Türkiye’nin Outdoor Sayfası

Türkiye’nin Outdoor Sayfası olarak özellikle outdoor turizminde büyük eksiklik olarak gördüğümüz illerin tek tek tanıtımı, illerde yapılabilecek outdoor aktiviteleri, outdoor ürün satan firmalar, kamp alanları, doğal güzellikler, yürüyüş rotaları gibi bütün bilgileri içeren bir yazı dizisine başladık.

Çanakkale, Türkiye’nin Marmara Bölgesi’nde yer alan büyüleyici bir şehirdir. İlin kuzeyinde Balıkesir, doğusunda Edirne, güneyinde İzmir ve batısında Ege Denizi bulunmaktadır. İlin yüzölçümü 14.811 km²’dir.

Çanakkale, tarihi ve doğal güzellikleri ile Türkiye’nin en önemli illerinden biridir. İlin tarihi, MÖ 7. yüzyıla kadar uzanmaktadır. İlde, Troya Antik Kenti, Çanakkale Savaşı’nın geçtiği Gelibolu Yarımadası ve Kaz Dağları gibi önemli tarihi ve doğal güzellikler bulunmaktadır.

Çanakkale, tarihi ve doğal güzellikleri ile dikkat çeken, Türkiye’nin Marmara ve Ege bölgeleri arasında benzersiz bir konuma sahip bir şehirdir. Bu güzel şehirde gezilecek yerler arasında Troya Antik Kenti, Assos Antik Kenti, Gökçeada ve Bozcaada gibi büyüleyici turistik adalar bulunmaktadır. Çanakkale ayrıca mavi bayraklı plajları, Ayvacık gibi popüler tatil beldeleri, otantik köyleri ve masmavi denizi ile her mevsim ziyaretçilere kapılarını açar.

Çanakkale’de Gezilecek Yerler

Çanakkale’nin zengin tarihine tanıklık etmek isteyenler için, Çanakkale Savaşı’nın yaşandığı topraklarda bir dizi etkileyici anıt, şehitlik ve müze bulunmaktadır. Tüm bu tarihi ve kültürel zenginlikler, Çanakkale’yi tarihi bir hazinenin anahtarını çevirmiş gibi keşfetmek isteyen gezginler için muazzam bir fırsattır.

Şehir merkezindeki müzeleri ziyaret ettikten sonra, Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı’na geçebilirsiniz. Burada, üzerinde destanlar yazılmış topraklardaki abideleri, şehitlikleri ve tarihi yapıları gezebilirsiniz. İsterseniz doğanın tadını çıkarmak için Çanakkale’nin geniş yeşil ormanlık alanlarını keşfedebilir ve güzel günlerin keyfini çıkarabilirsiniz.

Çanakkale, yıl boyunca birçok turisti kendine çeken bir şehir olup, İstanbul’dan yaklaşık 4 saat 52 dakika, Bursa’dan 3 saat 28 dakika ve İzmir’den 4 saat 43 dakika uzaklıktadır. Tarihi, kültürel ve doğal güzelliklerle dolu bu şehirde geçirdiğiniz zaman, unutulmaz bir deneyim olacaktır. Çanakkale’nin güzelliklerini keşfetmek ve bu eşsiz coğrafyayı yaşamak için, seyahat planlarınıza mutlaka dahil etmelisiniz.

Çanakkale’de Bulunan Şehitlikler ve Tarihi Anıtlar

Çanakkale Savaşı, I. Dünya Savaşı sırasında 1915-1916 yılları arasında Gelibolu Yarımadası’nda Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında yapılan deniz ve kara muharebeleridir.

Savaşın nedeni, İtilaf Devletleri’nin Osmanlı İmparatorluğu’nu savaş dışı bırakmak ve Rusya’ya yardım etmek istemesiydi. İtilaf Devletleri, Çanakkale Boğazı’nı ele geçirerek Rusya’ya güvenli bir erzak ve askeri ikmal yolu açmayı planlıyordu.

Savaş, 19 Şubat 1915’te İtilaf Devletleri’nin Çanakkale Boğazı’na düzenlediği deniz saldırısı ile başladı. Bu saldırıda İtilaf Devletleri, ağır kayıplar verdi ve boğazı geçemedi.

İtilaf Devletleri, deniz saldırısının başarısız olması üzerine, 25 Nisan 1915’te Gelibolu Yarımadası’na kara harekatı başlattı. Bu harekatta da İtilaf Devletleri, ağır kayıplar verdi ve yarımadayı ele geçiremedi.

Savaş, 9 Ocak 1916’da İtilaf Devletleri’nin geri çekilmesi ile sona erdi.

Çanakkale Savaşı, Türk tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu savaş, Türk milletinin bağımsızlık ve özgürlük mücadelesinin en önemli örneklerinden biridir. Savaş, Türk milletinin gücünü ve kararlılığını tüm dünyaya göstermiştir.

Savaşın sonuçları şunlardır:

• Osmanlı İmparatorluğu, savaşta galip gelerek İtilaf Devletleri’nin planlarını bozmuştur.
• Savaş, İtilaf Devletleri’nin Osmanlı İmparatorluğu’nu savaş dışı bırakma çabalarını erteleyerek, savaşın süresini uzatmıştır.
• Savaş, Türk milletinin bağımsızlık ve özgürlük mücadelesine olan inancını güçlendirmiştir.

Çanakkale Savaşı, Türk tarihinde önemli bir yere sahiptir ve her yıl 18 Mart Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma Günü olarak kutlanmaktadır.

Çanakkale’de Bulunan Şehitlikler ve Anıtlar

Çanakkale, tarihi Çanakkale Savaşları’na ev sahipliği yapan bir bölge olarak sayısız şehitlik ve anıt barındırmaktadır. Bu alanlar, savaşın kahramanlarını anmak ve tarih boyunca yaşananları hatırlamak için ziyaret edilen önemli mekanlardır. İşte Çanakkale’de bulunan bazı şehitlikler ve anıtlar:

17. Alay Komutanı Binbaşı Hüseyin Hilmi Bey Anıtı:

OnYedinci 17. Alay Komutanı Binbaşı Hüseyin Hilmi Bey Anıtı, Şehitler Abidesi’nin yakınında bulunan bir anıttır. Bu anıt, 17. Alay’ın komutanı olan Binbaşı Hüseyin Hilmi Bey’in anısına dikilmiştir. Anıt, yolun sol tarafında ve yoldan yaklaşık 200 metre içeride bulunur.

Anıtın yapımı, dönemin 2. Kolordu komutanlarından Korgeneral Muzaffer Alankuş tarafından gerçekleştirilmiştir. Daha sonra 2007 yılında Eceabat Kaymakamlığı tarafından yeniden düzenlenmiştir. Anıtın kitabesinde, 6. Tümen 17. Alay Komutanı P. Kaymakam Hasan Bey’in burada şehit olduğuna dair ifadeler yer almaktadır. Kitabede aynı zamanda “Ruhuna Fatiha” ve “11 Temmuz 1915” tarihine yer verilmiştir.

Ancak daha sonraki araştırmalarda, Çanakkale Muharebeleri sırasında yarbay rütbesinde bir subayın “Hasan” ismini taşımadığı ve bu nedenle Hasan Bey ile ilgili bir ismin yanlışlıkla kaydedilmiş olabileceği ortaya çıkmıştır. Aynı araştırmalar, anıtın bulunduğu bölgeden daha geride, Domuzdere adlı bölgede 6. Tümen 17. Alay Komutanı olan Binbaşı Hüseyin Hilmi Bey’in mezarının olabileceği yargısını da desteklemiştir.

Bu anıt, Çanakkale Savaşları’nda hayatlarını kaybeden askerlere saygı ve minnet ifadesi olarak ziyaretçilere sunulmaktadır.

57. Piyade Alayı Şehitliği:

Elli Yedinci 57. Piyade Alayı Şehitliği ve Anıtı, Çanakkale Savaşı sırasında büyük kahramanlıklar gösteren 57. Piyade Alayı’nın şehitlerini anmak amacıyla inşa edilmiştir. Şehitlik ve anıt, Mimar Nejat Dinçel tarafından tasarlanmış ve 12 Aralık 1992 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Kabatepe-Conkbayırı yolu kenarında, Kılıçbayır’ın güney ucunda inşa edilmiştir.

Elli Yedinci 57. Piyade Alayı, Arıburnu Cephesi’nde Anzak askerlerinin çıkarma yaptığı günlerde büyük bir cesaret ve özveriyle düşmana karşı direnmiş ve geri püskürtmüş Türk kuvvetlerini temsil eder. Özellikle 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal’in liderlik yetenekleri bu cephede belirginleşmiştir. Şehitlik, bu kahraman alayın hatırasını yaşatmak ve Türkiye’nin bağımsızlığını korumak için verdikleri mücadeleyi anmak amacıyla inşa edilmiştir.

Elli Yedinci 57. Alay Şehitliği, sembolik bir şehitliktir ve gerçek şehitlik Bomba Sırtı’nın güney ucunda, Çataldere Vadisi’nin içinde bulunmaktadır. Şehitlik, açık namazgâh, ana mezarlık, şadırvan ve anıttan oluşmaktadır. Kullanılan başlıca malzeme genellikle Selçuklu ve Osmanlı kervansaraylarında kullanılan Kevser taşıdır.

Girişte, Türkiye’nin en yaşlı gazisi olan Hüseyin Kaçmaz’ın bronz heykeli bulunur. Heykel, torununun elini tutmuş bir şekilde tasvir edilmiştir. Girişin karşısında, 57. Alay’ın 25 Nisan 1915’teki karşı taarruzunu gösteren bir rölyef yer alır. Şehitlik, ziyaretçilere 57. Alay’ın kahramanlıklarını ve şehitlerini anma fırsatı sunar.

Ağadere Hastane Şehitliği:

Ağadere Hastane Şehitliği, Çanakkale Savaşı sırasında yaşanan muharebelerin cephe gerisindeki sağlık hizmetlerine odaklanan önemli bir hatıra alanıdır. Savaş sırasında mühimmat ve asker iaşesi gibi konuların yanı sıra, yaralı askerlerin tedavisi de büyük bir öneme sahipti. Ağadere, Akbaş gibi nakliye hastaneleri, yaralı askerlerin tedavi edildiği ve gerekirse daha büyük merkezlere sevk edildiği önemli sağlık tesisleriydi.

Cephe gerisindeki sağlık hizmetleri için sıhhiye erleri ve tezkereciler, yaralı askerlerin taşınması ve ilk müdahalesi konusunda önemli görevler üstlenmiştir. Savaşın kanlı geçtiği dönemlerde hastaneler kapasitelerinin üzerinde yaralıları kabul etmek zorunda kalmıştır. Donanma ve İngiliz uçaklarının hava bombardımanları da sağlık hizmetlerinin yürütülmesini zorlaştırmıştır.

Ağadere Hastane Şehitliği, bu dönemdeki sağlık hizmetlerine odaklanarak, muharebelerin yoğunluğu ve zorluklarına işaret etmektedir. Bu tür şehitlikler, savaşın farklı yönlerini ve sivil destek hizmetlerinin önemini hatırlatmak amacıyla korunur ve ziyaretçilere sunulur.

Akbaş Şehitliği ve Anıtı

Akbaş Şehitliği, Çanakkale’nin Gelibolu ilçesinden Eceabat’a giderken 30. kilometrede yer almaktadır. Bu şehitlik, savaş sırasında Türk birliklerinin ana ikmal noktalarından biri olan Akbaş Limanı yakınında bulunur. İstanbul’dan deniz yoluyla gelen savaş malzemelerinin karaya çıkarıldığı ve dağıtımının yapıldığı önemli bir merkez olarak hizmet vermiştir.

Akbaş Şehitliği, 19. Tümen’e ait bir seyyar hastanenin bulunduğu alanda yer almaktadır. Bu hastane, savaş sırasında yaralı askerlerin tedavi edildiği ve müşahede altında tutulduğu bir tesisti. Ayrıca, Akbaş veya Ağadere Hastanesi’nde durumu ağır olan yaralılar İstanbul’daki hastanelere götürülmek üzere gemilerle sevk edilmiştir.

