcan oturtma, hünkar beğendi, patlıcan gömmesi, patlıcan turşusu, patlıcan sırt dolması.)
• 3) İlibada dolması
• 4) Sırt dolması
• 5) Şakşuka
• 6) Zürbiye

Afyonkarahisar Mutfağının Özellikleri

Afyonkarahisar Mutfağı geleneksel lezzetleriyle zengin bir çeşitliliğe sahiptir. Özellikle hamur işlerinde haşhaş ve haşhaş yağı kullanımı yaygındır, yemeklerde ise etin özel bir yeri vardır. Nohut ve buğdaydan elde edilen göce ve düğü (ince çekilmiş bulgur) yemeklerde çokça kullanılmaktadır.

Afyonkarahisar Mutfağında 20’den fazla çeşitte yemeği yapılan patlıcanın özel bir önemi vardır. “Patlıcan böreği” ise Afyonkarahisar’a özgüdür. Afyonkarahisar’da özel günlerde kurulan meydan sofralarında toplu yemek yenir ve bu yemeğe “sıra yemeği” adı verilir.

Sıra yemeğinde yemek çeşidi, verilen davetin özelliğine göre 10-15 çeşit yemekten 40 çeşit yemeğe kadar çıkabilmektedir. Sıra yemeğinin sonunda, sindirimi kolaylaştırması için “bamya” verilmesi de Afyonkarahisar’a özgüdür.

Afyonkarahisar’a özgü yemeklerden, göce tarhanası; et yemeklerinden bütüm et, Afyon kebabı, paçık, duvaklı hindi; sebze yemeklerinden patlıcan böreği, ilibada dolması, patlıcan-pırasa-maydanoz-kabak musakkaları, düğülü yaprak dolması ve ekşili bamya tadılması gereken lezzetlerdir.

Hamur işlerinde de arabaşı, ağzı açık, börek, haşgeşli (haşhaşlı) bükme, ocak bükmesi, katmer, cızdırma ve öğmenin ayrı bir yeri vardır.

Afyonkarahisar Gastronomik Kültürünün Özellikleri

Tarihin en eski dönemlerinden beri bir çok medeniyete ev sahipliği yapmış olan  Afyonkarahisar tarihi ve kültürel değerlerin izlerini taşıyan bir coğrafyada yer almaktadır. Afyonkarahisar’ın ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Bu durum, yemek kültürünün oluşmasında temel belirleyicidir.

Afyonkarahisar yöresi yemekleri incelendiğinde, çorbalar, et yemekleri, sebze yemekleri, pilavlar, hamur işleri ve tatlı çeşitleriyle oldukça zengin bir mutfağa sahiptir. Hamur işlerinin de yaygın olarak kullanıldığı görülmektedir. Bölgede yetişen bazı ürünlerin yöre yemeklerinde yoğun olarak kullanılması, çeşit zenginliği oluşturmaktadır.

Ayrıca Afyonkarahisar’ın markalaşmış ürünleri de oldukça fazladır. Kaymak, sucuk, lokum, haşhaş, kaymaklı ekmek kadayıfı, et ve et ürünleri, şekerleme ürünleri gibi. Afyonkarahisar yemek kültürünün genel özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz.

Afyonkarahisar Mutfak Kültürü

• Afyonkarahisar Mutfağının en önemli özelliği, haşhaşın vazgeçilmez bir unsur olarak öne çıkmasıdır. Yöreye özgü bir bitki olan haşhaş, özellikle hamur işlerinde bol miktarda kullanılmaktadır. Haşhaşlı lokul, haşhaşlı pide, övme bükme, ağzı açık, katmer vb. haşhaş katılan hamur işleri arasında sayılabilir.

• Et ve et ürünleri kullanımı fazladır. Afyonkarahisar Mutfağına özgü et yemekleri arasında bütüm et, Afyon kebabı, dana tandır, dana kavurma, paça, duvaklı (hindi veya kaz) ilk sırada gelen yemeklerdir. İlin önemli gelir kaynaklarından olan sucuk, kış aylarında en çok tüketilen et ürünlerinin başında gelir. Yemeklerde kullanılan etler yağlı olduğu için et yemekleri hazırlanırken ayrıca yağ ilavesi yapılmaz. Etin yağı ile yemek pişirilir. Et yemeklerinin pişme süresinin uzun tutulması (4-6 saat) yemeklere ayrı bir lezzet katmaktadır. Örneğin keşkek, bütün et, taseti (tas kebabı), paça vb.

• Yemeklerde iç yağı (don yağı) kullanılmaktadır. Bazı yemeklere özgü lezzetin oluşmasında iç yağı önemli bir katkı maddesidir (örneğin bükmede). Afyonkarahisar yemeklerinde margarin tercih edilmez.

• Yörede nohut, mercimek, buğday ve buğdaydan elde edilen göce, bulgur ve düğü (ince çekilmiş bulgur) yemeklerde sıklıkla kullanılan ürünlerdir. Örneğin nohut bütün musakkalara katılmaktadır.

• Hamur işleri Afyonkarahisar yemek kültüründe önemli yere sahiptir. Bükme, ağzı açık, katmer, Afyon ekşi mayalı ve patatesli ekmeği hamur işlerinden en çok yapılanlarıdır. Çoğunlukla haşhaş ilavesi ile hazırlanan hamur işlerinde, başta mercimek olmak üzere peynir, patates ve kıyma iç malzemesi olarak kullanılır.

• Afyonkarahisar yemek kültüründe bütün sebzelerin yemeği yapılmaktadır. Örneğin patlıcan, kabak, pırasa, patates vb. Afyonkarahisar yemek kültüründe önemli bir yere sahip olan patlıcandan çok çeşitli yemekler yapılır.

• En az 20 çeşit olduğu söylenmektedir. Patlıcan böreği ise Afyonkarahisar’a özgü bir yemektir.

• Afyonkarahisar’da sade pilav pek yapılmaz. Pilavlar domates, havuç gibi sebzelerle veya mercimek, nohut gibi kuru baklagillerle birlikte pişirilir. Özbek pilavı ve mercimekli bulgur pilavıdır.

• Kaymak, Afyonkarahisar Mutfağının vazgeçilmezleri arasında yer alır. Kaliteli kaymak, manda sütünden elde edilir. Kaymak, bal ve reçel ile kahvaltılık olarak tüketildiği gibi, meyvelerden yapılan tatlılarda ve ekmek kadayıfında kullanılır. Bunun yanında koyu şeker şurubu çırpılarak beyazlatılır, içine kaymak ve vanilya katılıp yoğrularak, kaymaklı şeker elde edilir.

Afyonkarahisar’ın Sosyal ve Kültürel Yaşamında Mutfağın Etkileri

Afyonkarahisar’da görülen yemekli toplantılar ve davetler arasında “doğum davetleri, ölüm yemekleri, sünnet düğünü ve daveti, hacı daveti, zinardı daveti, oğlan kınası daveti, güveyi koyma daveti, el öpme ve çeyiz indirme daveti, gezek yemekleridir. Bu davetlerde, davetin özelliğine göre, gelen misafirlere farklı yemek sunumları yapılmaktadır.

Afyonkarahisar Davetleri ve Davet Yemekleri

Afyon’da görülen yemekli toplantılar ve davetler arasında aşağıdakiler sayılabilir;

• Doğum daveti,
• Ölüm yemekleri,
• Sünnet düğünü ve daveti,
• Hacı daveti,
• Zinardı daveti,
• Oğlan kınası daveti,
• Güveyi koyma daveti,
• El öpme ve çeyiz indirme daveti,
• Gezekler

Bu davetlerde, davetin özelliğine göre misafirlere farklı sunumlar yapılmaktadır.

