Dağcılık Stilleri ve Tırmanma Türleri

Outdoor Türkiye:

Türkiye’nin Outdoor Sayfası dağcılık kategorisinde yayınlarına devam ediyor. Birinci yazımızda Dağcılık Ne Demektir sorusunun cevabını vermiştik. İkinci yazımızda ise dağcılığa hazırlık aşamasında neler yapılması gerektiğini hem yerel hem de yabancı teknik sitelerden aldığımız bilgileri derleyerek okuyucuya sunmuştuk. Bu yazımızda ise Dağcılık stilleri , tüm farklı dağcılık kategorileri ve tırmanma tarzları ile ilgili bilgiler vereceğiz.

Tırmanma Türleri

Tırmanış, doğal olarak, her biri kendi özel tekniklerini, araçlarını ve ortamlarını kullanan birkaç farklı kategoriye ayrılır. Tırmanışa yeni başlayanlar ve dağcı olmayanlar arasında tüm farklı tırmanış türleri hakkında çok fazla kafa karışıklığı vardır.

Tırmanış, sarp kayalık dağ yamaçlarında yürüyüş yapmaktan ip kullanmadan kolayca tırmanmaya, ancak dik arazide ip gibi tırmanma ekipmanı kullanarak teknik kaya tırmanışına ve ayrıca atlama gibi tırmanma becerilerini uygulamaya kadar uzanır. İç mekan duvarlarına tırmanmak, küçük kaya bloklarını tırmanmak ve dikey donmuş şelalelere tırmanan buza tırmanmak da karışıma ekleniyor.

3 Ana Kaya Tırmanışı Disiplini

Geleneksel Tırmanma

Geleneksel Tırmanma, tırmanma grubu tarafından hem yerleştirilen hem de kaldırılan teçhizatla korunan yükselen kaya duvarları ve uçurum sanatıdır. Geleneksel tırmanış, orijinal tırmanış tarzıdır ve kaya yüzeyindeki çatlaklara yerleştirilen kamlar ve somunlar gibi ekipmanlar uçurumda geride bırakılmadığından kaya kaynağı üzerinde en az etkiye sahip olduğu kabul edilir. Geleneksel tırmanış aynı zamanda macera tırmanışıdır, çünkü dağcılar bir uçurumun dibinden başlayıp zirveye veya zirveye tırmanarak birbirlerine geçme yolunda düzenli ip uzunluğu aralıklarında (sahalar denir) dururlar.

Spor Tırmanışı

Kayaya yerleştirilmiş kalıcı çapalar kullanan Spor Tırmanışı, jimnastik hareketini, zorluğu ve güvenliği vurgulayan bir tırmanma stilidir. Spor tırmanma rotaları, kaya yüzeyinde bir delik açan (bir el matkabı veya taşınabilir bir elektrikli matkapla) ve deliğe sağlam bir metal yapı cıvatası yerleştiren ilk tırmanış ekibi tarafından önceden korunmaktadır. Bir karabinayı cıvataya klipslemek için kullanılan bir cıvata askısı cıvataya takılıdır. Spor tırmanışı, özellikle çoğu spor rotası 100 fitten daha kısa olduğu için (60 metrelik bir ipin yarısı uzunluğunda) tırmanmaya gitmek için eğlenceli bir yoldur. Tırmanıcılar teker teker tırmanmaya giderler ya da spor rotasının tepesine tırmanır ve bir uçurumun biraz yukarısında önceden yerleştirilmiş cıvata çapalarında biter. Bağlayıcıları onları çapalardan yere indirir.

Bouldering

Bouldering, kayalar ve küçük uçurumlarda kısa ve zor problemlerin halatsız takibidir. Bouldering, genellikle bir ip olmadan yere yakın sert hareketleri bozmakla ilgilidir (oysa halat highball problemlerinde kullanılabilir). Boulder’lar, düştüklerinde zeminden daha güvenli bir iniş bölgesine sahip olmaları için problemlerin altına zemine kalın bir köpük tabakası olan bir çarpma yastığı yerleştirir. Bouldering, özellikle bir tırmanma spor salonunda kendi başınıza eğitim almanın güvenli bir yoludur.

Bunların yanında tırmanma çeşitleri olarak aşağıdaki gibi bir liste de yapılabilir.