Şehitlikte sembolik mezar taşları bulunmaktadır ve gerçek şehitlik alanı bu sembolik mezarlığın karşısındadır. Bu bölge, savaş sırasında hayatını kaybeden askerlerin gömüldüğü alandır. Şehitlerin kimlikleri belli değildir ve savaş sonrasında toplanan şehit kemikleri burada defnedilmiştir.

Akbaş Şehitliği, 2013 yılında yeniden düzenlenerek günümüzde ziyaretçilere hizmet vermektedir. Bu tarihi mekan, Çanakkale Savaşları sırasında yaşananları hatırlamak ve şehitlerin anısını yaşatmak için önemlidir.

Bu şehitlikler ve anıtlar, Çanakkale Savaşları sırasında yaşananları hatırlatmak ve şehitlerin anısını yaşatmak için önemli bir role sahiptir. Çanakkale’de bulunan bu tarihi mekanlar, ziyaretçilere geçmişin izlerini sürdürme fırsatı sunar.

Albayrak Şehitliği

Albayrak Şehitliği, Arıburnu Cephesi’nin güney sınırında, Türk cephe hattının hemen gerisinde yer almaktadır. Şehitlik, Kara Muharebeleri sırasında bu bölgede görev yapan alaylardan tespit edilebilen şehitlerin isimlerini içermektedir.

Arıburnu Cephesi, 25 Nisan 1915 tarihinde başlayan Kara Muharebeleri ile 20 Aralık 1915 tarihine kadar yoğun çatışmalara sahne olmuştur. Bu cephe, Türk ordusunun 27 Nisan, 1 Mayıs ve 19 Mayıs tarihlerinde gerçekleştirdiği taarruzlarla düşman birliklerine karşı yoğun çatışmalara sahne olmuştur. Albayrak Şehitliği’nde, Süngü Bayırı Şehitliği gibi, bu bölgede görev yaptıkları bilinen birliklerden 27. Alay, 33. Alay, 72. Alay, 77. Alay ve 48. Alay’dan gelen şehitler anısına gömülmüştür. Bu şehitlik, Çanakkale Savaşı’nın kanlı çatışmalarının bir yansımasıdır ve şehitlerin anısını yaşatmak amacıyla inşa edilmiştir.

Alçıtepe Şehitliği

Alçıtepe Şehitliği, Çanakkale Savaşı sırasında büyük bir mücadeleye sahne olan Alçıtepe bölgesinde yer almaktadır. Şehitlik, müttefik kuvvetlerin 24 saat içerisinde almayı hedefledikleri Alçıtepe köyüne giriş noktasına yakın bir konumda bulunmaktadır. Yol ayrımından sola dönüldükten sonra, Mareşal Fevzi Çakmak Anıtı yönüne doğru ilerlerken, yolun sağ tarafında bulunur. Yaklaşık 10-15 metre kadar içeride konumlanmıştır.

Şehitliğin kitabesinde, Çanakkale Savaşı sırasında Alçıtepe bölgesinde Türk savunma hattını oluşturan birliklerde şehit düşen askerlerin bu şehitlikte gömülü olduğu belirtilir. Şehitlere olan minnet ve vatan sevgisi ifadeleriyle dile getirilir. Ancak şehitlik tam olarak ne zaman inşa edildiği bilinmemektedir.

Kirte Muharebeleri’nde şehit düşen askerlerin mezarları, savaşın ardından araziden toplanarak bu şehitlikte defnedilmiştir. Ne yazık ki, bu dönemde şehit olan askerlerin kimlikleri belirlenememiştir.

2013 yılında, Alçıtepe Şehitliği Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından yenilenmiş ve ziyaretçilere sunulmuştur. Bu şehitlikler, savaşın acı hatıralarını yaşatmak ve şehitlere olan saygıyı sürdürmek amacıyla korunmakta ve ziyaret edilmektedir.

Anzak Koyu Kitabesi

Anzak Koyu Kitabesi, Çanakkale Savaşı’nın en önemli mekânlarından biri olan Anzak Koyu’nda yer almaktadır. 25 Nisan’da Anzak birliklerinin Çanakkale’ye çıkarma yaptıkları bu koyun sonunda, Arıburnu Mezarlığı’nın hemen yanındadır. Kitabe, Mustafa Kemal Atatürk tarafından 1934 yılında yazılan ve dönemin İçişleri Bakanı aracılığıyla duyurulan uluslararası üne sahip bir mesajı içerir. Kitabe İngilizce olarak yazılmıştır ve aşağıdaki metni taşır:

“Bu memleketin toprakları üzerinde kanlarını döken kahramanlar! Burada dost bir vatanın toprağındasınız. Huzur ve sükûn içinde uyuyunuz. Sizler Mehmetçiklerle yan yana, koyun koyunasınız. Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar! Gözyaşlarınızı dindiriniz! Evlatlarınız bizim bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve huzur içinde rahat rahat uyuyacaklardır. Onlar, bu toprakta canlarını verdikten sonra artık bizim evlatlarımız olmuşlardır.”

Bu kitabe, Anzakların Çanakkale’deki savaş sırasında ve sonrasında yaşanan insanlık dışı koşullar ve savaşın getirdiği trajediler karşısında, Mehmetçiklerle aralarındaki insani bağa vurgu yapar. Atatürk’ün yazdığı bu duygusal mesaj, tüm dünyaya savaşın gerçek yüzünü ve barışın ne kadar değerli olduğunu hatırlatır. Kitabe, bugün hala ziyaretçiler tarafından Anzak Koyu’nda görülebilir ve anıt niteliğindedir.

Atatürk’ün Saatinin Parçalandığı Yer

Atatürk’ün Saatinin Parçalandığı Yer, Çanakkale Savaşı’nın önemli bir hikayesine ev sahipliği yapar. Dönemin Anafartalar Grup Komutanı Albay Mustafa Kemal (daha sonra Türkiye’nin kurucusu olarak bilinen Mustafa Kemal Atatürk) tarafından 10 Ağustos 1915 tarihinde gerçekleştirilen Conkbayırı taarruzu sırasında bir olay yaşanmıştır. Mustafa Kemal, taarruz sırasında düşmanın topçu ateşi altındayken, sağ göğüs cebinde taşıdığı saate bir şarapnel misketi isabet etmiştir. Bu misket, saatin camını kırmış ancak Mustafa Kemal’in göğsünü delmemiştir. Böylelikle Mustafa Kemal, hayatta kalmıştır.

Bu olayın anısını taçlandırmak amacıyla, söz konusu yerde bir anıt veya levha inşa edilmiştir. Anıtın üzerinde bu olayı anlatan bir levha bulunur ve bu olay, Mustafa Kemal Atatürk’ün askeri dehası ve savaş sırasında sergilediği cesaretle bağdaştırılır. Bu anıt, ziyaretçilerin ve tarih meraklılarının bu önemli olayı anlamalarına yardımcı olur.

Büyük Anafarta Köy Şehitliği

Büyük Anafarta Köy Şehitliği, Çanakkale Savaşı sırasında yaşamını yitiren 749 şehidin anıldığı bir mekandır. Bu şehitlik 2005 yılında inşa edilmiş ve şehitlikte çarpışmış ve şehit düşmüş askerlerin isimleri mermer bloklar üzerinde yer almaktadır. Bu şehitlik, tarih boyunca ulusal bir anma ve minnet ifadesi olarak kullanılmaktadır. Şehitlerin isimlerinin yazılı olduğu bloklar, onların hatıralarını canlı tutmayı ve ziyaretçilere bu kahramanların fedakarlıklarını hatırlatmayı amaçlar.

Çanakkale Savaşı, Türk milletinin bağımsızlığını korumak için verdiği büyük bir mücadeleyi temsil eder. Bu şehitlikler, bu kahramanların anılarına saygı göstermek ve onların fedakarlıklarını anlamak için önemli mekanlar olarak korunmuş ve ziyaretçilere açılmıştır. Büyük Anafarta Köy Şehitliği de bunlardan biridir ve Türkiye’nin tarihindeki önemli bir döneme saygı göstermek için ziyaret edilen bir mekan olarak hizmet verir.

Büyük Kemikli Kitabesi

Büyük Kemikli Kitabesi, Suvla Körfezi’nin kuzeybatısında, özellikle Büyükkemikli Burnu bölgesinde yer alan bir tarihi yazıttır. Kitabe, Aralık 1915 tarihinde son İngiliz kuvvetlerinin Çanakkale Cephesi’nden ayrıldığı Suvla Koyu’nun hemen üst kısmına yerleştirilmiştir.

Bu yazıt, İngiliz kuvvetlerinin Çanakkale Savaşı’ndan sonra Çanakkale Yarımadası’nın Türk savunmasının geçilmez olduğunu anladığı 20 Aralık tarihini işaret etmektedir. Savaşın başlangıcı olan 25 Nisan 1915’te Arıburnu’na çıkarma yapmış olan düşman kuvvetlerinin, aylar süren yoğun muharebelerin ardından Gelibolu Yarımadası’ndaki Türk savunmasını aşamayacaklarını kavradıkları bu tarihte bu cepheleri terk ettikleri belirtilir.

Büyük Kemikli Kitabesi, tarihi ve askeri açıdan önemli bir döneme ait bir anıt olarak hala korunmaktadır ve bu bölgeyi ziyaret edenler için tarihî bir hatıra olarak hizmet vermektedir.

Conkbayırı Atatürk Zafer Anıtı

Conkbayırı Atatürk Zafer Anıtı, Conkbayırı’nda yer alan bir heykel ve anıttır. Anıt, Anafartalar Grup Komutanı Albay Mustafa Kemal’in 10 Ağustos 1915 tarihinde yönettiği Conkbayırı taarruzunun anısına 1993 yılında inşa edilmiştir. Conkbayırı, Conk Tepesi’nden başlayarak güneybatı yönde uzanan bir yükseltiye verilen isimdir. Conkbayırı’nın kuzey ucu Conk Tepesi olarak adlandırılır ve en yüksek noktayı temsil eder.

Conkbayırı Atatürk Zafer Anıtı, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yaptırılmış ve 2015 yılında Alan Başkanlığı tarafından restore edilmiştir. Anıt, bronzdan yapılmış bir heykeli içerir ve Conkbayırı’ndaki en yeni anıtlardan biridir.

Bu anıt, Conkbayırı taarruzunun sembolü olarak hizmet verir ve Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliği altında gerçekleşen bu önemli askeri operasyonu kutlamak için inşa edilmiştir. Conkbayırı taarruzu, Çanakkale Savaşı’nın dönüm noktalarından biri olarak kabul edilir ve Türk askerlerinin büyük bir başarı elde ettiği bir olaydır.

Conkbayırı Atatürk Zafer Anıtı, bölgeyi ziyaret edenler için tarihi bir hatıra ve anlam taşır, aynı zamanda Conkbayırı’ndaki tarihi önemi vurgular.

Conkbayırı Mehmetçik Kitabeleri

Conkbayırı Mehmetçik Kitabeleri, Conkbayırı’nda yer alan beş adet yazıttan oluşan anıt kitabesidir. Bu kitabeler, Conkbayırı’nda vatanları için mücadele ederken şehit düşen askerlere adanmıştır. Her bir kitabe, Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliği altındaki Türk askerlerinin cesaretini, kararlılığını ve başarılarını vurgulamaktadır. Kitabelerde şunlar yer almaktadır:

1. Kitabe: Atatürk, 25 Nisan 1915’te düşmanın Arıburnu’na çıkarma yaptığını öğrendiğinde 57. Piyade Alayı’nı bölgeye yönlendirmiş ve düşmanın Conkbayırı’na ulaşmadan durdurmayı başarmıştır.
2. Kitabe: Atatürk, 25 Nisan 1915 sabahı düşmana taarruz etmeye başlarken, Mehmetçiklere cesaret vermek için “Ben size taarruzu emretmiyorum ölmeyi emrediyorum” demiştir.
3. Kitabe: Düşman, 6 Ağustos 1915’te Conkbayırı’na taarruza yeniden başlamış, ancak Türk askeri onları 9 Ağustos 1915 akşamı Conkbayırı tepeler hattında durdurmayı başarmıştır.
4. Kitabe: 10 Ağustos 1915 sabahı Türk karşı taarruzu, siperler yakın olduğundan süngü hücumu ile başlamıştır. Bu taarruz sırasında Mustafa Kemal Atatürk’ün cebindeki saat bir şarapnel misketi tarafından parçalanmış, ancak Atatürk hayatta kalmıştır.
5. Kitabe: Düşman kuvvetleri, Conkbayırı’nı ele geçirmeyi amaçlamış, ancak Türk askerinin cesaret ve gayreti sonucunda başarısızlığa uğramışlardır. Bu bölgedeki muharebelerde Türk ordusu 9.200 şehit verirken, düşman 12.000 kayıp vermiştir.

