Türkiye’nin Outdoor Sayfası

Türkiye’nin Outdoor Sayfası olarak özellikle outdoor turizminde büyük eksiklik olarak gördüğümüz illerin tek tek tanıtımı, illerde yapılabilecek outdoor aktiviteleri, outdoor ürün satan firmalar, kamp alanları, doğal güzellikler, yürüyüş rotaları gibi bütün bilgileri içeren bir yazı dizisine başladık.

Diyarbakır Ergani İlçesi Tanıtımı

Ergani: Tarih, Kültür ve Doğa Harikası Bir İlçe

Ergani, Diyarbakır iline bağlı büyük ve tarihi bir ilçedir. Dicle Nehri’nin sağ kıyısında, Zülküf Dağı’nın eteğinde kurulmuş olan bu ilçe, hem doğal güzellikleriyle hem de zengin tarihiyle dikkat çeker. İlçe merkezi, halk arasında Zülküf Dağı veya Makam Dağı olarak adlandırılan 1537 metre yüksekliğindeki Zülküf Dağı’nın güney eteğine konumlanmıştır.

Ergani, Diyarbakır’ın en büyük ilçelerinden biridir ve 86 köyü içerisinde barındırır. Tarihi kökenleri oldukça derinlere uzanan Ergani, farklı dönemlerde birçok medeniyetin etkisi altında kalmıştır. İlçe, Akranya, Erkenin, Erkanikana, Yanari, Zülkarneyn, Arsania, Urhana, Aşat gibi çeşitli isimlerle anılmıştır. Hilar Şehri harabelerinde yapılan araştırmalarda, bölgedeki yerleşimin M.Ö. 7250-6750 yılları arasında başladığı belirlenmiştir. Bu, Anadolu’nun en eski köy yerleşimlerinden birinin Ergani’de olduğunu gösterir.

Osmanlı döneminde Ergani’ye verilen Osmaniye adı, Adana’daki Osmaniye ile karıştırıldığı için daha sonra Ergani olarak değiştirilmiştir. Uzun süre sancak beyliği (il merkezi) olan Ergani, 20 Nisan 1924 tarihinde çıkarılan bir kanunla sancak beyliği unvanını kaybetmiş ve Diyarbakır iline bağlı bir ilçe statüsü almıştır.

Ergani, tarih boyunca pek çok medeniyetin izlerini taşır. 19. yüzyıl ortalarında Ergani, maden işletmeleri nedeniyle önem kazanan Maden Kasabası’na taşınmıştır. Bu dönemde bir mutasarrıf, 3 kaymakam ve 11 müdür tarafından yönetilmiştir. İlçede, Osmanlı dönemine ait birçok yapı bulunmaktadır. Belediye Konağı dışında 3 cami, 10 mescit, 3 Ermeni kilisesi, 1 Protestan kilisesi, 3 han, 3 hamam ve 30 çeşme gibi önemli eserler, Osmanlı’nın bıraktığı izleri günümüze taşır.

Ergani’nin coğrafi konumu da dikkate değerdir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan ilçe, aynı zamanda Doğu Anadolu Bölgesi’nin bir kısmında bulunur. Elazığ’a bağlı Maden ilçesi, Diyarbakır iline bağlı Dicle ilçesi, Urfa’ya bağlı Siverek ilçesi ve Diyarbakır’a bağlı Çermik ve Çüngüş ilçeleri ile sınır komşusudur. Dicle Nehri ve Boğaz Çayı gibi akarsular ilçenin doğal güzelliklerini süsler.

Ergani, sadece tarih ve kültürle değil, aynı zamanda muazzam doğal güzellikleriyle de bilinen bir destinasyondur. Bu özellikleriyle bölge, ziyaretçilere hem tarihî bir yolculuk hem de doğanın tadını çıkarma fırsatı sunar.

Ergani Gezilecek Yerler

Makam Dağı

Makam Dağı, Diyarbakır’ın Ergani ilçesinde bulunan ve ziyaretçilere ev sahipliği yapan önemli bir destinasyondur. Hz. Zülküf’ün uzun yıllar kaldığı bu dağ, bölge halkı tarafından “Makam Dağı” olarak isimlendirilmiştir. Dağın zirvesinden Ergani ilçesinin tamamı görülebilmektedir.