Tepe Tırmanışı

Toprope Climbing, her zaman yukarıya sabitlenmiş emniyet halatı ile hem uçurumları hem de yapay duvarları ölçeklendirerek güvenli bir ortam ve minimum risk yaratır. Toproping, yeni tırmanıcıların özellikle dışarıda tırmanmayı öğrendikleri olağan bir yoldur. Çoğu kapalı kaya jimnastiği rotası bir tepe ipi ile tırmanılır. Bir tepe ipi rotası, bir spor veya ticari rotayı temelden bir dizi istasyona yönlendiren bir tırmanıcı tarafından, ipin kilitli karabinalarla tutturulduğu veya bir çapanın olduğu bir uçurumun yandan tepesine doğru koşturularak oluşturulur. inşa edilmiş ve halat karabinalara bağlanmıştır.

Serbest-Yalnız Tırmanış

Solo olarak da adlandırılan serbest solo tırmanış, ip veya diğer tırmanma ekipmanı olmadan uçurumlara tırmanmaktır. Kaya ayakkabıları, tebeşir ve tebeşir torbası gibi minimal teçhizat kullanan tırmanıcı, yüzü zirveye çıkarmak için yalnızca tırmanma becerilerine güvenir. Düşme ciddi yaralanmalara veya daha sık ölüme neden olduğu için riskler oldukça yüksektir. Serbest solo tırmanış, yüksek düzeyde beceri, güç ve soğukkanlı kafaya sahip en iyi dağcılar dışında kimse tarafından yapılmamalıdır.

Karışık tırmanış

Çabuk tırmanmak, genellikle dağlarda iple veya ip olmadan kolay kaya yüzlerine ve sırtlara tırmanmaktır. Çırpma, elleri ve ayakları kullanma gibi temel tırmanma hareket becerilerinin yanı sıra gerileme, inme ve iple inme gibi diğer becerileri gerektirir. Karıştırmak eğlencelidir ancak aynı zamanda tehlikelidir, çünkü dağlarda rotadan çıkıp ip ve tırmanma ekipmanı gerektiren teknik araziye çıkmak kolaydır.

Yardımlı Tırmanış

Yardımlı Tırmanış veya Yardım Tırmanışı, eller ve ayaklarla serbest tırmanıştan ziyade mekanik olarak yukarı doğru ilerlemeye izin veren özel tırmanma ekipmanı kullanılarak dik kaya yüzeylerine tırmanmaktır. Yardım tırmanışı, yalnızca kayanın ilerlemesine izin verdiğini kullanan serbest tırmanmanın tam tersidir. Tırmanıcılar, ipi ve kendilerini yukarı tırmanırken takmak için pitonlar, kamlar ve somunlar yerleştirebildiğinden, tırmanma oyununda her şey gider. Serbest bir tırmanıcı ilerleme kaydetmek için bir karabina veya herhangi bir ekipman parçası alırsa, buna Fransız serbest hareketi denir ve bir yardım noktası olarak kabul edilir.

Salon Tırmanışı:

Dağcılık

Alpine tırmanma veya alpinizm olarak da adlandırılan dağcılık, hem kaya hem de buz tırmanışı becerilerini kullanarak Rockies’ten Himalayalara dağ zirvelerine tırmanmaktır. Dağcılık maceraları, dağ yamaçlarındaki dik yürüyüşlerden krampon ve buz baltası gibi tırmanma araçlarının kullanıldığı kar ve buzla sıvanmış yüzlere kadar uzanır. Dağcılık, geçme, iple inme, rota bulma, hava tahmini, alçalma, çığ güvenliği, kar tırmanışı, buz tırmanışı ve sağduyu dahil olmak üzere birçok tırmanma ve açık hava becerisi gerektirir.

Buz tırmanışı

Buz Tırmanışı, donmuş şelaleleri ve buzlu çukurları krampon ve buz aletleri kullanarak ölçeklendirmenin soğuk kış eğlencesidir. Özel bir kış tırmanışı aktivitesi olan buz tırmanışı, tırmanıcı dik buzu tırmanmak için yalnızca ekipmana güvendiği için çok yoğun alet gerektirir.

https://www.liveabout.com/types-of-climbing-755874

Dağcılık Stilleri

Alpin Stil Dağcılık

Yapay yöntemlerden tamamen uzak olan bu tırmanış stilinde tırmanıcılar bütün zorluklar ve risklerle kendi başlarına başa çıkarlar. Temelindeki bu yöntemlerden dolayı macera ruhu ile beslenir.