Conkbayırı Mehmetçik Kitabeleri, Türk hükümeti tarafından korunması gereken kültürel varlıklar olarak kabul edilmiştir. Bu kitabeler, Conkbayırı’nın tarihi önemini ve Çanakkale Savaşı’ndaki Türk askerlerinin kahramanlığını anlatan önemli bir anıttır.

Çamlıtekke Anafartalar Grup Komutanlığı Karargâhı

Çamlıtekke Anafartalar Grup Komutanlığı Karargahı, Çanakkale Savaşı sırasında önemli bir stratejik konuma sahip olan Anafartalar Bölgesi’nde bulunan bir askeri karargahdır. Mustafa Kemal Atatürk, bu karargahı yönetmiştir.

Karargaha ulaşmak için, Büyük Anafarta köyünün doğu çıkışı yönünde, Kumköy yolundan 2 km sonra sola inen patikayı takip etmek gerekmektedir. Bu bölge, muharebeler döneminde Anafartalar müfrezelerinin savaş idare merkezi olarak kullanılmıştır. Karargahın adı, çam ağaçları ile çevrili bu alanda yer alan “Çamlı Tekke”den gelmektedir.

Anafartalar Bölgesi Komutanlığı, 5. Ordu’nun kuzey grubuna bağlı olarak faaliyet göstermiştir. Komutanlık görevini sırasıyla Alman Yarbay Wilmer, Ahmet Fevzi Bey, Mustafa Kemal ve son olarak Fevzi Paşa (Çakmak) üstlenmiştir. Çamlıtekke aynı zamanda, Mustafa Kemal Atatürk’ün parçalanan saati olayının yaşandığı ve Liman Von Sanders tarafından hediye edilen saatlerin yer değiştirdiği noktadır.

Mustafa Kemal Atatürk, Çamlıtekke’de karargahı yönetmiş ve bu bölge, Çanakkale Savaşı’nın kritik anlarının yaşandığı stratejik bir konum olmuştur. Atatürk’ün bu karargahı, Türk bağımsızlık mücadelesinin önemli bir simgesidir.

Çanakkale Şehitler Abidesi

Çanakkale Şehitler Abidesi, Gelibolu Yarımadası’nın en ziyaret edilen ve önemli anıtıdır. Abide, Eskihisarlık Burnu üzerinde yer alır ve Çanakkale Savaşları’nda şehit düşen tüm askerlerin anısını yaşatmak amacıyla inşa edilmiştir.

Abide, 17 Nisan 1954 tarihinde temeli atılan bir projenin sonucunda yapılmıştır. 21 Ağustos 1960 tarihinde ziyarete açılan anıt, İkinci Anafartalar Zaferi’nin 45. yıldönümünde halkın ziyaretine sunulmuştur.

Mimarı Doğan Erginbaş’ın tasarımı olan Çanakkale Şehitler Abidesi, farklı coğrafyalardan gelen şehitlerin toplu bir şekilde göğe yükselişini simgeler. Ayaklarının üzerinde muharebe anlarını betimleyen kabartma rölyefler bulunur.

Her yıl 18 Mart’ta, Çanakkale Savaşları’nı anma gününde, ülkenin dört bir yanından gelen vatandaşlar ve devlet yetkilileri tarafından anma törenleri düzenlenir. Abide alanının arkasında, sembolik mezarlıklar 2007 yılında ziyarete açılmıştır. Bu sembolik şehitlikte, Çanakkale Savaşı sırasında şehit düşen ve isimleri belirlenebilmiş 59.408 şehidin isimleri yer alır.

Ayrıca, sembolik şehitliğin giriş bölümünde bir meçhul asker mezarı ve Mustafa Kemal Atatürk’ün 1934’te müttefik askerleri için söylediği sözlerin bulunduğu bir kitabe de vardır. Abide’nin önemli tarihi anılarından biri, Arıburnu muharebeleri sonrası Avustralya’ya götürülen ve yıllar sonra Türkiye’ye iade edilen bir Türk askerine ait kafatasının defnedildiği yerdir. Bu kafatası, 18 Mart 2003 tarihinde resmi bir törenle Çanakkale Şehitler Abidesi’nde defnedilmiştir.

Çataldere Şehitliği ve Anıtı

Çataldere Şehitliği ve Anıtı, Çanakkale Savaşı sırasında, özellikle Arıburnu’ndaki Çataldere cephesinde şehit olan askerlerin anısını yaşatmak amacıyla yapılmış bir şehitlik ve anıttır. Bu bölge, 25 Nisan 1915 tarihinden Aralık ayına kadar savaşın devam ettiği bir cephede bulunuyordu.

Çataldere Şehitliği’ne solundan, taş bloklardan yapılmış bir merdivenle ulaşılır. Şehitliğin bulunduğu mevki, Arıburnu’ndaki Çataldere’nin doğusundaki Fundalık Sırtı yamacında yer almaktadır. Bu bölge, 19. Tümen’in cephesidir. 2. ve 5. Tümen birlikleri, Mayıs 1915’teki taarruzlarda bu bölgede savaşmıştır. Şehitler, 25 Nisan 1915’ten aynı yılın aralık ayına kadar bu cephe hattında düşmüşlerdir. Ayrıca, bu vadide 24 Mayıs 1915’te oluşturulan hendeklerde topluca gömülen şehitler de vardır.

Çataldere Şehitliği’nde, 1., 5., 6., 27. ve 57. Alaylara mensup şehitler anısına toplam 2.835 şehidin yattığı bilinmektedir. Ancak bu şehitlerin kimlikleri tespit edilememiştir. Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 2006 yılında bu bölgede savaşan alaylar için yapılmıştır. Çataldere Şehitliği ve Anıtı, bu şehitlerin anılarını yaşatmak ve onlara olan saygıyı ifade etmek amacıyla ziyaretçilere açılmıştır.

Damakçılık Bayırı Kitabesi

Damakçılık Bayırı Kitabesi, Çanakkale Savaşı sırasında Damakçılık bölgesindeki çarpışmalarda gösterilen kahramanlığı ve Anafartalar Grup Komutanı Albay Mustafa Kemal’in liderliği altında gerçekleştirilen taarruzu anmak için inşa edilmiş bir anıttır. Damakçılık bölgesi, Kabatepe-Büyük Anafarta sahil yolunun Küçükkemikli Burnu’ndan gelen yol ile kesiştiği bir bölgedir ve Kocaçimentepe’yi ele geçirmek için stratejik bir öneme sahiptir.

Damakçılık Bayırı, 9 Ağustos 1915 tarihinde gerçekleşen I. Anafarta ve 27 Ağustos 1915 tarihindeki Bombatepe (Kayacık Ağılı) Muharebeleri’nde yoğun çatışmalara sahne olmuş ve bu muharebeler sırasında 9. İngiliz Kolordusu önemli kayıplar vermiştir. Karşılık olarak, 7. Tümen’e mensup birlikler, yaklaşık olarak 2.350 civarında şehit vermiştir. Bu mücadele, Damakçılık Bayırı’nın kuzeybatı ucunda inşa edilen bir anıtla ölümsüzleştirilmiştir.

Mimar Ahmet Gülgönen tarafından tasarlanan Damakçılık Bayırı Kitabesi, anıtın taş kaplamasının üzerinde yer almaktadır. Kitabe, Damakçılık bölgesindeki çarpışmalarda gösterilen kahramanlık ve 7. Tümen’in 9 Ağustos 1915 tarihinde Damakçılık Bayırı’na düzenlediği taarruzu övgülemektedir. Anıt ve kitabe, Çanakkale Savaşı sırasında yaşanan olayları ve savaşın önemli noktalarını anmak için inşa edilmiştir.

Dur Yolcu Yazısı

Dur Yolcu yazısı, Çanakkale Savaşı sırasında yaşanan tarihi olayları ve stratejik önemi yansıtan bir anıttır. Bu yazı, Değirmen Burnu Tabyası’nın hemen arkasındaki yamaçta bulunur. Yazı, şu mısralardan oluşur:

“Dur Yolcu, Bilmeden Gelip Bastığın Bu Toprak, Bir Devrin Battığı Yerdir.”

Bu mısralar, şair Necmettin Halil Onan’ın “Bir Yolcuya” şiirinin ilk iki dizesinden alınmıştır. Yazı ve mısralar, bölgenin stratejik önemini, Çanakkale Savaşı’nın hedeflerini ve bu toprakların tarihini anlamak için önemlidir. Yazı, 1960 yılında bölgede askerlik görevini yapan Seyran Çebi tarafından yapılmiş ve Çanakkale Savaşı’nın anısını canlı tutmak için inşa edilmiştir.

Eceabat İsimsiz Yüzbaşı Şehitliği

Eceabat İsimsiz Yüzbaşı Şehitliği, Çanakkale Savaşları sırasında savaşmış ve şehit düşmüş bir Türk topçu yüzbaşısının defnedildiği tahmin edilen bir şehitliktir. Şehitlik, Eceabat-Kilitbahir yolunun 1. km’sinde, Çamburnu mevkisinde yer almaktadır. Ancak bu yüzbaşının kimliği ve ayrıntıları hakkında bilgi bulunmamaktadır. Şehitliğin içerisinde birkaç kademe taş blok bulunur ve bu alanda defnedilmiş olması muhtemel bir yüzbaşıya adanmış olabilir.

Eceabat İsimsiz Yüzbaşı Şehitliği, Çanakkale Savaşları sırasında yaşanan olayları ve savaşın yarattığı zorlukları hatırlatan önemli bir anıttır. Şehitlik, bölgenin tarihini anlamak ve Çanakkale Savaşı’nın hatırasını yaşatmak için önemlidir.

Gözetleme Tepe Şehitliği

Gözetleme Tepe Şehitliği, Alçıtepe-Kabatepe yolunun sol tarafında, Alçıtepe köyünün 4,5 km kuzeyinde, Kum Limanı’nın 2 km güneyinde bulunan bir şehitliktir. Bu şehitlik, Saroz Körfezi’ne bakan bir tepe üzerinde, gözetleme görevi sırasında şehit olan askerlerin anısına 29 Ağustos 1939’da inşa edilmiştir.

Gözetleme Tepe Şehitliği, Çanakkale Savaşı ile doğrudan bağlantılı olmayabilir, ancak bölgedeki askeri aktiviteler ve gözetleme noktasındaki askerlerin anısını yaşatmak için yapılmış bir anıttır. Şehitliğin tasarımında Atatürk ilkelerini temsil eden altı ok, ay-yıldız ve Atatürk rölyefi bulunmaktadır. Ayrıca şehitlikte Türk milletinin birliğini ve vatan sevgisini ifade eden sözler de yer almaktadır.

Gözetleme Tepe Şehitliği, bölgenin tarihini ve askeri geçmişini anlamak, şehitlerin anısını yaşatmak ve vatan sevgisini simgelemek için önemli bir mekandır.

Havuzlar Şehitliği ve Anıtı

Havuzlar Şehitliği ve Anıtı, Çanakkale’de bulunan bir şehitliktir. Bu şehitlik, Şehit Onbaşı Anıtı ile başlayan bir alanı içerir ve Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından 2013 yılında restore edilmiştir. Şehitlik ve anıt, Çanakkale Savaşı’nda hayatlarını kaybeden askerlere saygı göstermek ve onların anısını yaşatmak amacıyla inşa edilmiştir.