Tarihi ve Dini Önemi:

Makam Dağı, Zülküf Peygamberin uzun süreler ikamet ettiği bir mekân olarak bilinir. Ergani ilçesine 5 km uzaklıkta yer alan dağ, bin 515 metre yüksekliğe sahiptir. Diyarbakır Salnâmeleri’nde Nebî Zülküf makamının Ergani’de bulunduğu ve bu makamın restore edildiği bilgisi yer almaktadır. Makam Dağı’nda bulunan Zülküf Nebi Zaviyesi, Osmanlı döneminden önceye uzanan bir tarihe işaret etmektedir.

Restorasyon Çalışmaları:

Zülküf Nebi Zaviyesi, 2008 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilmiştir. Bu çalışmalar, tarihi ve dini öneme sahip bu mekânın korunması ve gelecek nesillere aktarılması açısından büyük bir öneme sahiptir.

Mescit ve Diğer Yapılar:

Makam Dağı’nda Zülküf Nebi Zaviyesi’nin yanı sıra, 20-30 kişinin namaz kılabileceği küçük bir mescit de bulunmaktadır. Bu yapılar, ziyaretçilere ibadetleri için bir alan sunmanın yanı sıra, tarihi ve dini atmosferi yaşama fırsatı da tanımaktadır.

Ziyaretçilere Manzaralı Bir Deneyim:

Makam Dağı’nın zirvesinden Ergani ilçesinin tamamını görmek, ziyaretçilere etkileyici bir manzara sunmaktadır. Doğal güzellikleri ve tarihi atmosferi bir araya getiren bu destinasyon, Diyarbakır ve çevre illerden gelen birçok ziyaretçiyi ağırlamaktadır.

Hilar Mağaraları: Geçmişin Tanıkları

Hilar Mağaraları, tarihî bir hazineyi gün yüzüne çıkaran önemli bir arkeolojik alan olarak öne çıkmaktadır. Mağaralarda yapılan kazılarda M.Ö. 7500 ile 5500 yılları arasına ait kalıntı ve buluntular ortaya çıkmıştır. Bu dönem, bölgede önemli bir geçiş dönemini simgeliyor; göçebelikten yerleşik köy yaşamına, avcılık ve toplayıcılıktan tarıma geçişin başladığı bir süreci yansıtmaktadır.

Önemli Tarım ve Hayvancılık Geçiş Dönemi:

Mağaralarda bulunan kalıntılar, bu bölgenin M.Ö. 7500-5500 yılları arasındaki dönemde tarım ve hayvancılıkla tanıştığına işaret ediyor. Buğday, nohut, mercimek gibi bitkilerin ekimi başlamış ve koyun, keçi gibi hayvanlar evcilleştirilmiştir. Bu durum, bölgedeki toplulukların yerleşik hayata geçişini gösteren önemli bir kilometre taşını temsil etmektedir.

Eşsiz Doğal ve Arkeolojik Sit Alanı:

Sesverenpınar köyü sınırları içerisinde yer alan Hilar Mağaraları, 1. derece arkeolojik ve doğal sit alanı olarak tescillenmiştir. Bu özel statü, mağaraların hem doğal hem de kültürel açıdan büyük önem taşıdığını göstermektedir. Mağaralar, bölgedeki tarihi ve arkeolojik zenginlikleri barındıran eşsiz bir destinasyon olma özelliğini taşır.

Arkeolojik Buluntular ve Kabartmalar:

Mağaralarda yapılan kazılarda ortaya çıkan arkeolojik buluntular arasında kemikten yapılmış kaşık ve çatal gibi aletler dikkat çeker. Ayrıca, kaya mezarları ve kabartmalar, ziyaretçilere geçmişin izlerini görmelerine olanak tanır. Kabartmalarda üçlü gruplar halinde figürler bulunurken, bazı kaya mezarlarının dış cephelerinde Roma Eyalet üslubunda kabartmalar yer alır. Bu karışımlar, bölgenin tarihî ve kültürel zenginliklerini yansıtmaktadır.

