Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu: Türkiye’de outdoor (açık hava etkinlikleri) hakkında bilgi sağlayan Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu olarak yürüyüş, trekking, kamp, bisiklet, kano, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, dalış, yamaç paraşütü, binicilik gibi doğa sporlarıyla dolu maceralar hakkında detaylı rehberler, benzersiz rotalar, güncel haberler ve unutulmaz etkinlikler sunuyoruz. Her bir etkinlik için titizlikle hazırlanmış bilgiler, etkileyici rotalar, büyüleyici fotoğraflar ve ilham verici videolar sizi bekliyor.

Insta: @turkey_outdoor_org

Türkiye’nin popüler Outdoor Aktiviteleri Paylaşım Merkeziyiz: Doğaseverler, outdoor tutkunları ve macera arayışındakiler için Türkiye’nin en kapsamlı etkinlik platformu hizmetinizde! Türkiye ve dünyadaki popüler gezilecek yerler hakkında detaylı ve güncel bilgileri sitemizde arama yoluyla bulabilirsiniz.

• E-posta: info@turkeyoutdoor.org
• Kulüp İletişim: turkeyoutdoorclub@gmail.com
• Facebook Sayfamız: @turkeyoutdoorblog

Bu adresler üzerinden etkinlik detaylarını ve resimlerinizi bize iletebilirsiniz. Türkiye’nin outdoor tutkunlarını bir araya getiren platformda siz de yerinizi alın! ✨

NOT: Yazı ve resimler 27 Mart 2013 tarihinde aramızdan ayrılan ressam, öğretmen, arkeoloji aşığı, blog yazarı, gezgin, karşıyakalı, akademili, devrimci, aktivist, oyuncu, şakacı, yoldaş, arkadaş, akraba, sevgili, kardeş, evlat… Ahmet Erkmen Senan‘ın blog sayfasından birebir kopyalanmıştır.

Yazıyı doğrudan kopyalama amacımız Erkmen Senan’ın emeğine saygı göstermek ve oluşturduğu muhteşem içeriğin geniş kitlelere ulaşmasını sağlamaktır. Yazarın içeriği ile ilgili izin alacak kimseyi bulamadığımızdan buradan bu duyuruyu girmeyi görev bildik.Konuyla ilgili resimleri aşağıdaki sitede bulabilirsiniz.

Kaynak: https://erkmensenan.blogspot.com/

Erkmen Senan Yazıları: Phokaia – Foça Pers Mezar Anıtı (Taş Kule)

Phokaia/Foça Pers Mezar Anıtı(Taş Kule)

KRAL YOLU VE PERS MEZAR ANITI (TAŞ KULE)
Pers Mezar Anıtı Anadolu ve Ege Arkeolojisinin en ilginç ve önemli yapıtlarından.
Persler’in Anadolu’daki 200 yılı aşkın süren egemenliklerinin en sağlam kalmış örneği.
Perslerin Anadolu’nun bazı antik bölge ve kentlerinde de bazı kalıntıları az da olsa günümüze gelebilmiş örnekleri arasında Pers satraplarının etkinliğinde kalan Daskyleion (Manyas,Ergili) kenti ve Kelainai (Afyon,Dinar),Tatarlı Tümülüsü yer alır.
Foça’nın 7 km. doğusundaki bir düzlükte,TAŞ KULE olarak anılan mezar anıtı İÖ 5. yüzyıla ait. Bağımsız bir kaya kütlesinin şekillendirilmesiyle oluşturulan bu anıtın karakteristik özellikleri, onun bir Pers için yapılmış olduğuna işaret etmekte. Anıt Pers Kralı Kyros’un Pasargadai’deki (İran) mezar anıtı ile benzerlikler göstermekte.
Kaynak:Oğuz Tekin Satraplar Anadolusu -Arkeo Atlas Sayı:6- 2007

