Türkiye'de Outdoor ve Doğa Sporları Ekonomisi

Yazıyı paylaş

Türkiye’nin Doğa Aktiviteleri & Macera Sporları Sayfası, doğa sporlarına ilgi duyan herkes için Türkiye’nin en güncel ve kapsamlı bilgi kaynağıdır. 🏕️⛰️

🌿 Dağcılık kulüplerinden kampçılara, doğa yürüyüşçülerinden ekstrem spor meraklılarına kadar geniş bir kitleye hitap eden platformumuz, outdoor dünyasına dair etkinlikleri, rehberleri ve duyuruları tek çatı altında topluyor. Türkiye’nin dört bir yanındaki doğa severlerle kurduğumuz güçlü iletişim ağı sayesinde, outdoor camiasının nabzını tutuyoruz.

🗺️📍 Sadece etkinliklerle sınırlı kalmıyoruz! Türkiye’nin dört bir yanını keşfetmek isteyen doğa tutkunları için illerin detaylı gezi rehberlerini de yayınlıyoruz.

🔥🚵‍♂️🌍 Kamp alanları, yürüyüş rotaları, doğa sporlarına uygun bölgeler ve gizli kalmış cennet köşeleri hakkında en güncel bilgileri bulabileceğiniz platformumuz, keşfetmeyi seven herkes için vazgeçilmez bir rehber! Siz de doğayla iç içe bir yaşamı benimseyenlerdenseniz, sayfamızı takip edin ve maceraya bizimle atılın!

🌿 TurkeyOutdoor, doğa sporları aracılığıyla çevre bilincini artırmayı amaçlar. Doğada spor yaparken çevreyi koruma, biyolojik çeşitliliğe saygı gösterme ve sürdürülebilirlik ilkelerini benimser.

Topluluğumuza Katılın!

Instagram: @turkey_outdoor_org
Facebook: TurkeyOutdoor

İçindekiler

Outdoor/Doğa Sporlarının Doğa/l Kaynakları Nelerdir?

“Türkiye’nin Outdoor Sayfası” sloganıyla çıktığımız yolda outdoor üzerine düşünmeye ve yazmaya devam ediyoruz.

Outdoor’un ekonomik yapısını açıklayabilmek için öncelikle outdoor’un tanımını, motivasyonlarını, gelişimini ve outdoor doğa etkileşimi faaliyetlerinin neler olduğunu görmek lazımdır. Bu yazı önceki iki ayrı yazının devamıdır.

Bu yazımızda outdoor aktivitelerinin kaynakları hakkında akademik seviyede bilgi verilecektir.

Outdoor’un Kaynakları Nelerdir?

Outdoor aktivitelerinin kaynakları doğa’dır ve doğayı korumalıyız. Outdoor batı dillerinde rekreasyon kavramı ile birlikte kullanılmaktadır. Batı dillerinde daha çok “Açık Alan Rekreasyonu” tabiri kullanılmaktadır. Yukarıdaki linklerde ve aşağıdaki bağlantıda da belirtildiği üzere outdoor veya rekreasyon kavramları yenilenme, tazelenme ve canlanma anlamlarına gelmektedir.

Outdoor’un kaynakları genel kullanım için var olan açık alanların kaynaklarını uluslararası kaynaklar, ulusal kaynaklar, bölgesel kaynaklar, yerel kaynaklar ve diğer kaynaklar olarak ayırıp incelemek uygun bir yaklaşımdır.

Genel Kaynaklar:

Genel kaynaklar, dünya üzerinde ortak kullanımda olan su, toprak, hava ve yer altı kaynaklarıdır. Ülke sınırları dışında yer alan, bireylerin ve/veya grupların talep ettiği/edebilme potansiyeli içindeki doğal kaynaklardır.

Özellikle üst gelir ve üst meslek piramidindeki kişilerin kişisel olarak kendi kendilerine planlayacakları veya kendi ülkelerinden yapılacak bir organizasyona katılmaları veya gidilecek ülkedeki bir organizasyonun satın alınmasıyla oluşan etkinliklerin yapılacağı turistik, sportif veya doğa sporları ve aktiviteleri için değer içeren destinasyon/hedef/menzil/varış yerleridir.

