Outdoor’un Tarihçesi Nedir?

1. Outdoor’un Tarihçesi Nedir?
2. İnsan Hakları Boyutunda Algılanan ve Yaşanan Değişimler: 
3. Serbest Zamanların Artması:
4. Endüstrileşme ve Otomasyon: 
5. Kentleşme: 
6. Sanayileşme:
7. Ulaşım:
8. Mobilite: Ulasal/uluslar arası ulaşım imkanlarının artması.

Outdoor’un Tarihçesi Nedir?

 Herkes için doğa noktasına nasıl geldik? Doğa aktiviteleri artık yaşamın bir parçası olarak algılanmaktadır. Yakın geçmişe kadar bile outdoor/doğa etkileşimi halkın çoğunluğu için çok uzak bir kavram iken günümüzde şehirlerde yaşayan bireylerin tamamına yakını için outdoor/doğa etkileşimi/doğada vakit geçirme neredeyse günlük konuşma dilinde yer alan ifadeler olmuştur. 

Daha önce outdoorun nasıl ortaya çıktığını yazmıştık. Günümüzde şehirlerde yaşayanlar buldukları her fırsatta kendilerini kırlara/kırsala atmakta, doğada yenilenip canlanmaya, psikolojik yorgunluklarını doğada tedavi etmeye çalışmaktadır. Hiç olmazsa yol kenarlarında piknik yapılmakta kafalardaki dağınıklık atılmaya çalışılmaktadır.

Peki bugün yaşadığımız sürece nasıl gelindi, diye inceleyecek olursak insanlığın hemen her alanda geçirdiği gelişmeler ile doğrudan bağlantılı olduğunu görmekteyiz. Genel olarak outdoor’a etki eden kavram ve gelişmeler şunlardır:

İnsan Hakları Boyutunda Algılanan ve Yaşanan Değişimler: 

1948’de Birleşmiş Devletler Genel Meclisi İnsan Hakları Evrensel Bildirisini yayınladı. Üye ülkeler aşağıdaki maddeler üzerinde anlaşmışlardı:

Madde–24: Herkesin dinlenmeye, eğlenmeye, özellikle çalışma süresinin makul ölçüde sınırlandırılmasına ve belirli dönemlerde ücretli izne çıkmaya hakkı vardır. 

Birleşmiş Milletlerin hazırladığı bu bildiri birçok insan haklarının hak olarak elde edilmesiyle sonuçlanmıştır. Bunlardan çok daha önceleri ise Eski Yunan da serbest zaman fikriyle ilgilenmiştir. Eski Yunanda genç erkekler kendilerini geliştirmek ve zarif bir yaşam sürebilmek için okula gidip müzik, sanat, felsefe ve jimnastik öğrenmişlerdir.

Birleşmiş Milletlerinde onayladığı yaşamdan memnuniyet bir insan hakkı olarak tanımlanmıştır. Birçok devlet bu hakları sağlamaya çalışsa da bugünün dünyasında bu karar tek başına serbest zamanın artmasına katkı sağlayamamaktadır. 

Serbest Zamanların Artması:

Serbest zaman; geçmişte her ne kadar kentsel ve ailevi zorunluluklardan arta kalan bir zaman olsa da yakın zamana kadar tam olarak sınıflandırılmamıştır Serbest zamanın bir insan hakkı olarak algılanması bireylerin bu haklarını açık alan outdoor/doğa etkileşimiunda kullanma fırsatı yaratmasını sağlamıştır. 

Özellikle 1789 yılındaki Aydınlanma Devriminden sonra gün doğumundan gün batımına kadar ki çalışma zamanlarının kısalarak haftalık 40–45 saate düşmesi bireyin serbest zamanlarının oluşmasına sebep olmuştur. Bugün ülkemizde haftalık çalışma süresi 45 saat iken Fransa da 40 saattir. 168 saatlik haftalık 17 sürenin sadece 40–45 saatinin işte, ortalama 56 saatinin uykuda geçiyor olması 67–72 saatlik serbest zamanın kalmasına sebep olmaktadır.

Serbest zamanların var olmasının yanında bunları kullanabilecek imkânların da var olması bireylerin serbest zamanlarını açık alan outdoor/doğa etkileşimi etkinlikleri yaparak geçirme fırsatlarını da sunmaktadır.

Açık alan outdoor/doğa etkileşimi aktiviteleri aynı zamanda tatiller, tatil amaçlı gidilen yerler, yerleşik yaşam yerinde yapılan aktiviteler için mal ve hizmet üreten sektörlerle dünya ölçeğinde trilyonlarca dolarlık büyüklükte outdoor/doğa etkileşimi ekonomisinin oluşmasına sebep olmaktadır.

