Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu: Türkiye’de outdoor (açık hava etkinlikleri) hakkında bilgi sağlayan Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu olarak yürüyüş, trekking, kamp, bisiklet, kano, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, dalış, yamaç paraşütü, binicilik gibi doğa sporlarıyla dolu maceralar hakkında detaylı rehberler, benzersiz rotalar, güncel haberler ve unutulmaz etkinlikler sunuyoruz. Her bir etkinlik için titizlikle hazırlanmış bilgiler, etkileyici rotalar, büyüleyici fotoğraflar ve ilham verici videolar sizi bekliyor.

Instagram: @turkey_outdoor_org

Türkiye’nin popüler Outdoor Aktiviteleri Paylaşım Merkeziyiz: Doğaseverler, outdoor tutkunları ve macera arayışındakiler için Türkiye’nin en kapsamlı etkinlik platformu hizmetinizde! Türkiye ve dünyadaki popüler gezilecek yerler hakkında detaylı ve güncel bilgileri sitemizde arama yoluyla bulabilirsiniz.

• E-posta: info@turkeyoutdoor.org
• Kulüp İletişim: turkeyoutdoorclub@gmail.com
• Facebook Sayfamız: @turkeyoutdoorblog

Bu adresler üzerinden etkinlik detaylarını ve resimlerinizi bize iletebilirsiniz. Türkiye’nin outdoor tutkunlarını bir araya getiren platformda siz de yerinizi alın! ✨

---

Türkiye’nin Outdoor Sayası olarak outdoor ve doğa aktiviteleri üzerine yazmaya devam ediyoruz. Bu yazımızda doğada yalnız ve cep telefonsuz kaldığımızda bulutları ve havayı okuyarak hava tahmini yapmayı anlatacağız.

Artık günümüzde meteorolojik tahmin ve incelemeler en son teknolojik cihazlarla yapılmakta ve anbean cep telefonlarımıza bütün bilgiler akmaktadır. Bu yazıyı yazarken İspanya’dan kalkıp Mısır Piramitlerinin eteklerinde hazinesini aramaya giden Endülüslü çoban Santiago’nun masalsı yaşamının felsefi öyküsünü anlatan SİMYACI kitabı aklımıza geldi.

Paulo Coelho’nun 8 milyondan fazla satan Simyacı kitabı doğanın (çölün) gönderdiği mesajları okuyup amacına ulaşan Santiago’dan bahseder. Simyacı’yı okumak, herkes uykudayken şafak vakti güneşin doğuşunu beklemektir. Kitap özetinde: “Santiago, çölden de daha birçok şey öğrenebileceğini düşünerek dikkatli gözlemler yapmaktadır. Fakat İngiliz arkadaşı ise elindeki kitapları okumakla meşguldür. Yolda karşılaştıkları güçlüklerde kendi kişisel menkıbelerini aramak üzere yola çıktıklarını söylüyorlardı. Kendi kişisel menkıbesini yaşayan kimse, “her şey bir ve tek şeydir” sonucuna varır ve neye ihtiyacı varsa onu elde edebileceğini bilirdi. Simyacı, evrendeki sonsuz yolculuğunda en büyük sorunun her şeyin bir ve tek olduğunu anlamak ve bu biricik şeyin kendi gerçek görevini yerine getirmesiyle her şeyin mümkün olacağını bilirdi. Santiago, yüreğinin söylediklerini dikkatle dinleyerek çölde ilerlemesine devam etti. Karşılaştıkları güçlükler karşısında hep kendi kişisel menkıbesine güvendi ve sonunda kumullar tepesine ulaştı. .. Hazineye ulaşmak için kumulu bütün gece boyunca kazdı. Sabah gün doğarken doğruldu ve piramitlere baktı. “Gerçekte kendi kişisel menkıbesini yaşayan kimseye karşı hayat cömerttir” dedi.

Evet doğa kendisini okumasını bilen insana olacakların işaretlerini devamlı olarak vermektedir. Son eknoloji cihazları olmadan da hava tahminlerinde bulunabilir, önlemlerimizi ona göre alabiliriz.

Bulutlar Nasıl Okunur ve Hava Durumu Nasıl Tahmin Edilir

Modern hava raporlama ve tahmin yöntemleri icat edilmeden önce, denizciler ve doğada yaşayan insanlar hava tahmini yapmak için doğa gözlemlerine bakarlardı. Teknoloji bu denli gelişmeden önce insanlar hava tahminini çeşitli yollarla yapmaktaydı ve tahminlerine güvenmek ve kendilerini buna göre hazırlamak zorundalardı.

Günümüzde hava durumu istasyonları, şamandıra raporları, meteoroloji genel müdürlüğünün tahminleri, özel olarak hazırlanmış bilgisayar tahminleri ve uydu görüntüleri hava durumu hakkında mükemmel kaynaklardır. Bu gelişmiş teknolojilerle birlikte bulutların ve etrafınızdaki olayların mesajı göz ardı edilmeye başlansa da, bulunduğunuz bölgeye dair daha özel tahminlerde bulunmanızı sağlayan, diğer bir deyişle havayı hissetmenizi sağlayan, yine bulutlar ve etrafındaki işaretlerdir.