Pers Mezar anıtındaki son çalışmaları Phokaia Kazı kurulu başkanı Prof.Dr.Ömer Özyiğit ve ekibi sürdürerek tamamlamıştır.
——————————————————
Pers Kralı Kyros İ.Ö.547 yılının sonlarına doğru Sardeisi alarak Lydia Krallığına son verir; çok kısa bir sürede de tüm Anadoluyu ele geçirir. O zamanın dünyasının tüm ticaretine egemen olmak istiyorlardı Persler. Bunun için Akdeniz limanları ve Anadolu kervan yolları üzerinde denetimi sağlamaları gerekiyordu. Önceden var olan bir yolu Pers Kralı I.Dareios (İ.Ö.522-486) geliştirir. Herodotosun Kral Yolu diye adlandırdığı bu yol, Sardeis ile Güneybatı İrandaki Susaya değin uzanıyordu (Herodotos, V 52-54). Daha sonra bu yola Ephesosu da ekler Herodotos (Herodotos, V 54). Bir yol da Sardeis ile Phokaia arasında bulunuyordu (Herodotos, II 106). Kral Yolunun devamı ve uzantısı olmalıydı bu yol. Kral Yolu araba trafiğine uygundu. Genellikle bir tür stabilizeydi, şose biçiminde bir yoldu. Phokaiayı Sardeise bağlayan yol, büyük olasılıkla Foçaya 7 km. uzaklıkta yer alan Pers Mezar Anıtının ve buradaki eski yolun bulunduğu yerden veya yakınından geçiyor olmalıydı. Şimdilerde bile Susa Yolu diye anılır halk arasında bu Anıtın yanından geçen eski yol. Son yıllarda bu anıt mezar ve çevresinde yapmış olduğumuz çalışmalarda ilginç ve önemli sonuçlara varıldı: Olasılıkla Sardeis savaşı sırasında ölen Susa Kralı Abradatas için Pers Kralı Kyros tarafından yaptırılmıştı bu anıt mezar. Kral Yolunun, yani Susa Yolunun Susa Kralının anıt mezarının yanından geçmiş olması akla yakındır. Diğer bir değişle Susa Kralının anıt mezarının yanından geçen yol, bu nedenle belki de Susa Yolu olarak anılıyordu.

Foçada 2001 yılı kazı mevsiminin en büyük bölümünü Pers Mezar Anıtındaki kazı, restorasyon ve çevre düzenleme çalışmaları oluşturur. Taş Kule ya da Taş Ev olarak adlandırılan bu mezar anıtı, Perslerin Phokaiayı almaları sırasındaki tarihsel olayların önemli bir tanığıdır. Eski İzmir yolunun ve Geç Osmanlı dönemine ait bir köprünün yanında yer alır.

Tüften büyük bir kaya kütlesinin oyulmasıyla oluşturulmuştu bu anıt mezar. Ioniada Perslere ait tek eserdir. Perslerin Sardesi almasından (İ.Ö.547) hemen sonra, General Harpagosun komutasındaki Pers ordusunun Phokaiayı ele geçirme sürecinde veya almalarından az önce, İ.Ö.546 yılının ilk yarısı içerisinde yapılmış olmalıdır. Daha önceleri birçok bilim adamı çalıştı bu mezar anıtı üzerinde. Onlar daha geç zamanlara tarihlediler anıtı; ancak tarafımızdan yapılan son çalışmalar, Anıtın çok daha eski bir tarihten olduğunu ortaya koydu.

Anıt Anadolu ve İran geleneğinde Batı Anadolulu ve İranlı ustalar tarafından oluşturuldu. Mezar Anıtında sahte kapının üzerindeki süslemeler, Ionia ve Lydia sanatında da görülür. Bu kapı üzerindeki ayrıntılar İranda Pasargadaedaki Kyrosun mezarında ve Süleyman Zindanı diye anılan ateş tapınağı ile Nakş-i Rüstemdeki ateş tapınağında da karşımıza çıkar; ancak Phokaiadaki mezardan daha geçtir İrandaki örnekler. Phokaiadaki mezar anıtının sahte kapısı üzerindeki yaprak dizisi profili, Kyrosun mezarındakine büyük benzerlik gösterir; fakat ondan daha az gelişmiş bir profil olduğu açıktır; bu nedenle Pers Mezar Anıtındaki yaprak profili, Kyrosun mezarındakinden 10-20 yıl daha eski bir tarihi gösterir. Kyrosun mezarı İ.Ö.530 yıllarında yapıldığı kabul edilir. Buna göre Phokaia Anıtı, İ.Ö.530dan önce olmalıdır. Anıtın İ.Ö.546 yılında oluşturulmuş olması, son derece olağandır tarihsel olayları göz önünde bulundurduğumuzda. Phokaia örneği İrandaki örneklerinin prototipidir. Kyros Sardeiste bulunduğu sırada Phokaiadaki mezarı yaptırmış, daha sonra da Pasargadaeda kendi mezarını inşa ettirmiş olmalıdır.