Havuzlar Şehitliği ve Anıtı, Çanakkale Savaşları sırasında cephede mücadele eden askerlere ithaf edilmiştir. Anıt ve şehitlik, bu dönemdeki askeri faaliyetleri ve şehitlerin anısını canlı tutmak için önemli bir rol oynar. Bu alanda bulunan kitabelerde, Çanakkale Savaşı’na katılan askerlere ve şehitlere ait yazılar ve isimler yer almaktadır. Aynı zamanda bölgedeki tarihi ve askeri geçmişi yansıtan önemli bir mekan olarak ziyaretçilere sunulmaktadır.

İlk Şehitler Anıtı

İlk Şehitler Anıtı, Çanakkale Savaşı’nın başlangıcındaki önemli bir olayın anısına inşa edilmiş bir anıttır. Bu anıt, Seddülbahir Kalesi’nin girişinde, sol tarafında yer almaktadır. Anıt, 3 Kasım 1914 tarihinde gerçekleşen olayda şehit olan ilk Türk askerlerini anmak amacıyla dikilmiştir.

Olayın arka planı şöyledir: 3 Kasım 1914’te, I. Dünya Savaşı sırasında İngiliz ve Fransız donanmaları, henüz Osmanlı İmparatorluğu ile resmi bir savaş durumu olmamışken Çanakkale Boğazı’nın girişini koruyan Osmanlı tabyalarını bombalamaya başladılar. Bu bombardıman sırasında, Seddülbahir Kalesi içindeki bir tabyanın cephaneliği vuruldu ve bu patlama sonucunda 5 subay ve 81 er şehit oldu.

İlk Şehitler Anıtı, bu şehitlerin anısını yaşatmak ve Çanakkale Savaşı’nın başlangıcındaki bu önemli olayı hatırlatmak için inşa edildi. Anıt üzerinde yer alan yazı, “3 Kasım 1914 günü İngiliz ve Fransız Donanması Seddülbahir ve Kumkale’yi bombardıman ederek bu yerde 5 Subay ve 81 Erimizi şehit etmiştir. Bu olay müttefiklerin Osmanlı İmparatorluğu’na karşı fiilen harp ilan etmesi, oluşturmakta oldukları Çanakkale Seferi fikri için aşırı güven vermesi, Osmanlı İmparatorluğu’nda ise Çanakkale Boğazı savunmasının takviye edilmesi zorunluluğunu duyurması, ilk şehitlerini vermesi, Çanakkale Muharebelerinin öncüsü olması, açılarından önem taşır. Aziz şehitlerimizin ruhu şad olsun… Çanakkale geçilmemiştir. Geçilemeyecektir de. 18 Mart 1986” ifadelerini içermektedir.

Anıt, Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından 2013 yılında restore edilmiştir. Bu anıt, Çanakkale Savaşı’nın başlangıcındaki ilk çatışma ve şehitlerin anısını canlı tutmak için önemli bir tarihi mekan olarak ziyaretçilere sunulmaktadır. Savaşın zorluğunu ve vatanseverliği sembolize eden bu anıt, Çanakkale’nin savunma ruhunu ve kahramanlığını yansıtmaktadır.

İsimsiz Topçu Yüzbaşı Şehitliği

Çanakkale Savaşı sırasında şehit düşen askerler için pek çok farklı şehitlik ve anıt bulunmaktadır. İsimsiz Topçu Yüzbaşı Şehitliği, Çamburnu’dan Kilitbahir’e giden yolun üzerinde yer almaktadır. Ancak bu şehitlikle ilgili herhangi bir ayrıntılı bilgi veya kayıt bulunmamaktadır.

Şehitlik, Çanakkale Savaşı sırasında bölgede görev yapan Ağır Mecruhin Hastanesi’nde (Ağır Yaralı Hastanesi) şehit olan askerlerin gömüldüğü bir alan olarak görülmektedir. Kilitbahir mevkisindeki yamaçlara gömülen askerlerin bazılarının bu şehitlikte olduğu tahmin edilmektedir. Ancak tam olarak hangi askerlerin bu şehitlikte defnedildiği veya isimleri hakkında detaylı bilgi bulunmamaktadır.

Çanakkale Savaşı, büyük bir vatanseverlik ve fedakarlık örneği olan Türk askerlerinin kahramanlığına tanıklık etmiştir. İsimsiz Topçu Yüzbaşı Şehitliği gibi alanlar, bu kahramanlığı ve şehitlerin anısını yaşatmak amacıyla korunmaktadır. Bu bölgeler, ziyaretçilere savaşın gerçekliğini ve kahramanlığını daha yakından anlama fırsatı sunar.

İstihkâm Yüzbaşı Tahir Bey Anıtı

İstihkâm Yüzbaşı Tahir Bey Anıtı, Kilitbahir’de 32. Deniz Hava Savunma Batarya Komutanlığı karşısında ve yolun deniz tarafında bulunan bir anıttır. Bu anıt, 15 Mayıs 1915 tarihinde denize açılan Yüzbaşı Tahir Bey ve dört erinin şehit olmalarını anmak amacıyla inşa edilmiştir.

Anıt, yuvarlak bir kaide üzerine yerleştirilmiş ve kaidenin her iki yanında boş top mermisi kovanları bulunmaktadır. Anıtın üzerindeki kitabe, olayın tarihini belirtir ve şu ifadeyi içerir: “15 Mayıs 1915 tarihinde Yüzbaşı Tahir Bey ve 4 eri Boğaz’da sandalla göreve giderken bir mayına çarparak şehit olmuştur.”

Ancak bazı kaynaklarda, olayın tarihinin 9 Mayıs 1915 olarak geçtiği ve şehitlerin ölümünün bir mayın patlaması veya düşman mermisi nedeniyle gerçekleştiği belirtilmektedir. Bu tür tarihsel olaylar ve anıtların kesin detayları bazen farklı kaynaklarda farklı şekillerde sunulabilir.

İstihkâm Yüzbaşı Tahir Bey Anıtı, Çanakkale Savaşı sırasında yaşanan olayların ve fedakarlıkların bir hatırası olarak bu bölgede ziyaretçilere sunulmuştur. Şehitlerin anısını yaşatmak ve onları saygıyla anmak amacıyla bu tür anıtlar ve şehitlikler savaşın tarihi önemini vurgular.

Kanlısırt Kitabesi

Kanlısırt Kitabesi, Kanlısırt’ın doğu ucunda bulunan ve 25 Nisan 1915 tarihli Anzak çıkarmasının ardından bölgenin Anzakların eline geçmesiyle önem kazanan bir alanda yer almaktadır. Yarbay Şefik Aker komutasındaki 27. Alay’ın önderliğindeki bir Türk karşı taarruzu sonucunda Kanlısırt geri alınmıştır.

Kanlısırt, Türk birlikleri için kritik bir mevzi haline gelmiş ve 18-19 Mayıs 1915 gecesi düzenlenen gece taarruzu sırasında büyük kayıplar yaşanmıştır. Bu taarruz sonucunda yaklaşık 10.000 asker kaybedilmiştir.

Yine 6 Ağustos 1915 tarihinde Kanlısırt’a yapılan taarruz, Türk siperlerinde büyük zayiatın yaşandığı şiddetli bir bombardıman altında gerçekleşmiştir. Bu taarruz sonucunda Kanlısırt siperleri kaybedilmiştir. Bu tarihsel olaylar ve yoğun savaş faaliyetleri, Kanlısırt bölgesini savaşın kızgın çatışmalarının merkezi haline getirmiştir.

Kanlısırt Kitabesi, bu olayların anısını yaşatmak ve bölgedeki fedakarlıkları hatırlatmak amacıyla inşa edilmiştir. Bu kitabe, Kanlısırt’ın tarihsel önemini vurgulayan tarihsel bir belgedir ve Çanakkale Savaşı’nın yoğunluğunu yansıtır.

Karahöyük Deresi Şehitliği

Karahöyük Deresi Şehitliği, Çanakkale Savaşları sırasında Kanlısırt bölgesinde görev yapmış olan 16. Tümen ve diğer birliklerden gelen şehitlerin defnedildiği bir şehitlik olarak bilinir. Bu şehitlik, özellikle Kanlısırt’taki yoğun çatışmaların merkezi olduğu dönemde kurulmuştur.

Kanlısırt ve çevresindeki siperlerde, Türk birlikleri yoğun donanma topçu ateşi ve makineli tüfek saldırılarına karşı direnmiş ve ağır kayıplar vermiştir. Kanlısırt’taki siperlerin bulunduğu alanda yaşanan yoğun çatışmalarda birçok asker şehit olmuştur.

Bu şehitlik, çoğunluğu 16. Tümen’e ait olan ve savaş sırasında şehit düşen askerlerin defnedildiği bir alandır. Şehitlerin isimleri, metal şahideler üzerinde yazılıdır ve 1.153 şehidin gömüldüğü bu alanda bir namazgâh da bulunmaktadır. Şehitlerin anısını yaşatmak amacıyla inşa edilen bu şehitlik, onların fedakarlıklarını hatırlatmaktadır.

Aynı zamanda, 6-7 Ağustos 1915 tarihlerindeki yoğun çatışmalara dair yazılar ve hatıralar da bu bölgenin tarihini yansıtmaktadır. Çanakkale Savaşı’ndaki kızgın mücadelelerin merkezinden biri olan Kanlısırt bölgesinin bu şehitliği, o dönemin önemini ve fedakarlıklarını hatırlatır.

Kemalyeri Kitabesi

Kemalyeri Kitabesi, Conkbayırı bölgesinde yer alan ve Mustafa Kemal Atatürk’ün 19. Tümen Komutanı olarak görev yaptığı dönemi temsil eden bir anıttır. 19. Tümen Komutanı olarak görev yaptığı süre boyunca burada komuta merkezi olarak bulunmuştur. İşte Kemalyeri Kitabesi’nin bazı temel bilgileri:

• Konumu: Kemalyeri Kitabesi, Conkbayırı’nın 1,5 km güneyinde, Suyatağı ve Silah Sırtı’na giden dar bir yolla ulaşılan Kemalyeri mevkisinde bulunmaktadır.
• Tasarım: Anıt, Mimar Ahmet Gülgönen tarafından tasarlanmıştır.
• İsim Kaynağı: Mustafa Kemal Atatürk, 25 Nisan 1915 gecesi burada harp karargahını kurmuş ve 17 Mayıs 1915 tarihine kadar emrindeki kuvvetleri buradan yönetmiştir. 10 Mayıs 1915 tarihinde, burada arazi incelemesi yapan Mustafa Kemal, yerin ismini araştırmış ve isminin “Kemalyeri” olmasına karar vermiştir.
• Kitabe İçeriği: Anıtın üzerinde, Yarbay Mustafa Kemal’in 3 Mayıs 1915 tarihli emrine dair metinden bir paragraf bulunmaktadır. Bu paragraf, Mustafa Kemal’in askerlere yönelik cesaretlendirici ve motive edici sözlerini içermektedir.

Kemalyeri Kitabesi, Mustafa Kemal Atatürk’ün Çanakkale Savaşı sırasındaki liderliği ve fedakarlıklarını anmak amacıyla inşa edilmiş bir anıttır. Kendisinin bu bölgedeki önemli rolünü yansıtır ve Çanakkale Savaşı’nın önemli bir dönemine işaret eder.

Kesikdere Şehitliği

Kesikdere Şehitliği, 57. Alay Şehitliği’nin sağ tarafındaki vadide yer alan bir şehitlik alanıdır. Bu şehitliğe ulaşmak için granit bloklardan oluşan basamaklı bir yol kullanılır. Ancak bu şehitlik gerçek şehitlik alanının hemen yanında değil, sembolik bir şehitlik olarak yapılmıştır. Gerçek şehitlik, mevcut sembolik şehitliğin karşısında, dere yatağının diğer tarafında, Edirne Sırtı’nın batı yamacı üzerindedir.