Afyonkarahisar Yöresel Yemekleri

Afyonkarahisar’da Doğum Daveti Geleneği ve Yemekleri:

Doğumdan sonra, lohusanın evine yakın akrabaları “takım” göndermektedirler. Doğumda misafirlere ikram edilen sıra yemeklerine “takım”, bu işe “takım düzme” denir. “Takım” da; tavuk-çörek, pirinç çorbası ve kaymaklı palize bulunmaktadır.

Doğum davetlerinin yemekleri ev sahibi tarafından pişirilmez. Yakın akrabalardan gelen yemeklerle davet yapılır. Ad koyma davetinde de, yemekler akrabalar tarafından getirilir. “Doğum takımı” nda şu yemekler bulunur:

• Palize
• Kaymak
• Tavuk veya et
• Meyve

Doğum, sünnet, düğün gibi özel günlerde ve davet yemeklerinde “pilav takımı” ve sıra yemekleri olmak üzere iki tür yemek listesi vardır. “Pilav takımı”nda pirinç çorbası, Özbek pilavı, hoşaf, tepsi böreği, irmik helvası ve bamya bulunur. Yaz aylarında etli patlıcan ve etli dolmalar da bulunur. Sıra yemeğinde ise pirinç çorbası, bütün et, musakka, muhallebi, paça, baklava, bamya, taze fasulye ve meyve bulunur.

Afyonkarahisar’da Ölüm Yemekleri:

Ölüm gecesi ve ilk perşembesinin davet yemekleri de yine doğumda olduğu gibi yakın dost ve akrabalar tarafından hazırlanır. Ölüm halinde, yakın akrabalar ve komşular sıra yemeği hazırlarken, daha uzak olanlar börek ve hoşaf yaparak göndermekte veya bizzat getirmektedirler. Sıra yemeğinde genellikle şu yemekler bulunur.

• Çorba
• Afyon Kebabı
• Patlıcan Musakka
• Düğülü Biber Dolma
• Güllaç
• Bamya
• Börek

Afyonkarahisar’da Sünnet Düğünü Geleneği ve Daveti Yemekleri:

Sünnet düğünü ve diğer düğünlerde yemekleri aşçı yapar. Diğer davetlerden farklı olarak, sıra yemeği yerine pilav üstü et ve Özbek pilavı, hoşaf, börek, tatlı veya mevsimine göre meyve, bamya ikram edilir.

Afyonkarahisar’da nişan ve düğünlerde “sıra yemeği” olarak 15–20 kişinin oturup yemek yediği meydan sofrasında şu yemekler verilir:

• Çorba
• Duvaklı hindi
• Paça
• Kaymaklı elma tatlısı (elmasiye)
• Patlıcan musakka
• Tas eti
• Muhallebi
• Yalancı dolma
• Güllaç
• Tavuk yahnisi
• Börek
• Baklava
• Bamya
• Pilav
• Hoşaf

Görüldüğü gibi, sofraya on beş çeşit yemek gelmektedir. Bu yemekler arasında dört çeşit et yemeği, dört çeşit tatlı olması kurallaşmıştır. “Yemek kurtarma” adı verilen yemeklerin sofraya geliş sırasını düzenleme işini aşçı yardımcısı üstlenmektedir.

Afyonkarahisar’da Hacı Daveti Geleneği ve Yemekleri:

Hacca gitmeden önce veya geldikten sonra yakın akraba ve dostların davet edildiği davette, aynen sünnet düğününde olduğu gibi pilav, börek ve hoşaf sunulur. Nadir olarak da sıra yemeği ikram edilir. Bu davetlerde hoca çağrılarak mevlit de okutulur.

Afyonkarahisar’da Zinardı Daveti Geleneği ve Yemekleri:

Nişandan sonra oğlan evinin kız evine gelip kayınvalidenin ve kız tarafının takı takması münasebetiyle yapılan davettir.

Afyonkarahisar adetlerine göre oğlan ve kız taraflarının nişan için birbirlerine kıyafet almalarına “esbap düzme” denir. “Esbap” düzme de alınan kıyafetler nişan gecesi, sini (tepsi) içerisinde gelenlere gösterilir. Bu davet de nişan gecesinin ertesi günü yapıldığından “zinardı daveti” olarak adlandırılır ve sıra yemeği verilir.

Afyonkarahisar’da Oğlan Kınası Daveti Geleneği ve Yemekleri:

Oğlan kınası, oğlan evinde, oğlan ve arkadaşlarının düzenledikleri bir eğlencedir. Oğlan askere giderken de böyle bir davet verilir. Sıra yemeğinin yanı sıra meze çeşitleri ve içki de sunulur. Oğlan kınasında 15-20 kişilik olarak hazırlanan meydan sofrasına sıra ile şu yemekler getirilmektedir: Pirinç çorbası, bütün et, patlıcan musakka, yalancı dolma, kaymaklı ekmek kadayıfı veya baklava ve son olarak bamya getirilir.

Afyonkarahisar’da Güveyi Koyma Daveti Geleneği ve Yemekleri:

Bu davete kız tarafından kimse katılmaz. Oğlan tarafının yaşlıları ve oğlanın sağdıcının bulunduğu bu davette sıra yemeği sunulur.

Afyonkarahisar’da El Öpme ve Çeyiz İndirme Daveti Geleneği ve Yemekleri:

Afyonkarahisar davetleri içinde yemek çeşidi olarak en iddialı davetler el öpme ve çeyiz indirmedir. El öpme daveti kız evi tarafından, çeyiz indirme daveti oğlan evi tarafından yapılır. Her iki davette de verilen yemekler aşçı tarafından hazırlanır. Davetlerde sıra yemeği sunulur. Sıra yemeği en az 40- 50 kişilik hazırlanır. El öpme ve çeyiz indirme davetlerinde misafirlere ikram edilen sıra yemekleri şunlardır:

• Pirinç çorbası
• Bütün et
• Musakka
• Su Muhallebisi
• Paça
• Nohutlu tavuk yahnisi
• Baklava
• Bamya
• Taze fasulye veya bunun yerine küçük tabaklara kapanmış pirinç pilavı
• Mevsimine göre meyve

“El öpme ve çeyiz indirme davetleri” nde en az üç çeşit et yemeği, üç çeşit de tatlı vardır. El öpme davetlerinde kız evi yukarıda sayılan yemeklere ilave olarak yahni, börek, pilav, hoşaf, muhallebi, güllaç dolması vb. yaklaşık 40 çeşit yemek ve tatlı ikramında bulunabilmektedir.

Afyonkarahisar’da yukarıda sayılan davetler dışında Ramazan davetleri, Hıdırellez davetleri, asker davetleri, bayram davetleri ve gelin davetleri de vardır. Bu davetlerde verilen sıra yemekleri içinde aşağıdakiler yer almaktadır.

• Çorba
• Afyon Kebabı
• Dolma
• Su Muhallebisi
• Taze fasulye
• Tatlı (ekmek kadayıfı, baklava)
• Bamya

Afyonkarahisar’da Gezek Geleneği ve Yemekleri:

Afyonkarahisar’ın sosyal hayatında önemli yeri olan gezekler, çok yönlü bir dayanışma ve yardımlaşma faaliyetidir. Gezekler; bir araya toplanılması, gezek sırasında davranışları, yeme-içmesi, eğlencesi, şikayetleri, dilekleri ve cezaları belli kurallara göre yapılan organizasyonlardır.