Mezarın gerçek kapısı batıdadır. Bu kapı giriş odası ve mezar odasına açılır. Mezar odasının sonunda
döşemeye oyulmuş büyük bir mezar yer alır. Bu odaların duvarlarında herhangi bir süsleme bulunmaz.

Anıtın arkasında podiuma bitişik düzenlenen tören alanı üzerinde tahrip edilmiş bir sunağa ait izler vardır. Ayrıca İ.Ö. 6. yüzyıl stilini gösteren bir volüt parçası ele geçti sunağın yanında yapılan kazılarda. Anıtın sunak alanına bakan cephesinde, ana gövdenin üstünde ve kenarında bir stelin oturduğu yere ait izler de görülür. Mezarda yatan kişilerin isimleri yazılı olmalıydı bu stelin üzerinde.

Ksenephon (İ.Ö.430-355)dan öğrendiğimize göre, Pers Kralı Kyros, Sardeis savaşından hemen sonra Lydialılara karşı birlikte savaştığı Susa Kralı Abradatas ve onun, savaşta ölümü üzerine intihar eden güzel karısı Panthea için büyük bir anıt mezar yaptırdı. Yine Ksenephona göre, bu anıt mezarda adakların yapıldığı bir sunak bulunmakta ve bu sunakta sığır, at ve koyun sürüleri adanmaktaydı. Ksenephon, anıtın kendi zamanında ayakta olduğunu, ayrıca mezar sahibi karı kocanın isimlerinin yer aldığı bir taşın, anıtın üst bölümünde bulunduğunu da söyler.

Herodotos, Perslerin Ioniada ilk vurdukları yerin Phokaia olduğunu yazar. Kyros belki de bu anıt mezarı, Sardeisin düşmesinden hemen sonra, Phokaianın alınması sürecinde, Perslerin gücünü göstermek için propaganda amaçlı olarak politik nedenlerle Phokaia yakınlarında yaptırmış olmalıdır. Ksenephonun sözünü ettiği, Susa Kralı Abradatas ve karısı Panthea için yaptırdığı mezar anıtının tarihi, Phokaia Pers Mezar Anıtının tarihi ile örtüşmektedir; bu nedenle Ksenephonda geçen Kyrosun yaptırmış olduğu mezar, büyük olasılıkla bu mezardır.
Yollar

Anadolu, iki kıta arasında bir köprü görevi gördüğü için eski çağlarda yolların sayısı oldukça yoğundu. Topografik yapıya uygun olarak oluşturuluyordu karayolları. Bu yollar aynı zamanda ticaret yollarıydı. Bu yolların yardımıyla her türlü kontrolu ellerinde tutuyordu Anadoluya egemen uluslar. Yukarıda sözünü ettiğimiz Perslerin yaptığı ünlü Kral Yolundan başka yollar da vardı.

Anadoluyu doğu-batı yönünde aşan yollardan biri, Ephesostan başlıyordu. Maiandros (Büyük Menderes) vadisi boyunca uzanarak Ikonion (Konya)a ulaşıyor, buradan da ikiye ayrılarak doğuya ve güneydoğuya doğru ilerliyordu. Doğu-batı doğrultusunda uzanan ikinci bir yol ise, Ege kıyılarından başlayarak Hermos (Gediz) vadisi boyunca ilerleyordu. Daha sonra Sardeis üzerinden İç Batı Anadoluya geçerek Gordion (Yassıhöyük)dan Ankyra (Ankara)ya varıyordu. Buradan da çeşitli yönlere dağılıyordu.

