Ağrı Gezi Rehberi 6. Yazı

Türkiye’nin Outdoor Sayfası olarak özellikle outdoor turizminde büyük eksiklik olarak gördüğümüz illerin tek tek tanıtımı, illerde yapılabilecek outdoor aktiviteleri, outdoor ürün satan firmalar, kamp alanları, doğal güzellikler, yürüyüş rotaları gibi bütün bilgileri içeren bir yazı dizisine başladık.

Bu yazı dizimizde bulunduğunuz veya tatil amaçlı gittiğiniz ilde öncelikle yapabileceğiniz doğa aktivitelerinin, aktivite bölgelerinin, kamp alanlarının, tarihi ve turistik mekanların tam ve en geniş listelerini oluşturup okuyucumuzun kullanımına sunuyoruz.

Özellikle kampçılar, doğa severler, karavancılar, doğa tatilcileri, macera turizmi, kültür turizmi ve outdoor ekstrem sporları yapanlar için en çok aranan bilgileri derlemeye gayret gösteriyoruz.

Listede gördüğünüz eksiklikleri ve eklenmesini istediğiniz bilgileri iletişim sayfamızda bulunan kanallardan bize ulaştırabilirsiniz.

---

Ağrı’da bulunan tarihi turistik ve doğal yerlerin listesi ve tanıtımı, Ağrı kamp alanları, Ağrı mutfağını oluşturan lezzetler için aşağıdaki yazılarımıza göz atın.

• Ağrı Gezi Rehberi 1. Yazımız: Ağrı Tanıtım ve Gerekli Bilgiler
• Ağrı Gezi Rehberi 2. Yazımız: Ağrı Gezilecek Yerler
• Ağrı Gezi Rehberi 3. Yazımız: Ağrı’da Kültür ve Sanat
• Ağrı Gezi Rehberi 4. Yazımız: Ağrı Kamp Alanları Listesi
• Ağrı Gezi Rehberi 5. Yazımız: Ağrı Outdoor ve Doğa Aktiviteleri
• Ağrı Gezi Rehberi 6. Yazımız: Ağrı Yemek Rehberi

---

Mutfak Kültürlerinin Oluşumu

İnsan hayatının devamı için vazgeçilmez bir olgu olan beslenme, içinde bulunan kültürel, coğrafi, ekonomik, ekolojik yapıya ve tarihsel sürece göre şekillenmektedir.

Her milletin kültürel yapısında mutlaka beslenme ile ilgili bir bölüm bulunmaktadır. Mutfak olarak nitelendirilen bu yapı, o toplumun yiyecek ve içecekleri, bunların hazırlanması, kullanılan araç-gereçler ve yemek ile ilgili törelerden oluşmaktadır.

Türk Mutfak Kültürü

Bir toplumun beslenme kültürü, yaşam şekli ile yakından ilgilidir. Yaşam şeklinin değişmesi, beslenme kültürünün de zamanla değişmesine neden olur. İlk çağlarda insan oğlu kendi yaşamını sürdürmek için doğada bulunan hayvanları avlamak, bitkileri de toplamak zorundayken zamanla bunları kendi yetiştirmeyi, yetiştirdiklerini saklamayı ve pişirerek daha lezzetli bir duruma getirmeyi öğrenmiştir.

Tolumların medeniyeti araştırılırken yemeklerinin incelenmesi, onun bulunduğu kültür katını belirlemede bir ölçüdür. Türk mutfağı, Çin ve Fransız mutfakları ile birlikte dünyanın en zengin mutfaklarından birisidir.

• Asya ve Anadolu topraklarının sunduğu ürün çeşitliliği,
• Uzun tarihsel süreçte birbirlerinden farklı birçok kültürle yaşanan etkileşim,
• Selçuklu ve Osmanlı gibi imparatorlukların saraylarında gelişen yeni tatlar, bu etkenler arasında sayılabilir.

