Türkiye’nin Outdoor Sayfası

Türkiye’nin Outdoor Sayfası olarak özellikle outdoor turizminde büyük eksiklik olarak gördüğümüz illerin tek tek tanıtımı, illerde yapılabilecek outdoor aktiviteleri, outdoor ürün satan firmalar, kamp alanları, doğal güzellikler, yürüyüş rotaları gibi bütün bilgileri içeren bir yazı dizisine başladık.

Diyarbakır Çermik İlçesi Tanıtımı

Çermik: Tarihi, Kültürü ve Şifalı Kaplıcalarıyla Zengin Bir İlçe

Çermik, tarihî derinliği, kültürel çeşitliliği ve eşsiz kaplıcalarıyla öne çıkan bir ilçedir. Osmanlı döneminden günümüze uzanan geçmişiyle tanınan Çermik, zaman içinde idari değişikliklere uğramış ve 1924 yılında Diyarbakır’ın ilçesi olmuştur.

Fırat Havzası’nda konumlanan Çermik, dünyaca ünlü şifalı kaplıcalarına ev sahipliği yapmasıyla bilinir. Kaplıcalar, romatizma, cilt hastalıkları ve sinir rahatsızlıklarına iyi geldiği bilinen özel sularıyla ziyaretçi çeker. Aynı zamanda bölgedeki su kaynakları, tarım ve hayvancılık faaliyetlerine olanak sağlar.

İlçe merkezi ve çevresinde tarihi yapılar bulunmaktadır. Cuma Camii, Meryem Ana Kilisesi ve Çermik Kalesi gibi eserler, ilçenin zengin geçmişine tanıklık eder. Doğal güzellikler arasında ise Dicle Nehri, ekonomik ve tarımsal açıdan büyük öneme sahiptir.

Çermik, her yıl düzenlenen Kültür ve Sanat Festivali ile kültürel zenginliklerini sergiler. Bu etkinlik, halkın bir araya gelerek geleneksel gösterilerini sunduğu önemli bir platformdur.

Nüfusu Türkler, Zazalar ve Kürtlerden oluşan Çermik, Türkmen geleneğine sahip bir yerleşim yeridir. Eski Türkmen şehri olarak bilinen ilçe, kültür ve geleneklerini günümüze taşımayı başarmıştır.

Özetle, Çermik; tarihi, kültürel zenginlikleri, doğal güzellikleri ve şifalı kaplıcalarıyla keşfedilmeye değer bir ilçedir. Hem yerel halk hem de ziyaretçiler için benzersiz bir destinasyondur.

Çermik Tarihi: Geçmişten Günümüze Yolculuk

Çermik’in tarihî serüveni, Osmanlı dönemindeki idari yapılanma ve değişikliklerle şekillenmiştir. 1518 yılında tutulan ilk Osmanlı Tahrir Defterleri, Diyarbakır Eyaleti’nin 12 sancağı arasında yer alan Çermik’in önemli bir idari birime sahip olduğunu göstermektedir. Bu sancaklar arasında yer alan Çermik, 1540 tarihli tahrir defterinde Diyarbakır Eyaleti’ne bağlı 15 sancak ve 11 ocaktan biridir.

Tanzimat dönemiyle birlikte Dirlik idaresinin kaldırılmasıyla 1868’de vilayetler kurulmuş, 1871 tarihli Diyarbakır Salnamesi’ne göre Amid Sancağı’na bağlı ilçeler arasında Çermik de yer almıştır. Bu dönemde, Ergani Madeni ilçesine bağlı bir bucak merkezi olarak görev yapmıştır.

