Outdoor’un Tarihçesi Nedir?

Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu: Türkiye’de outdoor (açık hava etkinlikleri) hakkında bilgi sağlayan Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu olarak yürüyüş, trekking, kamp, bisiklet, kano, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, dalış, yamaç paraşütü, binicilik gibi doğa sporlarıyla dolu maceralar hakkında detaylı rehberler, benzersiz rotalar, güncel haberler ve unutulmaz etkinlikler sunuyoruz. Her bir etkinlik için titizlikle hazırlanmış bilgiler, etkileyici rotalar, büyüleyici fotoğraflar ve ilham verici videolar sizi bekliyor.

Instagram: @turkey_outdoor_org

Türkiye’nin popüler Outdoor Aktiviteleri Paylaşım Merkeziyiz: Doğaseverler, outdoor tutkunları ve macera arayışındakiler için Türkiye’nin en kapsamlı etkinlik platformu hizmetinizde! Türkiye ve dünyadaki popüler gezilecek yerler hakkında detaylı ve güncel bilgileri sitemizde arama yoluyla bulabilirsiniz.

• E-posta: info@turkeyoutdoor.org
• Kulüp İletişim: turkeyoutdoorclub@gmail.com
• Facebook Sayfamız: @turkeyoutdoorblog

Bu adresler üzerinden etkinlik detaylarını ve resimlerinizi bize iletebilirsiniz. Türkiye’nin outdoor tutkunlarını bir araya getiren platformda siz de yerinizi alın! ✨

1. Outdoor’un Tarihçesi Nedir?
2. İnsan Hakları Boyutunda Algılanan ve Yaşanan Değişimler: 
3. Serbest Zamanların Artması:
4. Endüstrileşme ve Otomasyon: 
5. Kentleşme: 
6. Sanayileşme:
7. Ulaşım:
8. Mobilite: Ulasal/uluslar arası ulaşım imkanlarının artması.

Outdoor’un Tarihçesi Nedir?

 Herkes için doğa noktasına nasıl geldik? Doğa aktiviteleri artık yaşamın bir parçası olarak algılanmaktadır. Yakın geçmişe kadar bile outdoor/doğa etkileşimi halkın çoğunluğu için çok uzak bir kavram iken günümüzde şehirlerde yaşayan bireylerin tamamına yakını için outdoor/doğa etkileşimi/doğada vakit geçirme neredeyse günlük konuşma dilinde yer alan ifadeler olmuştur. 

Daha önce outdoorun nasıl ortaya çıktığını yazmıştık. Günümüzde şehirlerde yaşayanlar buldukları her fırsatta kendilerini kırlara/kırsala atmakta, doğada yenilenip canlanmaya, psikolojik yorgunluklarını doğada tedavi etmeye çalışmaktadır. Hiç olmazsa yol kenarlarında piknik yapılmakta kafalardaki dağınıklık atılmaya çalışılmaktadır.

Peki bugün yaşadığımız sürece nasıl gelindi, diye inceleyecek olursak insanlığın hemen her alanda geçirdiği gelişmeler ile doğrudan bağlantılı olduğunu görmekteyiz. Genel olarak outdoor’a etki eden kavram ve gelişmeler şunlardır:

İnsan Hakları Boyutunda Algılanan ve Yaşanan Değişimler: 

1948’de Birleşmiş Devletler Genel Meclisi İnsan Hakları Evrensel Bildirisini yayınladı. Üye ülkeler aşağıdaki maddeler üzerinde anlaşmışlardı:

Madde–24: Herkesin dinlenmeye, eğlenmeye, özellikle çalışma süresinin makul ölçüde sınırlandırılmasına ve belirli dönemlerde ücretli izne çıkmaya hakkı vardır. 

