Gümüşhane Hakkında Genel Bilgiler

Türkiye’nin Outdoor Sayfası olarak özellikle outdoor turizminde büyük eksiklik olarak gördüğümüz illerin tek tek tanıtımı, illerde yapılabilecek outdoor aktiviteleri, outdoor ürün satan firmalar, kamp alanları, doğal güzellikler, yürüyüş rotaları gibi bütün bilgileri içeren bir yazı dizisine başladık. Bu yazı dizimizde Gümüşhane’yi tanıtıyoruz.

 

Kelkit İlçesi Tanıtımı ve Gezilecek Yerler

Nüfus ve Etimoloji:

• 2020 yılı nüfus sayımına göre, Kelkit’in nüfusu 40.000’dir, bu nüfusun büyük bir kısmı ilçe merkezinde yaşamaktadır.
• Kelkit kelimesinin etimolojisi üzerine farklı görüşler bulunmaktadır. Antik döneme dayanan bazı kaynaklar, Appaitler’in Kerkit halkının soyundan geldiğini belirtir. Ayrıca, Kelkit adının Luvice Kar-ka ve Doruk Yeri anlamına gelen Kerka kelimesinden türebileceği öne sürülmüştür.

Tarih:

• Kelkit, Geç Bakır Çağı’na tarihlenen keramik parçalarına rastlanmasıyla M.Ö. 3000 dolaylarına kadar uzanan bir yerleşim tarihine sahiptir.
• Roma döneminde Satala antik kenti, Kelkit’in sınırları içinde bulunmaktadır.
• Osmanlı döneminde Kelkit, Bayburt Sancağının bir kazası olarak görülmüştür. 16. yüzyılda Çepniler’in bu bölgeye yerleştiği bilinmektedir.
• 1925 yılında Cumhuriyetin ilanından sonra Gümüşhane’ye bağlanmıştır.

Yapı Kalıntıları ve Tarihi Eserler:

• Kelkit’te bulunan Stala Kalesi, Sadak Kervansarayı, Sadak Hamamı, Sadak Köyü Çeşmesi, Sadak Köyü Camisi gibi yapılar tarihi ve kültürel öneme sahiptir.
• Kelkit Çayı etrafındaki arkeolojik kazılarda Roma dönemine ait kalıntılar ortaya çıkmıştır.

Coğrafya ve İklim:

• Kelkit, Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu Bölgesi arasında bir iklim geçiş bölgesindedir. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk geçen bir iklim hakimdir.
• İlçe toprakları dağlık ve engebelidir, Kelkit Çayı tarafından sulanmaktadır.

Kültür ve Şenlikler:

• Kelkit’te Hıdırellez şenlikleri, Mayıs’ın Beşi şenlikleri gibi geleneksel etkinlikler düzenlenir. Halk oyunları ve müzik kültürü oldukça zengindir.

Yeme İçme:

• Kelkit mutfağı yöresel lezzetlerle ünlüdür. Pestil, köme, kete, bulama, kara lahana yemeği gibi özel yemekleri vardır.

Ekonomi:

• İlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Şeker pancarı, buğday, arpa, patates, fasulye gibi ürünler yetiştirilmektedir. Hayvancılık, özellikle yayla sığırcılığı önemlidir.
• Kelkit, zilli kilim dokumacılığı ve dericilik gibi geleneksel el sanatlarında da faaliyet gösterir.
• Linyit yatakları ilçe topraklarında bulunmaktadır.

Ulaşım:

• Kelkit’e karayolu ile ulaşım mümkündür. İlçe, Gümüşhane il merkezine 56 km, Erzincan’a 104 km uzaklıktadır.

Konaklama:

• Kelkit’te her bütçeye uygun konaklama imkanları bulunmaktadır.

Festival:

• Her yıl Ağustos ayında düzenlenen Kelkit Kiraz Festivali ilçenin önemli etkinliklerinden biridir.

Gezilecek Yerler:

• Stala Kalesi, tarihi ve mimari açıdan önemli bir yapıdır.
• Sadak Kervansarayı ve Hamamı, Selçuklu dönemine ait mimari örnekler sunar.
• Kelkit Çayı kıyısında yapılan arkeolojik kazılarda bulunan Roma dönemine ait kalıntılar görülmeye değerdir.

Kelkit Zilli Kilim

Kelkit’in zilli kilimleri, Orta Asya’dan gelen bir gelenekle günümüze kadar ulaşan, bölgeye özgü bir el sanatıdır. Bu kilimler, genç kızların duygularını yansıtarak, el emeği ile örülmekte ve Kelkit’e has bir kültür mirası olarak korunmaktadır. Kelkit Kaymakamlığının desteklediği projeler ve Halk Eğitim Merkezi’nde açılan kurslar, genç kızlara bu sanatı öğretmekte ve gelecek nesillere aktarmaktadır.