Genel olarak tahıl, çeşitli sebze ve bir miktar etle sulu olarak hazırlanan yemek türleri, çorbalar, zeytinyağlı yemekler, hamur işleri ve kendiliğinden yetişen otlarla hazırlanan yemeklerden oluşan Türk Mutfağı; yoğurt, pekmez, bulgur gibi kendine özgü yiyecek çeşitlerini de ortaya çıkarmıştır. Türk Mutfağının özünde akla gelebilecek her türlü yiyeceği mutlaka tazesini, mevsiminde olanı kullanmak esası yatar.

Ağrı Mutfağı

Geleneksel mutfak kültüründe oldukça eski olan Ağrı, birçok özgün yemeklere sahiptir. Bu özgün yemekler arasında Selekeli (Sac kavurma), Goşteberg (Buğulama-Çoban buğulama), Sahan kebabı, Zeğme, Kuru meyveli keledoş, Tırşok, Sengesir, Arpa yarmalı sebze aşı, Çiriş (Gulik)aşı, Dağ kebabı, Şırdan kebabı, Tandırda kuzu güveç, Bozbaş (piti), Taş köfte, Mercimekli erişte pilavı, Kete, Binsel (Kılor), Aşure, Zülbiya tatlısı ile Anadolu’nun en eski diyet yemeği olan Abdigör köftesi bulunmaktadır.

Ağrı yöresine özgü birçok yemek çeşidi bulunmaktadır. Ağrı iline ziyarete gidecek olan kişiler öncesinde meşhur Ağrı yemekleri hakkında bilgi edinmek isteyebilirler. Ağrı Yemekleri – Ağrı‘da ne yenir ve neyi meşhur?

Ağrı mutfağı yemeklerinin isimleri ve listesi nelerdir? Siz de Ağrı yemekleri hakkında daha detaylı bilgileri derledik. Ağrı yemekleri lezzetleri ile bilinmekte olan ve farklı yörelerde bile sıklıkla tercih edilen yemekler arasında yer almaktadır. Ağrı iline ait yöresel yemekleri denediğiniz de siz de beğeneceğiniz tatlar bulacaksınızdır. Hayvancılığın oldukça fazla gelişmiş olduğu Ağrı yöresinde et yemekleri de son derece meşhurdur. Ağrı‘ya yolunuz düşerse birbirinden lezzetli Ağrı yemeklerini mutlaka denemelisiniz.

Ağrı Yöresel Yemekleri

Ağrı‘ya gidildiğinde tadına bakılacak yemekleri sizler için sıraladık. Adını sınırları içerisindeki Ağrı Dağı’ndan alan şehir, Doğu Anadolu yemek kültürünün en güzel örneklerini içinde barındırır. Dağlık bir bölge olmasından dolayı bölge halkının ekonomik gelirinin büyük kısmı hayvancılıktan elde edilir. Hayvancılığın yaygın olması, şehrin yemek kültürüne de yansımıştır ve bu durum et yemeklerinin bölgede meşhur olmasını sağlamıştır. Aynı zamanda bakliyattan yapılan yemeklerin de şehrin mutfağında önemli bir yeri vardır.

Ağrı Yemekleri

Ağrı’da büyükbaş hayvancılığın yaygın olarak yapılması yemek kültürüne de yansımıştır. Bu durum kırmızı etle yapılan yemeklerin bölgede meşhur olmasını sağlamıştır. Şehrin meşhur yemekleri arasında Abdigör Köftesi, selekeli, gösteberg buğulama, alabalık, kete, haşıl, hengel, erişte bulunmaktadır.

Ayrıca bölgede üretilen beyaz bal da dünyaca ünlüdür. Bölgedeki yaylalarda üretilen bu bal oldukça lezzetli ve birçok sağlık problemine faydalıdır. Ağrı’nın her yerinde bu balı bulmak mümkündür. Ağrı‘nın neyi meşhur, yöresel yemekleri, en ünlü yiyecekleri ve mutfak kültürü burada. Ayrıca Ağrı‘nın tatlıları, çorbası nelerdir, nesi meşhur anlattık!

Ağrı toprağı ve ikliminin sebze tarımına fazla elverişli olmaması yüzünden sebze üretimi yetersizdir. Onun için Ağrı mutfağında tahıl önemli yer tutar. Kış mevsiminin uzun sürmesi, un ve una dayalı yemek çeşidini çoğaltmıştır. Süt ve süt ürünleri de beslenmenin temel öğelerindendir.