Birleşmiş Milletlerin hazırladığı bu bildiri birçok insan haklarının hak olarak elde edilmesiyle sonuçlanmıştır. Bunlardan çok daha önceleri ise Eski Yunan da serbest zaman fikriyle ilgilenmiştir. Eski Yunanda genç erkekler kendilerini geliştirmek ve zarif bir yaşam sürebilmek için okula gidip müzik, sanat, felsefe ve jimnastik öğrenmişlerdir.

Birleşmiş Milletlerinde onayladığı yaşamdan memnuniyet bir insan hakkı olarak tanımlanmıştır. Birçok devlet bu hakları sağlamaya çalışsa da bugünün dünyasında bu karar tek başına serbest zamanın artmasına katkı sağlayamamaktadır. 

Serbest Zamanların Artması:

Serbest zaman; geçmişte her ne kadar kentsel ve ailevi zorunluluklardan arta kalan bir zaman olsa da yakın zamana kadar tam olarak sınıflandırılmamıştır Serbest zamanın bir insan hakkı olarak algılanması bireylerin bu haklarını açık alan outdoor/doğa etkileşimiunda kullanma fırsatı yaratmasını sağlamıştır. 

Özellikle 1789 yılındaki Aydınlanma Devriminden sonra gün doğumundan gün batımına kadar ki çalışma zamanlarının kısalarak haftalık 40–45 saate düşmesi bireyin serbest zamanlarının oluşmasına sebep olmuştur. Bugün ülkemizde haftalık çalışma süresi 45 saat iken Fransa da 40 saattir. 168 saatlik haftalık 17 sürenin sadece 40–45 saatinin işte, ortalama 56 saatinin uykuda geçiyor olması 67–72 saatlik serbest zamanın kalmasına sebep olmaktadır.

Serbest zamanların var olmasının yanında bunları kullanabilecek imkânların da var olması bireylerin serbest zamanlarını açık alan outdoor/doğa etkileşimi etkinlikleri yaparak geçirme fırsatlarını da sunmaktadır.

Açık alan outdoor/doğa etkileşimi aktiviteleri aynı zamanda tatiller, tatil amaçlı gidilen yerler, yerleşik yaşam yerinde yapılan aktiviteler için mal ve hizmet üreten sektörlerle dünya ölçeğinde trilyonlarca dolarlık büyüklükte outdoor/doğa etkileşimi ekonomisinin oluşmasına sebep olmaktadır.

Endüstrileşme ve Otomasyon: 

Sanayi Devriminin başında makinelerle çalışanlar için hoşa gitmeyen koşullar meydana geldi. Batı Avrupa ve Kuzey Amerika’nın Endüstri Merkezleri haline gelen şehirlerinde göç ile birlikte oluşan kalabalık bu olumsuz koşulları ortaya çıkardı. Bu gecekondu yerlerinde yaşayanlar çocuklarda dahil olmak üzere çok uzun saatler çalışmak zorunda kaldılar. Koşullar iyileştirildiğinde her bir işçi için tekrar eden monoton bir yaşam sonucu açık alanlara gitmek ihtiyaç haline geldi.

Açık alanlara ihtiyaç duyulması, işçiler için egzersiz yapmalarına imkan tanınması ve onların başarı güdülerini desteklemek anlamlarını da içerdi. Açık alan outdoor/doğa etkileşimi açık alanlar ister. Birçok sosyal reformcu açık alan outdoor/doğa etkileşimi programları ve tesisleri için çalışmışlardır. 

Kentleşme: 

Açık alan outdoor/doğa etkileşimi faaliyetlerine duyulan gereksinimin artış nedenlerinin başında sanayileşme ve kentleşme gelmektedir. Çünkü çağımızda sanayileşmenin kentleşme olgusunu ortaya çıkarması kadar, kentleşmenin de sanayileşmeyi getirmesi, doğal olarak bir neden-sonuç ilişkisinin varlığını ortaya koymaktadır. 