Endüstrileşme ve Otomasyon: 

Sanayi Devriminin başında makinelerle çalışanlar için hoşa gitmeyen koşullar meydana geldi. Batı Avrupa ve Kuzey Amerika’nın Endüstri Merkezleri haline gelen şehirlerinde göç ile birlikte oluşan kalabalık bu olumsuz koşulları ortaya çıkardı. Bu gecekondu yerlerinde yaşayanlar çocuklarda dahil olmak üzere çok uzun saatler çalışmak zorunda kaldılar. Koşullar iyileştirildiğinde her bir işçi için tekrar eden monoton bir yaşam sonucu açık alanlara gitmek ihtiyaç haline geldi.

Açık alanlara ihtiyaç duyulması, işçiler için egzersiz yapmalarına imkan tanınması ve onların başarı güdülerini desteklemek anlamlarını da içerdi. Açık alan outdoor/doğa etkileşimi açık alanlar ister. Birçok sosyal reformcu açık alan outdoor/doğa etkileşimi programları ve tesisleri için çalışmışlardır. 

Kentleşme: 

Açık alan outdoor/doğa etkileşimi faaliyetlerine duyulan gereksinimin artış nedenlerinin başında sanayileşme ve kentleşme gelmektedir. Çünkü çağımızda sanayileşmenin kentleşme olgusunu ortaya çıkarması kadar, kentleşmenin de sanayileşmeyi getirmesi, doğal olarak bir neden-sonuç ilişkisinin varlığını ortaya koymaktadır. 

Bu etkileşimin nedenlerine bakıldığında kentleşmenin ya da sanayileşmenin insanları tatil yapmaya itme nedenleri daha iyi anlaşılabilmektedir. Kentsel alanlarda yaşayanların, kent yaşamının monotonluğu ve bunalımından kaçma arzusu, turizm outdoor/doğa etkileşimi ve diğer birçok outdoor/doğa etkileşim faaliyetlerinin ortaya çıkışını etkileyen önemli faktörlerden birisidir.

Sanayileşme:

Denetlenemeyen hızlı sanayileşme süreci içinde doğa ve insan gerçeği ihmal edilmekte ve “çevre 18 kirlenmesi” olarak bilinen bir dizi sorunun tüm yaşamı tehdit etmesine neden olmaktadır. Günümüz “sanayi uygarlığının” insanı ise, büyük kentlerdeki yaşam şartları yüzünden bir bakıma “hasta insan” konumuna düşmüştür.

Sanayileşmenin zorunlu sonucu olan kentleşme olgusu ise günümüzde dev ölçeklerde yaşanmaktadır. Kentsel nüfusun toplam nüfusun içindeki payı gittikçe artmakta ve bir tür kent yaşamı egemenliği başlamaktadır. Gelişmiş ülkelerde ise sorun yön ve biçim değiştirmektedir. Bu gibi yerlerde outdoor/doğa etkileşimi değerleri korunabilmiştir. 

Hem doğal hem de sosyal kültürel outdoor/doğa etkileşimi değerleri daha çeşitli ve kullanılabilir durumdadır. Fakat gelişmiş ülke kentlerinde de kentlileri kentsel outdoor/doğa etkileşimi değerleriyle ilgili tutan nedenler, genellikle sosyo-ekonomik kaygılardır. Metro, ekspres yollar, kitle taşıt araçları, gökdelenlerin çatılarına yapılan helikopter alanları bu sorunlara çözüm bulmakla birlikte; bu kez de kent yaşamının niteliğini bozmaktadır. Gürültü, kirlenme, grevler ve yoksulluk, cinayet, soygun, uyuşturucu maddeler ve hizmet yetersizliği sorunlarını çözümlemede teknolojide yetersiz kalmaktadır.

İnsanoğlunun yaşam sürecinin değişik evrelerinde doğaya ve outdoor/doğa etkileşimi olan isteği de değişik nitelik ve boyutlarda olduğundan kentsel alanlarda bu isteği karşılayabilecek verilerin hem oluşturulması hem de geniş bir yelpaze içinde sunulması gerekmektedir. Oysa kentlerin statik ve işlevsel yapıları genellikle buna imkân vermemektedir.

Buna karşın, insanın yaşamının fiziki bakımdan en aktif çağı olan gençlik yıllarını yaşayanlar için kentsel mekandaki outdoor/doğa etkileşimi alanlarının ve bu alanlardaki outdoor/doğa etkileşimi çeşitlerinin önemi büyüktür. Sonuçta günümüz insanı, sağlıksız ve monoton kent yaşamından uzaklaşarak doğaya dönmeyi ciddi anlamda istemekte, doğal turizm kaynaklarından da yararlanmak üzere doğada outdoor/doğa etkileşimi faaliyetlerine yönelmektedir. 

Ulaşım:

Buhar makinesinin icadı ile bir yerden bir başka yere yük ve yolcu taşıma imkânları, kapasitesi ve süresi kısalmıştır. Hem şehir içinde hem bölgesel, ülkesel ve uluslararası ulaşım imkânlarına sahip olan, zamanı olan ve bu seyahat için bütçe ayırabilecek kişilerin varlığı ve doğada olma isteği açık alan outdoor/doğa etkileşiminin hem çeşitlenmesine sebep olmuş hem de bireysel katılımdan ziyade kitlesel katılımların artmasını sağlamıştır. Daha önceleri seçkin sınıf mensuplarının yapabildiği etkinlikler artık orta ve alt gelir ve toplum kesimlerince yapılabilir hale gelmiştir. Son yıllarda bahsedilen sebeplerden dolayı açık alan outdoor/doğa etkileşimine hem katılım artmakta hem de açık alanda yapılacak etkinlikler çeşitlenmektedir.