Afyonkarahisar’ın sosyal hayatının disiplinli, bir o kadar da eğlenceli bir geleneği olarak günümüzde de bu gelenek sürmektedir. Günümüzden elli altmış yıl önce gezeklerin çoğu yemekli olarak yapılırdı. Eski Afyonkarahisar gezeklerinde sıra yemeği adı verilen yemekler ikram edilirdi. Bu sıra yemeğinde şu yemekler bulunurdu:

• Pirinç çorbası
• Bütün et
• Musakka (kabak ve patlıcan musakka)
• Su Muhallebisi
• Kaymaklı elma tatlısı (Elmasiye)
• Baklava
• Bamya
• Mevsimine göre meyve

Eski Afyon Yemekleri

Sıra yemeğinde bazı yemeklerin yerine başka yemekler de gelebilir. Örneğin çorbadan sonra Özbek pilavı, daha sonra tepsiyle börek ve ağzı açık, bükme, hoşaf, (vişne, kayısı. kuşburnu, ayva, elma, üzüm), zeytinyağlı dolma; tatlı olarak tel kadayıf, kaymaklı ekmek kadayıfı vb. 1930’lu 1940’lı yıllarda gezeklerde hindi kesilmesi adetti. Pişmiş hindinin üzerine örtülen yufka nedeniyle bunlara “duvaklı” denirdi.

Eski Afyonkarahisar gezeklerinde yapılan ve yenilen diğer iki önemli yemek “arabaşı” ve “tel helva”dır. Bugün yemekli gezek sayısı maalesef oldukça azalmıştır. Ayrıca kaymak ve kaymaklı ekmek kadayıfı da sofraların vazgeçilmezüzerine örtülen yufka nedeniyle bunlara “duvaklı” denirdi. Eski Afyonkarahisar gezeklerinde yapılan ve yenilen diğer iki önemli yemek “arabaşı” ve “tel helva”dır. Bugün yemekli gezek sayısı maalesef oldukça azalmıştır.

Afyonkarahisar’ın Tanınmış Yerel Ürünleri

Afyonkarahisar Kaymağı

Kaymak Afyonkarahisar ile özdeşleşmiş bir süt ürünüdür. Sütün yağlı kısmının değerlendirildiği bir ürün olan kaymak manda ve inek sütünden elde edilir. Ancak manda sütünden elde edilen kaymak tercih edilir. Çünkü manda sütünden elde edilen kaymak daha lezzetli, beyaz ve dayanıklıdır.

Kaymak, kendine has üstün lezzet ve aroması ile herkesin severek tükettiği bir süt ürünüdür. Sade olarak yenilebildiği gibi, çeşitli tatlıların besleyici değerini ve lezzetini artırıcı bir çeşni maddesi olarak da kullanılır. Özellikle çocukların ve gençlerin bal, reçel ve şekerle karıştırıp severek yedikleri bir gıdadır. Bunun yanında, gastrit ve ülser gibi çeşitli mide rahatsızlıklarının tedavisinde bal ile karıştırılarak da kullanılmaktadır. Kaymak üretiminin fazla olduğu yörelere özgü şekerlemelerin imalatında da kullanılır. Afyonkarahisar’da üretilmekte olan kaymaklı şeker bunun tipik bir örneğidir.

Afyonkarahisar Kirazı

Kiraz Afyonkarahisar’ın Sultandağı ilçesinde yetişmektedir. İlçenin sulanabilir arazileri üzerinde ise meyvecilik önde gelmektedir. Kiraz, vişne, elma üretimi ilçe ekonomisinin temelini oluşturmaktadır. Kiraz üretiminin % 80’i ihracata gitmekte olup, elma ve vişne daha ziyade iç piyasaya sürülmekte, kalan kısmı da ilçede bulunan meyve suyu ve konservecilik fabrikalarında değerlendirilmektedir. Napolyon kirazı, Fransa, Hollanda, İngiltere, Almanya ve Belçika’ya ihraç edilmektedir.

Afyonkarahisar Vişnesi

Vişne Afyonkarahisar’ın Çay ilçesi ve Erkmen kasabasında yetişmektedir. İlçenin sulanabilir arazileri üzerinde ise meyvecilik önde gelmektedir. Kiraz, vişne, elma üretimi ilçe ekonomisinin temelini oluşturmaktadır. Kiraz üretiminin % 80’i ihracata gitmekte olup, elma ve vişne daha ziyade iç piyasaya sürülmekte, kalan kısmı da ilçede bulunan meyve suyu ve konservecilik fabrikalarında değerlendirilmektedir.

Afyonkarahisar Lokumu

Lokum, su, şeker, nişasta kullanılarak yapılan bir Türk tatlısıdır. Lokum doğal ve sağlıklı bir besin kaynağı olup, pek çok yararının olduğu bilinmektedir. Örneğin, proteinli besinler, kullanıldıktan sonra vücutta yakılır ve bunun sonucu üre, ürik asit ve kreatinin gibi atık maddeler açığa çıkar. Tarihi, Osmanlıca “rahat ul-hulküm” yani boğaz rahatlatan kelimesinden türeyen Lokum, yaklaşık 15. yüzyıldan beri Anadolu’da bilinmekle birlikte, özellikle 17. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde yaygınlaşmıştır.

Avrupa’da ise bir İngiliz gezgin aracılığıyla ‘Turkish Delight’ adıyla 18. yüzyılda tanınmaya başlanmıştır. Daha önceleri bal ya da pekmez ve un bileşimi ile yapılan lokumun 17. yüzyılda ‘Kelle şekeri’ olarak bilinen rafine şeker ile özellikle nişastanın bulunup ülkeye getirilmesi sayesinde hem yapımı, hem de lezzeti değişti (www.ikbalsekerleme.com). Afyonkarahisar, bu geleneksel lezzetin yaygın bir şekilde üretildiği illerimizden birisidir.

Afyonkarahisar Kaymaklı Şekeri

Afyonkarahisar’a özgü bir ürün olan kaymaklı şekere Afyon Kaymağı denmesinin sebebi, Afyonkarahisar’da üretilen kaymağın başka yerlerde üretilenlere oranla daha üstün kalitede oluşu, kaymaklı şekerin Afyonkarahisar’da bulunmuş olmasıdır.

İlk defa Salih Şeker isimli bir şekerleme ustası tarafından 1901 yılında üretilmiştir. Üretilen bu ürün kısa zamanda halkın beğenisini kazanmış ve Afyon’un sembolü haline gelmiştir.

Şekerci Salih Usta’nın ilk olarak yaptığı kaymaklı şeker Afyonkarahisar’da olduğu gibi tüm Türkiye’de de beğenilmiş ve sahip çıkılmıştır. Öyle ki zamanla kaymaklı şeker üreten şekerlemeciler giderek çoğalmıştır. Afyonkarahisar’ın hem karayollarının hem de demir yollarının kavşak noktasında olması bu ürünün tüm Türkiye’ye yayılmasını sağlamıştır. Kaymaklı şekerin Afyonkarahisar ekonomisine önemli ölçüde katkısı vardır. Bütün trenlerin, kavşak noktası olan Afyonkarahisar istasyonundan geçmesi, Ankara-İzmir, Ankara-Antalya (Marmaris, Bodrum, Fethiye), İzmir-Adana, İstanbul-Antalya gibi karayollarında seyreden motorlu araçların Afyonkarahisar’a uğramak zorunda oluşu her gün tonlarca kaymaklı şekerin tüketimini sağlamıştır.