Ağrı Yemek Kültürü

Ağrı‘da hemen hemen her köylü ailesi sonbaharda bulgurunu kaynatır, eriştesini keser; (bilhassa hamur yemeklerinde kullanılan) kurutunu yazın hazırlar. Kışlık peynir ve lor; tuluk, deri, plastik bidon yahut tenekelere doldurularak kaldırılır. Harman zamanı temiz buğdaydan bir ölçek (got) kavurgalık seçilir. Ve varlıklı aileler hayvan yağını teneke veya yağ kazanlarına koyup kışa saklar, kavurma yapar. işte uzun kış boyunca, yaz ve sonbahardan hazırlanan bu erişte, bulgur, peynir, lor, yağ, kurut, kavurgalık ve kavurmadan faydalanılır.

Tahıla dayalı olarak yapılan yemeklerin başlıcaları şunlardır: Xengel, haşil, erişte (çorba, pilav ve yemeği), kuymak, kete, pişi, egirdek, yufka yağlama, un helvası, hasude, bulgur pilavı, Hayvan, kurban bayramlarında, önemli bir işin gerçekleşmesinde, adaklarda, düğün ve sevinçli anlarda kesilir. Yörenin en tanınmış et yemeği sac kavurmasıdır. Sac kavurması, etin sac üzerinde pişirilmesiyle yapılır.

Ağrı Yemeklerinin Özellikleri

Ağrı‘nın kendine özgü başka bir yemeği de Abdigor Köftesi’dir. Doğubayazıt’ta daha yaygın olan bu köfte, içli köfteye benzer. Düve veya genç sığır etinin dövülerek yumruk büküklüğüne getirilmesi sonunda pişirilir. Sahan kebabı ise, sahanda iki lavaş arasına kuşbaşı etin koyularak pişirilmesiyle hazırlanır. Goşteberg; et, tereyağı, soğan, salça ve aynı addaki ot harmanlanıp hayvan postuna doldurulur ve nemli toprağa gömüldükten sonra üzerinde ateş yakılarak pişirilir ki, buna buğulama da denir.

Çevrede kendiliğinden yetişen sebze ve bitkiler de Ağrı mutfağında ayrı bir öneme sahiptir. Evelik, çiriş, mantar, çaşır, unluca, mendik, ışkın, yemlik, pancar, ısırgan, madımak, kuzukulağı, boğa dikeni, turp vb. inden çeşitli yemeklerde ve kete pişirmelerde faydalanılır. Bunların bir kısmı çiğ olarak yenir, çaşırdan turşu kurulur, evelik ve mantar kurutularak kısa saklanır. Mendik (banda) ve silim soğanı (yaba¬ni soğan) peynir ve lora katılıp otlu peynir yapılır.

Ağrı Mutfak Kültürü

Ağrı‘da hayvancılık temel geçim kaynağı olduğu için, süt ve süt ürünlerinin halk beslenmesinde vazgeçilmez bir rolü vardır. Zaten halk protein ihtiyacını büyük ölçüde bu besinlerden alır. Özellikle yoğurt öğle ve akşam yemeklerinde, akşam sofralarında bulundurulur. Köylerde herkesin kendi yaptığı, şehirlerde oturanların pazardan aldığı beyaz peynir ve lor, her mutfakta vardır.

Yörede üretilen bal da yaygın olmamakla birlikte mutfaklarda yer almaktadır. Ancak, halk eğitimi merkezlerinin ve tarım kuruluşlarının düzenlediği kurslarla Ağrı mutfağına yeni çeşitler katılmıştır. Radyo ve televizyon gibi kitle iletişim araçları da yemek çeşitlerinin çoğalmasını sağlamıştır. Klasik tatlıların ve sebze yemeklerinin son yıllarda çoğalması bundandır.

Şehrin en meşhur yemekleri arasında Doğubayazıt ilçesine özgü Abdigör köftesi, selekeli, göşteberg, alabalık gibi et yemekleri; hengel, çiriş ketesi, pişi ve erdek gibi hamur işleri; ayran aşı çorbası, tatlı olarak da hasude yer almaktadır.