Kesikdere Şehitliği, bölgede savaşan 27., 57., 18. ve 64. Alaylara mensup 1.115 şehidin ismini içerir. Bu bölge, savaş sırasında düşman hatlarına en yakın siperlerin olduğu bölgelerden biridir ve vurulan askerler vuruldukları yere gömülmüşlerdir. Bu nedenle bölgenin tamamı adeta bir açık hava şehitliği olarak kabul edilebilir.

Kesikdere Şehitliği, Türkiye Cumhuriyeti Kocaeli Valiliği tarafından 2006 yılında, savaşta görev alan 27., 57., 18. ve 64. Alaylar anısına inşa edilmiştir. Bu şehitlik, Çanakkale Savaşı sırasında verilen mücadele ve şehitlerin anısını yaşatmak amacıyla oluşturulmuş önemli bir tarihi alanı temsil etmektedir.

Kılıçbayırı Şehitliği

Kılıçbayırı Şehitliği, Arıburnu Cephesi’nde Bomba Sırtı’ndan Conkbayırı’na uzanan sırt bölgesinde Türk cephe hattının hemen arkasında konumlanmıştır. Bu şehitlik, Kara Muharebeleri sırasında bu bölgede görev yapmış olan alaylardan tespit edilebilen şehitlerin isimlerini içermektedir.

Arıburnu Cephesi, 25 Nisan 1915 tarihinde başlayan Kara Muharebeleri ile 20 Aralık 1915 tarihine kadar yoğun çatışmalara sahne olmuştur. Bu bölge, Türk ordusunun düşman birliklerine karşı 27 Nisan, 1 Mayıs ve 19 Mayıs tarihlerinde gerçekleştirdiği taarruzlar sırasında kanlı çarpışmalara ev sahipliği yapmıştır. Kılıçbayırı Şehitliği, bu bölgede görev yaptığı tespit edilen alaylardan gelen şehitlerin anısını yaşatmak amacıyla oluşturulmuştur. Bu şehitlik, Çanakkale Savaşı’nın tarihi ve önemli bir bölümünün izlerini taşımaktadır.

Kılıçdere Şehitliği

Kılıçdere Şehitliği, Arıburnu Cephesi’nde, Bomba Sırtı’ndan Conkbayırı’na uzanan sırt bölgesinde Türk cephe hattının hemen arkasında yer almaktadır. Bu şehitlik, Kara Muharebeleri sırasında bu bölgede görev yapmış olan alaylardan tespit edilebilen şehitlerin isimlerini içermektedir.

Arıburnu Cephesi, 25 Nisan 1915 tarihinde başlayan Kara Muharebeleri ile 20 Aralık 1915 tarihine kadar kanlı çatışmalara sahne olmuştur. Bu bölge, Türk ordusunun düşman birliklerine karşı 27 Nisan, 1 Mayıs ve 19 Mayıs tarihlerinde gerçekleştirdiği taarruzlar sırasında yoğun çatışmalara sahne olmuştur. Kılıçdere Şehitliği, bu bölgede görev yapmış olan ve tespit edilebilen Türk birliklerinden gelen şehitlerin anısını yaşatmak amacıyla oluşturulmuştur. Çanakkale Savaşı’nın bu tarihi ve önemli bölümünün izlerini taşımaktadır.

Kireçtepe Jandarma Anıtı, Şehitliği ve Kitabesi

Kireçtepe Jandarma Şehitliği, Gelibolu Yarımadası’nda gerçek şehitliklerden biri olarak dikkat çekmektedir. Şehitlik, Kapanca Tepe’nin zirvesinde bulunur ve muharebeler sırasında oluşturulmuştur. Mezarların yanında bulunan Kireçtepe Jandarma Anıtı, eski bir taşın üzerine oturtulmuş üst üste boş top mermisi kovanları kullanılarak inşa edilmiştir. Anıtın çevresi taştan yapılmış alçak bir duvarla çevrilidir. Mezar taşlarının üzerinde yazılar Osmanlıcadır. Bu anıt, yabancı kuvvetlerin çekildikten sonra başarılı Türk savunması anısına yarımada üzerine dikilen üç anıttan biridir.

Kireçtepe Jandarma Anıtı ve Şehitliği, 1996 yılında Eceabat Jandarma Kuvvetleri tarafından onarılmıştır. Albay Mustafa Kemal, savaş sırasında bu bölgeyi ziyaret ederek şehitliği ziyaret etmiş ve burada gösterdikleri gayretlerden dolayı Jandarma neferlerini tebrik etmiştir.

Aynı bölgede, Mimar Ahmet Gülgönen tarafından tasarlanan Kireçtepe Kitabesi de bulunmaktadır. 1985 yılında dikilen bu taş kaplama yazıt, 6-8 Ağustos 1915 tarihlerinde Gelibolu ve Bursa Jandarma Taburları’nın kahramanca çarpışarak İngiliz kuvvetlerini durdurduğunu ve Anafartalar Grubu’nun kuzey yanını koruduğunu anlatmaktadır. Bu kitabe, o dönemdeki önemli bir savunma başarısının anısına dikilmiştir ve Gelibolu Yarımadası’ndaki Çanakkale Savaşı’nın tarihi anıtlarından birini temsil etmektedir.

Kocadere Hastane Şehitliği

Kocadere Hastane Şehitliği, Gelibolu Yarımadası’nda bulunan ve 1915 yılında oluşturulan bir şehitliktir. Şehitlik, Kocadere köyünün yaklaşık 1,5 km kadar güneybatısında, Kuzey Grubu cephesinin arka bölgesinde, Köyaltı mevkiinde yer almaktadır. Bu şehitlik, 25 Nisan 1915 tarihinde Arıburnu Cephesi’nin gerisinde Anzaklar’a karşı çarpışan 19. Tümen ve 5. Tümen’in sıhhiye bölüğü tarafından kurulmuştur.

Çanakkale Savaşı sırasında, askerler arasında bulaşıcı hastalıklar oldukça yaygındı. Verem, dizanteri, sıtma, kabakulak, tifo, kalp hastalıkları, cilt hastalıkları, göz hastalıkları ve iltihaplı hastalıklar gibi hastalıklar sık görülüyordu. Aynı dönemde yaralanmalar da savaşın doğası gereği sıkça yaşanıyordu. Şehitlikte 2.000 şehidin gömülü olduğu bilinirken, bu şehitlerden 1.353’ünün isimleri tespit edilebilmiştir.

Kocadere Hastane Şehitliği, 2005 yılında Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından ihya edilmiş ve bakımı yapılmıştır. Bu şehitlik, Çanakkale Savaşı’nın tarihi anıtlarından biridir ve savaşın acı gerçeklerini hatırlatmaktadır.

Küçük Arıburnu ve 27. Alay Kitabesi

Küçük Arıburnu ve 27. Alay Kitabesi, Arıburnu sahil yolu üzerinde yer alır ve 25 Nisan 1915 tarihindeki Çanakkale Savaşı sırasında Anzak kuvvetlerine karşı mücadele eden 27. Alay’ın 8. Bölüğü’nün kahramanlığını anmak için dikilmiştir.

Kitabede şu ifade yer almaktadır: “27. Piyade Alayı’nın 8. Bölüğü’nden bir takım, 25 Nisan 1915 günü sabaha karşı Arıburnu kıyılarına çıkan Anzak Kolordusunun 1.500 kişilik ilk kademesine ağır kayıplar verdirerek kıyının dik yamaçlarına sığınmak zorunda bırakmıştı.”

25 Nisan 1915 tarihinde, Anzak kuvvetleri Gelibolu Yarımadası’na çıkarma yapmıştır. Bu çıkarma sırasında, 27. Alay’ın 8. Bölüğü’nden küçük bir Türk birliği, Anzak kuvvetlerine karşı büyük bir cesaret ve fedakarlıkla direnmiş ve düşmana ağır kayıplar verdirmiştir.

Kitabe, bu küçük birliğin kahramanlığını ve savaşın ilk günlerindeki mücadelesini anmak için dikilmiştir. Çanakkale Savaşı’nın tarihi anıtlarından biri olan bu kitabe, savaşın çetin koşullarını ve Türk askerlerinin fedakarlığını hatırlatmaktadır.

Mareşal Fevzi Çakmak Anıtı

Mareşal Fevzi Çakmak Anıtı, Çanakkale Savaşı sırasında Alçıtepe bölgesindeki stratejik öneme sahip bir noktada yer almaktadır. Anıt, 1941 yılında inşa edilmiştir ve 5. Kolordu Komutanı Tuğgeneral Fevzi Çakmak’ın savaş sırasındaki liderliğini ve rolünü anmak amacıyla dikilmiştir.

Çanakkale Savaşı’nın sert çatışmalarının yaşandığı bu bölgede, Türk savunması önemliydi ve 5. Kolordu Komutanı Fevzi Çakmak liderliğindeki Türk birlikleri Alçıtepe bölgesini korumak için büyük bir fedakarlıkla çarpışmıştır. İngiliz ve Fransız müttefikler, Alçıtepe’yi ele geçirmeyi hedeflemiş, ancak Fevzi Çakmak’ın liderliğindeki Türk askerleri, bu önemli bölgenin savunmasını başarıyla sürdürmüştür. Anıt, bu tarihi başarıyı anmak ve Fevzi Çakmak’ın liderliğini vurgulamak amacıyla inşa edilmiştir.

Mareşal Fevzi Çakmak, Çanakkale Savaşı’ndaki başarıları nedeniyle tanınmış bir askeri liderdir. Anıt, savaşın önemli stratejik bölgelerinden biri olan Alçıtepe’nin savunmasındaki rolünü ve Fevzi Çakmak’ın liderliğini hatırlatmaktadır.

Mehmet Çavuş Anıtı

Mehmet Çavuş Anıtı, Çanakkale Savaşı sırasında Türk birliklerinin olağanüstü direnişi ve cesaretiyle ünlü Cesaret Tepe üzerinde yer almaktadır. Anıt, 1919 yılında inşa edilmiş ve Mehmet Çavuş ile beraber 25 erin anısına dikilmiştir. Bu anıt, yabancı kuvvetlerin birçok hücumunu püskürttüğü ve Cesaret Tepe’nin savunulduğu noktayı işaretlemektedir.

Çanakkale Savaşı sırasında, bu bölge hem stratejik hem de coğrafi açıdan önemliydi. Mehmet Çavuş ve diğer Türk askerleri, cephane sıkıntısı yaşadıkları bir dönemde düşman kuvvetlerine karşı büyük bir direniş göstermişlerdir. Bu nedenle Cesaret Tepe adı verilmiştir.

Anıt, Cesaret Tepe’yi savunan Türk askerlerinin cesaretini ve zaferini anmak amacıyla inşa edilmiştir. Bu bölge, Arıburnu Yarları, Suvla Körfezi ve Anafartalar Ovası’na hakim bir noktada yer alır ve savaşın önemli çatışma bölgelerinden biridir.

Cesaret Tepe’nin direnişi ve Mehmet Çavuş’un anısını yaşatmak için inşa edilen bu anıt, Çanakkale Savaşı’nın kahramanlık hikayelerinden birini sembolize etmektedir.

Mehmetçiğe Derin Saygı Anıtı

“Mehmetçiğe Derin Saygı Anıtı,” Çanakkale Savaşı sırasında yaşanan olayları sembolize eden ve özellikle Türk askerlerinin cesaretini yansıtan bir anıttır. Anıt, Kabatepe-Conkbayırı yolu üzerinde, Albayrak Sırtı bölgesinde bulunur. 1992 yılında Kültür Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü tarafından inşa edilmiştir.

Anıt, Türk askerinin bir Avustralyalı subayı kendi siperlerine taşıdığı anı canlandırmaktadır. Bu sahne, Türk askerinin insanlık ve vatan sevgisini ve bir insanın hayatını koruma çabasını yansıtmaktadır.

Anıtın kitabesinde, eski Avustralya Genel Valisi Lord Casey’nin sözlerine yer verilmiştir. Lord Casey, Gelibolu Yarımadası’ndan ayrıldıktan sonra Mehmetçik ve onun vatan sevgisi hakkında büyük hayranlık duyduğunu ifade etmiştir. Türk askerinin mertliği, vatan sevgisi, dayanılmaz cesareti ve insanlık hasletleri, Avustralyalıların büyük takdirini kazanmıştır.