Enstrümansız hava tahmini sanatı hava raporlarını onaylamak veya herhangi bir ölçüm aletinin veya raporun mevcut olmadığı durumlarda hava tahmini yapmak için kullanılabilir. Doğa aktivitesi yapmadan önce ve aktivite sırasında hem etrafımızdaki işaretleri okumalı hem de mevsimsel hava hareketlerini anlamalıyız.

Rüzgar, bulutlar, gök cisimlerinin görünümü, kokular ve hayvan davranışları mevcut ve yaklaşan hava hakkında ip uçları verir, bizler de doğada olduğumuz sürece bu işaretleri her zaman takip etmeliyiz.

Bu makalede çeşitli kaynaklardan aldığım hava tahmin yöntemlerini bir araya getirmeye çalıştım. Bu makalede bahsedilecek olan bazı yöntemleri uygulayarak ertesi gün için havanın nasıl olacağını tahmin etmeye çalışabilir ve bu yetkinliğinizi gözlemlerinizle geliştirebilirsiniz.

Hava tahminleri, ilgili bölgedeki değişimleri gösterirken, sizin özel olarak ilgilendiğiniz, bulunduğunuz veya gideceğiniz mevkideki değişimlerin zamanlamasıdır. Hava haritaları üzerinde çalışmak yardımcı olacaktır fakat hava haritaları 12 saatte bir güncellendiğinden bu periyotta cephe sistemlerinin konumları, yüksek ve alçak basınç alanları, özellikle hızlı hareket eden bir hava sisteminde önemli ölçüde değişebilir.

Bu sebeple bulunduğunuz bölgedeki havayı ve bulutları gözleyerek değişimlerin zamanlaması hakkında daha net bir fikir elde etmelisiniz. Hava tahmininizi geliştirmek için son birkaç gün içinde hava durumu verilerini ve kendi gözlemlerinizi kaydedip verilerin aynı günlere karşılık gelen hava durumu tahminleri ile karşılaştırarak sürece daha çok aşina olabilirsiniz.

Hava Tahminleri

Hava ölçüm aletlerinden alınan bilimsel veriler ile hava tahminine yardımcı olan bazı eski atasözlerini birleştirerek kendi hava tahmin yöntemlerinizi geliştirebilirsiniz. Atasözleri, bilimsel veriler ile beraber kullanıldığında daha fazla anlam kazanır ve yardımcı olur. Dikkat etmeniz gereken veriler ve ölçüm cihazlarından almak isteyeceğiniz bilgilerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Gözlenebilir bulut türleri neler? Bulut türleri gelecek hava hakkında neler söylüyor?
• Rüzgar yön değiştirdi mi?
• Barometrede bir değişiklik oldu mu? Yükselen veya alçalan barometre değeri neyi ifade eder?
• anki bağıl nem nedir? Bağıl nem göreceli olarak yüksek mi düşük mü?
• Hava sıcaklığında bir değişiklik oldu mu?
• Herhangi bir yağış oldu mu?
• Kaç derecede çiğ oluşuyor?
• Gökyüzü gece ya da gündüz kızıllaştı mı?
• Ağaçlar esen rüzgarla yapraklarını döküyor mu?
• Ay ya da Güneş’in etrafında hale var mı?
• Etrafta kimse, özellikle yaşlılardan eklem ağrısından şikayet eden oldu mu?
• Atasözleri herhangi bir ek ipucu veriyor mu? Bu sorulara cevap aramak kendi hava tahmininizi yapmanıza yarayacak bilgileri bulmanıza olanak sağlar.

Bulutlara Bakarak Hava Tahmini

Bulut şekilleri, rakım, yoğunluk ve renk, yürüyüş yaparken ve bir hava tahminine erişiminiz olmadığında hava durumunu tahmin etmenize yardımcı olabilir. Bu, özellikle dağlık alanlarda, ağaç sınırının üzerinde veya yıldırım çarpması, ani sel, şiddetli rüzgar nedeniyle düşme veya ıslak kaya levhalarında kaymanın ciddi yaralanmalara neden olabileceği ani sel baskınlarına eğilimli alanlar için geçerlidir.

Aşağıdaki tüm bulut şekillerini belleğe alamıyorsanız, işte basit bir kural:

• Yüksek irtifa incecik bulutlar, iyi havanın bir göstergesidir.
• Yükselen, yoğun ve kara bulutlar yağmur, fırtına ve şiddetli rüzgarın bir göstergesidir. Rüzgar onları size doğru esiyorsa, önlem alın.

Sadece bunu bilmek seni yüksek ve kuru tutabilir ve zarar görmeni engelleyebilir.