Afyonkarahisar Patatesi

Sandıklı ve Şuhut bölgesinde sınırlı miktarda yetişen bir tür tatlı patatesi ile Türkiye’nin her yerinde aranan ve tercih edilen değerli bir patates türüdür (yurthaber.mynet.com). Şuhut ilçesinde yetiştirilen patates “sarı patates” (agire)’dir. Sandıklı ilçesinde yetiştirilen patates ise “beyaz patates” (cipslik)’dir.

Afyonkarahisar Sucuğu

Türklerin pastırma ve kavurma ile birlikte Orta Asya’dan beri tükettiği et ürünlerinden olan sucuk, Afyon ili ile özdeşleşmiş ürünlerden birisidir. Sucuk yapımının esası pastırma yapımında olduğu gibi çiğ etin, tuz ve baharatla “pişirilişi”dir. “Yapımı için en uygun dönem Ekim ve Kasım aylarıdır. Sucuk yapımı için, pastırma yapmaya elverişli olmayan küçük et parçaları kullanılır veya büyükbaş hayvan kesilerek sucuk elde edilir”Afyonkarahisar sucukçuluğu, kendisini geliştirerek bugün entegre tesislere sahip ve markasını ulusal anlamda tescil ettirmiş bir üne sahiptir.

Afyonkarahisar Haşhaş Yağı ve Ezmesi

Haşhaş, gelincikgiller (Papaveraceae) familyasına ait bir bitkidir. Haşhaş bitkisinin anavatanı, bazı kaynaklarda Doğu Akdeniz, bazı kaynaklarda ise Türkmenistan olarak gösterilmektedir. Ülkemizde geleneksel olarak tarımı yapılan haşhaş, Papaver Somniferum L. türü olan tek yıllık bir kültür bitkisidir. Papaver Latincede gelincik, Somniferum ise “rüya görmek” veya “ uyku verici” anlamına gelmektedir. Türkiye’de haşhaşın daha çok Papaver Somniferum ssp. Anatolicum’un beyaz ve mor çiçekli çeşitleri ekilmektedir.

Haşhaş bitkisinin kabukları morfin ve türevlerinin üretiminde, tohumları ise haşhaş yağı veya haşhaş ezmesi üretiminde kullanılmaktadır. Ayrıca haşhaş tohumları, hiçbir işleme tabi tutulmadan yemeklerde ve pastalarda kullanılmaktadır.

Afyonkarahisar’da haşhaş tohumları sarı, beyaz ve siyah olmak üzere üç çeşittir. İlimizde haşhaş ekimi güzlük ve yazlık olarak iki şekilde yapılmaktadır. Ekim ayında ekilen haşhaşa güzlük, Mart ve Nisan aylarında ekilen haşhaşa yazlık denilmektedir. İlimizde Haziran ayının son haftasından itibaren, haşhaş hasadına başlanır. Toplanan haşhaşların öncelikle tohum ve kabukları ayrılır. Kabuklar, Toprak Mahsulleri Ofisi’ne satılır, tohumlar ise ihtiyaca göre haşhaş yağı ve ezmesi yapılmak üzere ayrılır. Haşhaş tohumunun farklı renklerde olması, (sarı, beyaz, siyah) kullanım açısından farklılık göstermemektedir.

Afyon Mutfağına Özgü Yemekler

Afyon mutfağına özgü yemekler, yemek gruplarına göre aşağıdaki gibi sayılabilir:

• Afyonkarahisar Çorbalar ı(Sakala Çarpan, Toğga, Göce Tarhanası vb.)
• Afyonkarahisar Et yemekleri (Bütüm Et, Ramazan Kebabı, Paçık, Duvaklı vb.)
• Afyonkarahisar Sebze yemekleri (Patlıcan Böreği, İlibada Dolması, Patlıcan Musakka, Pırasa Musakka, Maydanoz Musakka, Kabak Musakka, Düğülü Yaprak Dolması, Ekşili Bamya vb.)
• Afyonkarahisar Hamur işleri (Arabaşı, Ağzı Açık, Bükme, Haşgeşli Börek, Ocak Bükmesi, Katmer, Cızdırma, Öğme vb.)
• Afyonkarahisar Pilavları (Özbek Pilavı, Haşhaşlı Bulgur, Mercimekli Bulgur) – Tatlılar ( Ekmek Kadayıfı, Fırma Baklavası, Kaymaklı Şeker, Güllaç vb.) – Salatalar (Afiyan Salatası)
• Afyonkarahisar Turşuları (Salatalık, Lahana, Biber, Kelek vb.)
• Afyonkarahisar Kompostoları (Vişne, Erik, Elma, Kayısı vb.)

Afyonkarahisar Sıra Yemeği

Afyon yemek kültüründe yemekler alışılagelmiş mönüden farklı olarak sunulur. Meydan sofralarında toplu yenen bu yemeğe “sıra yemeği” adı verilir. Sıra yemeğinde yemek çeşidi, verilen davetin özelliğine göre 10-15 çeşit yemekten 40 çeşit yemeğe kadar çıkabilmektedir. Sıra yemeğinde verilen yemeklerin fazla sayıda olmasının yaratacağı sindirim sorunlarını gidermek amacıyla yemeklerin sonunda Bamya ( bamya çorbası) verilmesi Afyon yemek kültürünün önemli bir farklılığıdır

Afyonkarahisar’da Ne yenir?

Afyon’a ait olan sahip oldukları kültür ve tarihi dokunun yanı sıra sahip olduğu mutfak kültüründe yer alan tatları sıralayalım.

Afyonkarahisar’ın kendine has birbirinden leziz geleneksel yemeklerinden en meşhur olanları ve Afyonkarahisar’a gelenlerin mutlaka tatması gerekenler arasında Afyon kebabı, ilibada dolması, göce tarhanası, haşhaşlı bükme, ekşili bamya, düğülü yaprak dolması, patlıcan böreği, duvaklı hindi, katmer, cızdırma, patlıcan musakka ön plana çıkıyor.

Meşhur lezzetleri bunlarla sınırlı olmayan Afyonkarahisar, parmak ısırtan tatlılara da imzasını atıyor. Bu tatlılar arasında düğülü haşhaş tatlısı, Afyon kaymağı tatlısı, bükme ve hurma tatlısı ön plana çıkıyor.

Afyonkarahisar Gastronomi Festivali

Aşağıda tanıttığımız yöresel Afyon lezzetlerini yerinde en güzel şekliyle tatmak istiyorsanız Afyonkarahisar gezinizi Afyonkarahisar Gastronomi Festivali zamanına denk getirmenizi tavsiye ediyoruz.

“Gastronomi’nin Kalbi Afyonkarahisar’da atacak”
Gastro Afyon 3. Uluslararası Turizm ve Lezzet Festivali 14-17 Ekim tarihleri arasında Afyonkarahisar Motor Sporları Merkezi’nde gerçekleştirilecek.
Ünlü şefler ve akademisyenlerin, gastro showlar ve bilimsel çalışmalarla damga vuracağı festival; yemek yarışmaları, konserler ve sürpriz birçok etkinliğe ev sahipliği yapacak.
Programınızı şimdiden ayarlayın ve kimselere söz vermeyin; 14-17 Ekim’de (2021 yılı) Afyon’da buluşalım 

Afyon’dan Alınabilecek Yiyecekler:

Afyonkarahisar’da ön plana çıkan yiyecekler arasında sucuk ve kaymak önemli bir yere sahip. Afyon’u ziyaret eden birçok insan dönüş yolunda mutlaka kendilerine sucuk ve kaynak alıyorlar. Bununla beraber bükme, ağzı açık böreği (dondurulmuş), lokum, tarhana ve ekşi mayalı köy ekmeği Afyon’dan alabileceğiniz yiyecekler arasındadır.