Örneğin Nepal sınırları içinde yer alan Himalaya, ABD sınırları içinde yer alan Grand Canyon, Niagara Şelalesi, Kızıl Deniz’deki dalış alanları buna örnek olarak verilebilir.

Ulusal Kaynaklar:

Ulusal kaynaklar, ülke sınırları içinde yer alan ve rekreasyonel/doğa aktiviteleri için değer ifade eden destinasyon/hedef/menzil/varış yerlerinden oluşur.

Her ülkenin kendine ait değerleri, coğrafyası, etkinlikleri, bu kaynakları oluşturur. Örneğin; Amerika Birleşik Devletleri dünya üzerinde koruma kanunları yapıp uygulamada küresel lider konumundadır ve 1860’larda Yosemite Vadisi’nin koruma altına alınmaya başlaması ve Yellowstone’un 1872’de ilk milli park ilan edilmesi ulusal açık alan rekreasyon alanlarının üstün bir sistemde toplanması bunun nedenleridir.

Çok amaçlı kullanım yönetimi kaynakların bulunmasında aynı arazinin kullanımında faydalar ve avantajlar sağlar. Ulusal kaynaklar; ulusal ormanlar ve milli parkları kapsar.

Outdoor fırsatları ve parklar bir arada değerlendirildiğinde içerisinde kamp alanları, özel amaçlı düzenlenmiş kamp alanları, zorlu yürüyüş alanları ve turistler için imtiyazlar bulunur. Park içerisindeki özel outdoor aktivitelerinin çeşitliliği doğa sporlarına ulaşılabilme imkanlarını etkiler.

Ulusal parklar, genellikle farklı kaynakları içerir ve çok geniş arazi veya su kaynaklarını kapsar.

Ulusal anıtlar, ulusal parklardan biraz daha az kaynak ve aktivite içeren bölgelerdir. Ulusal koruma alanlarında birincil olarak korunmak istenen o bölgedeki yaşayan canlılardır.

Avcılık yapılan bölgelerdeki hayvanların nesillerinin sürdürülmesi önceliklidir. Ulusal göl kıyıları ve deniz kıyıları su temelli doğa etkinlikleri gerçekleştirebilme açısından doğal değerleri koruma önemlidir. Yine ulusal nehirler ve yabani ve nehir boyu manzaralarının doğal alanları içerisinde korunmasının açık alan rekreasyon etkinliklerini gerçekleştirebilme açısından çevre hattı boyunca sınırlarının belirlenmesi, baraj/kanal yapılmaması veya insan eliyle değiştirilmemesi önemlidir.

Bu kaynaklar içinde yine ulusal manzara yolları, tarihi değeri olan yollar, orijinal yaşam tarzını sürdüren yerel halkın korunması, ünlü kişilerin evlerinin korunması, ulusal yaban alanları, tarihi sanat alanları yer almaktadır. Bu kaynakların yönetimini ve korunmasını yasalarla devletler sağlamaktadır.

Günümüzde 50’den fazla devlet kendi halkının refahı için doğa aktiviteleri için yapılan hizmetleri çok önemli görüp desteklemektedirler. Outdoor ekonomisi artık sektör veya endüstri olma yolunda hızla ilerlemektedir.

Her ne kadar dünya üzerinde uluslararası bir anlaşma olmasa da ulusların kendi yasaları, kanunları bulunmaktadır. Bu gün devlet kaynakları açık alan doğa aktiviteleri ve outdoor etkinlikleri için parklar, rekreasyon alanları, ormanlar, doğal alanlar, yaban hayatının olduğu alanları, tarihi alanlar, eğitim alanları, bilimsel araştırma alanları ve daha birçok kategoride kullanılabilir.