Bulutları Nasıl Okumalıyız

Serbest atmosferde, buz kristalleri, ve su damlacıkları gibi gözle görülür parçacıkların bir araya gelmesiyle oluşan bulut, hava parselinin atmosfer içerisinde yükselmesi ile içerisinde bulunan su buharının yoğunlaşması sonucunda oluşur. Sisin buharlaşması şeklinde oluşumu da söz konusudur.

Yoğunlaşma çekirdekleri adı verilen toz ve duman parçacıkları sayesinde su buharı yoğunlaşabilir. Bulutun oluşumunda her şeyden önce, ister konvektif faaliyetle olsun, isterse bir dağ yamacının zorlamasıyla olsun veya isterse yerin ısınmasıyla yere yakın yerlerdeki hava parselinin ısınarak yükselmesi sonucunda olsun yükselme, soğuma ve yoğunlaşma gerekli olan üç temel özelliktir.

Bulutlar Bizimle Konuşur

Bulutlar, gelecek hava hakkında rüzgar yönü, yağış ve sıcaklık gibi çok fazla ipucu vermesinden dolayı önemli bir hava tahmin aracıdır. Türleri, bulundukları, geldikleri konumlar ve gelişimleri hava tahmini bakımından çok önemlidir.

Eskiden denizciler ve çiftçiler gelen havayı tahmin etmek için bulutlara oldukça dikkat ediyorlardı. Fakat çevrenizdeki hava durumuna ilişkin bu görsel işaretler hemen yakın çevrenizde oldukları için onlardan hava koşullarına ve olası değişiklere dair alabileceğiniz bilgiler her ne kadar önemli olsa da bir gün gibi kısa vadelidir.

Genel olarak tahmin edeceğimiz gibi, bazı bulutların tespiti kolay ve anlamları açıktır. Açık renkli ve yüksek bulutlar güzel hava vadederken, alçak ve koyu renkli bulutlar yağmur ve hatta fırtına habercisi olma olasılıkları yüksektir. Gök gürültülü fırtına bulutları çok belirgindir, yüksek sirrüs ipliksi bulutları yaklaşan sıcak cephe ile alakalıdır.

Bazı bulutlar ise güçlü yerel rüzgarların varlığını işaret edebilirler. Seyirdeyken sık sık tabanı düz, koyu renkleriyle ayırt edilen bulutlar görebilirsiniz, bu, altında yağış görmüyorsanız yağmur habercisi olmayabilir, ama kesinlikle altında yerel bir rüzgar düzensizliğinin işaretidir. O bulut, ısınma ya da hava girdapları nedeniyle birbirleriyle etkileşip karışmış yerel hava sistemleri tarafından oluşturulur ve bu da genellikle altında rüzgar sağanaklarının bulunabileceği anlamına gelir.

 Çoğunlukla kümülüs ve kümülonimbüs tipi üst tarafı giderek yükselen bulutlar altlarındaki rüzgar hareketliliğinin işaretleridir. Daha yüksek bulutlar geleceğe dair ipuçları verebilir, örneğin çok yüksekte hareket eden sirrüsleri görebiliyorsanız, güçlü rüzgarların geleceğini tahmin edersiniz.

Bulutlar; su damlacıkları ve genellikle 0,01 mm çapındaki küçük buz kristallerinden meydana gelen topluluklardır. Yükselen hava kütleleri çiğ noktasının altına soğutulduğu bir sıcaklığa ulaştığında çeşitli bulutlar üretir.

Bulut Çeşitleri

Bulutlar üç ana sınıfta tanımlanır; stratus, kümülüs ve sirrus diğer anlamıyla tüy, küme ve tabaka bulutları olarak meydana geliş biçimlerine göre ayrılırlar. Diğer tüm bulut türleri bu üçünün bir araya gelmesiyle ya da varyasyonuyla oluşur.

Bu üç tip aşağıda daha ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Meteoroloji uzmanları göründükleri bulutları bulundukları deniz seviyesinden yüksekliklerine göre 3 ana gruba ayırırlar: yüksek bulutlar (5- 13 km); orta bulutlar (2-7 km); alçak bulutlar (0-2 km).

Bulutlar yüksekliklerine göre üçe ayrılırlar: Başlıca on adet bulut tipi fiziksel özelliklerine göre isimlendirilirler.

Alçak bulutlar: Kümülüs, Kümülonimbüs, Stratüs, Stratokümülüs

Orta bulutlar: Altokümülüs. Altostratüs, Nimbostratüs

Yüksek bulutlar: Sirrüs, Sirrokümülüs, Sirrostratüs

Yüksek Bulutlar

Sirrüs (Cirrus) Bulutları

Cirrus Bulutları, güzel havalarda görülen yüksek irtifalı incecik bulutlardır. Beyaz renkte, çok ince iplikler halinde veya dar şeritler şeklinde bağımsız bulutlardır. Görünümleri lif veya ipek parlaklığındadır. Bu bulutlar genellikle Cirrocumulus ve Altocumulus bulutları ile Cumulonimbus bulutlarının üst kısımlarından meydana gelir. Cirrus bulutları, çok ufak buz kristallerinden meydana gelmiştir.