Afyon’un En Meşhur Tatlısı:

Afyon yöresel mutfağına özgü ekmek kadayıflı tatlı, Afyon lokumu, keşküllü Kemalpaşa tatlısı ve hurma baklavası tatmanız gereken tatlı türleri arasında yer almaktadır.

Afyon’dan Alınabilecek Doğal Ürünler:

Afyon’dan alabileceğiniz doğal ürünlerden bazıları; haşhaş, Afyon sucuğu, haşhaş ezmesi, köy kaymağı ve köy tarhanasıdır.

Mutfak kültürü zengin olan Afyonkarahisar’da deneyimleyeceğiniz muhteşem lezzetler bulunmaktadır. Afyon’un mutfak kültürü yöredeki tarım ile hayvancılık faaliyetlerinin yoğun olarak yapılmasından dolayı yapılan yemekleri de etkilemiştir.

Afyon’un bu lezzetli mutfak kültürü sebebiyle UNESCO’nun gastronomi şehri olarak da seçilmiştir. Afyonkarahisar31 Ekim 2019’da UNESCO Yaratıcı Şehirleri Ağı’na (UNESCO Creative Cities Network) dahil olmuştur. Bu ünvan ile özgün yemek kültürü hem dünya tarafından takdir görmüştür.

Afyon Yöresel Yemekleri

Gastronomi şehri Afyonkarahisar’ın damak çatlatan lezzetlerinden en önemlileri şunlardır:

1	Afyon kaymağı tatlısı
2	Afyon Kebabı
3	Afyon keşkeği
4	Afyon övmesi
5	Afyon sucuğu
6	Ağzı açık
7	Ak pide
8	Aşure
9	Ayva kompostosu
10	Ayva tatlısı
11	Bükme
12	Bütüm et
13	Cızdırma
14	Çullama köfte
15	Dana kavurma
16	Duvaklı hindi
17	Düğü salatası
18	Düğülü haşhaş tatlısı
19	Düğün çorba
20	Elmasiye
21	Göce köftesi
22	Göce tarhanası
23	Haşhaşlı lokul
24	Haşhaşlı pide
25	Höşmerim
26	Hurma Baklavası
27	İkiz börek
28	İlibada sarması
29	Kalbura bastı
30	Katmer
31	Kuşburnu hoşafı
32	Maydanoz musakka
33	Ocak bükmesi
34	Paçık
35	Palize
36	Pişi
37	Sakala çarpan çorbası
38	Şebit
39	Zürbiye

---

• Afyonkarahisar hayvancılık üzerine de gelişmiş bir şehir olmasından dolayı et ve süt ürünlerinin eşsiz tatlarını en iyi şekilde sergilemiştir. Yöreye ait olan bu tat hafif, mis gibi süt kokar, yumuşacıktır.
• Afyon, kaymağın ana vatanı, doğduğu yer şeklinde de akıllarda yer edinmiştir.Hafif ve sütlü tatlı severler için harika bir tercih ve deneyim olacaktır.

---

Afyonkarahisar Kebabı

• Et yemek isteyenler için lezzetli diyebileceğimiz bir seçenek olarak karşımıza Afyon kebabı çıkıyor.
• Afyon kebabı da et yemek isteyenler için denenecek farklı bir lezzettir. İçerisinde ki baharatlar ve taze et kullanımına başvurulması, kebabın istediği bir lezzette olmasına neden oluyor.
• Afyon kebabı, domates, tereyağı, kuşbaşı, biber, yoğurt ve baharatlar ile hazırlanan pide üzerinde sunulan kebap Afyon mutfak kültürünün lezzetlerinden biridir.

---

Afyonkarahisar Keşkeği

• Etli ya da tavuklu yapılabilen keşkek, hemen hemen bütün bölge ve yörelerde bilinen ve yapılan biz lezzettir. Afyon yöresinde sade olarak pişer ve özellikle de düğün sofralarını süsler.
• Keşkek içerisinde buğday, kuşbaşı et, nohut, nane, tuz, tereyağı, salça gibi malzemeler yer alır. Keşkek içerisine eklenecek olan et, kırmızı ya da beyaz et olacak biçimde tercih edilebilir.
• Düğünlerin ve özel davetlerin olmazsa olmaz yemeklerinden biri keşkek yemeğidir.
• Keşkek daha çok Afyon’un Şuhut ilçesinde yapılır. 

---

Afyonkarahisar Övmesi

• Afyon ekmek hamuru, karbonat, tereyağı ve haşhaş ile hazırlanan lezzetine doyum olmayan yöresel Afyon ekmeği.
• Siz de Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Sucuğu

• Afyon’da hayvancılık faaliyetleri de sıklıkla yürütüldüğünden dolayı, sucuğun kendi has tadını daha iyi şekilde almaya başlamış olursunuz.
• Sucuk Türklerin pastırma ve kavurma ile birlikte Orta Asya’dan beri tükettiği et ürünlerinden olan sucuk, Afyon ili ile özdeşleşmiş ürünlerden birisidir.
• Sucuk yapımının esası pastırma yapımında olduğu gibi çiğ etin, tuz ve baharatla “pişirilişi”dir.
• Yapımı için en uygun dönem Ekim ve Kasım aylarıdır. 
• İçerisinde iyice çekilmiş olan et ve özel baharatlarla, oldukça lezzetlendirilmiştir.
• Aynı zamanda Afyon sucuğunun güzel ve farklı diyebileceğimiz kokusu vardır.
• Siz de Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Ağzı açık

• Diğer yörelerde çok fazla bilinmeyen Afyon yöresine özel ağzı açık ve bükme kurabiyedir.
• Afyon yöresine ait hamur işlerindendir.
• Çıtır börek tarzında ama börek olmayan bir tariftir. 
• Değişmeyen malzemeler un, tuz, su ve katı yağdır.
• Siz de Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Yemekleri 7 Afyonkarahisar Ak pide

• Un, şeker, ekşi maya ve tuz ile hazırlanan Afyon yöresel ekmeği,
• Siz de Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Aşure

• Mevlana’nın 7’nci kuşaktan torunu olan ve ‘Sultan Divani’ ismiyle bilinen Mehmet Çelebi’nin, Afyonkarahisar Mevlevihanesi’nde başlattığı aşure geleneği, 471 yıldır devam ettiriliyor.
• Mehmet Çelebi’nin 1540 yılında Afyonkarahisar Mevlevihanesi’nde başlattığı aşure geleneği, Afyonkarahisar Belediyesi tarafından sürdürülüyor.
• Belediye tarafından hazırlatılan aşure, kentin 17 noktasında dağıtılıyor.
• 40 kazanda hazırlanan aşure, cuma namazından sonra ‘Sultan Divani’ Mevlevihane Müzesi’nin bulunduğu Türbe Camii’nde de dualar eşliğinde dağıtılıyor.
• Siz de Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Ayva Kompostosu

• Afyonkarahisar yöresine ait hoşaf çeşitleri ise ayva kompostosu, elma kompostosu, vişne hoşafı, kayısı hoşafı ve kuşburnu hoşafı şeklindedir.
• Yörede yetişen ayvalarla hazırlanan kompostoyu bazı lokantalarda tatma imkanı vardır.
• Siz de Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Ayva Tatlısı

• Afyonkarahisar’ın meşhur ekmek kadayıfı ve kaymak ayrılmaz bir ikilidir.
• Bunun dışında tel kadayıf, ayva tatlısı ve hatta baklava ile kaymak sık sık kullanılır. 
• Siz de Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Bükme

• Ağırlıklı olarak Afyon yöresinde yapılan bir hamur işidir bükme.
• Bükme, iştah kabartacak cinsten olan hamurlu bir lezzettir.
• Un, sıvı yağ, iç yağı, yeşil mercimek, ezilmiş haşhaş, tuz, karabiber ve kuru soğan ile yapılan damak çatlatan yöresel lezzetlerdendir.
• Bükme, hamur işinin ne kadar lezzetli olduğunu ispatlayan yiyeceklerden biridir. Yöre halkı tarafından çok fazla sevilmekte ve sık sık tüketilmektedir.
• Ağızda eriyen bir börek de diyebiliriz bükme için, iç harcını nasıl yapmak isterseniz her şekilde güzel olacaktır.
• Hamur işini sevenler için de oldukça ideal lezzetlerin arasında yer alıyor.
• Özellikle bayram gibi önemli günlerde de bu hamur işinin yapımına başvurulur.

