Ağrı Gezi Rehberi 6. Yazı
Outdoor Türkiye
Türkiye’nin Outdoor Sayfası olarak özellikle outdoor turizminde büyük eksiklik olarak gördüğümüz illerin tek tek tanıtımı, illerde yapılabilecek outdoor aktiviteleri, outdoor ürün satan firmalar, kamp alanları, doğal güzellikler, yürüyüş rotaları gibi bütün bilgileri içeren bir yazı dizisine başladık.
Bu yazı dizimizde bulunduğunuz veya tatil amaçlı gittiğiniz ilde öncelikle yapabileceğiniz doğa aktivitelerinin, aktivite bölgelerinin, kamp alanlarının, tarihi ve turistik mekanların tam ve en geniş listelerini oluşturup okuyucumuzun kullanımına sunuyoruz.
Özellikle kampçılar, doğa severler, karavancılar, doğa tatilcileri, macera turizmi, kültür turizmi ve outdoor ekstrem sporları yapanlar için en çok aranan bilgileri derlemeye gayret gösteriyoruz.
Listede gördüğünüz eksiklikleri ve eklenmesini istediğiniz bilgileri iletişim sayfamızda bulunan kanallardan bize ulaştırabilirsiniz.
Ağrı’da bulunan tarihi turistik ve doğal yerlerin listesi ve tanıtımı, Ağrı kamp alanları, Ağrı mutfağını oluşturan lezzetler için aşağıdaki yazılarımıza göz atın.
- Ağrı Gezi Rehberi 1. Yazımız: Ağrı Tanıtım ve Gerekli Bilgiler
- Ağrı Gezi Rehberi 2. Yazımız: Ağrı Gezilecek Yerler
- Ağrı Gezi Rehberi 3. Yazımız: Ağrı’da Kültür ve Sanat
- Ağrı Gezi Rehberi 4. Yazımız: Ağrı Kamp Alanları Listesi
- Ağrı Gezi Rehberi 5. Yazımız: Ağrı Outdoor ve Doğa Aktiviteleri
- Ağrı Gezi Rehberi 6. Yazımız: Ağrı Yemek Rehberi
Mutfak Kültürlerinin Oluşumu
İnsan hayatının devamı için vazgeçilmez bir olgu olan beslenme, içinde bulunan kültürel, coğrafi, ekonomik, ekolojik yapıya ve tarihsel sürece göre şekillenmektedir.
Her milletin kültürel yapısında mutlaka beslenme ile ilgili bir bölüm bulunmaktadır. Mutfak olarak nitelendirilen bu yapı, o toplumun yiyecek ve içecekleri, bunların hazırlanması, kullanılan araç-gereçler ve yemek ile ilgili törelerden oluşmaktadır.
Türk Mutfak Kültürü
Bir toplumun beslenme kültürü, yaşam şekli ile yakından ilgilidir. Yaşam şeklinin değişmesi, beslenme kültürünün de zamanla değişmesine neden olur. İlk çağlarda insan oğlu kendi yaşamını sürdürmek için doğada bulunan hayvanları avlamak, bitkileri de toplamak zorundayken zamanla bunları kendi yetiştirmeyi, yetiştirdiklerini saklamayı ve pişirerek daha lezzetli bir duruma getirmeyi öğrenmiştir.
Tolumların medeniyeti araştırılırken yemeklerinin incelenmesi, onun bulunduğu kültür katını belirlemede bir ölçüdür. Türk mutfağı, Çin ve Fransız mutfakları ile birlikte dünyanın en zengin mutfaklarından birisidir.
- Asya ve Anadolu topraklarının sunduğu ürün çeşitliliği,
- Uzun tarihsel süreçte birbirlerinden farklı birçok kültürle yaşanan etkileşim,
- Selçuklu ve Osmanlı gibi imparatorlukların saraylarında gelişen yeni tatlar, bu etkenler arasında sayılabilir.
Genel olarak tahıl, çeşitli sebze ve bir miktar etle sulu olarak hazırlanan yemek türleri, çorbalar, zeytinyağlı yemekler, hamur işleri ve kendiliğinden yetişen otlarla hazırlanan yemeklerden oluşan Türk Mutfağı; yoğurt, pekmez, bulgur gibi kendine özgü yiyecek çeşitlerini de ortaya çıkarmıştır. Türk Mutfağının özünde akla gelebilecek her türlü yiyeceği mutlaka tazesini, mevsiminde olanı kullanmak esası yatar.