Trekking ve hiking Dağcılığı

Türkçede Dağ veya doğa yürüyüşü olarak kullanılmasına karşılık dağ ve doğa yürüyüşünün tam karşılığı ‘hiking’dir. Günü birlik olarak yapılır ve kamplı konaklama içermez. Eğer bu aktivite kamplı olacaksa adı ‘trekking’ olur.

Ekspedisyon:

Araştırma gezileri, zirveye yapılan tırmanışlar ve uzun süreli kamp yapılan dağcılık stilidir. Uzun zaman gerektiren ve tırmanılan yükseklik bakımından vücudun iklime uyum sağlayabilmesine olanak sağlamak amacı ile bol miktarda iniş çıkış içeren Yüksek İrtifa Tırmanışı‘nın İngilizce adıdır. Tırmanıcılar zirveye çıkana kadar kendi kamp yüklerini bir üst kampa taşırlarken birden fazla gitgel yaptıkları faaliyettir.

Ferrata:

Sportif tırmanış:

Genellikle kaya üzerinde ya da yapay duvarlarda kullanılan tırmanma stilidir. Kendi içinde dört ana kısma ayrılır.

Serbest stil:

En çok kullanılan tırmanış türü. Free climbing denilen bu tırmanışta, yükselmek için yapay teknikler kullanılmamaktadır. İp ise tırmanan kişiyi, düşüş ihtimaline karşı, tehlikeden korumak için kullanılır.

Free-solo:

Hiçbir emniyet aleti kullanılmadan, kaya tırmanış ayakkabısı ve toz torbasıyla yapılmaktadır. Free solo fazlasıyla deneyim gerektirir. Dünya genelinde Bu türde tırmanıcı sayısı oldukça azdır. Bu stilde tırmanmak için fiziksel olduğu kadar psikolojik olarak da hazır olmak gerekiyor. Çünkü, yapılan hata çoğunlukla ölümle sonuçlanabilmektedir.

Yapay tırmanış:

Yükselmek için çeşitli aletlerden faydalanılarak yapılan tırmanış türüdür. Yapay tırmanışta, sikke, jumar, hook, ip, merdiven gibi aletler kullanılır. Çıkışta, lider tırmanıcının örneğin sikkeye (emniyet noktası oluşturmak için kayaya çakılan metal) basması durumuna yapay çıkış adı verilir.

Uzun duvar tırmanışı:

Kaya tırmanma tekniklerini ve emniyet malzemelerini kullanarak bir ip boyundan daha yüksek olan kaya üzerinde yapılan tırmanış şeklidir.

Yapay duvar tırmanışı:

Yapay duvar tırmanışlarında, duvara dağcılıkta kullanılan teknik malzemelerin yerleştirilmediği, “top rope” (üstten emniyetli ip) tekniği de kullanılmaktadır.

Dağcılık Eğitimi:

Kaya tırmanışı eğitimi veren birçok doğa sporu merkezi vardır. Eğitimin ilk aşaması teorik dersler; Öncelikle, tırmanış teknikleri, stilleri, tırmanış ve iniş istasyonlarının kurulması, top rope (tırmanış ipi) ve malzemeler hakkında ayrıntılı teorik eğitim alınıyor.

Bir sonraki aşamada uygulamaya geçiliyor. Malzeme takıp çıkartmak, yerden birkaç metre yükselerek yapılan egzersizlerle ip inişi ve top rope tırmanış uygulaması yapılıyor.

En son aşamada lider tırmanışın (eğitim alındıktan sonraki uzmanlaşılan tırmanış) temel bilgileri alınıyor ve tecrübeli bir kaya tırmanışçısıyla beraber uzun rotalarda tırmanışlara başlanıyor.

Her türlü görüş, düşünce, öneri, istek ve geri dönüşleriniz bizim için değerlidir, lütfen yazınız. http://www.turkeyoutdoor.org

Yararlanılan Kaynak: wikipedia, https://www.liveabout.com/