---

Afyonkarahisar Bütüm et

• Bütüm et Afyon’da yapılan özel yemeklerdendir.
• İçerisinde sırt eti (dana), kuru soğan, domates, patates, sivri biber, su, karabiber ve tuz bulunur.
• Güveç kabında özenle hazırlanan lezzet ağızda eriyen etiyle doyumsuzdur.
• Siz de Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Cızdırma

• Mısır unu, yağla karışık sürtülmüş haşhaş, su ve tuz ile hazırlanan atıştırmalık yöresel Afyon lezzeti.
• Cızdırma‘nın kalınlığı en fazla iki parmak olacak şekilde hazırlanır.
• Afyon yöresine özgü bir tarif olan cızdırma ne kadar bol haşhaşlı olursa o kadar lezzetli olur.
• Afyon’da sıcak olarak ve yanında pekmeze bandırılarak yenir. 
• Siz de Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Çullama köfte

• Çullama köftesi yalnız lezzeti ile değil aynı zamanda görüntüsüyle de tam not almayı başaran lezzetlerden biridir. 
• Çullama köftesi kıyma, soğan, baharat, yumurta, maydanoz gibi malzemeleri içerisinde barındıran bir yemektir. 
• Çullama köfte Afyon düğünlerinde oldukça yaygındır yapımı biraz zahmetli olsa da yemelere doyulmaz.
• Çullama köftesinde hem lezzetli iç harçlar hem de özel sos kullanılır. Böylece köftenin lezzet oranı daha da fazla arttırılmış olur. 
• Hem mideye hem de göz zevkine hitap eden doyurucu yemeklerdendir.
• Siz de Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Dana kavurma

• Afyon’da yapılan Dana kavurma bölgede yetişen büyük baş hayvanların nefis etinden yapılır.
• Afyonkarahisar’da dağlarda ve ovalarda yetişen hayvanlar özenle kesilerek sucuk ve dana kıyma yapılır.
• Dana kavurma‘nın lezzeti de Afyonun dağlarında yetişen otlardan gelir.
• Siz de Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Duvaklı hindi

• Afyon’da yetişen hindilerin haşlanıp özel hazırlanmasıyla yapılan yemektir.
• Şehirde lokantalarda bulunması zor olsa da eğer görürseniz yemeden geçmeyin.
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Düğü salatası

• Düğü (ince bulgur), domates, yeşil biber, soğan, maydanoz, zeytinyağı, nar ekşisi, tuz, sumak ve kaynar su ile yapılan kısır benzeri yöresel atıştırmalıktır.
• Nar ekşisinin hafif ekşi tadının düğü ile buluşmasıyla oluşan efsane lezzetlerdendir.
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Düğülü haşhaş tatlısı

• Düğülü haşhaş tatlısı ince bulgur, haşhaş, ceviz, şeker, süt gibi malzemelerle yapılır.
• Yöre halkının severek hazırladıkları düğülü haşhaş tatlısı içerisinde haşhaş kullanılan bir tatlıdır.
• Afyonkarahisar’da yöresel tatlıları deneyimlemek isteyenler için mutlaka denenmesi gerekenler arasında düğülü haşhaş tatlısı da yer alıyor. 
• Haşhaşın eşsiz tadının kendini gösterdiği bu tatlıyı mutlaka deneyimlemelisiniz.

---

Afyonkarahisar Düğün çorba

• Et suyu, su, yoğurt, haşlanmış nohut, un, yumurta sarısı, küp şeklinde doğranmış haşlanmış et, tuz, tereyağı ve maydanoz ile yapılan özel düğün çorbasıdır.
• Besleyiciliği ve eşsiz lezzetiyle yemesi muhteşemdir.
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Elmasiye

• Afyon’da yetişen muhteşem elmaların kaymak ile birlik olarak oluşturdukları damak çatlatan denilebilecek hafif tatlıdır.
• Kaymaklı Elmasiye yerken parmaklarınızı ısırmamaya dikkat edin.

---

Afyonkarahisar Göce köftesi

• Göce Köftesi Afyon mutfağına özeldir. 
• Göce köftesine yöresel dilde “Göce Köttüsü” denilir.
• Göce ( dövme, aşurelik buğday) demektir.
• Düğü (elendikten sonra geriye kalan en ince bulgur) demektir.
• Buğday ayıklanıp yıkanır ve dövülerek kabukları ayrılır.
• Kabuğu ayrılmış buğdaylar değirmende çektirilir ve elenir.
• Elendikten sonra altta kalan daha ince kısım göce köftesi yapımında kullanılır.
• Gri kısım ise göce tarhanası ve keşkek yapımında kullanılır.
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Göce tarhanası

• Göce ( dövme, aşurelik buğday) demektir.
• Göce akşamdan ıslatılır. Ertesi gün yumuşayana kadar haşlanır.
• Bir tenceye aktarılır. Yoğurt, un, su ve tuz eklenir iyice karıştırılır. Orta ateşte fokurdayana kadar pişirilir.
• Ateşten almadan hemen önce kuru nane eklenir. Ateşten alınır, kaselere konur. Üzerine eritilmiş tereyağı gezdirilir.
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Haşhaşlı nokul (Lokul veya Çörek)

• Kuru veya yaş maya, yoğurt, sıvı yağ, un, süt, haşhaş ezmesi, şeker ve tuzdan oluşan efsane Afyon böreği.
• Üzerine haşhaş sürülüp rulo şeklinde katlanır. Kendi etrafında yuvarlanıp yağlanmış tepsiye konur. Üzerine yağlı haşhaş sürülüp 200 derece önceden ısıtılmış fırında pembe renk alıncaya kadar pişirilir.
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Haşhaşlı pide

• Afyon ekmeği tarifinde anlatıldığı gibi hazırlanan hamur, unlanmış hamur tahtasının üzerine yerleştirilir ve yaklaşık bir parmak kalınlığı olacak şekilde yassıltılır.
• Üzerine yağla karıştırılmış haşhaş sürülür. Hamurun ortasında kare şeklinde bir bölge kalacak şeklinde kenarlardan çekilip her parça ortaya doğru katlanır.
• Katlanan her parçanın üzerine haşhaş karışımından sürülür. Kare şeklinde bir hamur elde edilir. ….
• Ve efsane Afyon lezzeti ortaya çıkar.
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Höşmerim