1883 tarihli Diyarbakır Salnamesi’nde ise önemli değişikliklere tanıklık etmiştir. Elazığ’ın il olmasıyla birlikte Diyarbakır’dan ayrılmış, Ergani Madeni sancak olmuş ve Çermik’te ilçe teşkilatı kurularak Ergani Sancağı’na bağlanmıştır. Ancak bu düzenleme 1924 yılına kadar sürmüş, 20 Nisan 1924’te yürürlüğe giren Mülga Teşkilat-ı Esasi Kanunu ile sancaklar kaldırılmış ve Çermik, Diyarbakır’ın ilçesi konumuna gelmiştir. Bu tarihî süreç, Çermik’in idari statüsündeki evrimi ortaya koymaktadır.

Çermik Coğrafi Yapısı: Doğanın Kucağında Bir İlçe

Diyarbakır iline bağlı Çermik ilçesi, coğrafi konumuyla dikkat çeker. Doğu boylamında 390-27′ ve kuzey enlemimde 380-07′ arasında yer alırken, denizden yüksekliği 700 m olan bu topraklar, 1032 km²’lik geniş bir yüzölçümüne sahiptir. Çermik’i çevreleyen sınırlar, kuzey-batı ve kuzeyden Çüngüş, doğudan Ergani, güneyden Siverek (Şanlıurfa) ve batıdan Gerger (Adıyaman) ilçeleriyle belirlenmiştir.

İlçe merkezi, Sinek Çayı’nın kıyısında konumlanmış olup, çevresini saran Kale ve Heykel dağlarıyla çevrilidir. Diyarbakır’a olan uzaklığı 90 km’dir. Çermik’in coğrafi zenginlikleri arasında çeşitli dağ sıraları bulunmaktadır. Kuzeyden gelen Güneydoğu Toros Dağları’nın devamı niteliğindeki bu dağlar, ilçenin çevresini sarmaktadır. Aşukar, Gelincik, Büyük Heykel ve Petekkaya sırtları, ilçenin doğal güzelliklerini oluşturan önemli unsurlardır. Sinan Dağı ise Gelincik Dağı’nın ortasında konumlanmıştır.

Coğrafi zenginlikleri sadece dağlarla sınırlı kalmayan Çermik, önemli akarsulara da ev sahipliği yapar. Sinek Çayı, Midye Çayı, Gözsuyu, Beylik Madrap Suyu ve Sinan Suyu, ilçenin başlıca akarsuları arasında yer alır. Aynı zamanda yer altı suları bakımından zengin olan bu bölge, doğa ile iç içe geçmiş bir yaşam sunar.

Çermik Kaplıcası: Doğal Şifa ve Turizm Merkezi

Çermik, Diyarbakır ilinin muazzam doğal güzelliklerinden birine ev sahipliği yapmaktadır: Çermik Kaplıcası. Bu kaplıca, zengin mineral içeriğiyle bilinen küçük kaynakları barındırmaktadır. Mineral yönünden zenginliği ile öne çıkan Çermik Kaplıcası, bölgede önemli bir turizm merkezi konumundadır.

Bismil ilçesinde yaşayan birçok kişi, sağlık ve huzur bulmak amacıyla Çermik Kaplıcası’nı tercih etmektedir. Sıcak suyun ve mineral zenginliğin sunduğu şifa ile ünlü bu kaplıca, yerel halkın yanı sıra çevre illerden ve ülkelerden gelen ziyaretçileri ağırlamaktadır.

Çermik, adını Zazaca dilinden alır. “Çermug” kelimesi, bu dilde sıcak su anlamına gelir. Zazaca’nın etkisiyle bu ismi alan ilçe, Türkçe’de Çermik olarak bilinir. Aynı zamanda Türkçülük ideallerinin öncülerinden kabul edilen Ziya Gökalp’in memleketidir.

Dünya genelinde tanınan kaplıcalarıyla bilinen Çermik, 2006 tarihi itibariyle merkez nüfusu yaklaşık 21.000’dir. Ayrıca ilçede, Artuklu Beyliği döneminden kalma birçok tarihi eser bulunmaktadır. Haburman Köprüsü, Çeteci Abdullah Paşa Medresesi ve Çermik Hamamı, ilçenin tarihini yansıtan önemli yapılar arasındadır.