Ağrı Yöresel Yemekleri

Ağrı’nın damak çatlatan lezzetlerinden en önemlileri şunlardır:

1	Abdigör Köftesi
2	Alabalık
3	Ayran Aşı
4	Beyaz Bal
5	Çiriş Ketesi
6	Erişte
7	Girar Çorbası
8	Göşteberg Et Buğulama
9	Halise
10	Hasude Tatlısı
11	Haşıl
12	Hengel
13	Keledoş
14	Kuymak
15	Murtuğa
16	Pişi (Bişi) Erdek
17	Saç Kavurma (Selekeli)
18	Yalancı Köfte

Ağrı yemeklerinin kısa tanıtımları için izleyen sayfaya geçiniz.

Ağrı Yöresel Yemekleri

Ağrı Yöresel Lezzetleri ve Ağrı Yemekleri 1

Ağrı Abdigör Köftesi

• Ağrı yöresel yemekleri listemize Ağrı’nın en meşhur lezzeti Abdigör Köftesi ile başlıyoruz.
• Ağrı’nın en meşhur yemeği olarak kabul edilen Abdigör Köftesi, kemiksiz sığır etiyle yapılmaktadır.
• Yapımından önce etin dövülmesi köfteye lezzet katmaktadır.
• Her yörenin kendine has köftesi olur da Ağrı’nın olmaz mı? Özellikle Doğubayazıt ilçesinde yaygın olan köfte, hem kıvamıyla hem tadıyla hem de yapılış şekli ile çok farklıdır.
• Ağrı iline gittiğinizde ise mutlaka denemeniz gereken lezzetler arasında Abdigör köftesi yer almaktadır.
• Abdigör köftesi, kıyma ile değil de dövülerek hazırlanan et ile yapılmakta olan bir köftedir.
• Etin en güzel yeri ile hazırlanan köfte pilavın üzerine konularak servis ediliyor. 
• Hazırlanışı esnasında baharatlar kullanılmaktadır. Pilav üstü olarak servis edilmektedir.
• Genel olarak pilavın üzerine koyularak servis edilmektedir.
• Servis tabağı içerisinde soğan, salça ve yoğurt bulunmaktadır.
• Köftenin özelliği klasik köfteler gibi kıyma ile değil, tokmak ile dövülen et ile yapılmasıdır.

---

Ağrı Yöresel Lezzetleri ve Ağrı Yemekleri 2

Ağrı Alabalık

• Yaygın olarak et yemeklerinin bulunduğu geleneksel Ağrı mutfağında en az et kadar balık da tüketilmektedir.
• Şehirde kırmızı et gibi alabalık da yoğun olarak tüketilmektedir. Alabalıklar genellikle Balık Gölü üzerindeki tesislerde yetiştirilmektedir.
• Ağrı’da bulunan Balık Gölü, Cuma Çayı ve derecik sularında bulunan ya da Balık Gölü üzerindeki tesislerde yetiştirilen alabalıklar lezzetli olmasının yanı sıra ortopedik hastalıklar için de tüketilmektedir.
• Hem üstün lezzeti ile oldukça fazla tercih edilen alabalık hem de sağlığa olan faydaları ile bilinmektedir.
• Enfes tadından ziyade sağlığa faydaları ile de dikkat çeken kırmızı pullu alabalıkların bulunduğu tesisler, genellikle yüksek rakımlı yerlerde bulunur.
• Meşhur bir yemek olmasının dışında ortopedik hastalıkların tedavisi amacıyla da kullanılmaktadır.
• Yükseklerdeki suyun soğukluğundan dolayı da burada yetişen alabalıklar daha lezzetli olur.
• İster ızgarada ister tavada olsun her şekilde kendine hayran bırakan şifa deposu balıklar her mevsimde sofraları şenlendirmektedir. 