• Höşmerim ya da Hoşmerim, Marmara başta olmak üzere Ege, İç Anadolu bölgelerinde üretilen bir çeşit irmik helvasıdır.
• Tatlı hakkında şöyle bir rivayet vardır: Hanım, tatlıyı yaptıktan sonra eşine “güzel olmuş mu?” anlamında “Hoş mu erim?” diye sormuş. Bu tatlının adının buradan geldiği belirtenler vardır.
• Bazı illerde irmik yerine un konulur ve un helvasına höşmerim denilmektedir.
• Balıkesir ve Bursa başta olmak üzere, Çanakkale, Tekirdağ, Kırklareli, Afyonkarahisar ve İzmit tatlının en çok yapıldığı illerdir.
• Afyon’da özel Afyon kaymağı ile yapılınca tadı mükemmel olur.
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Hurma Baklavası

• Hurma Baklavası ya da hurma tatlısı olarak bilinir.
• Hurma Baklavası (Afyon Usulü) de denir. …
• Bu arada su ve şeker kaynatılır içine iki-üç damla limon suyu damlatılır şerbet hazırlanır.
• Hurma baklavasının üzerine ılık olarak dökülür. 45 dakika bekletildikten sonra servis yapılır.
• Ve damak çatlatan Afyon Hurma Baklavası ortaya çıkar.
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar İkiz börek

• İlk parçası tepsi büyüklüğünde açılır. Üzerine eritilmiş tereyağı sürülür. Bohça şeklinde katlanır.
• İkinci parçada aynı şekilde açılıp yağlandıktan sonra, katlanan ilk parça alınıp bu hamurun ortasını konulur. Tekrar bohça şeklinde katlanır. Uygun bir tepsi yağlanır.
• Bohça şeklinde katlanan hamur tekrar oklava ile açılıp tepsinin yabanına yayılır.
• Üzeri yağlanır. İç harcı, hamurun üzerine yayılır. Kalan iki parça kalan hamurda yukarıdaki gibi hazırlanıp açılır ve harcı eklenmiş hamurun üzerini örtecek biçimde tepsiye yerleştirilir. Üzeri yağlanır. …
• Ve Afyon’un damak çatlatan ikiz börekleri ortaya çıkar.
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar İlibada sarması

• İlibada sarması adını, balada bitkisinin yapraklarından yapıldığı için bu ismi almıştır.
• İlibada sarması hem görsel güzelliği hem de lezzetiyle adından çok fazla söz ettirme başarısına sahiptir. 
• Afyon’un zeytinyağlı, oldukça da sağlıklı bir yemeği de ilibada sarmasıdır.
• İlibada yapraklarından hazırlanan bir sarmadır.
•  Yöreye ait olan bu yemeğin bu ismi almasında ki neden ise, labada bitkisinden kaynaklıdır.
• Yöre halkının ve ülkemizde de çokça sevilen, sağlıklı bir yemektir.
• Yemeğin Afyonlularca çok fazla tercih edilmesinin nedeni, oldukça lezzetli bir yemek olmasıdır.
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Kalbura bastı

• Hamurdan ceviz büyüklüğünde parçalar kopartılıp, kalburun üzerinde yassıltılır ve içlerine ceviz konularak kenarları birleştirilir.
• Yağlanmış tepsiye dizilerek,175 derecelik önceden ısıtılmış fırında pişirilir.
• Üzerleri kızarınca fırından çıkartılır ve daha önce kaynatılıp ılık şerbet üzerine dökülür.
• Soğuk olarak servis edilir.
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Katmer

• Haşhaşlı katmer.
• Una, su ve tuz ilâve ederek kulak memesi kıvamında bir hamur yoğurun. Hamuru ne kadar çok yoğurursanız o kadar kolay ve yırtılmadan açılır.
• Hamur, elinizi ve kava yapışmıyorsa kıvamını almış demektir.
• Hamuru nemli bir bezle örterek yaklaşık bir saat dinlendirin. Dinlenmiş hamuru yumruk büyüklüğünde parçalara bölüp beze yapın.
• Pazar kahvaltılarınız için nefis afyon katmeri huzurunuzda
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Kuşburnu hoşafı

•  Kuşburnular yıkandıktan sonra su ilave edilerek yumuşayıncaya kadar kaynatılır.
• Bir düdüklü tencereye kuşburnu ile su konur ve yarım saat haşlanır.
• Haşlanan kuşburnu soğuyunca, el yardımıyla ezilerek, süzgeçten geçirilir. 
• Tencere tekrar ocağa konur ve kaynayınca ocaktan alınır.
• Soğuyunca, kaselere konularak servis yapılır.
• Afyonkarahisar gezinizde özellikle kahvaltı yaparken Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Maydanoz musakka

• Maydanozun da musakkası olur mu demeyin!
• Gastronomi şehri olan Afyon’da olur.
• Maydanozlar ayıklanıp iyice yıkandıktan sonra irice kıyılarak bir tencereye koyulur.
• Üzerine, haşlanmış ve kabukları soyulmuş nohut yayılır. Ayrı bir yerde kıyma, yağ ve soğan ilavesi kavrulur.
• Hazırlanan karışım maydanozların ve nohutun üzerine yayılarak eklenir.
• Sulandırılmış salça ve yeterince su katılarak pişirilir ve servis edilir.
• Ve Maydanoz musakka ortaya çıkar.
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Ocak bükmesi

• Un elenerek, tuz ilave edilerek kulak memesi sertliğinde hamur yoğurulur.
• Üzerine ıslak bez örtülüp bir kenarda dinlendirilir.
• Diğer tarafta peynir veya kıyma, kıyılmış maydanoz ve karabiber karıştırılarak iç hazırlanır.
• Kızgın saçta veya teflon tavada her iki tarafı çevrilerek ve hafifçe yağlanarak kızarıncaya kadar pişirilir.
• Sıcak bir şekilde servis edilir.
• Özellikle haşhaşlısı damak çatlatan bir lezzettir.
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Paçık

• Paça etinden hazırlanan yoğurtlu bir çorbadır.
• Paçık çorbasında, adından da anlaşıldığı gibi içerisinde paça eti yer alır. 
• Paça eti düdüklü tencerede üzerini örtecek kadar su ve tuz ilavesi ile 2 saat pişirilir.
• Afyon ekmeği, küp şeker büyüklüğünde kesilerek servis tabağına döşenir (Afyon ekmeği yerine düz pide de kullanılabilir).
• Ekmekler istenirse fırında ısıtılabilir.
• Ekmeklerin üzerine paçanın suyu ve eti gezdirilir. Üzerine sarımsaklı yoğurt dökülür.
• Paça etinden hazırlanan yoğurtlu bir çorba olan paçık, limonla veya sirkeyle yendiğinde lezzetini arttırır.
• Pişen etlerin kemikleri temizlenir. Afyon ekmeği küp şeker büyüklüğünde kesilerek servis tabağına konur.
• Ekmeklerin üzerine paçanın suyu ve eti gezdirilir.
• Üzerine sarımsaklı yoğurt dökülür. Arzuya göre üzerine kızarmış tereyağı eklenerek servis edilir.
• Paçık çorbasının olmazsa olmazı sarımsaktır.
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Palize

• Su şeker ve nişasta bir tencerede sürekli karıştırılarak nişasta kokusu gelene kadar pişirilir.
• Koyulaşınca kaselere boşaltılır.
• Üzeri badem veya ceviz ile süslenerek soğumaya bırakılır. Palize şekersizde hazırlanabilir.
• Şekersiz hazırlandığında bir tepsiye dökülür soğuyunca baklava dilimi veya kare kesilir.
• Üzerine pekmez dökülerek servis edilir.
• Süslemek için toz tarçın kullanılabilir.
• Palize Afyon’da yemeklerin sonrasında yenilen ve damak çatlatan bir tatlıdır.
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Pişi

