Sektörden Endüstriye Outdoor / 1

Türkiye’deki Outdoor Sektörü

Çağımızda özellikle büyük şehirlerde yaşayan insanlar, sağlıksız ve monoton kent yaşamından uzaklaşarak doğaya dönmekte, doğal turizm kaynaklarından da yararlanmak üzere doğada outdoor faaliyetlerine yönelmektedir. 

Doğada yapılan bu spor ve faaliyetler sonunda doğa sporları aktivitelerinden doğa yürüyüşü, dağcılık ve kaya tırmanışı yapan bireyler fiziksel ve psikolojik zihinsel açıdan faydalar elde etmektedirler. 

Günümüzde açık alanlara ve doğaya yönelimdeki artışla beraber aktiviteler de çeşitlenmektedir. Outdoor denilince çok geniş bir kapsamda yapılan aktiviteler anlaşılsa da açık alan aktiviteleri içinde doğa sporları özellikle doğa yürüyüşü, dağcılık ve kaya tırmanışı her yaştan insanın değişik seviyelerde yapabileceği spor dallarıdır.

Açık alan rekreasyonu/outdoor/doğa etkileşimi/doğada spor… ile elde edilen faydalar göz önünde tutularak bu aktivite ve spor dallarına her yaş gurubundan katılımın olması için her düzeyde ve kamunun özel çalışmalar yapması gerekmektedir. 

Aşağıdaki öneriler çoğunlukla bu konuda akademik araştırmalar yapmış/yapan bir üniversitenin yayınından (Akdeniz Üniversitesi) alınmıştır. Önerilerin ulaşmak istediği amaçlar göz önüne alındığında iyi niyetli ancak ayakları yere basmayan öneriler olduğu görülecektir. Neden öneriler ütopik olmuş? Çünkü çoğunun belli bir muhatabı yok. Yapılmalıdır, edilmelidir, uygulanmalıdır, desteklenmelidir… gibi önerilerin gerçek hayatta bir karşılığının olmadığını hepimiz biliyoruz.

Türkiye’nin Outdoor Sayfası olarak bu konuda yapılmış akademik çalışmalara saygı duyuyoruz ve geniş kesimlere ulaşması için yayınlıyoruz. Sektör’den Endüstriye giden yolda outdoor aktiviteleri için bu öneriler elbette önemli ve yol göstericidir.

Bugün için ütopik görünse de birkaç on yıl içinde aşağıdaki önermelerin önemli bir kısmının kamu ve yerel yönetimler işbirliğinde gerçekleştirilmeye çalışılacağına inanıyor ve yüksek lisans tezinin yazarı Ayşe KALKAN’a buradan teşekkür ediyoruz. (Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ayşe Kalkan, Açık Alan Rekreasyonu, Doğa Sporları Yapan Bireylerin Bu Sporları Yapma Nedenleri: Antalya Örneği)

T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın sitesine baktığımızda oryantiring, su altı sporları, su topu, üniversite sporları, yelken, yüzme, atıcılık ve avcılık, binicilik, bisiklet, dağcılık, geleneksel spor dalları, golf, herkes için spor, izcilik, kano, kayak, kızak, kürek, modern pentatlon, kaykay, rafting ve geleneksel okçuluk federasyonlarının bir şekilde outdoor sektörü ile irtibatlı olduklarını görmekteyiz. Ancak en çok yapılan outdoor aktiviteleri olan kampçılık, hiking ve trekking gibi sporların herhangi bir federasyonlarının dolayısıyla tüzel kişiliklerinin olmadığını görüyoruz.

Türkiye’nin Outdoor Sayfası’nın sektörden endüstriye outdoor sürecindeki teklifi çeşitli büyükşehirlerde çok sayıda katılımcı ile buluşan outdoor/hiking/trekking/doğa/kampçılık kulüp ve derneklerinin bir koordinasyon ile birleşmeleri ve Türkiye Outdoor Federasyonu’nun kurulmasıdır.

Eğer outdoor federasyonu kurulabilirse aşağıdaki önermelerin gerçekleştirilme şansı artacak ve endüstriye giden yolda çok hızla mesafe kat edilebilecektir.

Outdoor Turizminin Gelişimi İçin Öneriler:

Outdoor turizm ilişkisi göz önüne alınarak yerel yönetimler dağcılık ve doğa yürüyüşü yapan bireylerin yaş ortalamasının kaya tırmanıcılarına göre daha yüksek olduğu öngörüsüyle bu aktiviteleri en az risk içerecek şekilde daha genç gruba yönelik düzenlemeli, tüm yurttan ve yurtdışından gelecek turistler için tanıtıcı etkinlikler ve duyurular yapmalıdır.