Çermik’in geçim kaynakları arasında turizm büyük bir yer tutar. Yurtdışında çalışanların gönderdiği dövizler, mevsimlik işçilik, mermer ocakları ve özellikle Çermik Kaplıcası, ilçenin ekonomisine katkı sağlayan unsurlar arasındadır. Ayrıca, şehirdeki yoğun memur nüfusu da ekonomiyi canlı tutmaktadır.

Geleneksel düğünlerde, yöresel folklorik unsurlar da gözlemlenebilir. Çermik halkının en sevdiği yemeklerden biri olan Meftune, lezzetli bir gastronomi deneyimi sunar. Ayrıca, kadınların büyük bir keyifle katıldığı Mart ayındaki oğlak eğlencesi, ilçenin kültürel zenginliğini yansıtan etkinliklerden biridir.

Şehir merkezinde eğitim kurumlarıyla donatılmış bir altyapı bulunmaktadır. İlköğretim, lise, çok programlı lise, Anadolu Lisesi, anaokulu ve meslek yüksek okulu gibi çeşitli eğitim kurumları, Çermikli gençlere eğitim imkanı sunmaktadır.

Çermik, bağcılık konusunda da ilerlemiştir ve köylerdeki bağcılık faaliyetleri, ekonomik kalkınmada önemli bir rol oynamaktadır. Bu doğal güzelliklere ve kültürel zenginliklere sahip ilçe, ziyaretçilere unutulmaz bir deneyim sunmaktadır.

Çermik’in Keşfedilmeyi Bekleyen Güzellikleri

İlçe merkezi ve çevresinde tarihi yapılar bulunmaktadır. Cuma Camii, Meryem Ana Kilisesi ve Çermik Kalesi gibi eserler, ilçenin zengin geçmişine tanıklık eder. Doğal güzellikler arasında ise Dicle Nehri, ekonomik ve tarımsal açıdan büyük öneme sahiptir.