Birbirinden ayrılmış saç tutamları gibi lifli bulutlardır. Düşen buz kristallerinin oluşturduğu narin çizgiler ya da şeritler şeklinde ipeksi bir görünüşleri vardır. Denizlerimizde güneyli yönlerde görülürse rüzgarın ve denizin durumu ve barometre, termometre iyi takip edilmelidir.

Alçak basınç ve sıcak cephenin yaklaştığını haber veriyor olabilirler. Kuzeyde ise hava yükselmiş ve geçmiştir. Sıcak cephe, sıcak havanın belirgin unsur olduğu ve daha soğuk havanın üzerine çıktığı yerdir. Sıcak hava soğuk havayla karşılaşınca, iki hava kütlesi arasında doğru açısı olan bir yoldan soğuk havanın üzerine doğru yükselir; bu da çok tipik bir bulut serisi yaratır. Seriyi bilmek ve onun hangi aşamasında olduğunu anlamak ardından gelen rüzgar değişimi ile birlikte ne zaman geçeceğini anlamanıza olanak sağlar.

Sirrüs bulutlarının ortaya çıkmasıyla bazı hava davranışları öngörülebilir bir sırayla devam eder. Bu süreç genelde açık olan gökyüzünde kümülüsler dışında kristal sirrüslerin görülmesiyle başlar. Nasıl yayıldıklarına dikkat etmek gerekir, bu yüksekteki rüzgarın yönü hakkında bilgi verir. Bu rüzgar yeryüzündeki rüzgara dik olacak bir açı ile esiyorsa bilinen sürecin başladığı şeklinde yorumlanabilir.

Kuzey yarım kürede rüzgarı arkanıza aldığınızda sirrus bulutları sağ tarafınıza doğru yayılıyorsa, bu alçak basınç alanının geçişini gösterir. Sirrus bulutu çok geçmeden birleşip yayılarak sirrostratüs tabaka bulutuna dönüşür, kalınlaştıkça alçalır ve altostratüse döner ve hafif yağış bırakmaya başlar.

Yerden 300 metreye kadar alçalabilen bu bulut tabakası yağmur bulutu nimbostratüse dönüşmüştür ve yağış hızlanmıştır. Bir kaç saat sonra tabaka incelmeye başlar ve sonra parçalanarak kümülüs bulutları bırakır.

Sürecin bu ilk bölümü yaklaşık bir gün kadar sürebilir. Sürecin devamında hava sıcaklığının düşmesiyle tekli konveksiyon bulutları ani ve farklı bulut düzenleri oluştururlar. Genellikle sürecin bu ikinci bölümü denizcilerin balık sırtı dedikleri balık pullarına benzeyen 10 sirrokümülüslerin görülmesi ile başlar.

Çok fazla nem tutmadıklarından şiddetli ve kısa süren bir yağış bırakırlar. Sürecin bu ikinci bölümü birkaç saatte tamamlanır. Bütün bu süreç tamamlandığında en başında olduğu gibi gökyüzünde altostratüs parçaları ve sirrüs iplikleri kalır. Burada sürecin yeni başladığını veya bitmiş olduğunu rüzgarın yönüne bakarak anlayabilirsiniz. Bu sefer kuzey yarımkürede rüzgarı arkanız aldığınızda sirrüs bulutlarının başlangıçtaki gibi sağa değil sola doğru sürüklendiğini göreceksiniz. Özetle sırtınızı gerçek rüzgara döndüğünüzde bulutlar soldan geliyorsa hava bozacak, sağdan geliyorsa hava düzelecek demektir.

Sirrokümülüs (Cirrocumulus) Bulutları

Cirrocumulus Bulutlar bir gölün yüzeyindeki su dalgaları gibi görünürler. İyi havanın bir işaretidirler ve genellikle mavi bir gökyüzüne dağılırlar. Kum taneleri veya küçük dalgacıklar halinde, oldukça küçük kümeciklerden meydana gelmiş ince, beyaz ve gölgesiz bulut örtüsüdür. Bulutlar toplu halde oldukları gibi, ayrı ayrı parçacıklar halinde de görülebilirler.

Beyaz minik bulutların oluşturdukları yüksekteki bulut parçaları ya da tabakalarıdır. Genellikle düzeni aralıklarla dizilirler, ya da dalgacıklar halindelerdir. Diğer bulut cinsleri içinde fark edilmeleri en zor olan bulut cinsidir.

Ayırt edilmelerinin bir yolu sirrüs ipliklerinin varlığıdır. Tabaka parçalarının birbirinden ayrı bulunması o seviyedeki havanın kararsız olduğunun göstergesidir.