Outdoor aktiviteleri ve doğa sevgisi ilköğretim döneminden itibaren tanıtılmalı, çocuklara doğanın sonsuz olmadığı, kirlendiği, doğada yaşayan vahşi hayvanların hızla yok olduğu anlatılarak çocukların doğayı sevmesi ve koruması öğretilmelidir.

Sivil Toplum Örgütleri, Belediyeler ve Üniversiteler genelde outdoor özelde kaya tırmanışı, dağcılık ve doğa yürüyüşü özendirme amaçlı çalışmalar yapmalı, başlangıç seviyesinde, zorluk ve risk içermeyen aktiviteler düzenlemelidirler.

Üniversiteler ve Milli Eğitim Kurumları müfredatlarına açık alan rekreasyonu içinde doğa sporları ve özellikle kaya tırmanışı, dağcılık ve doğa yürüyüşlerini içeren eğitim programları koymalıdır.

Engelliler ve yaşlılara yönelik bakım merkezleri ve gençlik merkezleri kaya tırmanışı, dağcılık ve doğa yürüyüşlerinin zorluk ve risk içermeyen hafif aktivitelerini düzenlemelidirler. Bu etkinlikler yerel yönetimler, üniversite ve/veya yerel doğa sporları kulüp ve dernekleri ile de işbirliği içinde gerçekleştirilebilir.

Kadınların bu spor dallarına katılımının erkeklere göre daha az olduğu gerçeğinden hareketle kadınlar özellikle desteklenmeli ve katılımlarını arttırmak için çalışmalar yapılmalıdır.

Katılımcıların çoğunlukla bekâr olmalarından dolayı evli çiftlerin birlikte katılabileceği organizasyonlar düzenlenmelidir.

Özellikle yerel yönetimlerin düzenleyeceği aktivitelere her eğitim düzeyinden bireyin katılımı sağlanmalıdır.

Çalışan bireylerin serbest zamanlarını bu aktivitelerle değerlendirebilmeleri için kurum ve kuruluşlar bu tür organizasyonlar düzenleyerek çalışanlarının etkinliklerine katılımını desteklenmelidir.

Kamu çalışanlarının günübirlik etkinlik katılımının daha fazla olduğu göz önünde bulundurularak bu bireyler diğer aktiviteler için de desteklenmelidir.

Katılımcılar düşük bir bütçeyle aktivitelerini gerçekleştirmeye çalışmaktadırlar bu nedenle aktiviteler için bazı gereksinimler dernekler/kulüpler tarafından karşılanmalıdır.

Doğa sporlarından doğa yürüyüşü, dağcılık ve kaya tırmanışı yapan bireylerden alanlarında başarılı olan bireyler ekonomik açıdan (malzeme desteği gibi) desteklenmelidir. Doğa yürüyüşü yapan bireyler dernekler/kulüpler tarafından her dönem değişmek üzere masrafları karşılanarak değişik yerlerde aktivite katılımı için desteklenmelidir. Dağcılar için dernekler/kulüpler başarılı olanlarla zorlu aktivitelerin masraflarını karşılayarak katılımı özendirmelidir.

Ülkemizin ekonomik şartları ve bu spor dallarında kullanılan donanımın çok pahalı olması göz önünde tutularak yeterli ekonomik güce sahip olmayan bireyler dernekler/kulüpler ve ilgili federasyon aracılığıyla desteklenmelidir.

Dağcılık ve kaya tırmanışı yapan bireylerin çoğunluğunun herhangi bir dernek /kulüp üyeliğinin bulunmaması nedeniyle bu bireylerin örgütlenmesi desteklenmelidir.

Bu tür aktiviteleri daha çok şehirde yaşayan bireylerin yapması nedeniyle bağlı küçük yerleşim yerlerinde de bu aktiviteler için tanıtımlar yapılıp o civarlarda düzenlenecek aktivitelere yerel halkın katılımı desteklenmelidir.

Bireylerin açık alan etkinliklerine daha çok arkadaşlarıyla ve kulüp üyeleri ile katıldığı gerçeğinden hareketle kulüpler ve arkadaş guruplarının liderleri daha etkin olabilecekleri şekilde motive edilmelidir.

Açık alan etkinlikleri en basitinden en zor olanına kadar değişik düzeylerde risk içerdiği için bireyler mutlaka bireysel riskler konusunda eğitilmelidirler. Bunun yanında kulüp ve derneklerde rehberlik yapan kişiler ilgili federasyonlar aracılığıyla onanmış “rehberlik yeterlilik belgeleri” ile rehberlik yapabilmeleri sağlanmalıdır.

Katılımcıların sigara ve alkol kullananların sigara bıraktırma merkezleri ve madde bağımlıları merkezleri bireyleri bu tür açık alan doğa sporları etkinliklerine yönlendirmelidir.