Outdoor/doğa etkileşimi için bir diğer ana güdüleyici ise otomobil sahibi olan insan sayısındaki artıştı. Bugün taşıma sektöründeki bu gelişmeler ve mobilitenin artması açık alan 19 outdoor/doğa etkileşimine katılımı da arttırmıştır. Otomobillerin seri üretiminin mümkün olması ve yolların iyileşmesi insanların özlem duydukları yerlere daha kolay ulaşabilmelerini sağladı. Kampçılık hala her hangi bir yerde konaklamak için ucuz bir yoldu ve popülaritesini korudu.

Mobilite: Ulasal/uluslar arası ulaşım imkanlarının artması.

Açık alan outdoor/doğa etkileşimine olan talebin artmasındaki bir diğer önemli etken de yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası ulaşım imkânlarının hem ucuzlaması hem de artmasıdır.

Mobilite açık toplumlarda bir statüden başka bir statüye geçmeye izin veren bir fenomendir. Mobilitenin sosyal boyutu kadar psikolojik boyutu da vardır ve önemlidir. Sosyal boyutu bireyin statüsünde meydana gelen değişikliktir. Yukarı doğru olan değişim bireyin statüsünde gelişme olduğunu gösterir, aşağı doğru değişim ise bireyin statüsünün düştüğünü gösterir ve yatay düzlemde meydana gelen değişimde ise bireyin yeni ve farklı statüsü eski statüsüyle benzerdir. Bu da sadece izin vermekle kalmayan aynı zamanda da bireylerin dikey değişimle elde edebilecekleri üst sınıf olarak da tanımlanan arzulanan bir yaşam tarzı ve outdoor/doğa etkileşimi imkânları elde etmelerine olanak sağlayan psikolojik bir boyut yaratmaktadır.

ÖNEMLİ UYARILAR

• Bütün outdoor aktivitelerinde ve doğa sporlarında güvenlik öncelikle sizin sorumluluğunuzdadır. Hiçbir makale veya video, doğru pratik eğitim ve şahsî deneyimin yerini alamaz.
• Özellikle outdoor ekstrem sporlarda kendi kişisel güvenliğinizden öncelikli olarak siz sorumlusunuz. Her zaman kişisel güvenliğinizi, birlikte olduğunuz takımın uyum ve güvenliğini ön planda tutun.
• Her durumda doğadan taraf olun, çevreyi temiz tutun, vahşi hayvanlara, vahşi yaşamın devam ettiği doğaya kesinlikle zarar vermeyin.
• Doğal, tarihi ve turistik mekanlara kesinlikle zarar vermeyin. Gittiğiniz yerlerde çöplerinizi bırakmayın, çöplerinizi getirdiğiniz gibi poşetler içerisinde geldiğiniz yere geri götürün veya bir çöp konteynırına atın.
• Türkiye’de ormanlara girişlerde sık sık yasaklar uygulanmakta ve uymayanlara idari cezalar yazılmaktadır. Güncel orman giriş yasaklarını illerin Orman Bölge Müdürlüklerinden teyit etmelisiniz.
• Teknik olarak doğada yapılan bütün outdoor aktiviteleri için önceden izin alınması gerekmektedir. Okuyucularımıza, kampçılara, doğa yürüyüşçülerine ve bütün outdoor sporlarına katılanlara tavsiyemiz, aktiviteye başlamadan önce hiç olmazsa kolluk güçlerini arayarak yapacakları doğa aktivitesi ve rotaları hakkında bilgi vermeleridir.
• Outdoor ve doğaya dair görüş, düşünce, öneri ve istekleriniz bizim için değerlidir. Çekinmeden bize yazabilirsiniz.
• Outdoor ve doğa aktiviteleri hakkında en son bilgileri almak için sitemize abone olabilirsiniz.

www.turkeyoutdoor.org: Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu. Sizi, unutulmaz bir doğa macerasına davet ediyoruz! Türkiye’nin en heyecan verici outdoor ve doğa sporları platformu olarak trekking, kamp, bisiklet, kano, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, dalış, yamaç paraşütü, binicilik gibi doğa sporlarıyla dolu maceralar hakkında detaylı rehberler, benzersiz rotalar, güncel haberler ve unutulmaz etkinlikler sunuyoruz. Her bir etkinlik için titizlikle hazırlanmış bilgiler, etkileyici rotalar, büyüleyici fotoğraflar ve ilham verici videolar sizi bekliyor.

Sadece okuduğunuz makale değil outdoor ve doğaya dair yayınlanmasını ve irdelenmesini istediğiniz her konu hakkında iletişim sayfamızdaki bağlantıları kullanarak bize yazın.