Bu bulut troposferin o seviyesinde çok fazla nem olduğunu belirtir. Denizciler tarafından bilinen bir özdeyişi akla getirir “Uskumru sırtı ve kısrak kuyruğu, ver yelkenlere camadan buyruğu”. Bu özdeyiş alçak bulutlar tarafından takip edilen yüksek Sirüslerin, ılıman bölgelerde yaklaşmakta olan ve yağmur getiren bir alçak basıncın erken belirtisi olarak yorumlanabilir. Ya da o yükseklikte rüzgarın şiddetli olduğuna ve yaklaşan havanın sert olacağına işaret eder.

Bazen bu balık sırtı gökyüzünü altokümülüs bulutları oluşturabilir, bu sirrokümülüs ile karıştırılmamalıdır. Ancak altokümülüs bulutçuklarının pulları daha büyük gözükür ve alçak olduklarından gölgede kalan kısımları daha koyu renk alabilir. Altokümülüsün bu görünüşü hafif bir yağmurdan başka bir şey söylemez.

Cirrocumulusler, Cirrus veya Cirrostratus bulutlarının şekil değiştirmesinden veya parçalar halindeki Altocumuluslerin küçülmesinden meydana gelirler. Bu bulutlar tamamen buz kristallerinden ibaret olup, bazen aşırı soğumuş su damlacıkları da görülür.

Sirrostratüs (Cirrostratus) Bulutları

Cirrostratus Bulutları, buz parçacıklarından oluşur ve güneşin etrafında bir hale oluşturur. Cirrus dolu bir gökyüzü kararır ve Cirrostratus’a dönerse, sıcaklığa bağlı olarak yağmur veya kar belirtisidir.

Şeffaf, beyazımsı, ince bir tüle benzeyen bir buluttur ve çok geniş bir alana yayılır. Dikkat çekmeyecek kadar incedir. Sirrüs bulutlarının yayılıp birleşmesiyle oluşur.

Bazen Güneş ve Ay’ın çevresinde hale olgularını oluşturur. Daha kalın ve orta yükseklikte oluşan Altostratüs ise sadece ışık diski oluşturur, birbirine karıştırılmamalıdır.

Sirrostratüs o kadar incedir ki güneş ışığını tamamen kapatamadığından yerde gölge oluşturur, altostratüsten geçen ışın ise çok fazla dağılır ve yerde hiç gölge oluşmaz. Sirrostratüs bulutlar sirrüs bulutlarını gördükten sonra birleşerek oluştuysa yaklaşan bir sıcak cephenin belirtisi olabilirler. Bazen, önünüzde 12 ila 24 saat arasında devam edecek bir yağışı haber verebilirler ya da cephe hızlıysa 6-8 saat gibi daha kısa bir süre içinde yağış geleceğini belirtirler.

Eğer yayılan tabaka kırılmışsa daha zayıf bir cephedir ve nimbostratüs yerine sadece bir stratüs oluştururlar. Bu bulutlar artmıyor ve her yere yayılmıyorsa, bu fırtına güneyinizden geçiyor demektir ve ve bulunduğunuz yere kötü hava uğramayacak demektir.

Cirrostratuslar gökyüzünü tamamen veya kısmen kaplar ve genellikle Hale olayını meydana getirirler. Bunlar şeffaf, saça benzer, beyazımsı lifler halinde düzgün görünümlü bulutlardır. Cirrostratuslar küçük buz kristallerinden oluşurlar. Bu bulutlar fazla kalın olmadıklarından şeffaf görünürler. Güneş ve ay ışığını geçirirler.

Orta Bulutlar

Altokümülüs (Altocumulus) Bulutları

Altocumulus Bulutları, açık hava bulutlarıdır. Genellikle bir fırtınadan sonra ortaya çıkarlar.

Altocumulus bulutları, genellikle gölgeli, beyaz renge sahiptir. Bu bulutlar kısmen lif halinde yayılmış olduğu gibi ayrı ayrı durumda olan ince tabakalar, yuvarlak kütlelerden ve tomurcuklardan meydana gelir. Düzgün şekildeki parçacıkların gökyüzünün ancak yarısını kaplayacak kadar genişliğe sahip olduğu görülür.

Normal bir düzende yayılmış tabaka ya da kümeler, rulo ve mercek şekillerinde olan parça bulutlardır. Beyaz ve gri renklidir, genellikle damlacıklardan oluşurlar. Yaklaşık 3 saatlik bir sürede şekil değiştirmeden duruyorlarsa pek bir hava olayı yoktur.

Arkalarından daha kalın ve yüksek bulut tabakaları veya kümülüs tipi alçak bulutlar takip ediyorsa önemlidirler. Paralel bantlar şeklindelerse, sıcak hava cephesinin önündediler bu da sabit yağmur veya kar yağışı demektir. Altokümülüsler kule şeklinde tabanı düz ve yükselen şekil oluşturuyorsa bu genellikle sağanak veya gök gürültülü öncüsüdür.