• Pişi Regaip Kandili’nde yapılan bir hamur işidir. Hemen hemen her evde yapılır ve komşulara dağıtılır.
• Peynir, zeytin, turşu, helva, reçel ve pekmezle birlikte servis edilir.
• Hamur, yumruk büyüklüğünde parçalara bölünür. Bu parçalar, parmak uçları yağa batırılarak ve bastırılarak tabak büyüklüğünde yassıltılır.
• Hamura çörek otu da eklenebilir. Çatalla birkaç yerinden delinerek derin bir tavada, kızgın yağda arkalı önlü çevrilerek pişirilir.
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Sakala çarpan çorbası

• Afyon yöresi başta olmak üzere Anadolu’nun pek çok yöresinde dul avrat çorbası, kesme çorbası, bacaklı çorba gibi adlarla sıklıkla yapılan bir çorba sakala çarpan lezzetine doyum olmaz bir çorbadır. Anadolu’nun farklı yörelerinde farklı isimlerle anılan erişteli mercimek çorbası, Afyonkarahisar’da da sakala çarpan çorbası ya da sakala çarpan çorba olarak biliniyor.
• Bu çorba içerisinde pek çok malzeme yer alır. 
• Mercimekler yıkanır, haşlanır ve suyu süzülür. Ayrı bir yerde ince ince doğranan soğan, iki yemek kaşığı yağla birlikte kısık ateşte ara sıra karıştırılarak kavrulur. Un katılarak bir iki defa daha çevrilir. Mercimek, tuz ve et suyu eklenir. Kaynayınca ev makarnası ilave edilir. 15-20 dakika daha pişirilir. İki yemek kaşığı yağ bir tavada eritilir içine nane eklenir ve çorbanın üzerine gezdirilir.
• Bol vitaminli, iştah artıran, soğuk algınlığına karşı savaşan kalkan olan bir çorbadır.
• Afyon halkının evlerinde sıklıkla bulabileceğiniz bu çorbayı aynı zamanda lokanta ve restoranlarda da denemeniz mümkündür.
• Bayram ve Ramazan günlerinde de bu çorba sık sık tercih edilir. 
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Şebit

• Bir nevi katmerdir.
• Maya, toz şeker, un, ılık su, domates, kıyma gibi malzemelerin yer aldığı bir yemektir.
• Afyon’un iştah açıcı ve bir o kadar da doyurucu bir lezzeti de şebittir. 
• Kahvaltı sofralarından eksik olmamakla beraber en makbulü de sacın üzerinde yapılanıdır.
• Afyon’a yolunuz düştüğü zaman kolaylıkla bulabileceğiniz ve deneyimleyebileceğiz etli iç harcı ile harika bir lezzettir.
• Afyonkarahisar gezinizde Afyon’un yöresel lezzetleriyle hazırlanan bu enfes tadı tatmayı ihmal etmeyin.

---

Afyonkarahisar Zürbiye

• Bol dana etli, bol soğanlı harika bir yemektir.
• Zürbiye son derece doyurucu diyebileceğimiz bir yemektir. 
• Zürbiye için soğan yemeği diyenler de vardır.  Bu yemeğin en önemli özelliğinden biri hem bol dana etinin kullanılması hem de içerisine soğanın çok fazla katılmasıdır.
• Afyon’a özgü olan zürbiye doyurucu bir lezzet olan bu lezzet bol dana eti ve bol miktarda soğandan yapılmaktadır.
• Ana malzemesi bol soğan olmasından dolayı da soğan yemeği olarak da adlandırılmaktadır.
• Bol soğan ve eti bir araya getirerek hazırlanan yemek, tadıyla da lezzetini en iyi şekilde kanıtlamayı başarıyor.
• Yöre halkı tarafından sık sık tercih edilen yemeklerinden biri zürbiyeyi Afyon bölgesine geziye katılanların yiyerek bu tadı tatmaları gerekmektedir.

---

Afyonkarahisar‘daki gezilecek yerlerin listesi ve tanıtımlarını görmek için Afyonkarahisar Gezi Rehberi sayfamızı ziyaret edebilirsiniz. Sayfamız Afyonkarahisar‘ı keşfe çıkarken, tarihi köprüler, camiiler, doğal güzellikler, çarşılar ve hanlar gibi önemli turistik noktaları keşfetmek için yazımız size rehberlik edecek. 

Afyonkarahisar‘ddki gezilecek yerleri toplu olarak haritada görmek için Afyonkarahisar Gezi Rehberi haritasına bakabilirsiniz.

Afyonkarahisar‘da kamp yapılabilecek noktaları harita üzerinde görmek için Afyonkarahisar Kamp ve Karavan Alanları haritasına bakabilirsiniz.

Kamp ve Karavan ile ilgili geniş bilgi almak ve bütün yazılarımızı görmek için TurkeyOutdoor Kampçılık Rehberi sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

---

Doğa Sporları ve Outdoor Aktivitelerinde Güvenlik Önlemleri

• Bütün outdoor aktivitelerinde ve doğa sporlarında güvenlik öncelikle sizin sorumluluğunuzdadır. Hiçbir makale veya video, doğru pratik eğitim ve şahsî deneyimin yerini alamaz.
• Özellikle outdoor ekstrem sporlarda kendi kişisel güvenliğinizden öncelikli olarak siz sorumlusunuz. Her zaman kişisel güvenliğinizi, birlikte olduğunuz takımın uyum ve güvenliğini ön planda tutun.
• Her durumda doğadan taraf olun, çevreyi temiz tutun, vahşi hayvanlara, vahşi yaşamın devam ettiği doğaya kesinlikle zarar vermeyin.
• Doğal ve tarihi güzellikleri keşfederken tatilinizin keyifli ve güvenli geçmesi için bazı önemli noktalara dikkat etmelisiniz. Seyahatiniz öncesinde gideceğiniz bölge hakkında detaylı araştırma yaparak hava durumunu kontrol edin ve yanınıza uygun kıyafetler alın. Doğal, tarihi ve turistik mekanlara kesinlikle zarar vermeyin. Gittiğiniz yerlerde çöplerinizi bırakmayın, çöplerinizi getirdiğiniz gibi poşetler içerisinde geldiğiniz yere geri götürün veya bir çöp konteynırına atın.
• Doğa gezileri, kamp veya açık hava etkinlikleri planlıyorsanız, gerekli ekipmanlarınızı eksiksiz şekilde hazırlayın.
• Türkiye’de ormanlara ve bazı korunan alanlara girişlerde sık sık yasaklar uygulanmakta ve uymayanlara idari cezalar yazılmaktadır. Güncel orman giriş yasaklarını illerin Orman Bölge Müdürlüklerinden teyit etmelisiniz.
• Teknik olarak doğada yapılan bütün outdoor aktiviteleri için önceden izin alınması gerekmektedir. Okuyucularımıza, kampçılara, doğa yürüyüşçülerine ve bütün outdoor sporlarına katılanlara tavsiyemiz, aktiviteye başlamadan önce hiç olmazsa kolluk güçlerini arayarak yapacakları doğa aktivitesi ve rotaları hakkında bilgi vermeleridir.
• Outdoor ve doğaya dair görüş, düşünce, öneri ve istekleriniz bizim için değerlidir. Çekinmeden bize yazabilirsiniz.

Keyifli ve güvenli bir doğa/outdoor serüveni dileriz! 🚴‍♀️⛺🌳🌲🚵‍♂️🏞️🌿🌄