Romalıların Anadoluda egemenlikleri 500 yüzyıl kadar sürer. Egemenliklerinin bu denli uzun sürmesi, güçlü bir karayolu ağına sahip olmalarındandır. İ.Ö.133 yılında Kral III.Attalosun Pergamon Krallığını vasiyet yoluyla Romalılara bırakması üzerine Roma egemenliği başlar Anadoluda. Böylelikle Anadolu Romanın Asya Eyaleti olur. Ephesos da başkent yapılır. Romalılar yol yapmaya başlarlar ilk iş olarak. Prokonsül Manius Aquillius İ.Ö.129-126 yıllarında Romalıların Anadoluda ilk yol sistemini yaptırır. Bu yol, Asya Eyaleti Başkenti Ephesostan başlayarak kuzeye ve doğuya doğru ilerliyordu.

Kuzey-güney yönündeki ilk yol, Troia, Adramytteiondan gelerek Smyrna ve Ephesos üzerinden Güneybatı Anadoluya inen yoldu. Diğer yol ise, Propontis (Marmara Denizi) kıyısındaki Kyzikostan başlayarak Pergamona ulaşıyordu. Daha sonra da Thyateira (Akhisar)dan Sardeise varıyordu. Bu yol özellikle Hellenistik dönem de oldukça öneme sahipti. estorasyon ve çevre düzenlenmesi

Pers Mezar Anıtının tüm yüzeyleri koyu yeşil ve gri renkte, canlı ve ölü (kalkerleşmiş) likenlerle kaplıydı. Taşa yapışıp, dokusunu bozarak çürüme ve kopmalara neden olan mikroorganizmalardan oluşan likenlerin ve kalkerlerin giderilmesi gerekiyordu. Tüm yüzeylerde zaman içinde çatlaklar oluşmuştu. Bu çatlaklardan giren su donarak genleşmiş, patlama ve kopmalara neden olmuştu. Bu çatlakların kapatılıp, yumuşak bir dokusu olan tüf taşının sağlamlaştırılması gerekiyordu. Doğanın zaman içinde yaptığı bu bozulmanın yanı sıra, insan eliyle yapılan tahribat daha kötü sonuçlar doğurmuştu. Yapının yüzeylerine kazıma yoluyla ve yağlı boyayla isimler yazılmıştı. Ayrıca kırmızı ve siyah yağlı boya ile koyu renkli zemin hazırlanmış, üzerine ilanlar kazınmıştı. Koyu renkli zeminde ilanların daha çok dikkat çekeceği düşünülmüş olmalıydı. Define avcıları monoblok kütlenin içinde altın aramak (!) amacıyla, demir çubuk ve matkaplarla anıt mezarın pek çok yerini kırmışlardı. Bundan başka iç mekanlar olan mezar odaları ağıl olarak kullanılmıştı. Çobanlar ısınma amacıyla ateş yakmışlar ve mezar odalarının isle kararmasına neden olmuşlardı. Bu siyah is lekeleri üzerine de kazınarak isimler yazılmıştı.

Restorasyona tüm yüzeylerdeki likenlerin, boyaların ve mezar odalarındaki is lekelerinin mekanik yöntemlerle temizlenmesi ile başlandı. Çatlak ve boşluklar tüf taşı tozu ve bağlayıcı malzemeyle oluşturulan taş hamuruyla dolduruldu. Tamamlanan bölümlerde uzaktan bakıldığında gözü rahatsız etmeyecek, yakından bakıldığında ise algılanabilecek biçimde renklendirme işlemi yapıldı. Son olarak tüm yüzeyler ve iç mekanlar taşın hava almasına olanak sağlayan, ancak su geçirmesine izin vermeyen sertleştirici bir malzeme ile sağlamlaştırıldı.

Arkeolojik kazısı tamamlanan mezar anıtında mekanik temizleme işlemleriyle birlikte rölöve çalışmaları başladı ve yapısal analizler tamamlanarak yeni bilimsel sonuçlara ulaşıldı. Bu yeni sonuçlar ışığında yapının tepe bitiş noktasının restitüsyonu yapıldı ve bu bölüm ilk defa uygulanan bir yöntemle dışarıda tamamlanarak yerine oturtuldu.

