Neden Outdoor Doğa Aktiviteleri Yapılır?

Neden Outdoor?

İnsanları Doğaya Motive Eden Unsur ve Faydalar Nelerdir? Büyükşehirlerde yaşayanlar için, hafta sonları bir eğlenme biçimi olarak öze dönme, doğaya açılma etkinlikleri artık çok revaçta. Bireylerin neden oudoor aktivitelerine katıldığı hala gizemli bir sır olarak bilim adamlarının ilgisini çekmektedir. Daha önce outdoorun nasıl ortaya çıktığını yazmıştık.

Outdoor’un amacı doğada yaşamla fiziksel ve ruhsal anlamda doyum elde etmektedirler. Doğa ile etkileşim kişilere bildikleri ve bilemedikleri fiziki ve psikolojik faydalar sağlar.

Bugünün trendlerinin başında da doğayla iç içe yaşama yönelik reklamlar ve yatırımlar ön plandadır. Outdoor yani doğa etkileşimi bütününde doğanın var olması ve doğa özlemi özellikle doğadan uzak yaşayan bireyler için bir ihtiyaçtır. 

Bireyler, her türlü teknolojik gelişmenin ardından artık doğaya artan bir ilgi göstermektedirler, outdoor etkinliklerine katılan bireyler, genellikle sosyal yaşantılarında yerine getirilmesi gereken birçok ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra farklı isteklerinin peşine düşmüş kişilerdir. Bireyin bu ihtiyacına yönelmesi de doğasından kaynaklanmaktadır.

Outdoor psikiloji ilişkisi nedir?

Outdoor etkinliklerinin insan fiziksel ve bedensel sağlığına olan faydalarını daha önce yazmıştık.

Bireylerin neden doğa aktivitelerine katıldığı hala gizemli bir sır olarak bilim adamlarının ilgisini çekmektedir. 

Crandall; serbest zaman aktivitelerine katılım gerekçelerini bireyin kişiliği ve bireyin içinde bulunduğu durumun sebep olduğunu ileri sürerken,

Levy; çevresel uyarıcılarla kişiliğin etkileşimi ile bir davranışın ortaya çıktığını savunmuştur.

Daha sonra birçok araştırmacı tarafından bireyi neyin harekete geçirdiği sorgulanmış ve elde edilen sonuçlar ihtiyaçlar ve motivasyonel unsurlar olarak gruplanmıştır.

İnsan doğası dıştaki nesneller gereksinimlerinin tatmin edilmesi için hareket eden eğilimler, dürtüler, öz güçler ve içgüdüler bileşkesi olarak ifade edilir. İnsan doğasının açıklanması aynı zamanda insan ihtiyaçlarının açıklanmasıdır. Outdoor/doğa etkileşiminin bütününde doğanın var olması ve doğa özlemi özellikle doğadan uzak yaşayan bireyler için bir ihtiyaçtır. Bireyin bu ihtiyacına yönelmesi de bireyin doğasından kaynaklanmaktadır.

İhtiyaçların motive etme özelliği vardır. Bir ihtiyaç tatmin edilene değin bu özelliğini sürdürür. İnsanları harekete geçiren tek unsur ihtiyaçları değildir, sosyal ve sosyo-psikolojik güdüler, erk ve bağlanma arzusu, başarı güdüsü, inanç ve tutumlarda insanları etkileyerek motive edebilir. 

Outdoor hangi gereksinimlerimizi karşılar?

Toplumların gelişmesiyle birlikte bireylerinde ihtiyaçları üst seviyelere doğru çıkmaya başlamıştır. Bunlar içinde en yaygın olarak bilineni İbn-i Haldun ve A. Maslow’un ortaya koyduğu ihtiyaçlar hiyerarşisi piramididir.

Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisine göre; bireyler temel fizyolojik ihtiyaçlarını giderdikten sonra güvenlik ihtiyacı, sonrasında sosyal ihtiyaçları ve saygı görme ve başarı ihtiyacı yer almaktadır.