Ziyaretçilere Ev Sahipliği:

Hilar Mağaraları, özellikle hafta sonları Diyarbakır ve çevre illerden gelen ziyaretçilere ev sahipliği yapmaktadır. 10 bin yıllık geçmişi ile bu mağaralar, tarih meraklıları ve arkeoloji tutkunları için büyüleyici bir deneyim sunmaktadır. Her yıl birçok kişi, bu eşsiz arkeolojik alana hayranlıkla ziyarette bulunmaktadır.

Hz. Zülkifl Nebi (A.S.) Makamı: Manevi Bir Mekan

Ergani’nin yüksekliği 1,515 metre olan Makam Dağı’nda, Hz. Zülkifl Nebi’nin uzun yıllar kaldığına inanılan bir makam bulunmaktadır. Dağın tepesinden Ergani ilçesi tamamıyla görülebilmektedir. Bu mekan, yöre halkı tarafından “altın değerinde bir dağ” olarak nitelendirilmektedir. Hz. Zülkifl Nebi’nin makamı, ziyaretçilerin yoğun ilgisini çeker ve özellikle bahar mevsimlerinde ziyaret edilir. Bu ziyaretlerde namazlar kılınır, dualar edilir, Kur’an-ı Kerim ve mevlit okunur, adaklar ve kurbanlar kesilir. Ayrıca, makamda özel olarak yetişen makam çiçeği de dikkat çeker.

(Konum: Zülküf peygamber makamı – Google Maps)

Dağın yapısı, kaya tırmanışı yapmak isteyenler için birçok tırmanış parkurunu mümkün kılar. Zülkifl Nebi Dağı’na tırmanış yapabilir, yamaç paraşütü ile eşsiz bir manzara eşliğinde bu kutsal mekanı keşfedebilirsiniz.

Çayönü Kalıntıları: Dünya Uygarlık Tarihine Işık Tutuyor

Ergani’nin güneybatısında bulunan Sesverenpınar Köyü sınırlarında yükselen Çayönü Höyüğü, dünya uygarlık tarihine ışık tutan önemli bir höyüktür. M.Ö. 7500-6500 yılları arasındaki Esas Çayönü Evresi’ne ait kalıntı ve buluntular, Neolitik dönemin izlerini taşımaktadır. Bu höyük, tarıma geçişin ve yerleşik yaşamın başladığı bölgelerden biridir. 6000 yıl boyunca farklı mimari tasarımlara sahip binaların bulunduğu bu höyük, arkeolojik kazılarla gün yüzüne çıkarılarak dünya tarihine önemli katkılarda bulunmuştur.

Konum: Çayönü Neolitik Yerleşke – Google Maps

Suluklar: Zülküf Sulukları

Makam bulunan iki sarnıca Zülküf Sulukları denilmektedir. Bu suluklar, çok eski zamanlarda inşa edilmiş olup, kale halkının su ihtiyacını karşılıyordu. Zülküf Sulukları, tarihi birer eser olarak günümüze ulaşmış ve geçmişin su mühendislik başarılarından biri olarak değerlendirilmektedir.

Meryem Ana Kilisesi: Tarihi ve Dini Bir Mekân

Meryem Ana Kilisesi, Zülküf Dağı’nın zirvesinin doğusunda, Dicle Nehri’ne bakan büyük bir kayanın üzerinde konumlanmıştır. Zamanında Ergani’deki büyük manastırın bir parçası olan bu kilise, tarihi ve dini öneme sahiptir. 1960’lı yıllarda Ermeniler tarafından kutsal kabul edilen bu kilise, baharın başlangıcında düzenlenen şenliklere ev sahipliği yapmış ve bölgedeki kutsal bir yer olarak ibadet için kullanılmıştır.

Konum: Ergani Virgin Mary Church Ruins – Google Maps

Ergani Kalesi: Tarih ve Efsanelerle Örülü

Ergani Kalesi, Makam Dağı’nın batı tarafından başlayarak güneye uzanan büyük bir kaledir. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde anlatıldığına göre, kaleyle ilgili bir efsaneye göre, kalede hükmeden beyin kızı çok güzeldir ve bu güzellik nedeniyle kızını korumak adına onu kalede hapseder. Zirvedeki iki kaya arasına kızının dolaşabilmesi için yapılan köprünün kalıntıları hala görülebilir.