Anıt çevre düzenlemesi, bir arkeolojik park oluşumunu amaçladı. Anıtı ve yakın çevresindeki tarihi dokuları içine alan toplam 2500 metrekarelik bir alanda düzenlemeler yapıldı ve bu düzenleme ile yapının dışında ve içinde anıta kontrollü yaklaşım sağlandı.

Bu düzenlemede organik taş duvarlar, anıta ulaşan ana arter yol ile kılcal yaya yolları, oturma grupları, kültürel aktivitelerde sahne görevi de görebilen pergole, açıklayıcı panolar alanı ve pano elemanları, 200m. uzunluğunda dış çevre fens teli ve 10 araçlık otopark alanı yer aldı. Çevre düzenlemesi işleri için yörenin taş ocaklarından 100 kamyonun üzerinde taş çıkarıldı. Bu taşlar üretim yerlerinde ve atölyelerde makinelerle ve el işçiliği ile kesilerek işlendi.

Düzenlemenin dışında kalan alanlardan anıt üzerine yönlenen sel sularını önleyici dış ve iç drenajlar yapıldı.

Düzenleme alanı tamamen yeşillendirildi. Bunun için beş hatlı, otomatik kontrollü sulama sistemi oluşturuldu. Alana 400 metre uzaklıktan su getirildi. Ayrıca 20 ton kapasiteli iki su deposu yapıldı.

Anıt yakınına elektrik enerjisi getirilebilirse, hazır olan aydınlatma projesi uygulama şansına sahip olacaktır.
Phokaia ile ilgili Kaynaklar:
Foça-Phokaia:Suzan ÖZYİĞİT Arkadaş Matbaacılık-1998
Aiolis:Prof.Dr.Bilge UMAR-İnkilap yay.
Eski Foça:Felix Sartiaux-Ege Turizm Cemiyeti yay.1952
Foça Kazılarında bulunan arkaik devir mimarlık eserleri 6.Türk Tarih Kongresi Ankara 1965 Prof.Dr.Ümit Serdaroğlu
Foça kazıları ve Kyme sondajları,Anadolu Uygarlıkları -Net Yay.Prof.Dr.Ekrem AKURGAL
Kazı sonuçları:Prof.Dr.Ömer ÖZYİĞİT
1989,1990,1991,1992,1993,1997,1999,2000 li yıllar. Kültür bakanlığı yayınları.

ÖNEMLİ UYARILAR: DOĞA SPORLARI VE OUTDOOR
AKTİVİTELERİNDE GÜVENLİK

Doğa sporlarına meraklıysanız ve outdoor aktivitelerinde bulunmayı seviyorsanız, güvenlik konusunda dikkatli olmanız hayati önem taşır. Doğa sporları, doğru önlemler alındığında keyifli ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilebilir.

Kişisel güvenliğinizi ve çevrenizi koruyarak, doğanın tadını çıkarmak sizin elinizde. Unutmayın, doğa sporları heyecan verici olduğu kadar ciddi sorumluluklar da gerektirir. Doğa Sporlarında Karşılaşabileceğiniz Tehlikeler ve Almanız Gereken Önlemler yazımızı mutlaka okuyun.

İşte doğa sporlarına başlamadan önce bilmeniz gerekenler:

• Güvenlik Önceliğiniz Olsun: Doğa sporları, adrenalin dolu ve heyecan verici olsa da, beraberinde ciddi tehlikeler de barındırır. Hiçbir makale veya video, doğru pratik eğitim ve şahsi deneyimin yerini tutamaz. Bu nedenle, outdoor aktivitelerine katılmadan önce mutlaka teorik mümkünse pratik eğitim alın ve deneyim kazanın.
• Doğa Sporlarının Tehlikeleri: Doğa sporları, tecrübeli sporcular için bile risk taşır. Dağcılık, kampçılık, doğa yürüyüşleri ve diğer outdoor aktiviteleri, ölüme veya ciddi yaralanmalara sebep olabilen kazalara yol açabilir. Uzun yıllara dayalı deneyim sahibi lisanslı sporcu basit bir doğa yürüyüşü esnasında yaşanan kazada hayatını kaybetmiştir. Dağcılık sporu zaten ciddi tehlikeler barındırmaktadır ve bütün önlemlere rağmen ölüme ya da ciddi yaralanmalara sebebiyet veren kazalar her zaman yaşanabilmektedir. En kolay doğa yürüyüşlerinde bile bilek burkulması, yabani arı, akrep ya da yılan gibi bir hayvan tarafından ısırılmanız/sokulmanız sıradan bir olaydır. Bu yüzden, her zaman hazırlıklı olun ve gerekli önlemleri alın. En kolay doğa yürüyüşünde bir dikkatsizlik sonucu yaşanan kazada tecrübeli bir dağcı arkadaşımız vefat etti.
  Uzun yıllardır trekking yapan sporcu Ağrı dağında gruptan ayrıldı ve donarak öldü.
  Yıllardır dağlara tırmanan tecrübeli dağcı bir kaza sonucu Aladağlar’da hayatını kaybetti.
  Altınoluk Şahindere Kanyonu’nda 10 kişi trekking yaparken kayboldu ve Jandarma tarafından kurtarıldı.
  Doğa yürüyüşünde arı saldırısına uğrayan sporcu hastaneye kaldırıldı. (2022)
• Kişisel Güvenlik ve Ekip Uyumu: Özellikle ekstrem sporlarla uğraşıyorsanız, kişisel güvenliğinizden öncelikli olarak siz sorumlusunuz. Her zaman ekip arkadaşlarınızla uyum içinde çalışın ve güvenliği ön planda tutun. Birlikte olduğunuz takımın güvenliği, sizin güvenliğiniz kadar önemlidir.
• Çevreyi Koruyun ve Saygılı Olun: Doğayı ve çevreyi korumak, outdoor aktivitelerinin ayrılmaz bir parçasıdır. Doğal, tarihi ve turistik mekanlara zarar vermemek, çöplerinizi yanınızda taşımak ve doğayı temiz tutmak temel sorumluluklarınızdandır. Doğa aktiviteleri sırasında vahşi hayvanlara ve doğal yaşam alanlarına zarar vermemeye özen gösterin.
• İlk Yardım Bilgisi Edinin: Doğa aktiviteleri sırasında karşılaşabileceğiniz acil durumlar için temel ilk yardım bilgisine sahip olun. “Doğada Sizi Öldürebilecek 6 Şey” başlıklı yazımızı okuyarak bu konuda bilgi sahibi olabilirsiniz.
• Yasaklar ve Yasal Düzenlemeler: Türkiye’de ormanlara girişler, özellikle yaz aylarında yasaklanmaktadır. Bu yasaklara uymak, doğanın korunması ve sizin güvenliğiniz açısından önemlidir. Güncel orman giriş yasaklarını illerin Orman Bölge Müdürlüklerinden teyit etmeyi unutmayın. Ayrıca, doğada yapacağınız bütün outdoor aktiviteleri için önceden izin almanız gerekmektedir. Aktiviteye başlamadan önce kolluk güçlerine bilgi vermek, olası risklerin önüne geçebilir.
• Görüş, Tecrübe ve Önerilerinizi Paylaşın: Outdoor ve doğa aktiviteleri hakkındaki tecrübe, görüş, düşünce ve önerileriniz bizim için değerlidir. Çekinmeden bize yazabilir ve deneyimlerinizi paylaşabilirsiniz. Sitemize abone olarak en güncel bilgileri alabilir ve outdoor dünyasındaki gelişmelerden haberdar olabilirsiniz.
• İletişim Kurun: Sadece okuduğunuz makale değil, outdoor ve doğaya dair yayınlanmasını istediğiniz her konu hakkında bizimle iletişime geçebilirsiniz. İletişim sayfamızdaki bağlantıları kullanarak görüşlerinizi paylaşın ve doğa sporları dünyasında aktif bir rol alın.

Güvenliğinizi ön planda tutarak, doğanın sunduğu güzelliklerin tadını çıkarın. 🌲🚵‍♂️🏞️