Mehmetçiğe Derin Saygı Anıtı, Çanakkale Savaşı’nın kahramanlık hikayelerini hatırlatan ve Türk askerinin insanlık ve vatan sevgisini anlatan önemli bir anıttır.

Mülazım-ı Sani Mustafa Efendi Şehitliği

Mülazım-ı Sani Mustafa Efendi Şehitliği, Şahindere Şehitliği içinde yer alır. Bu şehitlik, gerçek bir şehitlik alanının içinde bulunmaktadır ve etrafı çevrilmiş demir parmaklıklarla çevrilidir. Bu alanda bir şehidin mezarı ve mezar taşı bulunmaktadır.

Mezar taşında şehidin kimliği ve ölüm tarihi yer almaktadır. Mezar taşı üzerinde yazan ifade şu şekildedir: “18 Eylül 1915 Vatanın Genç ve Şanlı Şehidi 30. Alay 10. Bölük Mülazım-ı Sanisi (Teğmeni) Ali Şadi Efendi (Oğlu) Mustafa Efendi Ruhuna Fatiha.”

Mustafa Efendi’nin Alçıtepe Cephesi’nde şehit düştüğü bilinmektedir. Bu şehitlik, onun gibi vatanı için canını feda eden kahramanların anısını yaşatmak amacıyla inşa edilmiştir.

Sargıyeri Şehitliği

Sargıyeri Şehitliği, Alçıtepe köyünün batısında bulunur ve Zığındere Vadisi’nin içindedir. Nuri Yamut Anıtı’na giden yolun sağ tarafında konumlanmıştır. Şehitlik girişinin sağ tarafında, Prof. Dr. Tankut Öktem tarafından yapılan iki asker heykeli bulunur ve üzerinde “Aziz Şehidim” adlı bir şiir yer alır.

Şehitliğin ortasında yer alan anıtın üzerinde kitabe bulunur. Kitabenin bir yüzünde şu dizeler yer alır: “Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın? / Gömelim gel seni tarihe desem sığmazsın.” Diğer yüzünde ise Atatürk’ün şu sözleri yazılıdır: “Ben size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimize başka kuvvetler ve komutanlar kaim olabilir.”

Ayrıca anıtın dört yüzeyinde çeşitli şairlerin ve yazarların dizeleri bulunur. Orhan Şaik Gökyay’ın “Bu Vatan Kimin” şiiri, Mehmet Akif Ersoy’un “Vurulup tertemiz alnından, uzanmış yatıyor / Bir hilâl uğruna, yâ Rab, ne güneşler batıyor!” ve “Ey bu topraklar için toprağa düşmüş asker!” dizeleri, şehitlerin anısına yazılıdır.

Sargıyeri Şehitliği, 28 Haziran-5 Temmuz muharebelerinde ve kıta sargıyerinde şehit düşen askerlerin anısına 1945 yılında inşa edilmiştir. Şehitlikte 385 mezar taşı bulunur. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 1992 ve 2013 yıllarında düzenlemeler yapılmıştır. Sargıyeri Şehitliği, bölgede yaşanan çarpışmaların ve şehitlerin anısını yaşatmak için önemli bir anıt ve mezarlık alanıdır.

Sarıtepe Şehitliği

Sarıtepe Şehitliği, Nuri Yamut Anıtı’nın solundan devam eden toprak yolla ulaşabileceğiniz bir şehitlik alanıdır. Şehitlik, Zığındere’nin kollarından Keçi Deresi’nin hemen üstünde bulunur. Ay-yıldız figürleriyle tasarlanmıştır.

Sarıtepe Şehitliği, 25 Nisan 1915 tarihinde KOSB (King’s Own Scottish Borderers) Taburu tarafından çıkartma yapılan Sarıtepe altı sahilinde bulunmaktadır. Bu bölge, savunmanın zayıf olduğu bir nokta olarak seçilmiş ve çıkarma sırasında düşman tarafından fazla direnişle karşılaşılmamıştır. Ancak sonrasında Türk birlikleri bu bölgeye ulaşmış ve çarpışmalar sonucunda her iki taraf da kayıplar vermiştir.

26 Nisan’da bölge müttefikler tarafından boşaltılmıştır. Eğer çıkartma daha fazla ilerleme sağlayabilseydi, savunma hattı zayıflatılabilir ve Alçıtepe’nin yolunun açılabilirdi. Ancak böyle bir başarı elde edilememiştir.

5 Temmuz 1915 gecesi Türk taarruzu başladığında, bölgede 3. ve 5. Tümen görev yapmaktaydı. Bu çatışmalar sırasında yoğun keskin nişancı ateşi altında kalan askerler önemli kayıplar vermiştir. Sarıtepe’deki muharebeler sırasında Türk kuvvetlerinin kaybı yaklaşık 5.000 civarındadır. Sarıtepe Şehitliği, bu zorlu savaş sırasında kaybedilen askerlerin anısını yaşatmak için yapılmış bir şehitlik alanıdır.

Seddülbahir Cephanelik Şehitliği

Seddülbahir Cephanelik Şehitliği, İtilaf Devletleri donanmasının 3 Kasım 1914 tarihinde Seddülbahir Kalesi’ni hedef alarak düzenlediği bombardıman sırasında meydana gelen bir patlama sonucu ölen tabya askerlerinin toplu olarak gömüldüğü bir şehitlik alanıdır. Bu şehitlik, İlk Şehitler Anıtı’ndan limana inen yokuşun sağ tarafında, yıkılan kale duvarının hemen yanında bulunur.

Seddülbahir Kalesi’nde görevli askerler, İtilaf Devletleri’nin bombardımanı sırasında yaşamını yitirdi. Şehitliğin kitabesinde, bu patlamada şehit olanlar arasında Kale Komutanı Yüzbaşı Şevki, Kale Komutanı Muavini Üsteğmen Cevdet, Takım Komutanı Üsteğmen Hasan Pala, Takım Komutanı Üsteğmen Rıza, Takım Komutanı Teğmen Eşref ve 81 erin bulunduğu yazmaktadır.

Seddülbahir Cephanelik Şehitliği, bu şehitlerin anısını yaşatmak ve onları onurlandırmak amacıyla oluşturulmuş bir mezarlık alanıdır.

Seyit Onbaşı Heykeli

Seyit Onbaşı, 18 Mart 1915 tarihinde Çanakkale Savaşı sırasında Rumeli Mecidiye Tabyası’nda gösterdiği kahramanlıkla tanınmış bir askerdir. Kendisi, 1889 yılında Edremit Havran ilçesi Manastır köyünde doğmuştur. Seyit Onbaşı’nın babasının adı Abdurrahman, annesinin adı ise Emine’dir.

Çanakkale’deki müstahkem mevkiinde askerlik hizmetine “Ağır topçu neferi” olarak 1914 yılında başlamış ve bu hizmet 1918 yılında sona ermiştir. Çanakkale Savaşı sırasında Rumeli Mecidiye Tabyası’nda gösterdiği olağanüstü kahramanlık, onun tanınmasına ve hatırlanmasına yol açmıştır.

Seyit Onbaşı’nın hikayesi, 18 Mart 1915 tarihindeki Çanakkale Deniz Savaşı’nda müttefik armadasına karşı gösterdiği cesaret ile özdeşleşmiştir. Seyit Onbaşı, düşman savaş gemilerine isabet ettirebilmek için ağır bir top mermisini kaldırıp ateşlemiş ve bu sayede müttefik gemilerinden birini vurmuştur. Bu eylemi, hem Türk askerlerinin hem de halkın büyük takdirini kazanmış ve Seyit Onbaşı’nın kahramanlığı efsaneleşmiştir.

Seyit Onbaşı, terhis olduktan sonra köyüne dönmüş, odun kömürü yaparak geçimini sağlamıştır. Ancak zatürre hastalığına yakalanmış ve 1 Aralık 1939 tarihinde 50 yaşında vefat etmiştir. Günümüzde Seyit Onbaşı’nın mezarı, doğduğu köy olan Manastır’da bulunmaktadır.

Seyit Onbaşı’nın heykeli, Çanakkale’de Rumeli Mecidiye Tabyası’nda bulunmaktadır ve Çanakkale Savaşı’ndaki kahramanlığını sembolize etmektedir.

Soğanlıdere Hava Saldırısı Şehitliği

Soğanlıdere Hava Saldırısı Şehitliği, Çanakkale Savaşı sırasında yaşanan bir hava saldırısı sonucu şehit düşen askerlerin anısına yapılmış bir şehitliktir. Şehitlik, Havuzlar mevkisinden Alçıtepe köyüne devam eden yol üzerinde bulunur ve 7. Tümen Sıhhiye Bölüğü mevkisinin yakınında yer almaktadır.

Şehitliğin kitabesinde, 1915 Çanakkale Muharebeleri sırasında Soğanlıdere Cephesi ileri hatlarına karşı düşman hava saldırısı sonucu şehit düşen 1 Onbaşı ile 9 Er’in anısına yapıldığı belirtilmiştir. Kitabede ayrıca şu dizeler de bulunmaktadır:

“Gök Kubbenin altında yatar, al kan içinde,

Ey yolcu, şu topraklar için can veren erler.

Hakk’ın bu veli kulları taş türbeye girmez,

Gufrana bürünmüş, yalınız Fatiha bekler.”

• Mehmet Akif Ersoy, Hilvan 27 Kanuni Evvel 1340 (27 Aralık 1924)

Şehitlik, 2013 yılında yeniden düzenlenmiştir ve hava saldırısı sonucu şehit düşen askerlerin anısını yaşatmaktadır.

Soğanlıdere Şehitliği

Soğanlıdere Şehitliği, Çanakkale Savaşı sırasında yaşanan olaylara ve şehit düşen askerlere ithafen inşa edilmiş bir şehitliktir. Şehitlik, Soğanlıdere Hava Saldırısı Şehitliği’ne yaklaşık birkaç yüz metre uzaklıkta, 2005 yılında restore edilerek ziyarete açılmıştır.

Bu şehitlikte bulunan anıt, ay ve yıldız şeklinde tasarlanmış olup yıldızın ortasında bulunan üçgen piramit yapı, şehitlerin Allah’a yükselişini sembolize etmektedir. Şehitliğin hemen altındaki bölge, gerçek şehitlerin kabirlerine ev sahipliği yapmaktadır. Çanakkale Savaşı sırasında hastane olarak kullanılan bu bölgede tedavi sırasında vefat eden askerlerin anısını yaşatmaktadır.

Soğanlıdere Vadisi, Seddülbahir Cephesi’nin lojistik destek merkezlerinden biri olarak görev yapmıştır. Savaş sırasında yemek iaşesi ve tıbbi bakım merkezi olarak kullanılmış ve farklı tümenlerin sıhhiye birliklerine hizmet vermiştir. Melek Hanım Reviri gibi yapılar da bu bölgede faaliyet göstermiştir.

Şehitlik ve çevresi, Çanakkale Savaşı’na katılan askerlerin fedakarlıklarını ve şehitliklerini anmak için önemli bir ziyaret noktasıdır ve tarihle bağlantılı birçok iz taşımaktadır.

Son Ok Anıtı

Son Ok Anıtı, Çanakkale Savaşı’nın önemli bir hikayesini sembolize eden bir anıttır. Anıt, Alçıtepe’nin batısında, Sargıyeri Şehitliği’ne giden yolun sol tarafında, Alçıtepe Mezarlığı yakınında bulunmaktadır. Bu anıt, III. Kirte Muharebeleri’nin yaşandığı bölgede konumlanmıştır.

Bu bölge, şiddetli çarpışmaların yaşandığı ve III. Kirte Muharebeleri’nin cereyan ettiği alan olarak bilinir. Anıtın hemen yanındaki 12 cm’lik muhasara bataryası, bu mevziden düşman kuvvetlerine karşı başarılı bir savunma gerçekleştirerek Üçüncü Kirte Zaferi’ne katkıda bulunmuştur.