Altostratüs (Altostratus) Bulutları

Altostratus Bulutları, güneş veya ay üzerinde grimsi bir örtü oluşturur. Koyulaşır ve kalınlaşırsa, yağmurun yolda olduğuna dair bir işarettir.

Gökyüzünün büyük bir kısmını veya tamamını kapatan, çizgili, lif veya düzgün görünüşteki grimsi veya mavimsi renkteki bulut tabakasıdır. Bazı kısımları çok ince olduğundan, Güneş; sanki buzlu cam arkasındaymış gibi bir görünüm alır. Bu bulut hale olayını göstermez.

Genellikle gökyüzünün tamamını kaplayan veya katmanlar halinde tekdüze görünümlü grimsi bulutlardır. Çoğunlukla hem su damlacıkları hem de buz kristallerinden oluşur ve yer yer, buzlu camın ardındaymış gibi görünen Güneş’ın yeri ayırt edilebilir.

Güneş’in ya da Ay’ın etrafında taç şeklinde ışık diski oluşturur. Güneş’in altostratüsün altını aydınlatması için doğmakta ya da batmakta olduğu yerde gökyüzünün açık olması gerekir. Bu durum, eski halk deyişi olan ‘sabah kızartısı akşamı kış eder, akşam kızartısı sabahı güz eder’ sözünü açıklar.

Bu bulutlar soğuk hava tabakasının üzerinden akan ılık havayı belirtir, sıcak cepheyle birlikte hareket eder. Genelde yağış bırakmazlar ama arada bir hafif yağmur veya kar şeklinde yağış bırakabilirler. Özellikle de bulut tabakası ilerliyor ve kalınlaşıyorsa. Bu bulutlar denizde kötü görüş mesafesini, büyük dalgalar ve kabarmalar ile denizde yeni bir fırtınanın oluşumunun önemli bir göstergesidir.

Nimbostratüs (Nimbostratus) Bulutları

Nimbostratus Bulutları, alçak bulut örtüleri oluşturur ve birkaç saat süren yağmur veya karı gösterir.

Yağmur bulutunun latincesi ‘nimbus’tur. Nimbostratüste bu ismin kullanılmasının sebebi tanımı gereği yağış bırakan bir bulut olmasıdır, aynı kümülonimbus gibi. Kümülonimbus suyunu şiddetli fırtına ile bir kaç dakika içinde atarken, Nimbostratüs sürekli bir yağışla bir kaç saat içinde boşaltır. Nimbostratüs, yayılan bir tabaka şeklindedir.

Altostratüsün kalılaşıp alçalması sonucu meydana gelen koyu gri renkli buluttur. Genellikle, alçak, orta ve yüksek irtifalarda bulunur. Kendisini meydana getiren sıcak ve nemli hava kararsızsa, şekil değiştirir. Gök gürlemeye ve yağış şeklini almaya başlar ve rüzgar sertleşirse, kümülonimbüs’e dönüşmüş demektir. Özellikle denizlerin sıcak olduğu dönemde bu olay sık sık gerçekleşir, bu sebeple denizciler bu kara buluttan uzak durmalıdırlar.

Genellikle koyu gri renkteki bulut tabakasıdır. Bunlar çoğu zaman yere kadar ulaşan ve devamlılık gösteren yağmur ve karın düştüğü bulutlardır. Çok kalın olduklarından, güneş ve ayın görülmesi mümkün değildir. Nimbostratus bulutunun altında, parçalar halinde alçak bulutlar meydana gelebilir.

Bu bulutlar yatay ve dikey olarak çok geniş sahaları kaplarlar. Su damlaları, yağmur damlaları, kar kristalleri, kuşbaşı kar taneleri ve bunların karışımından meydana gelirler. Nimbostratusler dikey gelişmeli bulutlar sınıfından oldukları için; en alçak bulut seviyesinden, yüksek bulut seviyesine kadar çok kalın bir tabakayı tamamen kaplarlar.

Alçak Bulutlar

Stratus Bulutları

Stratus Bulutları, sis benzeri bir katman oluşturan ve çiseleyen yağmura neden olabilen alçak bulutlardır. Geceleri kalın bir şekilde oluşurlarsa ve sabah göğünü kaplarlarsa, genellikle yanarlar ve güzel bir gün meydana getirirler.

Kenarları çok silik gri tabakalı ya da parçalı buluttur. Bulut cinsleri arasında en alçak buluttur, ortalama yüksekliği 300-400 m olup karada sıfıra kadar inebilirken denizde 25-30 m seviyesinden daha aşağıya inmez. Sis bulutu olarak bilinen bu bulutun en önemli özelliği çisenti bırakmasıdır.