Dinlenme: Fizyolojik ihtiyaçlar içinde yer alan dinlenme bireyin isteğine bağlı olarak aktif veya pasif şekilde gerçekleştirilebilir. Pasif olarak dinlenen birey hiç bir hareket yapmadan sadece yatabileceği gibi tercihen bu dinlenme zamanını aktif olarak bir outdoor faaliyete katılarak değerlendirebilir.

Outdoor aktivitelerine katılan bireyler sadece doğanın yeşili, doğadaki sesler veya denizin mavisi gibi tamamen doğaya özgü nesnelerle de dinlenebilmektedirler. Bunların yanında bireyler bu aktivitelere katılımla bedensel ve ruhsal rehabilitasyon, bedensel ve ruhsal sağlığı olumlu etkilediği için, fiziksel aktivite yapma isteği ile de katılmaktadırlar.

Ait olma, Sevgi (yakınlık): Bunlara genellikle toplumsal gereksinimler denilmektedir. İnsanlar başka insanlarla bir arada olmak, sevgi ilişkisinde bulunmak isterler. Ortalama bir insan bir eşi, çocukları arkadaşları olmasını, çevresindeki toplumsal kümelerde bir yeri olmasını ister. Günümüzde bir gruba, bir kulübe, bir yapıya ait olma gereksinimini karşılamak isteyen bireyler, outdoor etkinliklerine katılımla bunu gerçekleştirebilmektedirler. Etkenliklere katılmakla bireyler, yeni bireylerle tanışıp birlikte olmak, etkileşim, iletişim, paylaşımlar gibi birçok sosyal faydalar elde ederler.

Yine şehir yaşantısında birbirinden farklı ve ayrı olan insanlar doğa sporları yaparken bir araya geldiklerinde, bulundukları ortamın yaratacağı ambiyansla ilgili olarak sevgi gereksinimlerini karşılarlar. Ayrıca bireylerin sosyal ilişki kurma, yeni insanlarla tanışma ve onları gözlemleme isteği, bir gruba ait olma isteği, birbirlerini sevmelerinin yanında doğa sevgisi ve doğada olma isteği, başkalarına yardım etme, sosyal sorumluluk isteği, doğadaki uyarıcı unsurlar ve davetkâr yapı da sevgi ihtiyaçlarını karşılamaktadır.

Saygınlık ve statü: Bu alan iki alt bölümde incelenebilir. İnsanın kendi kendine duyduğu saygı: Outdoor etkinlikleri içinde özellikle doğa sporları aktivitelerine katılan bireyler, kendini daha önemli hissetme, yeni beceriler elde etme, mevcut becerilerini gerçekleştirme isteğiyle kendi iç kazanımlarını arttırırlar.

Başkalarının saygısı: Bu alt bölümde de tanınma, prestij, statü elde etme, önemli olma, üstün olma gibi istekler sayılmıştır. Her iki saygınlık da hak edilmiş bir saygınlık olmalıdır. Bunların karşılanması insana kendine güven, kendini değerli, yeterli görme duyguları verir.

İnsanların kendilerine duyduğu saygı ve başkalarının saygısı özellikle doğa sporları yapan bireyler açısından bakıldığında aktiviteye katılımlarıyla, bu aktivitelerde liderlikleriyle başkaları tarafından onaylanarak saygınlık kazanırlar, kendilerine ait oldukları toplumda farklı bir yer, statü edinirler. Bu nedenle sosyal bir güç elde ederler.

Kendini gerçekleştirme: Maslow, bu gereksinimleri insanda gizil olarak ne gibi yetenekler varsa onları kullanma eğilimi diye tanımlamıştır Maslow’un geliştirdiği temel ihtiyaçlar hiyerarşisi kuramının son basamağında başarı güdüsü bulunmaktadır. Önceki ihtiyaçları sırası ile karşılanan insanlar, bu sefer daha başka alanlardaki gizli güçlerini ortaya çıkarabilmek için önlerindeki engellerin kaldırılmasını ve kendilerine fırsatlar ve olanaklar verilmesini isterler.