Bu etkileşimin nedenlerine bakıldığında kentleşmenin ya da sanayileşmenin insanları tatil yapmaya itme nedenleri daha iyi anlaşılabilmektedir. Kentsel alanlarda yaşayanların, kent yaşamının monotonluğu ve bunalımından kaçma arzusu, turizm outdoor/doğa etkileşimi ve diğer birçok outdoor/doğa etkileşim faaliyetlerinin ortaya çıkışını etkileyen önemli faktörlerden birisidir.

Sanayileşme:

Denetlenemeyen hızlı sanayileşme süreci içinde doğa ve insan gerçeği ihmal edilmekte ve “çevre 18 kirlenmesi” olarak bilinen bir dizi sorunun tüm yaşamı tehdit etmesine neden olmaktadır. Günümüz “sanayi uygarlığının” insanı ise, büyük kentlerdeki yaşam şartları yüzünden bir bakıma “hasta insan” konumuna düşmüştür.

Sanayileşmenin zorunlu sonucu olan kentleşme olgusu ise günümüzde dev ölçeklerde yaşanmaktadır. Kentsel nüfusun toplam nüfusun içindeki payı gittikçe artmakta ve bir tür kent yaşamı egemenliği başlamaktadır. Gelişmiş ülkelerde ise sorun yön ve biçim değiştirmektedir. Bu gibi yerlerde outdoor/doğa etkileşimi değerleri korunabilmiştir. 

Hem doğal hem de sosyal kültürel outdoor/doğa etkileşimi değerleri daha çeşitli ve kullanılabilir durumdadır. Fakat gelişmiş ülke kentlerinde de kentlileri kentsel outdoor/doğa etkileşimi değerleriyle ilgili tutan nedenler, genellikle sosyo-ekonomik kaygılardır. Metro, ekspres yollar, kitle taşıt araçları, gökdelenlerin çatılarına yapılan helikopter alanları bu sorunlara çözüm bulmakla birlikte; bu kez de kent yaşamının niteliğini bozmaktadır. Gürültü, kirlenme, grevler ve yoksulluk, cinayet, soygun, uyuşturucu maddeler ve hizmet yetersizliği sorunlarını çözümlemede teknolojide yetersiz kalmaktadır.

İnsanoğlunun yaşam sürecinin değişik evrelerinde doğaya ve outdoor/doğa etkileşimi olan isteği de değişik nitelik ve boyutlarda olduğundan kentsel alanlarda bu isteği karşılayabilecek verilerin hem oluşturulması hem de geniş bir yelpaze içinde sunulması gerekmektedir. Oysa kentlerin statik ve işlevsel yapıları genellikle buna imkân vermemektedir.

Buna karşın, insanın yaşamının fiziki bakımdan en aktif çağı olan gençlik yıllarını yaşayanlar için kentsel mekandaki outdoor/doğa etkileşimi alanlarının ve bu alanlardaki outdoor/doğa etkileşimi çeşitlerinin önemi büyüktür. Sonuçta günümüz insanı, sağlıksız ve monoton kent yaşamından uzaklaşarak doğaya dönmeyi ciddi anlamda istemekte, doğal turizm kaynaklarından da yararlanmak üzere doğada outdoor/doğa etkileşimi faaliyetlerine yönelmektedir. 

Ulaşım:

Buhar makinesinin icadı ile bir yerden bir başka yere yük ve yolcu taşıma imkânları, kapasitesi ve süresi kısalmıştır. Hem şehir içinde hem bölgesel, ülkesel ve uluslararası ulaşım imkânlarına sahip olan, zamanı olan ve bu seyahat için bütçe ayırabilecek kişilerin varlığı ve doğada olma isteği açık alan outdoor/doğa etkileşiminin hem çeşitlenmesine sebep olmuş hem de bireysel katılımdan ziyade kitlesel katılımların artmasını sağlamıştır. Daha önceleri seçkin sınıf mensuplarının yapabildiği etkinlikler artık orta ve alt gelir ve toplum kesimlerince yapılabilir hale gelmiştir. Son yıllarda bahsedilen sebeplerden dolayı açık alan outdoor/doğa etkileşimine hem katılım artmakta hem de açık alanda yapılacak etkinlikler çeşitlenmektedir.