Katılımcıların aleyle (geniş aile katılımlarıyla) doğa sporları yapma oranının arttırılması için organizasyonlar tesis kullanımının olabileceği alanlara göre planlanmalıdır.

Bütün branşlarda 1–5 yıl arası bu sporu yapanların oranının daha yüksek olduğu görülmektedir. Bu sporu yapan bireylerin daha uzun yıllar bu sporları yapıp serbest zamanlarını iyi değerlendirmeleri onların katıldıkları etkinlikler düzenli yapılarak, malzeme ve bilgi yönünden desteklenerek özendirilmelidir.

Katılımcıların çoğunluğu bu spor dalları ile ilgili eğitim almadıklarını veya kısmen aldıklarını belirtmişlerdir. Bu nedenle derneklerkulüpler ve ilgili federasyon aracılığıyla bu spor dallarına ilgi duyan bireyler, kendi güvenliklerinin sağlanması, doğanın kaynak olarak kullanımı ve sürdürülebilirliğinin sağlanması, malzeme kullanımı, spor dalına özgü teknik bilgi konularında eğitilmelidir.

Doğa yürüyüşü yapan bireylerin aktivitenin daha az risk içermesine rağmen doğaya doğayı tanımadan gitmenin tehlikelerine karşı eğitim almaları sağlanmalıdır.

İlk tırmanışların bilinmesi, önceye ait keşifler hakkında bilgi alınabilmesi, düzenlenecek aktivitelerin uygulanabilirliği, çerçevesinin belirlenmesi, planlanabilmesi için etkinliklerle ilgili düzenli rapor tutulması sağlanmalıdır.

Bu spor dalları ile ilgili değişim, gelişim ve yeniliklerin takip edilebilmesi açısından derneklerkulüpler veya ilgili federasyon yurt dışı etkinlikler için bireyleri 118 desteklemeli, yayınlar çıkarmalı, araştırmalar yapılması için bilim insanlarını özendirmelidir.

Derneklerkulüpler veya ilgili federasyon üyelerinin diğer doğa sporlarına katılımını desteklenmelidir.

İlerleyen teknolojiye rağmen bireylerin internet ve e-postaların yanında aktivitelere katılımdan haberdar olmak için hala diğer haberleşme yöntemlerini de kullandıkları göz önünde bulundurularak iletişim ağı daha etkin hale getirilmelidir.

Katılımcıların etkinliklere katılımında süreklilik sağlanmalıdır.

Doğa sporları doğanın kontrol edilememesi nedeniyle daima risk içerirler. Bu nedenle en kolay olduğu düşünülen aktiviteler için bile mutlaka acil durum planlaması yapılmalı ve katılımcıların hepsi bilgilendirilmelidir.

Katılımcıların düzenli olarak ilk yardım eğitimi almalarının sağlanması için derneklerkulüpler veya ilgili federasyon sertifikalı kurslar düzenlemelidir.

Katılımcılardan kaya tırmanıcıları ve dağcılar güvenlikle ilgili kendilerini geliştirmelidir ve mutlaka eğitim almalıdır.

Doğa yürüyüşçülerinin çoğunluğunun güvenlikle ilgili rehberin uyarılarını dikkate alması göz önünde tutularak rehberler denetlenmeli, belli aralıklarla eğitimden geçirilmeli ve ilk yardım sertifikasına sahip olmalıdır.

Katılımcıların başka şehirlerde ve ülkelerde aktivite katılımları motivasyon açısından olumlu gelişimlerini ve katılımlarını arttırmak için desteklenmelidir. Bu nedenle yarışmalara, şenliklere katılımlar özellikli hale getirilmelidir. Bunlarla ilgili bilgilendirme amaçlı etkinlikler düzenlenmelidir.

Bu spor dalları ile ilgili yerel ve yabancı yayınlara katılımcıların ulaşabilmesi sağlanmalıdır. Yerel yayınlar yapılmalı, yapılanlar desteklenmelidir.

Katılımcıların doğa yürüyüşü, dağcılık ve kampçılığı genellikle bir arada yaptıkları göz önünde bulundurularak diğer doğa sporları ile ilgili bilgilenmeleri sağlanmalı, katılımları desteklenmelidir.

Katılımcılar aktiviteye katıldıkları arkadaşları ile diğer zamanlarda da bir araya gelmektedirler. Paylaşımlarının fazla olması serbest zaman değerlendirmeyi olumlu etkilemesi nedeniyle diğer bireylere örnek teşkil etmelidir.

Yerel yönetimler bu spor dalları ile uğraşan bireylerin serbest zaman değerlendirme seçimlerinin olumlu yönde olmasını örnek göstererek aktiviteler düzenlemeli ve gençleri etkileyip katılımlarını sağlamalıdır.