Enuş ya da Abbas Peygamber’in Türbesi: Dini ve Kültürel Önem

Ergani’den yaklaşık 12-13 km uzaklıkta, Otluca Köyü’nde bulunan bu türbenin yatan zatın kimliği kesin olarak bilinmemektedir. Bazıları bu zatın Enuş Peygamber olduğunu, bazıları ise Abbas Peygamber olduğunu iddia etmektedir.

Hatta bazı söylentilere göre, Enuş ve Abbas Peygamber’in aynı kişi olduğu söylenmektedir. Türbede dualar okunur, dilekler tutulur ve ziyaretçiler tarafından makam ziyaretleri gerçekleştirilir. Bu uygulamalar, bölgenin dini ve kültürel geçmişine işaret etmektedir.

Konum: Enüş Peygamber Türbesi – Google Maps

Sezai Karakoç Müzesi: Şairin Anısına

Ergani’de bulunan eski Hükümet Konağı binası, revize edilerek “Sezai Karakoç Müzesi ve Kültür Evi”ne dönüştürülmüştür. Ayrıca, ilçede bir okula “Sezai Karakoç İmam Hatip Ortaokulu” ismi verilmiştir. Bu müze ve okul, ünlü şair Sezai Karakoç’un yaşadığı dönemi ve eserlerini gelecek nesillere taşımak amacıyla kurulmuştur.

Ergani, tarihi, kültürel ve doğal zenginlikleriyle ziyaretçilere eşsiz bir deneyim sunan bir destinasyondur. Mağaralarından tarihi kalıntılarına, manevi mekanlarından müzelerine kadar birçok farklı noktada keşfedilecek bir hikaye bulunmaktadır.

Konum: Sezai Karakoç Müzesi – Google Maps

Diyarbakır’ın nin keşfedilmeyi bekleyen zengin kültürel ve doğal hazinelerini sizin için sıraladık. Şehrin göz kamaştıran güzelliklerini keşfetmek istiyorsanız, Diyarbakır’da ‘de gezilecek yerler hakkında kapsamlı bilgiler içeren aşağıdaki rehberimize göz atabilirsiniz. Tarihi zenginlikleri, doğal harikaları ve benzersiz atmosferiyle Diyarbakır, her ziyaretçisine unutulmaz bir deneyim sunuyor.

Gezi rotanızı belirlerken, Ulu Cami, Hz. Süleyman Camii, Meryem Ana Kilisesi, Dört Ayaklı Minare ve Zinciriye Medresesi gibi önemli noktaları göz önünde bulundurmayı unutmayın. Diyarbakır Gezilecek bütün mekanları harita üzerinde görmek için “Diyarbakır Gezi Rehberi” haritamıza bakabilirsiniz. https://maps.app.goo.gl/iSJPxeZNATUb47C68

Diyarbakır’ın eşsiz atmosferinde kaybolmak ve şehrin tarihle iç içe geçmiş dokusunu hissetmek için, siz de bu muazzam şehri keşfetmeye hazır olun. Diyarbakır’ın gezilecek bütün mekanları, outdoor olanakları, kamp karavan tesisleri aşağıdadır.

---

---

https://turkeyoutdoor.org/, Türkiye’de outdoor (açık hava etkinlikleri) hakkında bilgi sağlayan bir web sitesidir. Site, yürüyüş, kamp, bisiklet, kano, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, dalış, yamaç paraşütü, binicilik gibi çeşitli açık hava etkinlikleri hakkında rehberler, rotalar, haberler ve etkinlikler sunmaktadır.

Site, Türkiye’nin dört bir yanındaki açık hava etkinlikleri için kapsamlı bir bilgi kaynağıdır. Sitede, her etkinlik için detaylı bilgiler, rotalar, fotoğraflar ve videolar bulunmaktadır. Site ayrıca, Türkiye’deki açık hava etkinlikleri hakkında güncel haberler ve etkinlikler hakkında bilgi vermektedir.

Sitenin hedef kitlesi, açık hava etkinliklerine ilgi duyan herkestir. Site, hem deneyimli hem de yeni başlayanlar için faydalı bilgiler sunmaktadır. Site, Türkiye’de açık hava etkinlikleri hakkında bilgi edinmek ve bu etkinliklere katılmak isteyenler için ideal bir kaynaktır

https://turkeyoutdoor.org/