Zilli kilimlerin tarihçesi oldukça eskiye dayanmaktadır. “Zilu” kelimesi, Farsça’da “kilim” anlamına gelir ve zamanla Türkçe’ye “zili” veya “zilli” olarak geçmiştir. Eski Türklerden itibaren kullanılan bu kilimlerin, Selçuklu Türkleri tarafından bölgede dokunduğuna dair rivayetler bulunmaktadır. 40-50 yıl öncesine kadar yaygın olarak kullanılan zilli kilim dokumacılığı, son yıllarda unutulmaya yüz tutmuş ancak Kelkit Kaymakamlığının “Zilli Kilim Projesi” ile yeniden canlanmıştır.

Kelkit zilli kilimleri, tamamen koyun yününden imal edilmektedir. İplikler elde eğilmekte olup, makine ipi kullanılmamaktadır. Renkler, yüzde 100 kök boyayla elde edilmekte ve kimyasal katkı maddesi kullanılmadığı için renklerde akıtma ve solma olmamaktadır. Dokumalar tek taraflı ve tek yüzlü yapılmaktadır. Kilim dokumada kullanılan saf koyun yünleri ise yöredeki ustalar tarafından iğ yardımıyla eğrilerek hazırlanmaktadır.

Zilli kilim dokuma, genç kızlar ve kadınlar için düzenlenen kurslarda öğretilmektedir. Kursları başarıyla tamamlayanlara tezgah ve malzeme temin edilerek evde üretim yapmaları sağlanmaktadır. Dokunan ürünler, Kaymakamlık tarafından kalite kontrolünden geçirilerek ücret karşılığında satın alınmaktadır.

Zilli kilimlerin özellikleri, yöredeki doğal bitki kökleri kullanılarak elde edilen kök boyaları, özgün motifleri ve geleneksel teknikleri içermektedir. Günümüzde zilli kilim dokumacılığı, ilçe merkezi ve köylerde düzenlenen kurslar aracılığıyla geniş bir katılımcı kitlesi tarafından sürdürülmektedir. Kilimlerin çeşitlendirilmesi ise ölçü, desen ve kullanım alanına göre yapılmakta olup, günümüzde seccade tipleri de öne çıkmaktadır. Zilli kilimler, geçmişten günümüze uzanan kültürel bir zenginliği ve sanat geleneğini yansıtmaktadır.

Kelkit Gezilecek Yerler

Kelkit ve çevresindeki tarihi ve doğal güzellikler hakkında bilgi veren bu metin oldukça kapsamlı. Öne çıkan yerler ve yapılar şunlardır:

Kelkit Kalesi: Hititlere ait olan bu kale, bölgenin tarihî derinliğini gösteren önemli bir yapıdır.

Köşk Camii: Selçuklular dönemine ait bu cami, mimarî açıdan dikkat çekici ve tarihî bir eserdir.

Tekkeköy Köprüsü: Osmanlı döneminden kalma köprü, tarihî bir mühendislik başarısını temsil eder.

Harmankaya Kalesi: Roma dönemine ait kalıntılar içeren bu kale, bölgedeki antik tarihe ışık tutar.

Karaca Mağarası: Doğal güzellikleriyle ünlü bu mağara, doğa severler ve macera arayanlar için çekici bir yer olabilir.

Kelkit Vadisi ve Yaylalar: Yeşilırmak Vadisi’nin bir kolu olan Kelkit Vadisi, doğal güzellikleriyle ünlüdür. Ayrıca çevresindeki yaylalar da ziyaretçilere doğayla iç içe bir deneyim sunabilir.

Satala Antik Kenti

• Satala Antik Kenti, Roma İmparatorluğu’nun doğudaki en önemli askeri ordugah şehirlerinden biridir. İmparator Justinyen döneminde Pers tehlikesine karşı onarılmıştır.
• Prokopios’un anlattığına göre, Fırat sınırının korunması amacıyla kurulan Satala, stratejik bir öneme sahipti. Fırat Nehri sınırının ileri karakolu olarak görev yapmıştır.
• Hitit, Asur, Makedonya, Roma ve Bizans dönemlerinde hakimiyet altında kalan Satala, Trabzon Komnenosları döneminde canlanmış ve mesire yeri olarak kullanılmıştır.
• İmparator Justinyen döneminde, 6. yüzyılda, Satala’da büyük eserler inşa edilmiştir.
• Sadak köyündeki harabeler, amfi-tiyatro şeklinde yükselen bir dağın eteğindedir. Kalenin Pers tehlikesine karşı onarıldığı döneme ait kalıntılar bulunmaktadır.
• Satala’ya ait eserler arasında kandiller, yüzük tasları, XV. Legio Apollinares’in arması, kulplu testi, armalı kemer tokası, madeni parçalar bulunmaktadır. Bu eserler, İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir. Ayrıca, Londra British Museum’da bir bronz büst bulunmaktadır.
• Trabzon ve Erzurum Müzeleri’nde Sadak’tan çıkarılan mezar taşları, mezar stelleri, sütun başlıkları, lahit kapakları da sergilenmektedir.