Stratüs, konveksiyon bulutları olan kümülüs ve kümülonimbustan tamamiyle farklı olarak termallerle yükselen farklı ceplerin değil, geniş bir alanın soğumasıyla oluşur. Konveksiyon bulutlarının çalkantılı akımlarıyla karşılaştırıldığında stratüs nispeten kararlı bir havanın işaretidir.

Genellikle gri renkte, düzgün görünüme sahip bulutlardır. Stratus’lerden çisenti, buz prizmaları ve kar grenleri yağışı meydana gelir. Güneş bu bulutlardan görüldüğü zaman, bulutun sınırları kolayca teşhis edilebilir. Çok düşük sıcaklıklar dışında Stratus, hale olayını meydana getirmez.

Bu bulutlar bazen düzensiz sıralar halinde de meydana gelebilir. Stratus’lerin karakteristik yağışı çisenti olup, rüzgarın sakin veya hafif olduğu dönemlerde görüşü kısıtlayacak şekilde yere yakın seviyelerde görülebilmektedirler.

Stratokümülüs (Stratocumulus) Bulutları

Stratocumulus Bulutları, tüm gökyüzünü kaplayan topaklı bir kütle oluşturabilir ve hafif yağmur üretebilir, ancak genellikle öğleden sonra veya akşam geç saatlerde dağılır.

Ilıman bölgelerde genelde 600-2000m arasında bulunan alçak bulut tabakasıdır. Tepeleri düz, tabanları yumak yumak olan koyu kısımları gri veya beyazımsı mozaik görünümlü bulutlardır. Kışın gökyüzünü tamamen kaplayabilir. Soğuk cephenin hemen arkasında bulunan bu bulutlar aralıklarla hafif yağmur ve kar bırakır.

Stratokümülüsün oluşum şekillerinden biri, kümülüslerin yayılarak birleşmesidir. Kümülüs bulutlarını oluşturan termaller bir enverziyonla (sıcaklığın yükseklikle azalmayıp, tersine artması durumu) karşılaştıklarında çevredeki havadan artık ne daha sıcak ne daha hafiftirler, ve tek seçenekleri yanlara doğru yayılmaktır. Diğer bir oluşum sebebi ise sakin ve sisli bulut örtüsünün kümeler halinde toplandığı durgun ve düz bir stratüsten meydana gelmesidir.

Stratocumulus’ler gri veya beyazımtrak renkte, yada her iki renge birden sahip olan bulutlardır. Bu bulutlar toplu halde veya ayrı ayrı olabilen mozaik görünümünde yuvarlak kütleler ve tomarlardan meydana gelirler. Stratocumulusu meydana getiren elemanlar, genellikle sıralar halinde ve tepeleri düz şekildedir.

Kümülüs (Cumulus) Bulutları

Kümülüs Bulutları, kolayca tanınabilen, büyük, beyaz, kabarık bulutlardır. Geniş bir şekilde ayrıldıklarında iyi havayı gösterirler, ancak büyük ve çok başlılarsa, şiddetli sağanaklar getirebilirler.

Genelde 600-900 metre arasında yer alan kümeler şeklinde, şişkin bulutlardır. Yükselen kubbeler şeklinde yerin fazla ısınması sonucu yükselen havanın ani soğuması sonucu meydana gelir. Genellikle yassı tabanlıdır ve üst kısımları da karnabahara benzetilir.

Kümülüs bulutları genellikle güzel hava ile ilişkilendirilmesine rağmen belli koşullar altında yağmur taşıyan oluşumlara dönüşebilirler. Zararsız küçük bir kümülüs bulutları bazen kule gibi yükselebilir ki bu güzel hava habercisi değildir.

Cumulus bulutları genel olarak su damlalarından meydana gelmiştir. Bulut içindeki sıcaklığın sıfırın altına düştüğü yerlerde, aşırı soğumuş su damlaları ve buz kristalleri de bulunur. Dikine gelişmeye sahip Cumulus’lerde yağmur ve sağanak şeklinde yağışlar meydana gelir.

Bunlar devasa kümülonimbüs gök gürültüsü bulutlarına dönüşmeye başlamıştır ve orta ila şiddetli sağanak arasında yağışa neden olabilir. Bu duruma tropikal bölgelerde her gün rastlanabilirken ılıman iklimlerde daha az görülür. Yine de eğer öğleden önce kümülüs bulutlarının yükseldiğini görüyorsanız, öğleden sonra şiddetli sağanaklarla karşılaşmanız büyük bir olasılıktır. “Sabah dağ gibiyse, akşam çeşme gibidir.”

Açık denizde tek başına, hareketsiz bir kümülüs görürseniz orada küçük de olsa bir kara parçasının olduğunu unutmayın. Güneş ışınları adanın yüzeyini, çevresindeki denize göre daha çok ısıtır ve sık sık adanın üzerinde beyaz ve kabarık bir kümülüs bulutu görülür.