Outdoor etkinliklerine katılan bireyler, sosyal yaşantılarında yerine getirilmesi gereken birçok ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra farklı isteklerinin peşine düşerler. Kendini gerçekleştirme ihtiyacı da bu noktada ortaya çıkar. Kendini gerçekleştirme, mücadele ruhu, başkaldırma, başarı arzusu, kendi ve başkalarıyla rekabet etme gibi isteklerle bireyler doğa sporları aktivitelerine katılıp, liderlik yaparlar. Tanıma ve tanınma arzusu bireylerin kendilerinden sonraya kalacak isim bırakma arzusu hep bu güdü nedeniyledir.

Tarihe geçme isteği ve unutulmamak: Doğa sporları aktivitelerinde hep bir adım daha ötesi, biraz daha adrenalin istenir. İlkleri gerçekleştirmek ölümsüzleşmektir. İlk Everest’e çıkan Türk Nasuh Mahruki ebediyen hatırlanacaktır. Yazdığı kitaplarla da bilinecektir. Birçok dağın ilk çıkışını yapan Dr. Bozkurt Ergör sonsuza dek yaşayacaktır. Kaçkar Dağlarında kaza sonucu yaşamını yitiren ve Kaçkar’da düştüğü yere anısına plaket yerleştirilen Dağcılık Federasyonu Başkanı Dr. Tayfun Tercan dağcılık tarihçesinde her zaman hatırlanacaktır. Kendini gerçekleştirme güdüsü sonucu budur. 

İbni Haldun’a göre İnsanın ihtiyaçları:

Toplumların ortaya çıkışını benzer bir bakış açısıyla, 14. yüzyılın Arap düşünürü İbn-i Haldun insanın temel gereksinimleri ile ilişkilendirerek açıklar.

İnsan, yaşayabilmek için bazı temel gereksinimlerini karşılamak zorundadır. İnsanların yaşamlarını ve varlıklarını sürdürmeleri, ancak yiyecek ve öteki zorunlu gereksinimlerini elde edebilmeleri için bir arada yaşamaları ve yardımlaşmalarıyla olasıdır.

 İbn Haldun’a göre insanın üç çeşit ihtiyacı vardır: Zaruri, haci ve kemali ihtiyaçlar. Zaruri ihtiyaçlar hayatta kalabilmek için elzem olan beslenme ve güvenlikle ilgilidir. Haci ihtiyaç, zaruret arz etmeyen ama varlığı insanı rahatlatacak olan, gelecekteki zaruri ihtiyaçlarını karşılayacak olan unsurlardır. Kemali ihtiyaç ise gelecekteki ihtiyaçlarını da karşılamış insanların fikir, estetik gibi kaygıları karşılamaya yönelik ihtiyaçlardır. İbn-i Haldun’un bedavet ve hadaret kavramları bireylerin ihtiyaçları doğrultusunda doğadaki özgür yaşamdan kentleşmeye doğru gidişi işaret etmektedir. Ancak günümüze uyarlandığında bireylerin kent yaşantısından doğal yaşama, doğaya doğru yöneldikleri görülür.  İbn-i Haldun’un “kemali ihtiyaçlar” kategorisi Maslow’un da kendini gerçekleştirme güdüsüne denk düşmektedir.

Doğa aktivitelerine katılımlarıyla bireyler bu son aşamada kendilerini gerçekleştirmekte yani kemali ihtiyaçlarını karşılamaktadırlar. 

Sonuç:

Bugünün trendlerinin başında da doğayla iç içe yaşama yönelik reklamlar ve yatırımlar ön plandadır. Bireyler, her türlü teknolojik gelişmenin ardından artık doğaya artan bir ilgi göstermektedirler, doğada yaşamla fiziksel ve ruhsal anlamda doyum elde etmektedirler.  

Yaşam tarzı olarak serbest zamanlarda yapılan doğa etkinliklerine katılım ve sağlanan faydalar da benimsenmektedir. Bu etkinliklere katılmayla beraber hissedilen yüksek adrenalin ve iç dünyaya yolculuk, tatmin edilmesi gereken en üst seviye ihtiyaç olarak görülmektedir. Bu nedenle doğa/outdoor etkinliklerine katılmada ihtiyaçların önemi büyüktür.