Anıtın üzerinde 7 Haziran 1915 tarihine atıfla yazılı ifadeler bulunmaktadır. Bu anıt, Çanakkale Savaşı’nın kritik anlarından birini temsil ederek şehitlerin anısını yaşatmak için yapılmıştır. Son Ok Anıtı, savaşın tarihî önemini ve Türk askerlerinin kahramanlığını hatırlatan önemli bir anıttır.

Suyatağı Mevkii

Suyatağı, Conkabayırı’nın güneyinde bulunan bir mevkiidir. Bu bölge, pek çok su kaynağının bulunmasından dolayı Suyatağı olarak adlandırılmıştır. Suyatağı, Conkabayırı’nın güneyinde yer almaktadır ve 8. Tümen Karargâhı olarak bilinir. Bu mevki, Mustafa Kemal’in 9 Ağustos’u 10 Ağustos’a bağlayan geceyi geçirdiği ve 10 Ağustos’ta Conkbayırı Süngü Hücumu’na karar verdiği yer olarak öne çıkar.

Çanakkale Savaşı sırasında Conkbayırı, her iki tarafın da çok yakın mevzilere sahip olduğu bir cephede yer almaktaydı. Her iki taraf da bu stratejik tepenin kontrolünü ele geçirebilmek için sürekli bir mücadele içindeydi. Mustafa Kemal, ani ve şiddetli bir süngü hücumu ile müttefik kuvvetlerini geri püskürtme stratejisine inanmaktaydı. Bu nedenle 10 Ağustos 1915 tarihinde gerçekleşen Conkbayırı Süngü Hücumu’nun planlarını yapmıştır.

Bu hücumda 23., 24., 28. ve 41. Alaylar görevlendirildi. Ancak 41. Alay, hücum anında Conkbayırı’na ulaşamamıştır. 10 Ağustos 1915 sabahı, gün ağarırken gerçekleşen taarruz sonucunda Conkbayırı’nda zafer elde edilmiştir. Bu zafer, Mustafa Kemal’in liderliğindeki Türk kuvvetlerinin başarılarından biridir ve Çanakkale Savaşı’nın dönüm noktalarından birini temsil eder.

Şahindere Şehitliği

Şahindere Şehitliği, Soğanlıdere mevkisini geçtikten sonra yolun sol tarafında, Çınarlıdere’nin hemen üst tarafında bulunan bir şehitlik alanıdır. Bu şehitlik, Soğanlıdere Şehitliği ile benzer bir mimari tarza sahiptir. Anıt, bir yıldızın ortasında yükselen üçgen şeklinde tasarlanmıştır ve bu şekil şehitlerin göğe yükselişini sembolize etmektedir. Şehitlikte 132 mezar taşı bulunmaktadır ve gerçek şehitlik alanı çevrelenerek işaretlenmiştir.

Şahindere Şüheda Kabristanı, Çanakkale Savaşı’nın güney cephesi olan Seddülbahir Cephesi’nde yer almaktadır. Bu bölge, su kaynakları ve gölgelik ağaçların bol olduğu sakin ve korunaklı bir alandır ve savaş sırasında cephe gerisindeki büyük bir sargı yerlerinden biri olarak kullanılmıştır. 5 Temmuz 1915’ten sonra gerçekleşen muharebelerde, özellikle sol kanattaki birliklerden yaralanarak şehit düşenlerin bir kısmı burada gömülmüştür. Seddülbahir, Kerevizdere ve Kirte muharebelerinin şiddetlendiği Nisan, Mayıs ve Temmuz aylarında bu şehitliğe gömülenler arasında bulunmaktadır.

Bu şehitlikte, isimleri tespit edilen yaklaşık 2,000 şehit yatmaktadır. Şahindere Şehitliği, Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 2005 yılında yeniden düzenlenmiştir.

Süngübayırı Şehitliği

Süngü Bayırı Şehitliği, Arıburnu Cephesi’nin güney sınırında, Türk cephe hattının hemen arkasındaki sırt üzerinde yer almaktadır. Bu şehitlik, Arıburnu Cephesi’nde görev yapan alaylardan tespit edilebilen şehitlerin isimlerini içermektedir.

Arıburnu Cephesi’nde, Kara Muharebeleri’nin başladığı 25 Nisan 1915 tarihinden cephenin tahliye edildiği 20 Aralık 1915 tarihine kadar yoğun çatışmalar yaşanmıştır. Türk ordusu, bu bölgeye çıkarma yapan İtilaf Devletleri’nin birliklerini denize dökmek için 27 Nisan, 1 Mayıs ve 19 Mayıs tarihlerinde taarruzlar düzenlemiştir. Süngü Bayırı Şehitliği’nde, Arıburnu Cephesi’nin güneyinde görev yapan 27. Alay, 72. Alay, 77. Alay, 48. Alay ve 125. Alay’dan gelen şehitlerin anısına gömülüdüğü bilinmektedir. Bu şehitlik, Çanakkale Savaşı’nın kanlı çatışmalarının bir izdüşümüdür ve şehitlerin hatırasını yaşatmak amacıyla yapılmıştır.

Talat Göktepe Anıtı

Talat Göktepe Anıtı, Çanakkale’deki Arıburnu yangını sırasında hayatını kaybeden dönemin Çanakkale Orman Bölge Müdürü Talat Göktepe’nin anısına inşa edilmiş bir anıttır. Arıburnu yangını, 25 Temmuz 1994 tarihinde başlayarak 57 saat süren büyük bir orman yangınıdır. Yangın sonucunda Arıburnu ve Conkbayırı’nda bulunan 4,049 hektar ormanlık alan tahrip olmuş ve çevredeki köylerin tarım arazileri de zarar görmüştür.

Anıt, Conkbayırı’na ulaşmadan güneyde, yolun kenarında bulunmaktadır. Anıt, Talat Göktepe’nin yangınla mücadele ederken figürize edilmiş bronz bir heykelden oluşur. Bu anıt, Talat Göktepe’nin fedakarlık ve kahramanlığını anmak için yapılmıştır ve Arıburnu yangını sırasında ağaçları kurtarmak için çabalayan bu önemli kişiyi anma amacını taşır.

Tarihe Saygı Anıtı ve Parkı

Tarihe Saygı Anıtı ve Parkı, Eceabat’ta yer alan önemli bir anıt ve park kompleksi olarak 2008 yılında inşa edilmiştir. Bu park, sonraki yıllarda 2010 ve 2013’te yeniden düzenlenmiştir. Park, Eceabat vapur iskelesine yakın bir konumda bulunur ve Çanakkale Savaşı’na katılan tüm tarafların askerlerini, Seyit Onbaşı’yı, Mustafa Kemal Atatürk’ü ve anneleri temsil eden figürler içeren bir anıtla dikkat çeker.

Anıtın devamındaki bölümde, Çanakkale Savaşı’na katılan ve önemli roller üstlenen askeri liderlerin büstleri yer almaktadır, bunlar arasında Onbaşı Ömer oğlu Nasuh Bey, Pilot Üsteğmen Ali Rıza Bey, Albay Celalettin Sığındere, Kurmay Albay Ali Remzi Alçıtepe, Yarbay Hüseyin Avni Bey, Korgeneral Esat Bülkat Paşa, Orgeneral Cevat Çobanlı Paşa ve Mareşal Mustafa Kemal Atatürk bulunmaktadır.

Parkın başka bir bölümünde ise Çanakkale Muharebeleri’ni topoğrafik platform üzerinde canlandıran bir sergi bulunmaktadır. Sergiyi çevreleyen cam paneller, muharebeler hakkında ayrıntılı bilgi sunar ve ziyaretçilere tarih hakkında daha fazla bilgi edinme fırsatı sunar. Parkın yürüyüş yolu, Boğaz’a döşenen mayın hatları, mayınları döşeyen gemiler ve müttefik gemilerin yerini işaretleyen bir bölüm içerir. Ayrıca siperlerin karşılıklı konumlarını canlandıran bir bölüm, ziyaretçilere savaşın atmosferini deneyimleme fırsatı sunar. Tarihe Saygı Anıtı ve Parkı, Çanakkale Savaşı’nın anısına ve tarihini anlamak isteyenler için önemli bir ziyaret noktasıdır.

Üsteğmen Halil Efendi ve Teğmen Ali Rıza Efendi Şehitliği

Üsteğmen Halil Efendi ve Teğmen Ali Rıza Efendi Şehitliği, Arıburnu Muharebesi’nde kahramanca savaşan iki subay, Süvari Üsteğmeni Amasyalı Halid ve Süvari Teğmen Ali Rıza Efendi’ye ithaf edilmiştir. Bu şehitliğin yer aldığı bölge, 30 Mayıs 1915 tarihindeki Arıburnu Muharebesi sırasında Halid Rıza Tepesi’nin geri alınışında bu iki subayın şehit düştüğü yerdir. Şehitliğin etrafı zincirlerle çevrilidir ve üzerindeki taşta bu kahraman subayların isimleri ve ölüm tarihi yer almaktadır. İsimlerinin yazıldığı tepe günümüzde Halid Rıza Tepesi olarak bilinmektedir. Bu anıtmezar, bu iki askerin cesaretlerini ve fedakarlıklarını anmak için yapılmıştır ve ziyaretçilere bu kahramanların hatırasını yaşatır.

Üsteğmen Hasan Tahsin ve Alay Müftüsü Şehitliği

Üsteğmen Hasan Tahsin ve Alay Müftüsü Şehitliği, Çanakkale Muharebeleri sırasında gösterdikleri kahramanlık ve fedakarlıkla hatırlanan iki kişiye ithaf edilmiştir. Bu şehitlik köy girişinde yer almaktadır ve iki mezarı içermektedir. İlk mezar, 7. Tümen Topçu Alayı’ndan Bolulu Üsteğmen Hasan Tahsin’e aittir. Üsteğmen Hasan Tahsin, Seddülbahir bölgesindeki çarpışmalarda yaralandıktan sonra 2. Anafartalar Muharebesi’ne katılmış ve Kayacıkağılı mevkisinde şehit olmuştur. Aynı gün içinde muharebelerde şehit olan alay müftüsü de Üsteğmen Hasan Tahsin’in yanına gömülmüştür.

Çanakkale Muharebeleri sırasında din görevlileri, askerlerin maneviyatını yükseltmek ve savaşın getirdiği zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olmak için büyük bir rol oynamışlardır. Savaşın zorluklarına rağmen sürekli cephede bulunmuşlar ve askerlere defin işlemleri, dua, mektup okuma-yazma, yaralılarla iletişim kurma ve diğer manevi destek hizmetlerini sunmuşlardır. Bu şehitlik, bu din görevlilerinin kahramanlıklarını ve hizmetlerini anmak amacıyla inşa edilmiştir.

Üsteğmen Nazif Çakmak Anıtı

Üsteğmen Nazif Çakmak Anıtı, Mareşal Fevzi Çakmak’ın kardeşi olan Üsteğmen Nazif Çakmak’ın anısını yaşatmak için inşa edilmiş bir anıttır. Üsteğmen Nazif Çakmak, 9. Tümen 64. Piyade Alayı Bölük Komutanı olarak görev yapmaktaydı. Anıt, Conkbayırı’ndaki Atatürk Zafer Anıtı’nın hemen önünde bulunur ve etrafı duvarlarla çevrilidir. Şehitliğin içinde anıtın yanı sıra ağaçlar da bulunmaktadır.

Üsteğmen Nazif Çakmak, düşman siperlerine süngü hücumu sırasında bölüğünün önünde şehit olmuştur. Anıtın kitabesinde, “Mareşal Fevzi Çakmak’ın kardeşi Üsteğmen Nazif Çakmak burada bölüğünün önünde süngü hücumu ile düşman siperlerine atıldığı sırada şehit olmuştur. 8 Ağustos 1915” ifadeleri yer almaktadır. Anıt, 2015 yılında Alan Başkanlığı tarafından restore edilmiştir.

Yahya Çavuş Şehitliği ve Anıtı

Yahya Çavuş Şehitliği ve Anıtı, Ertuğrul Koyu çıkarmasında kaybedilen askerlerin anısını yaşatmak için inşa edilmiştir. Bu şehitlik, 25 Nisan 1915 çıkarmasında Ertuğrul Koyu’nu savunan 9. Tümen’in 26. Alayının 3. Taburu’na bağlı Türk askerlerinin anısına 1992 yılında Kültür Bakanlığı tarafından yaptırılmıştır.