Bölgesel Kaynaklar:

Bölgesel kaynaklar bireyin yaşadığı yerin civarındaki kısa sürede ulaşılabilen yerlerdir. Türkiye örneğinde bakılacak olursa Antalya için bölgesel kaynaklar Akdeniz Bölgesinde yer alan coğrafik alan bölgesel kaynak, Ağrı Dağı da coğrafik kaynak olarak olarak kabul edilir.

Yerel Kaynaklar:

Bunlar kentsel alanlardaki açık alanları kapsamaktadır. Kent içerisindeki halkın doğa etkileşimi için kullanabileceği alanlardır. Şehir parkları en güzel örnekleridir. Bu tür kaynaklar bireyin yaşadığı yerde olan ve rahatlıkla ulaşabildiği kaynaklardır.

Deniz kenarı bir şehirde yaşayıp hafta sonu yüzme, dalış ve bunlar gibi su sporları yapabilmek, dağların eteklerinde yerleşmiş bir şehirde yaşayıp kışın günübirlik kayak, tur kayağı gibi kar sporları yapmak veya yazın yürüyüş, tırmanış gibi doğa sporları yapmak açısından önem taşır.

Diğer Outdoor Kaynakları:

Yukarıdaki kaynakların hepsinde devletler açık alan outdoor ya da doğa aktivitesi alanlarının sahibidir veya destekçisidir. Bunların dışında açık alan rekreasyonu için kişilerin sahip olduğu araziler ve kaynaklar da mevcuttur. Bunlar beş kategoride toplanmıştır.

Kişisel kaynaklar, ikinci ev, köy evi, karavan, tekne gibi kaynaklardır.

Özel organizasyon kaynakları, sosyal kulüpler, dağcılık ve doğa grupları, seyahat acenteleridir.

Yarı halk organizasyon kaynakları, gençlik organizasyonları ve koruma birlikleridir.

Endüstriyel ve iş kaynakları, iş imkânlarıdır.

Ticari rekreasyon kaynakları, eğlence parkları, kampingler, marinalar, çiftlikler ve dinlenme yerleridir. Kentsel mekânlardaki olumsuz koşullar ve doğal kaynakların yetersizliği nedeniyle kent insanı, kent dışındaki doğa kaynaklarına yönelmektedir.

Özellikle sahip olduğu doğal, kültürel ve görsel değerler nedeniyle ormanlık alanlar en çok tercih edilen doğal kaynakların başında gelmektedir. Ayrıca çeşitli doğa aktivitelerinde kullanımlar için doğal kaynakların önemli bir kısmını bir arada sunabilmekte, insanlara fiziksel ve ruhsal yönden olumlu katkılar sağlamaktadır.

Orman doğa/outdoor aktivite alanları bir orman bütünlüğü ya da bir orman parçası üzerinde, açık havada dinlenmeye ilişkin çeşitli insan etkinlikleridir. Bu etkinlikler genelde piknik, atlı–yaya yürüyüşler, rehberli turlar, çeşitli spor etkinlikleri, manzara seyri vb. olabileceği gibi hiçbir bedensel etkinlikte bulunmaksızın bir süre orman havasını teneffüs etme, orman ekosistemine özgü ortam içinde zihinsel ve bedensel dinlenme şeklinde de olabilmektedir.

Yasal olarak, orman rejimi içerisinde kalan ve doğa aktiviteleri için kullanılan alanlar Milli Parklar, Tabiat Parkları ve Orman içi Dinlenme Yerleri olarak belirlenmiştir.

Ülkemizde 20.7 milyon hektarlık orman alanının yaklaşık %3 ü (Milli Parklar 686.600 ha, Tabiat Parkı 69.300 ha, Orman İçi Dinlenme Alanları 15.946 ha) doğa sporları ve outdoor aktiviteleri için kullanılmaktadır.

Ülkemizdeki ulusal ve uluslararası seviyede olağan üstü özelliklere sahip tabiat ve kültür varlıkları ile önemli savaşlarımızı simgeleyen alanlarımızın koruma ve kullanma dengesi sağlanarak, gelecek nesillere olduğu gibi miras bırakılmaları için değişik statülerde korunan alanlar tesis edilmektedir. 1983 yılında yürürlüğe giren yasa ile Milli Parklar, Tabiatı Koruma Alanları, Tabiat Parkları ve Tabiat Anıtları olmak üzere 4 koruma alan tanımı ortaya konmuştur.