Bireyi outdoora motive eden unsurlar üzerinde çalışan bilim adamları hangi güdünün bireyi oyuna, yeniden yaratmaya (gözden geçirip yeniden düzenlemeye), outdoor ve doğa sporlarına katılmaya motive ettiğini bilmek istemektedirler.

Bireyi bir şey yapmaya motive eden unsurun öncelikle ihtiyaçlar olduğu birçok yazar tarafından kabul edilmiştir.

 Sonuç olarak doğaya, otlara, ağaçlara, tertemiz gökyüzüne, toprağa yakın olmak insanların yaradılıştan gelen duygularını tatmin ederek bireyleri hem sağlıklı hem de mutlu etmektedir. Şehirlerde yaşayan insanın artık en temel ihtiyacı doğaya yakın olmaktır.

Doğay yakın olmak, doğada olmak sadece bedenimizi değil ruhumuzu  ve psikolojimizi de sağlıklı kılar.

---

ÖNEMLİ UYARILAR

• Bütün outdoor aktivitelerinde ve doğa sporlarında güvenlik öncelikle sizin sorumluluğunuzdadır. Hiçbir makale veya video, doğru pratik eğitim ve şahsî deneyimin yerini alamaz.
• Özellikle outdoor ekstrem sporlarda kendi kişisel güvenliğinizden öncelikli olarak siz sorumlusunuz. Her zaman kişisel güvenliğinizi, birlikte olduğunuz takımın uyum ve güvenliğini ön planda tutun.
• Her durumda doğadan taraf olun, çevreyi temiz tutun, vahşi hayvanlara, vahşi yaşamın devam ettiği doğaya kesinlikle zarar vermeyin.
• Doğal, tarihi ve turistik mekanlara kesinlikle zarar vermeyin. Gittiğiniz yerlerde çöplerinizi bırakmayın, çöplerinizi getirdiğiniz gibi poşetler içerisinde geldiğiniz yere geri götürün veya bir çöp konteynırına atın.
• Türkiye’de ormanlara girişlerde sık sık yasaklar uygulanmakta ve uymayanlara idari cezalar yazılmaktadır. Güncel orman giriş yasaklarını illerin Orman Bölge Müdürlüklerinden teyit etmelisiniz.
• Teknik olarak doğada yapılan bütün outdoor aktiviteleri için önceden izin alınması gerekmektedir. Okuyucularımıza, kampçılara, doğa yürüyüşçülerine ve bütün outdoor sporlarına katılanlara tavsiyemiz, aktiviteye başlamadan önce hiç olmazsa kolluk güçlerini arayarak yapacakları doğa aktivitesi ve rotaları hakkında bilgi vermeleridir.
• Outdoor ve doğaya dair görüş, düşünce, öneri ve istekleriniz bizim için değerlidir. Çekinmeden bize yazabilirsiniz.
• Outdoor ve doğa aktiviteleri hakkında en son bilgileri almak için sitemize abone olabilirsiniz.

www.turkeyoutdoor.org: Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu. Sizi, unutulmaz bir doğa macerasına davet ediyoruz! Türkiye’nin en heyecan verici outdoor ve doğa sporları platformu olarak trekking, kamp, bisiklet, kano, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, dalış, yamaç paraşütü, binicilik gibi doğa sporlarıyla dolu maceralar hakkında detaylı rehberler, benzersiz rotalar, güncel haberler ve unutulmaz etkinlikler sunuyoruz. Her bir etkinlik için titizlikle hazırlanmış bilgiler, etkileyici rotalar, büyüleyici fotoğraflar ve ilham verici videolar sizi bekliyor.

Sadece okuduğunuz makale değil outdoor ve doğaya dair yayınlanmasını ve irdelenmesini istediğiniz her konu hakkında iletişim sayfamızdaki bağlantıları kullanarak bize yazın.