Ağrı Mutfağı
Geleneksel mutfak kültüründe oldukça eski olan Ağrı, birçok özgün yemeklere sahiptir. Bu özgün yemekler arasında Selekeli (Sac kavurma), Goşteberg (Buğulama-Çoban buğulama), Sahan kebabı, Zeğme, Kuru meyveli keledoş, Tırşok, Sengesir, Arpa yarmalı sebze aşı, Çiriş (Gulik)aşı, Dağ kebabı, Şırdan kebabı, Tandırda kuzu güveç, Bozbaş (piti), Taş köfte, Mercimekli erişte pilavı, Kete, Binsel (Kılor), Aşure, Zülbiya tatlısı ile Anadolu’nun en eski diyet yemeği olan Abdigör köftesi bulunmaktadır.
Ağrı yöresine özgü birçok yemek çeşidi bulunmaktadır. Ağrı iline ziyarete gidecek olan kişiler öncesinde meşhur Ağrı yemekleri hakkında bilgi edinmek isteyebilirler. Ağrı Yemekleri – Ağrı‘da ne yenir ve neyi meşhur?
Ağrı mutfağı yemeklerinin isimleri ve listesi nelerdir? Siz de Ağrı yemekleri hakkında daha detaylı bilgileri derledik. Ağrı yemekleri lezzetleri ile bilinmekte olan ve farklı yörelerde bile sıklıkla tercih edilen yemekler arasında yer almaktadır. Ağrı iline ait yöresel yemekleri denediğiniz de siz de beğeneceğiniz tatlar bulacaksınızdır. Hayvancılığın oldukça fazla gelişmiş olduğu Ağrı yöresinde et yemekleri de son derece meşhurdur. Ağrı‘ya yolunuz düşerse birbirinden lezzetli Ağrı yemeklerini mutlaka denemelisiniz.
Ağrı Yöresel Yemekleri
Ağrı‘ya gidildiğinde tadına bakılacak yemekleri sizler için sıraladık. Adını sınırları içerisindeki Ağrı Dağı’ndan alan şehir, Doğu Anadolu yemek kültürünün en güzel örneklerini içinde barındırır. Dağlık bir bölge olmasından dolayı bölge halkının ekonomik gelirinin büyük kısmı hayvancılıktan elde edilir. Hayvancılığın yaygın olması, şehrin yemek kültürüne de yansımıştır ve bu durum et yemeklerinin bölgede meşhur olmasını sağlamıştır. Aynı zamanda bakliyattan yapılan yemeklerin de şehrin mutfağında önemli bir yeri vardır.
Ağrı Yemekleri
Ağrı’da büyükbaş hayvancılığın yaygın olarak yapılması yemek kültürüne de yansımıştır. Bu durum kırmızı etle yapılan yemeklerin bölgede meşhur olmasını sağlamıştır. Şehrin meşhur yemekleri arasında Abdigör Köftesi, selekeli, gösteberg buğulama, alabalık, kete, haşıl, hengel, erişte bulunmaktadır.
Ayrıca bölgede üretilen beyaz bal da dünyaca ünlüdür. Bölgedeki yaylalarda üretilen bu bal oldukça lezzetli ve birçok sağlık problemine faydalıdır. Ağrı’nın her yerinde bu balı bulmak mümkündür. Ağrı‘nın neyi meşhur, yöresel yemekleri, en ünlü yiyecekleri ve mutfak kültürü burada. Ayrıca Ağrı‘nın tatlıları, çorbası nelerdir, nesi meşhur anlattık!
Ağrı toprağı ve ikliminin sebze tarımına fazla elverişli olmaması yüzünden sebze üretimi yetersizdir. Onun için Ağrı mutfağında tahıl önemli yer tutar. Kış mevsiminin uzun sürmesi, un ve una dayalı yemek çeşidini çoğaltmıştır. Süt ve süt ürünleri de beslenmenin temel öğelerindendir.
Ağrı Yemek Kültürü
Ağrı‘da hemen hemen her köylü ailesi sonbaharda bulgurunu kaynatır, eriştesini keser; (bilhassa hamur yemeklerinde kullanılan) kurutunu yazın hazırlar. Kışlık peynir ve lor; tuluk, deri, plastik bidon yahut tenekelere doldurularak kaldırılır. Harman zamanı temiz buğdaydan bir ölçek (got) kavurgalık seçilir. Ve varlıklı aileler hayvan yağını teneke veya yağ kazanlarına koyup kışa saklar, kavurma yapar. işte uzun kış boyunca, yaz ve sonbahardan hazırlanan bu erişte, bulgur, peynir, lor, yağ, kurut, kavurgalık ve kavurmadan faydalanılır.