Eğer bu yazıyı sonuna kadar okumuş iseniz tabiat/doğanın önemini bir kez daha anlamışsınızdır. Evet, insan yenilenme, canlanma ve hayat enerjisine sahip olabilmesi için doğaya muhtaçtır. Lütfen her nerede yaşıyor olursak olalım, en azından kendi çevremizdeki doğamızı koruyalım. Unutmayın doğa da insan gibi canlıdır. Üzerindeki otlar, bitkiler ölmüş toprakta hayvanlar yaşayamazlar. Hayvanların yaşayamadığı yerde de insanlar da yaşayamaz.

Covid-19 pandemisinin yaşam alanları bitirilen hayvanların insanların yaşadıkları bölgelere gelmeleri ile bulaştığı söylenmektedir. Doğa’yı öldüren insanlık daha fazla sağlıklı kalamaz. Havanızı, suyunuzu, toprağınızı kısaca doğayı koruyun ki korunabilesiniz. TÜRKİYE’NİN OUTDOOR SAYFASIolan sitemiz bu koordinasyona katkı vermeye hazırdır. Havanızı, suyunuzu, toprağınızı kısaca doğayı koruyun ki korunabilesiniz.

Kamp ve Karavan ile ilgili geniş bilgi almak ve bütün yazılarımızı görmek için TurkeyOutdoor Kampçılık Rehberi sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Doğa Sporları ve Outdoor Aktivitelerinde Güvenlik Önlemleri

Bütün outdoor aktivitelerinde ve doğa sporlarında güvenlik öncelikle sizin sorumluluğunuzdadır. Hiçbir makale veya video, doğru pratik eğitim ve şahsî deneyimin yerini alamaz.
Özellikle outdoor ekstrem sporlarda kendi kişisel güvenliğinizden öncelikli olarak siz sorumlusunuz. Her zaman kişisel güvenliğinizi, birlikte olduğunuz takımın uyum ve güvenliğini ön planda tutun.
Her durumda doğadan taraf olun, çevreyi temiz tutun, vahşi hayvanlara, vahşi yaşamın devam ettiği doğaya kesinlikle zarar vermeyin.
Doğal ve tarihi güzellikleri keşfederken tatilinizin keyifli ve güvenli geçmesi için bazı önemli noktalara dikkat etmelisiniz. Seyahatiniz öncesinde gideceğiniz bölge hakkında detaylı araştırma yaparak hava durumunu kontrol edin ve yanınıza uygun kıyafetler alın. Doğal, tarihi ve turistik mekanlara kesinlikle zarar vermeyin. Gittiğiniz yerlerde çöplerinizi bırakmayın, çöplerinizi getirdiğiniz gibi poşetler içerisinde geldiğiniz yere geri götürün veya bir çöp konteynırına atın.
Doğa gezileri, kamp veya açık hava etkinlikleri planlıyorsanız, gerekli ekipmanlarınızı eksiksiz şekilde hazırlayın.
Türkiye’de ormanlara ve bazı korunan alanlara girişlerde sık sık yasaklar uygulanmakta ve uymayanlara idari cezalar yazılmaktadır. Güncel orman giriş yasaklarını illerin Orman Bölge Müdürlüklerinden teyit etmelisiniz.
Teknik olarak doğada yapılan bütün outdoor aktiviteleri için önceden izin alınması gerekmektedir. Okuyucularımıza, kampçılara, doğa yürüyüşçülerine ve bütün outdoor sporlarına katılanlara tavsiyemiz, aktiviteye başlamadan önce hiç olmazsa kolluk güçlerini arayarak yapacakları doğa aktivitesi ve rotaları hakkında bilgi vermeleridir.
Outdoor ve doğaya dair görüş, düşünce, öneri ve istekleriniz bizim için değerlidir. Çekinmeden bize yazabilirsiniz.