Çermik Gezilecek Yerler

1. Haburman Köprüsü: Adını Haburman Köyü’nden alan bu muazzam köprü, Sinek Çayı üzerinde muazzam bir mimari şölen sunmaktadır. Yontma iri taşlardan inşa edilmiş köprünün duvarlarında tarihi kitabeler bulunmaktadır. Emir Necmettin Albi’nin kızı Zübeyde Hatun tarafından 595 yılında yaptırıldığı bilgisi, köprünün sadece mimari bir şaheser olmanın ötesinde, tarih kokan bir hikayesinin olduğunu göstermektedir.
2. Çermik Kalesi: Çermik’in batısında yükselen bir tepe üzerinde konumlanmış olan Çermik Kalesi, sarp kayalıkların üzerine kurulmuş bir yapıdır. İlk Çağ’a ait olduğu düşünülen iç kale ve hisar bölümleri, gizli yeraltı geçitleri ve kuzey tarafındaki tarihi kilise, ziyaretçilere tarihle iç içe bir deneyim sunmaktadır. Kale, zaman içinde çeşitli dönemlerde onarımlardan geçmiş olsa da, geçmişin izlerini taşıyan önemli bir yapıdır.
3. Sinek Köprüsü: Sinek Çayı üzerinde yer alan Sinek Köprüsü, Çermik-Çüngüş karayolu üzerinde bulunmaktadır. Sivri kemerli ve tek gözlü olan bu tarihi köprü, tuğla ve taş karışımı bir mimariye sahiptir. 1975 yılında gerçekleştirilen detaylı bir onarımdan sonra, orijinal mimarisini koruyarak tekrar hizmete açılmıştır.
4. Nişnik Köprüsü: Çukur Mahallesi’nde yer alan Nişnik Köprüsü, Hamambaşı Çayı üzerinde önemli bir tarihi köprüdür. Kesme taş ve moloz taş kullanılarak inşa edilmiş olan bu iki gözlü köprü, 1.2 metre genişliğe ve 7 metre uzunluğa sahiptir. Günümüzde kullanılmamakla birlikte, tarihi ve mimari açıdan önemini korumaktadır.
5. Ulu Camii: Çermik ilçesinin tarihine tanıklık eden iki bitişik camiden oluşan Ulu Camii, Kale Mahallesi’nde görkemli bir şekilde yükseliyor. Batı bölümü ilk yapının izlerini taşırken, doğudaki tek kubbeli bölüm daha sonradan eklenmiştir. İki adet kitabe, caminin yapım ve onarım dönemlerine ışık tutar. Camide bulunan lacivert renkli şal, halk arasında kutsal bir emanet olarak kabul edilir ve her yıl Kurban Bayramı arifesinde cemaate gösterilir.
6. Çermik Beyler Sarayı: Çermik Beyleri tarafından 15. yüzyılda yaptırılan bu saray, günümüze kadar sağlam kalmış önemli tarihi yapılar arasında yer alıyor. Yazlık ve kışlık bölümleri, eyvanları, haremlik ve selamlık daireleri, hamamı, zindanı ve mescidi ile ziyaretçilere tarihi bir atmosfer sunmaktadır.
7. Sinagog: 1416 yılında inşa edilen sinagog, siyah ve beyaz bazalt taştan yapılmıştır. İbranice kitabesi bulunan yapı, günümüzde ev olarak kullanılmaktadır. Çermik’te yaşamış olan Yahudi topluluğunun izlerini taşıyan bu sinagog, tarihi bir atmosfer sunmaktadır.
8. Toplu Köyü Su Sarnıçları ve Antik Taş Ocağı: Toplu Köyü’nde yer alan su sarnıçları ve antik taş ocağı, bölgenin tarihine ışık tutan önemli yapılar arasında yer alır. Kireç taşından oyulmuş sarnıçlar ve antik taş ocağı, ziyaretçilere geçmişin izlerini keşfetme fırsatı sunar.
9. Tekke: Haburman Köprüsü’ne yakın mesafede bulunan tekke, 14. yüzyılın ikinci yarısına ait tarihi bir yapıdır. 1 metre genişliğindeki kapısı, kırma taşlardan inşa edilmiş eyvan tipi kümbet özelliklerine sahip bu tekke, tarihi bir atmosfer sunar.
10. Hüsnüran Kalesi: Karakaya Köyü’nde yer alan Hüsnüran Kalesi, ana kaya üzerine inşa edilmiştir. Su sarnıçları, sur duvarları, şehir kalıntıları ve antik yol gibi bölümleri içeren kalenin yapım tarihi net olarak bilinmemekle birlikte, arkeolojik öneme sahiptir.
11. Çarşı Camii: Osmanlı Devleti döneminde 1730 yılında inşa edilen Çarşı Camii, 7 metreye 25 metre ebatlarında dikdörtgen bir yapıdır. Ak ve siyah bazalt taş kullanılarak inşa edilen cami, 2006 yılında restore edilmiş ve yeniden ibadete açılmıştır.
12. Karakaya Hanı: Çermik ilçe merkezine 25 kilometre mesafedeki bu han, Selçuklu Hanlarının geç dönem eserlerinden biridir. 13. ve 14. yüzyıllarda inşa edilen han, kırma taşlar ve yassı taş plakalar kullanılarak yapılmıştır. Selçuklu mimarisinin izlerini taşıyan bu yapı, geçmişe kısa bir yolculuk sunar.
13. Hanbaşı Camii: Çermik’in merkezinde, belediye binasının yanında yer alan Hanbaşı Camii, Hacı Seyid El Hüseyin tarafından 1853 yılında yaptırılmıştır. Yatık dikdörtgen planlı cami, mihrap duvarında 3 nefli plan şemasına sahiptir. Caminin son cemaat yeri doğu kenarında konumlanmış olup, 3 kemerli çıkış da burada bulunmaktadır. Silindirik gövdeli ve tek şerefiyelidir.
14. Çeteci Abdullah Paşa Medresesi: 1756 yılında Çermikli Çeteci Abdullah Paşa tarafından yaptırılan medrese, ilçe merkezinde tarihi izler taşır. Revaklar ve hücrelerle donatılmış dikdörtgen yapı, Rüştiye Mektebi olarak kullanıldığı Osmanlı Dönemi’nde, Cumhuriyet Dönemi’nde ise cami olarak hizmet vermiştir. Medresenin güney revakında bulunan kitabe, yapım tarihini ve yaptıranı belirtir.
15. Sinek Çayı Kayaaltı Sığınağı: Çermik’e 7,5 kilometre uzaklıkta bulunan Sinek Çayı’nda keşfedilen Kayaaltı Sığınağı, Anadolu’nun bilinen en eski resimlerini içermektedir. 15000 yıl öncesine ait olduğu tahmin edilen resimler, Üst Paleolitik Dönem ve Mezolitik Çağ’a ışık tutmaktadır. Sürek avını tasvir eden resimlerde, 11 yaylı avcının avı düzenlemesi gözlemlenir. Resimler, arkeoloji ve tarih meraklıları için büyüleyici bir keşif sunmaktadır.