---

Ağrı Yöresel Lezzetleri ve Ağrı Yemekleri 3

Ağrı Ayran Aşı

• Ağrı mutfağının sevilen yöresel çorbası Ayran aşı, Ağrı’da gırar olarak da bilinir.
• Ağrı ilinin yöresel çorbası olarak bilinen ayran aşı, buğday ve ayran kullanarak hazırlanmakta olan bir çorbadır. Üstelik hem soğuk hem de sıcak olarak tüketilmekte olan ayran aşı çorbası her mevsim tüketilebilmektedir.
• Ülkemizin birçok yöresinde ayran aşı çorbası yapılıyor ancak Ağrı usulü ayran aşı çorbasının lezzeti bir başka oluyor. Lezzetini de nanenin en yakın arkadaşı olan yarpuzdan alır.
• Kabuğu alınmış buğdayın güzelce suda kaynatılıp, ayran eklenerek nane ve doğranmış kabağın içinde kaynatılması ile yemeye hazır hale getirilir.
• Ana malzemesi buğday ve ayran olan çorba, ister soğuk kış günlerinde sıcak olarak ister yazları soğuk olarak tüketilebiliyor.
• Ne şekilde yapılırsa yapılsın içilebilecek en güzel çorbalardan biri olan ayran aşının yapılışı da çok kolay.
• İçerisine haşlanmış nohut eklenen çorbanın lezzeti ise deneyen kişiler tarafından oldukça fazla sevilmektedir.

---

Ağrı Yöresel Lezzetleri ve Ağrı Yemekleri 4

Ağrı Beyaz Bal

• Şeker tüketimine alternatif olan bal, mucizevi faydalarıyla ve enfes lezzetiyle sofraları taçlandırıyor.
• Rengiyle diğer tüm ballardan kolayca ayırt edilebilen beyaz bal, son zamanlarda oldukça gündemde.
• Aslında çok eski zamanlardan beri varlığı bilinen, hatta üretildiği dönemler nedeniyle halk arasında “mart balı” olarak da anılan bir bal o.
• Kafkas arıları olarak bilinen arı türü tarafından üretilen bu balın beyaz renkli olmasının tek nedeni de arı türü değil.
• Bu rengi almasında, Kafkas arılarının bal üretmek için dolaştığı bölgenin rakımı ve florası da oldukça etkili. Çünkü ana vatanları Kafkasların dağlık bölgeleri olan Kafkas arıları, hem farklı genetik yapıları gereği hem de yüksek bölgelerde yetişen bitkiler ile etkileşime girmeleri nedeniyle beyaz renkli ballar üretiyor.
• Vücuda faydaları saymakla bitmeyen bal, ülkemizin birçok yöresinde farklı şekillerde ve isimlerde üretiliyor. Bunlardan bir tanesi de Ağrı yöresine özgü beyaz bal. Çiçek balı deyince akla ilk gelen şehirlerden biri olan Ağrı’da yetişen binlerce çeşit yayla çiçeğinden elde edilen beyaz bal adeta doğanın bir mucizesi.
• Yörenin henüz hak ettiği üne kavuşamamış ürünü beyaz bal görüntü olarak süt reçelini andırır. Diğer ballarda da olduğu gibi şifa kaynağı Beyaz Bal, diğerlerine kıyasla çok daha güçlü bir antioksidan özelliğe sahiptir. Bu özelliği sayesinde kan dolaşımını kolaylaştırır, cildi güzelleştirir. Lezzeti ise tartışılmazdır.
• Hasat edildiği dönem nedeniyle halk arasında Mart Balı olarak da bilinir. Renginin sırrı ise Kafkas arılarının cinsi ve yüksek rakımda topladıkları özlerden gelir.
• Özellikle Kırgızistan ve Kazakistan Türkleri tarafından üretilen Beyaz Bal bölgeye yakın olması nedeniyle Ağrı ve çevre illerde de üretilebilmektedir. Lezzeti ile kendine hayran bırakan bal, hak ettiği üne hızlıca kavuşacağı aşikar. Yenerek tüketilmesinin yanında cilde faydasından dolayı maske ve cilt bakım kürlerinde de kullanılabilmektedir.
• İçinde bin bir çeşit şifa barındıran beyaz bal, hem lezzetiyle hem de rengiyle diğer çiçek ballarını geride bırakıyor. 