Bütün doğa sporları branşlarında bu sporları yapma nedenleri özellikle sıkıntı ve stres atmak, ilgi alanı olması, doğayla bütünleşme, yeni beceriler edinme ve onları kullanma olduğu için bu bireylerin olumlu etkilendiği göz önünde bulundurularak sağlıklı toplum için bireylerin katılımları desteklenmelidir. Bu nedenle diğer bireylerin de katılımı özendirilmelidir.

Kaya tırmanıcılarının bu sporu yapma nedenlerine göre kadınların yeni bir çevreye girme konusunda erkeklere göre daha istekli olduğu görülmektedir. Bu nedenle kaya tırmanışına kadınların katılımı desteklenmelidir.

Kaya tırmanıcılarının bu sporu yapma nedenlerine göre yeni beceriler edinme ve onları kullanmada bekârlar çok daha isteklidirler. Bu nedenle evli bireylerin de eşleriyle birlikte katılımını desteklemek için onlara yönelik kaya tırmanışı aktiviteleri düzenlenmelidir.

Dağcıların bu sporu yapma nedenlerine göre bekârların katılımının daha fazla olduğu görülmektedir. Olumlu katkıları göz önünde bulundurularak evlilerin de katılabileceği dağcılık aktiviteleri düzenlenmelidir.

Doğa yürüyüşçülerinin bu sporu yapma nedenlerine göre bekârların yalnızlık hissiyle bu aktiviteler katıldıkları görülmektedir. Bu nedenle bekârların yalnızlık hissinden kurtulmasını sağlamak için katılım sıklığı arttırılmalıdır. Evlilerin de katılabileceği doğa yürüyüşleri organize edilmeli ve katılımları desteklenmelidir.

---

ÖNEMLİ UYARILAR

• Bütün outdoor aktivitelerinde ve doğa sporlarında güvenlik öncelikle sizin sorumluluğunuzdadır. Hiçbir makale veya video, doğru pratik eğitim ve şahsî deneyimin yerini alamaz.
• Özellikle outdoor ekstrem sporlarda kendi kişisel güvenliğinizden öncelikli olarak siz sorumlusunuz. Her zaman kişisel güvenliğinizi, birlikte olduğunuz takımın uyum ve güvenliğini ön planda tutun.
• Her durumda doğadan taraf olun, çevreyi temiz tutun, vahşi hayvanlara, vahşi yaşamın devam ettiği doğaya kesinlikle zarar vermeyin.
• Doğal, tarihi ve turistik mekanlara kesinlikle zarar vermeyin. Gittiğiniz yerlerde çöplerinizi bırakmayın, çöplerinizi getirdiğiniz gibi poşetler içerisinde geldiğiniz yere geri götürün veya bir çöp konteynırına atın.
• Türkiye’de ormanlara girişlerde sık sık yasaklar uygulanmakta ve uymayanlara idari cezalar yazılmaktadır. Güncel orman giriş yasaklarını illerin Orman Bölge Müdürlüklerinden teyit etmelisiniz.
• Teknik olarak doğada yapılan bütün outdoor aktiviteleri için önceden izin alınması gerekmektedir. Okuyucularımıza, kampçılara, doğa yürüyüşçülerine ve bütün outdoor sporlarına katılanlara tavsiyemiz, aktiviteye başlamadan önce hiç olmazsa kolluk güçlerini arayarak yapacakları doğa aktivitesi ve rotaları hakkında bilgi vermeleridir.
• Outdoor ve doğaya dair görüş, düşünce, öneri ve istekleriniz bizim için değerlidir. Çekinmeden bize yazabilirsiniz.
• Outdoor ve doğa aktiviteleri hakkında en son bilgileri almak için sitemize abone olabilirsiniz.

www.turkeyoutdoor.org: Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu. Sizi, unutulmaz bir doğa macerasına davet ediyoruz! Türkiye’nin en heyecan verici outdoor ve doğa sporları platformu olarak trekking, kamp, bisiklet, kano, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, dalış, yamaç paraşütü, binicilik gibi doğa sporlarıyla dolu maceralar hakkında detaylı rehberler, benzersiz rotalar, güncel haberler ve unutulmaz etkinlikler sunuyoruz. Her bir etkinlik için titizlikle hazırlanmış bilgiler, etkileyici rotalar, büyüleyici fotoğraflar ve ilham verici videolar sizi bekliyor.

Sadece okuduğunuz makale değil outdoor ve doğaya dair yayınlanmasını ve irdelenmesini istediğiniz her konu hakkında iletişim sayfamızdaki bağlantıları kullanarak bize yazın.