Diyarbakır’ın nin keşfedilmeyi bekleyen zengin kültürel ve doğal hazinelerini sizin için sıraladık. Şehrin göz kamaştıran güzelliklerini keşfetmek istiyorsanız, Diyarbakır’da ‘de gezilecek yerler hakkında kapsamlı bilgiler içeren aşağıdaki rehberimize göz atabilirsiniz. Tarihi zenginlikleri, doğal harikaları ve benzersiz atmosferiyle Diyarbakır, her ziyaretçisine unutulmaz bir deneyim sunuyor.

Gezi rotanızı belirlerken, Ulu Cami, Hz. Süleyman Camii, Meryem Ana Kilisesi, Dört Ayaklı Minare ve Zinciriye Medresesi gibi önemli noktaları göz önünde bulundurmayı unutmayın. Diyarbakır Gezilecek bütün mekanları harita üzerinde görmek için “Diyarbakır Gezi Rehberi” haritamıza bakabilirsiniz. https://maps.app.goo.gl/iSJPxeZNATUb47C68

Diyarbakır’ın eşsiz atmosferinde kaybolmak ve şehrin tarihle iç içe geçmiş dokusunu hissetmek için, siz de bu muazzam şehri keşfetmeye hazır olun. Diyarbakır’ın gezilecek bütün mekanları, outdoor olanakları, kamp karavan tesisleri aşağıdadır.

---

---

https://turkeyoutdoor.org/, Türkiye’de outdoor (açık hava etkinlikleri) hakkında bilgi sağlayan bir web sitesidir. Site, yürüyüş, kamp, bisiklet, kano, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, dalış, yamaç paraşütü, binicilik gibi çeşitli açık hava etkinlikleri hakkında rehberler, rotalar, haberler ve etkinlikler sunmaktadır.

Site, Türkiye’nin dört bir yanındaki açık hava etkinlikleri için kapsamlı bir bilgi kaynağıdır. Sitede, her etkinlik için detaylı bilgiler, rotalar, fotoğraflar ve videolar bulunmaktadır. Site ayrıca, Türkiye’deki açık hava etkinlikleri hakkında güncel haberler ve etkinlikler hakkında bilgi vermektedir.

Sitenin hedef kitlesi, açık hava etkinliklerine ilgi duyan herkestir. Site, hem deneyimli hem de yeni başlayanlar için faydalı bilgiler sunmaktadır. Site, Türkiye’de açık hava etkinlikleri hakkında bilgi edinmek ve bu etkinliklere katılmak isteyenler için ideal bir kaynaktır

https://turkeyoutdoor.org/