Tahıla dayalı olarak yapılan yemeklerin başlıcaları şunlardır: Xengel, haşil, erişte (çorba, pilav ve yemeği), kuymak, kete, pişi, egirdek, yufka yağlama, un helvası, hasude, bulgur pilavı, Hayvan, kurban bayramlarında, önemli bir işin gerçekleşmesinde, adaklarda, düğün ve sevinçli anlarda kesilir. Yörenin en tanınmış et yemeği sac kavurmasıdır. Sac kavurması, etin sac üzerinde pişirilmesiyle yapılır.
Ağrı Yemeklerinin Özellikleri
Ağrı‘nın kendine özgü başka bir yemeği de Abdigor Köftesi’dir. Doğubayazıt’ta daha yaygın olan bu köfte, içli köfteye benzer. Düve veya genç sığır etinin dövülerek yumruk büküklüğüne getirilmesi sonunda pişirilir. Sahan kebabı ise, sahanda iki lavaş arasına kuşbaşı etin koyularak pişirilmesiyle hazırlanır. Goşteberg; et, tereyağı, soğan, salça ve aynı addaki ot harmanlanıp hayvan postuna doldurulur ve nemli toprağa gömüldükten sonra üzerinde ateş yakılarak pişirilir ki, buna buğulama da denir.
Çevrede kendiliğinden yetişen sebze ve bitkiler de Ağrı mutfağında ayrı bir öneme sahiptir. Evelik, çiriş, mantar, çaşır, unluca, mendik, ışkın, yemlik, pancar, ısırgan, madımak, kuzukulağı, boğa dikeni, turp vb. inden çeşitli yemeklerde ve kete pişirmelerde faydalanılır. Bunların bir kısmı çiğ olarak yenir, çaşırdan turşu kurulur, evelik ve mantar kurutularak kısa saklanır. Mendik (banda) ve silim soğanı (yaba¬ni soğan) peynir ve lora katılıp otlu peynir yapılır.
Ağrı Mutfak Kültürü
Ağrı‘da hayvancılık temel geçim kaynağı olduğu için, süt ve süt ürünlerinin halk beslenmesinde vazgeçilmez bir rolü vardır. Zaten halk protein ihtiyacını büyük ölçüde bu besinlerden alır. Özellikle yoğurt öğle ve akşam yemeklerinde, akşam sofralarında bulundurulur. Köylerde herkesin kendi yaptığı, şehirlerde oturanların pazardan aldığı beyaz peynir ve lor, her mutfakta vardır.
Yörede üretilen bal da yaygın olmamakla birlikte mutfaklarda yer almaktadır. Ancak, halk eğitimi merkezlerinin ve tarım kuruluşlarının düzenlediği kurslarla Ağrı mutfağına yeni çeşitler katılmıştır. Radyo ve televizyon gibi kitle iletişim araçları da yemek çeşitlerinin çoğalmasını sağlamıştır. Klasik tatlıların ve sebze yemeklerinin son yıllarda çoğalması bundandır.
Şehrin en meşhur yemekleri arasında Doğubayazıt ilçesine özgü Abdigör köftesi, selekeli, göşteberg, alabalık gibi et yemekleri; hengel, çiriş ketesi, pişi ve erdek gibi hamur işleri; ayran aşı çorbası, tatlı olarak da hasude yer almaktadır.
Ağrı Yöresel Yemekleri
Ağrı’nın damak çatlatan lezzetlerinden en önemlileri şunlardır:
| 1 | Abdigör Köftesi |
| 2 | Alabalık |
| 3 | Ayran Aşı |
| 4 | Beyaz Bal |
| 5 | Çiriş Ketesi |
| 6 | Erişte |
| 7 | Girar Çorbası |
| 8 | Göşteberg Et Buğulama |
| 9 | Halise |
| 10 | Hasude Tatlısı |
| 11 | Haşıl |
| 12 | Hengel |
| 13 | Keledoş |
| 14 | Kuymak |
| 15 | Murtuğa |
| 16 | Pişi (Bişi) Erdek |
| 17 | Saç Kavurma (Selekeli) |
| 18 | Yalancı Köfte |
Ağrı yemeklerinin kısa tanıtımları için izleyen sayfaya geçiniz.