Yahya Çavuş Şehitliği ve Anıtı’nda büyük bir kitabe bulunur ve bu kitabe üzerinde 148 şehidin ismi yer almaktadır. Ayrıca kitabe önündeki Türkiye motifi üzerinde 67 sembolik mezar taşı ile diğer şehitler de anılmaktadır.

Bu bölgedeki Türk birlikleri, İngiliz 29. Tümeni’nin taarruzuna karşı büyük bir savunma oluşturarak Alçıtepe’ye ulaşmalarını engellemiş ve muharebelerin seyrini değiştirmiştir. Bu savunma, ilerleyen dönemlerde Türk birliklerine zaman kazandırarak müttefiklerin ilerlemesini güçleştirmiştir.

Anıtın kuzey yüzünde Mustafa Kemal Atatürk’ün, batı yüzünde Mehmet Akif Ersoy’un ifadeleri bulunmaktadır. Güney yüzünde ise ünlü şair Yahya Çavuş ve diğer şehitler için yazılmış bir şiir yer alır. Yahya Çavuş Şehitliği ve Anıtı, Çanakkale Savaşı’nda kahramanca savaşan askerleri anmak ve minnettarlık duygularını ifade etmek için önemli bir tarihi alan olarak ziyaretçilere açılmıştır. Ayrıca, şehitlik sınırları içinde korunan Türk siperleri de ziyaret edilebilir.

Yarbay Halid Bey ve Yarbay Ziya Bey Şehitliği

Yarbay Halid Bey ve Yarbay Ziya Bey Şehitliği, Büyük Anafarta köyünün girişinde bulunan iki mezarı içerir. Bu mezarlar, 7. Tümen’e bağlı olan 20. ve 21. Alay komutanları olan Yarbay Halit Bey ve Yarbay Ziya Bey’e aittir. Bu iki komutan, 9 Ağustos’taki çarpışmalarda şehit düşmüşler ve çevreye gömülen binlerce askerle birlikte bu mezarlıkta defnedilmişlerdir.

Yarbay Halid Bey ve Yarbay Ziya Bey, başlangıçta Bolayır bölgesinde görevlendirilmişlerdir. Ancak 25 Nisan günündeki çıkarmaların beklenmedik bir bölgede gerçekleşmesi sonucu, Seddülbahir bölgesine daha sonra Anafartalar bölgesine yönlendirilmişler ve burada çarpışmalara katılmışlardır.

Bu şehitlik, bu iki kahraman komutanın anısını yaşatmak ve minnettarlık ifadesi olarak korunmaktadır. Çanakkale Savaşı’nda savaşan birçok kahramanın anıları bu tür mezarlıklar ve anıtlar aracılığıyla yaşatılmaktadır. Bu alanlar, ziyaretçilere tarihi bir perspektif sunar ve savaşın acı gerçeklerini hatırlatır.

Yarbay Hüseyin Avni Bey Şehitliği

Yarbay Hüseyin Avni Bey Şehitliği, Conkbayırı’na çıkan ana yolun Quinn’s Post Mezarlığı ve Yüzbaşı Mehmet Şehitliği’nin hemen güneyinden ayrılan bir yolun sonunda bulunmaktadır. Bu yol yaklaşık 600 metre uzunluğundadır ve güneydoğu yönünde Kesikdere’ye doğru iner, Bomba Sırtı ve Edirne Sırtı’nın güney ucundaki bir otopark ile sona erer. Bu alan Zeytinlik Mevkii olarak bilinir ve mezarlık bu mevkide yer almaktadır.

Yarbay Hüseyin Avni Bey’in mezarı, mermer bir kaide üzerine yerleştirilmiş ve üzerinde yarbayın fotoğrafı ve şu yazı bulunmaktadır: “Kahraman 57. Alay Komutanı Ali Oğlu Yarbay Hüseyin Avni Şehit 31 Temmuz 1331 – 13 Ağustos 1915 Ruhuna Fatiha.” Bu yazı, 25 Nisan 1915 tarihinde, çıkartmanın ilk gününde, 19. Tümen’e bağlı 57. Alay’ın birçok mensubunun hayatını kaybettiği bu alayın ve Yarbay Hüseyin Avni Bey’in hatırasına ithaf edilmiştir.

Bu şehitlik, Yarbay Hüseyin Avni Bey ve onunla birlikte savaşan askerlerin anısını yaşatmak ve onlara minnettarlığı ifade etmek için korunan bir alandır. Çanakkale Savaşı’nın kahramanlarına olan saygıyı ve vatanseverliği vurgular.

Yusufçuktepe Kitabeleri

Yusufçuktepe Kitabeleri, Yusufçuktepe olarak da bilinen bu tepeye, Suvla Körfezi, Anafartalar Ovası ve Mestantepe’yi Küçük Anafarta köyüne bağlayan yolun kenarına inşa edilmiş bir anıttır. Tepe, Albay Kannengiesser tarafından “Yusufçuktepe” olarak adlandırılmıştır, ancak yabancı kuvvetler bu yükseltiye “Scimitar Hill” (Pala Tepesi) adını vermişlerdir. Bu isim, tepe üzerinde bulunan sarı taş ve çakıl tabakalarını, Gurkha kukrisine veya eski bir Türk kılıcına benzettiklerinden kaynaklanmaktadır.

Anıtın üzerinde üç taş kaplama yazıt bulunmaktadır. Güneydeki yazıttan başlayarak aşağıdaki bilgiler yer almaktadır:

“Arıburnu Cephesi’ndeki Türk Kuvvetlerini kuşatmak için 7 Ağustos 1915 tarihinde Anafartalar Limanı’na çıkan düşman kuvvetleri zayıf gözetleme birlikleri karşısında İsmailoğlu ve Yusufçuk Tepelere kadar ilerledi.”

Anafartalar Grubu Komutanı Albay Mustafa Kemal komutasındaki Türk Kuvvetleri, 9 Ağustos 1915’te 1. Anafartalar Muharebesi’nde düşman kuvvetlerini yenerek onları Kireçtepe ve Mestantepe hattına püskürttü. 21 Ağustos 1915 tarihinde yapılan 2. Anafartalar Muharebesi sonucunda ise düşmanın Sivritepe ve Mestantepe hattında taarruz gücü kırıldı. Bu muharebeler sırasında Türkler 8.155 şehit verirken düşmanın kayıpları 19.850’yi buldu.

Yusufçuktepe Kitabeleri, bu çarpıcı tarihi olayları anmak ve Çanakkale Savaşı’nın önemini vurgulamak için inşa edilmiş bir anıttır. Bu kitabeler, ziyaretçilere savaşın nasıl geliştiği ve Türk kuvvetlerinin mücadelesinin ne kadar etkili olduğu hakkında bilgi vermektedir.

Yüzbaşı Mehmet Şehitliği

Yüzbaşı Mehmet Şehitliği, 57. Alay Şehitliği’ne gelmeden önce, Bombasırtı’nın güney ucunda yolun sağ tarafında bulunur. Şehitlik, Quinn’s Post Mezarlığı’nın hemen karşısında, “Boyun” olarak adlandırılan bir bölgededir. Şehitlik dikdörtgen şeklindedir ve etrafı duvarlarla çevrilidir. Merkezinde yaklaşık 40 metrekarelik bir alan bulunur. Şehitlik, 1994 yangını öncesinde selvi ağaçları ile çevriliydi.

Yüzbaşı Mehmet, Arıburnu Muharebeleri sırasında şehit olurken düşman subayını öldürmüş ve iki subayın cesetleri birbirine sarılmış bir şekilde bulunmuştur. Yüzbaşı Mehmet’in şehit olduğu yere gömüldüğü bilinmektedir. Mezar taşında “27. Alay Yüzbaşı Mehmet-1915” yazmaktadır. Ne yazık ki, şehitliğin yapım tarihi hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak bu alanda bulunan mezar, Türk Ordusu’ndan Yüzbaşı Mehmet’in hatırasını yaşatmaktadır.

Zığındere Nuri Yamut Anıtı

Zığındere Nuri Yamut Anıtı, Alçıtepe köyünün batı yönünde, yaklaşık 2 km uzaklıkta yer almaktadır. Sargıyeri Şehitliği’ni geçtikten sonra karayolunun sonunda bulunur. Bu bölge, çok şiddetli çarpışmalara sahne olmuş ve burada hayatını kaybeden askerlerin kemikleri, Alçıtepe köyünün yerleşim alanlarında ve tarım arazilerinde 1934-1936 yılları arasında ortaya çıkmıştır. Zığındere’de Haziran sonu ve sonrasındaki muharebelerde şehit olan askerlere ait kemikler, anıtın içinde bulunan ve üzerinde “Şehitlik 1915” yazan kaideye gömülmüştür.

Nuri Yamut, Gelibolu 2. Kolordu Komutanı olarak görev yaparken, Alçıtepe köyü yakınındaki Saroz Körfezi’ne hakim bir tepede, 26 Haziran-12 Temmuz 1915 tarihleri arasında yaşanan Zığındere Savaşları’nda şehit olan 6.395 er ve erbaş adına 1943 yılında bir anıt yaptırmıştır. Bu anıt, Mehmet Çavuş Abidesi’nden sonraki ilk özel anıttır. Nuri Yamut’un bu anıtı inşa etmek için İstanbul’daki iki evini sattığı ve bölgedeki şehitlerin kemiklerinin toplandığı, ardından bu kemiklerin mermer kaideye gömüldüğü rivayet edilir. Bu anıt, Çanakkale Savaşı’nda hayatını kaybeden askerlere saygı ve minnettarlık ifadesi olarak dikilmiştir.

Çanakkale Tanıtımı ve Gezi Rehberi Bütün Yazılar

Çanakkale Gezilecek Yerleri Harita’da Görmek İçin:

1. Çanakkale Tanıtımı ve Gezilecek Yerleri harita üzerinde görmek için harita bağlantısını tıklayınız.
2. Eceabat Gezi Rehberi harita üzerinde görmek için harita bağlantısını tıklayınız.
3. Gökçeada Gezi Rehberi harita üzerinde görmek için harita bağlantısını tıklayınız.
4. Gelibolu Gezilecek Yerler harita üzerinde görmek için harita bağlantısını tıklayınız.
5. Bozcaada Gezilecek Yerler harita üzerinde görmek için harita bağlantısını tıklayınız.
6. Çanakkale Troya Kültür Rotası harita üzerinde görmek için harita bağlantısını tıklayınız.
7. Çanakkale Kamp Alanları Listesi harita üzerinde görmek için harita bağlantısını tıklayınız.

Çanakkale hakkında merak ettiğiniz bütün konular hakkında aşağıdaki yazılarımızda cevaplar bulabilirsiniz.

---

https://turkeyoutdoor.org/, Türkiye’de outdoor (açık hava etkinlikleri) hakkında bilgi sağlayan bir web sitesidir. Site, yürüyüş, kamp, bisiklet, kano, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, dalış, yamaç paraşütü, binicilik gibi çeşitli açık hava etkinlikleri hakkında rehberler, rotalar, haberler ve etkinlikler sunmaktadır.

Site, Türkiye’nin dört bir yanındaki açık hava etkinlikleri için kapsamlı bir bilgi kaynağıdır. Sitede, her etkinlik için detaylı bilgiler, rotalar, fotoğraflar ve videolar bulunmaktadır. Site ayrıca, Türkiye’deki açık hava etkinlikleri hakkında güncel haberler ve etkinlikler hakkında bilgi vermektedir.

Sitenin hedef kitlesi, açık hava etkinliklerine ilgi duyan herkestir. Site, hem deneyimli hem de yeni başlayanlar için faydalı bilgiler sunmaktadır. Site, Türkiye’de açık hava etkinlikleri hakkında bilgi edinmek ve bu etkinliklere katılmak isteyenler için ideal bir kaynaktır

https://turkeyoutdoor.org/