---

Ağrı Yöresel Lezzetleri ve Ağrı Yemekleri 5

Ağrı Çiriş Ketesi

• Ağrı mutfağının sevilen hamur işlerinden biri olan Çiriş ketesi, Ağrı ketesi olarak da bilinmektedir.
• Buğday unundan hazırlanan hamur bir süre dinlendirilir, yufka şeklinde açılır ve içine yöremizde yetişen çiriş isimli bir bitki konularak sac üzerinde pişirilir. Biraz dinlendirildikten sonra içine tere yağı dökülerek yenilir.
• Bölgeye has olan hamur içerisinde yine bölgeye özgü olan çiriş otunun eklenmesiyle yapılmaktadır. Hamur, buğday unu kullanılarak hazırlanmaktadır.
• Çiriş otu da eklendikten sonra sac üzerinde pişirilerek servise hazır hale getirilmektedir. Lezzetine lezzet katmak amacıyla isteğe gire iç kısmına tereyağı eklenmektedir. 
• Bir çeşit börek olan çiriş ketesi, sacda pişirildiği için kete denilmektedir. Bölgeye özgü hamur içinin içine yine bölgeye özgü yabani bir ot olan çiriş otu konulur. Adını da buradan almaktadır.

---

Ağrı Yöresel Lezzetleri ve Ağrı Yemekleri 6

Ağrı Erişte

• Ağrı usulü erişte bir başka! Hamuru, kesilmesi ve kurutulması herkes tarafından bilinen erişte gibi olsa da pişirme şekli ile fark yaratıyor.
• Evlerde mis gibi erişteler hazırlanıp kurutuluyor ve uzun zaman tüketiliyor.
• Evde kesilen erişte ve yeşil mercimekle hazırlanır. Ağrı usulü erişte yemeğinde de bu erişteler kullanılıyor. İçerisine yeşil mercimekle patates eklenince de tadından yenmiyor.
• Ters çerilip servis edilen bu yemek, kimi zaman patates yerine lavaş ekmeği ile de yapılır.
• Erişte ve mercimek bir tencerede haşlanır. Tencerenin dibine patatesler yerleştirilir ve üzerine de suyu süzülen erişteler ve mercimekler ilave edilir.
• Önceden haşlanan yeşil mercimek, erişteyle kaynatılıp süzüldükten sonra yağlanmış tencerenin tabanına patates dizilir, üzerine mercimekli karışım konur.
• Son olarak üzerine kızdırılmış yağ gezdirilir ve patatesler kırmızı renk alıncaya kadar pişirilir.
• Üzerine de bolca kızdırılmış yağ gezdirilir ve patatesler kızarana kadar pişirilir. Ters çevrilerek servis edilir.
• Hem çok pratik hem de oldukça doyurucudur.

---

Ağrı Yöresel Lezzetleri ve Ağrı Yemekleri 7

Ağrı Girar (Lebeni) Çorbası

• Yarma, nohut, dövülmüş etten yapılmış köftecikler ve dağlardan toplanan taze otlar ( nane, yarpuz, aş otu vb. ) ile yapılan ayranlı bir çorba gırar çorbası.
• Yumurta, un ve yoğurt ile yapılan terbiyeye haşlanmış nohut, yarma, köftecikler katılarak pişiriliyor ve sonra otlar katılıyor, pişen çorbanın üzerine nane ile kızdırılmış tereyağ gezdirilip servis ediliyor.
• Gırar çorbası, çok leziz ve doyurucu bir çorbadır.