Su Kemeri:

• Kelkit’te bulunan su kemeri, başlangıçta 47 gözlüydü. Ancak 1866 yılında yapılan incelemelerde, sadece 7 kemerin sağlam kaldığı tespit edilmiştir. Ne yazık ki günümüzde sadece 2 kemer ayağının ayakta olduğu görülmektedir.

Bronz Büst:

• Londra British Museum’da sergilenen bu bronz büst, Artemis veya Afrodit kültüne aittir. M.Ö. 4. yüzyılın başlarına tarihlenmektedir ve Grek bronz sanatının nadir örneklerinden biridir.

Nike Kabartması:

• Kabartmada Zafer Tanrıçası Nike, sol elinde palmiye yaprağı ile savaş alanında gezinir biçimde tasvir edilmiştir. Yapıt, canlı bir kompozisyonu olan ancak kaba bir üsluba sahip olan olgun arkaik döneme tarihlenmektedir.

Mezar Stelleri:

• Sadak köyünün dışında, Cirit Tepesi’nde bulunan 32 stel, bu alanın kentin nekropolü olduğunu göstermektedir. Bulunan yazıların çoğu Latince’dir. Mezar taşları arasında XVI. Lejyon bayraktarı Büyük Covidianus’un karısı Julia Maxia için yaptırıldığı yazılıdır.

Not: Zaman zaman ekonomik ve demografik veriler güncellenebilir, bu nedenle en güncel bilgileri yerel kaynaklardan doğrulamak önerilir.

---

Gümüşhane’de Gezilecek yerleri sizin için özel olarak hazırladığımız Gümüşhane Gezi Rehberi haritamızda bulabilirsiniz.

Gümüşhane’de Kamp yapılabilecek yerleri sizin için özel olarak hazırladığımız Gümüşhane Kamp Alanları haritamızda bulabilirsiniz.

Gümüşhane’nin keşfedilmeyi bekleyen zengin kültürel ve doğal hazinelerini sizin için sıraladık. Şehrin göz kamaştıran güzelliklerini keşfetmek istiyorsanız, Gümüşhane’de gezilecek yerler hakkında kapsamlı bilgiler içeren aşağıdaki rehberimize göz atabilirsiniz. Tarihi zenginlikleri, doğal harikaları yöresel lezzetleri ve benzersiz atmosferiyle Gümüşhane her ziyaretçisine unutulmaz bir deneyim sunuyor. Gümüşhane’nin eşsiz atmosferinde kaybolmak ve şehrin tarihle iç içe geçmiş dokusunu hissetmek için, siz de bu muazzam şehri keşfetmeye hazır olun.

Gümüşhane‘nin gezilecek bütün mekanları, outdoor olanakları, kamp karavan tesisleri hakkındaki yazılarımız aşağıdadır. Açılır pencereyi tıklayarak Gümüşhane hakkındaki bütün yazılarımıza ulaşabilirsiniz.

---

TurkeyOutdoor.org: Doğayla Buluşma Merkezi!: TurkeyOutdoor.org, Türkiye’nin en çekici açık hava platformu! Yürüyüş, kamp, bisiklet, kano, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, dalış, yamaç paraşütü, binicilik gibi doğa sporlarıyla ilgili detaylı rehberler, benzersiz rotalar, güncel haberler ve unutulmaz etkinliklerle dolu.

Türkiye’nin Doğasını Keşfedin! TurkeyOutdoor.org, Türkiye’nin dört bir yanındaki doğal güzellikleri keşfetmek isteyenlere hitap ediyor. Özenle hazırlanmış bilgiler, etkileyici rotalar, çarpıcı fotoğraflar ve ilham verici videolar sizi bekliyor. Ayrıca, Türkiye’deki açık hava etkinlikleriyle ilgili en güncel haberlere ve etkinlik takvimine de göz atabilirsiniz.

Outdoor Tutkunları İçin Özel Rehber!: TurkeyOutdoor.org, Türkiye’de outdoor etkinliklere ilgi duyan her seviyeden maceraperest için ideal bir kaynaktır. Deneyimli gezginlerden yeni başlayanlara kadar herkesi hedefleyen bu platform, Türkiye’deki açık hava etkinlikleriyle ilgili ihtiyacınız olan her şeyi sunuyor. Doğa, kamp ve macera arayanlar için mükemmel bir rehber olarak öne çıkıyor. Sizi, unutulmaz bir doğa serüvenine davet ediyoruz! TurkeyOutdoor.org ile hayalinizdeki maceraya adım atın!

https://turkeyoutdoor.org/