Üst kısımları karnabahar görünümünde olan; küme, kubbe veya kuleler halinde dikine olarak gelişen, genel olarak yoğun durumda bulunan bağımsız bulutlardır. Cumulus’lerin güneşle aydınlanan kısımları çoğu zaman parlak beyaz görünüme sahiptir. Bu bulutların tepe ve yan kısımları tomurcuğu andıran kümeler halinde olmasına karşılık, tabanları daha koyu ve hemen hemen düzdür. Cumulusler bazı zamanlarda düzensiz şekillerde de bulunabilirler.

Kümülonimbüs (Cumulonimbus) Bulutları

Cumulonimbus Bulutları, dolu, kuvvetli rüzgar, gök gürültüsü ve şimşek getiren yükselen gök gürültüsü bulutlarıdır. Karakteristik düz, örs benzeri bir tepeye sahiptirler.

Dağ ve kuleler biçiminde, büyük bir dikine uzanışa sahip, yoğun ve koyu bir buluttur. Üst kısımları genellikle düz, lifli veya çizgili bir görünüme sahiptir. Cumulonimbus bulutlarının üst kısımları örs veya sorguç şeklinde yayılır. Bu bulutların altında düzensiz biçimde alçak bulutlar oluşabilir. Bunlar Cumulonimbus’lerle bir arada veya ayrı olarak bulunabilirler.

Bu bulutlar tek bulut halinde oldukları gibi, birçok Cumulonimbus bulutunun meydana getirmiş olduğu büyük bir bulut silsilesi halinde de olabilirler. Böyle bir Cumulonimbus grubu içindeki her Cumulonimbus bulutuna Oraj meydana getirmesi sebebiyle Oraj Hücresi adı verilir.

Gökyüzünün büyük bir bölümünü kapladıklarında, tabanları Nimbostratus bulutunu andırır. Bu durumda bulutun yapmış olduğu yağış şekline bakılmalıdır. Sağanak yağışlarla birlikte şimşek, gök gürültüsü veya dolu varsa bulut; Cumulonimbus bulutudur.

---

ÖNEMLİ UYARILAR

• Bütün outdoor aktivitelerinde ve doğa sporlarında güvenlik öncelikle sizin sorumluluğunuzdadır. Hiçbir makale veya video, doğru pratik eğitim ve şahsî deneyimin yerini alamaz.
• Özellikle outdoor ekstrem sporlarda kendi kişisel güvenliğinizden öncelikli olarak siz sorumlusunuz. Her zaman kişisel güvenliğinizi, birlikte olduğunuz takımın uyum ve güvenliğini ön planda tutun.
• Her durumda doğadan taraf olun, çevreyi temiz tutun, vahşi hayvanlara, vahşi yaşamın devam ettiği doğaya kesinlikle zarar vermeyin.
• Doğal, tarihi ve turistik mekanlara kesinlikle zarar vermeyin. Gittiğiniz yerlerde çöplerinizi bırakmayın, çöplerinizi getirdiğiniz gibi poşetler içerisinde geldiğiniz yere geri götürün veya bir çöp konteynırına atın.
• Türkiye’de ormanlara girişlerde sık sık yasaklar uygulanmakta ve uymayanlara idari cezalar yazılmaktadır. Güncel orman giriş yasaklarını illerin Orman Bölge Müdürlüklerinden teyit etmelisiniz.
• Teknik olarak doğada yapılan bütün outdoor aktiviteleri için önceden izin alınması gerekmektedir. Okuyucularımıza, kampçılara, doğa yürüyüşçülerine ve bütün outdoor sporlarına katılanlara tavsiyemiz, aktiviteye başlamadan önce hiç olmazsa kolluk güçlerini arayarak yapacakları doğa aktivitesi ve rotaları hakkında bilgi vermeleridir.
• Outdoor ve doğaya dair görüş, düşünce, öneri ve istekleriniz bizim için değerlidir. Çekinmeden bize yazabilirsiniz.
• Outdoor ve doğa aktiviteleri hakkında en son bilgileri almak için sitemize abone olabilirsiniz.

www.turkeyoutdoor.org: Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu. Sizi, unutulmaz bir doğa macerasına davet ediyoruz! Türkiye’nin en heyecan verici outdoor ve doğa sporları platformu olarak trekking, kamp, bisiklet, kano, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, dalış, yamaç paraşütü, binicilik gibi doğa sporlarıyla dolu maceralar hakkında detaylı rehberler, benzersiz rotalar, güncel haberler ve unutulmaz etkinlikler sunuyoruz. Her bir etkinlik için titizlikle hazırlanmış bilgiler, etkileyici rotalar, büyüleyici fotoğraflar ve ilham verici videolar sizi bekliyor.

Sadece okuduğunuz makale değil outdoor ve doğaya dair yayınlanmasını ve irdelenmesini istediğiniz her konu hakkında iletişim sayfamızdaki bağlantıları kullanarak bize yazın.