Outdoor/doğa etkileşimi için bir diğer ana güdüleyici ise otomobil sahibi olan insan sayısındaki artıştı. Bugün taşıma sektöründeki bu gelişmeler ve mobilitenin artması açık alan 19 outdoor/doğa etkileşimine katılımı da arttırmıştır. Otomobillerin seri üretiminin mümkün olması ve yolların iyileşmesi insanların özlem duydukları yerlere daha kolay ulaşabilmelerini sağladı. Kampçılık hala her hangi bir yerde konaklamak için ucuz bir yoldu ve popülaritesini korudu.

Mobilite: Ulasal/uluslar arası ulaşım imkanlarının artması.

Açık alan outdoor/doğa etkileşimine olan talebin artmasındaki bir diğer önemli etken de yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası ulaşım imkânlarının hem ucuzlaması hem de artmasıdır.

Mobilite açık toplumlarda bir statüden başka bir statüye geçmeye izin veren bir fenomendir. Mobilitenin sosyal boyutu kadar psikolojik boyutu da vardır ve önemlidir. Sosyal boyutu bireyin statüsünde meydana gelen değişikliktir. Yukarı doğru olan değişim bireyin statüsünde gelişme olduğunu gösterir, aşağı doğru değişim ise bireyin statüsünün düştüğünü gösterir ve yatay düzlemde meydana gelen değişimde ise bireyin yeni ve farklı statüsü eski statüsüyle benzerdir. Bu da sadece izin vermekle kalmayan aynı zamanda da bireylerin dikey değişimle elde edebilecekleri üst sınıf olarak da tanımlanan arzulanan bir yaşam tarzı ve outdoor/doğa etkileşimi imkânları elde etmelerine olanak sağlayan psikolojik bir boyut yaratmaktadır.

---

ÖNEMLİ UYARILAR: DOĞA SPORLARI VE OUTDOOR
AKTİVİTELERİNDE GÜVENLİK

Doğa sporlarına meraklıysanız ve outdoor aktivitelerinde bulunmayı seviyorsanız, güvenlik konusunda dikkatli olmanız hayati önem taşır. Doğa sporları, doğru önlemler alındığında keyifli ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilebilir.

Kişisel güvenliğinizi ve çevrenizi koruyarak, doğanın tadını çıkarmak sizin elinizde. Unutmayın, doğa sporları heyecan verici olduğu kadar ciddi sorumluluklar da gerektirir. Doğa Sporlarında Karşılaşabileceğiniz Tehlikeler ve Almanız Gereken Önlemler yazımızı mutlaka okuyun.

İşte doğa sporlarına başlamadan önce bilmeniz gerekenler:

• Güvenlik Önceliğiniz Olsun: Doğa sporları, adrenalin dolu ve heyecan verici olsa da, beraberinde ciddi tehlikeler de barındırır. Hiçbir makale veya video, doğru pratik eğitim ve şahsi deneyimin yerini tutamaz. Bu nedenle, outdoor aktivitelerine katılmadan önce mutlaka teorik mümkünse pratik eğitim alın ve deneyim kazanın.
• Doğa Sporlarının Tehlikeleri: Doğa sporları, tecrübeli sporcular için bile risk taşır. Dağcılık, kampçılık, doğa yürüyüşleri ve diğer outdoor aktiviteleri, ölüme veya ciddi yaralanmalara sebep olabilen kazalara yol açabilir. Uzun yıllara dayalı deneyim sahibi lisanslı sporcu basit bir doğa yürüyüşü esnasında yaşanan kazada hayatını kaybetmiştir. Dağcılık sporu zaten ciddi tehlikeler barındırmaktadır ve bütün önlemlere rağmen ölüme ya da ciddi yaralanmalara sebebiyet veren kazalar her zaman yaşanabilmektedir. En kolay doğa yürüyüşlerinde bile bilek burkulması, yabani arı, akrep ya da yılan gibi bir hayvan tarafından ısırılmanız/sokulmanız sıradan bir olaydır. Bu yüzden, her zaman hazırlıklı olun ve gerekli önlemleri alın. En kolay doğa yürüyüşünde bir dikkatsizlik sonucu yaşanan kazada tecrübeli bir dağcı arkadaşımız vefat etti.
  Uzun yıllardır trekking yapan sporcu Ağrı dağında gruptan ayrıldı ve donarak öldü.
  Yıllardır dağlara tırmanan tecrübeli dağcı bir kaza sonucu Aladağlar’da hayatını kaybetti.
  Altınoluk Şahindere Kanyonu’nda 10 kişi trekking yaparken kayboldu ve Jandarma tarafından kurtarıldı.
  Doğa yürüyüşünde arı saldırısına uğrayan sporcu hastaneye kaldırıldı. (2022)
• Kişisel Güvenlik ve Ekip Uyumu: Özellikle ekstrem sporlarla uğraşıyorsanız, kişisel güvenliğinizden öncelikli olarak siz sorumlusunuz. Her zaman ekip arkadaşlarınızla uyum içinde çalışın ve güvenliği ön planda tutun. Birlikte olduğunuz takımın güvenliği, sizin güvenliğiniz kadar önemlidir.
• Çevreyi Koruyun ve Saygılı Olun: Doğayı ve çevreyi korumak, outdoor aktivitelerinin ayrılmaz bir parçasıdır. Doğal, tarihi ve turistik mekanlara zarar vermemek, çöplerinizi yanınızda taşımak ve doğayı temiz tutmak temel sorumluluklarınızdandır. Doğa aktiviteleri sırasında vahşi hayvanlara ve doğal yaşam alanlarına zarar vermemeye özen gösterin.
• İlk Yardım Bilgisi Edinin: Doğa aktiviteleri sırasında karşılaşabileceğiniz acil durumlar için temel ilk yardım bilgisine sahip olun. “Doğada Sizi Öldürebilecek 6 Şey” başlıklı yazımızı okuyarak bu konuda bilgi sahibi olabilirsiniz.
• Yasaklar ve Yasal Düzenlemeler: Türkiye’de ormanlara girişler, özellikle yaz aylarında yasaklanmaktadır. Bu yasaklara uymak, doğanın korunması ve sizin güvenliğiniz açısından önemlidir. Güncel orman giriş yasaklarını illerin Orman Bölge Müdürlüklerinden teyit etmeyi unutmayın. Ayrıca, doğada yapacağınız bütün outdoor aktiviteleri için önceden izin almanız gerekmektedir. Aktiviteye başlamadan önce kolluk güçlerine bilgi vermek, olası risklerin önüne geçebilir.
• Görüş, Tecrübe ve Önerilerinizi Paylaşın: Outdoor ve doğa aktiviteleri hakkındaki tecrübe, görüş, düşünce ve önerileriniz bizim için değerlidir. Çekinmeden bize yazabilir ve deneyimlerinizi paylaşabilirsiniz. Sitemize abone olarak en güncel bilgileri alabilir ve outdoor dünyasındaki gelişmelerden haberdar olabilirsiniz.
• İletişim Kurun: Sadece okuduğunuz makale değil, outdoor ve doğaya dair yayınlanmasını istediğiniz her konu hakkında bizimle iletişime geçebilirsiniz. İletişim sayfamızdaki bağlantıları kullanarak görüşlerinizi paylaşın ve doğa sporları dünyasında aktif bir rol alın.

Güvenliğinizi ön planda tutarak, doğanın sunduğu güzelliklerin tadını çıkarın. 🌲🚵‍♂️🏞️