---

Ağrı Yöresel Lezzetleri ve Ağrı Yemekleri 8

Ağrı Göşteberg Et Buğulama

• Ağrı’da meşhur olan bu yemek oğlak veya kuzu etinden yapılmaktadır.
• Buğulamanın içerisine “gösteberg” adı verilen dağ otu serpilmektedir. Bu dağ otu etin üzerine eklenmekte ve elde edilen bu karışım hayvan postunun içerisine yerleştirilmektedir.
• Daha sonra bu post dikilerek toprağa gömülmekte ve toprak üzerindeki kızgın ateşle pişirilmektedir.
• Et yemekleriyle ünlü Ağrı mutfağının sevilen yemeklerinden biri olan Göşteberg et, hem yapılış şekli, hem pişirilmesi hem de tadıyla fark yaratıyor.
• Yörede sıklıkla tüketilen ve oldukça sevilen Göşteberg, özel gün sofralarının vazgeçilmez yemeğidir.
• Genç kuzu veya oğlak kesilip yüzüldükten sonra ayıklanıp doğranır. Tereyağı ve salça ile yoğrulur.
• Üzerine gosteberg otu ince kıyılarak serpilir.
• Tüm bu karışım aynı hayvanın postu içerisine koyularak açık yerleri dikilir.
• Düz bir yerde üzerine nemli toprak yığılır, bu toprağın üzerinde bir saat kızgın ateş yakılır. Bir süre dinlendirildikten sonra post açılarak servis yapılır.
• Oğlak veya kuzu etinden yapılan yemek, buğulama olarak da anılıyor.

---

Ağrı Yöresel Lezzetleri ve Ağrı Yemekleri 9

Ağrı Halise

• Hasude, Ağrı mutfağının en sevilen yöresel tatlıları arasında bulunmaktadır.
• Hazırlanışı pratik olan hasude tatlısı özellikle de aniden gelen misafirlere servis edilen bir tatlı olarak bilinmektedir.
• Kabuğu alınmış buğday ve Tavşan etinin tandırda kiremit kaplarda saatlerce tuz katmadan kaynatılıp hazır hale getirildikten sonra üzerine yağ ve tuz katmak suretiyle yemeye hazır hale getirilir.
• Yapımı oldukça meşakkatli olan ve uzun süren yemek, piştikten sonra tüm zahmetine değiyor.
• Kabuğu alınmış buğday ve tavşan eti tuz eklenmeden kiremit kaplarla tandıra konulur ve saatlerce pişirilir.
• Piştikten sonra tuzu eklenir. Üzerine de tereyağlı, pul biberli sos eklenince tadından yenmez.
• Hem lezzeti ile hem de pratikliği ile yapılması çok fazla tercih edilen bir tatlı türüdür.
• Damaklarda lezzet patlaması yaratan bu lezzeti mutlaka deneyin.

---

Ağrı Yöresel Lezzetleri ve Ağrı Yemekleri 10

Ağrı Hasude Tatlısı

• Hasuda tatlı bir yiyecektir.
• Ağrı’nın meşhur tatlı yemeğidir. Özel olarak hazırlanmış olan şerbetin üzerine un eklenerek belli bir kıvama gelinceye kadar çırpılmaktadır. Daha sonra  tava üzerinde ısıtılmaktadır. 
• Önce şerbet hazırlanır. Şerbetin içine çok az un atılır ve çırpılır. Daha sonra tavada yağ ısıtılır ve içine hazırladığımız şerbetle un dökülerek karıştırılır.
• 5-10 dakika böylece ateşte pişirildikten sonra hazır olan hasuda yenmeye hazırdır.
• Oldukça da hafif olan tatlı yapımının kolay olması nedeniyle de aniden gelen misafirlere hemen hazırlanıp servis edilebilir.
• Helvaya benzeyen ama yapılış şekliyle ve lezzetiyle fark yaratan Hasude, bir defa deneyenin bir daha vazgeçemeyeceği lezzetlerden biri.

---

Ağrı Yöresel Lezzetleri ve Ağrı Yemekleri 11

Ağrı Haşıl

• Haşıl, Ağrı’nın da farklı yöresel lezzetlerinden bir tanesidir. Hem yapımının kolay olması, hem doyurucu olması, hem de lezzetinden dolayı Ağrı’da çok fazla tercih ediliyor.
• Haşıl yapılırken ince yarma önce bulamaç şeklinde pişirilir. Sonra ortası havuz gibi açılır ve üzerine tereyağı konur. Çevresine ise sarmısaklı yoğurt gezdirilir.
• Yapılışı ve malzemeleri yöreden yöreye değişse de ana malzemeleri buğday ya da bulgurdur. Ağrı usulü Haşıl ise buğdaydan yapılır.
• Haşıl ortasına açılan yağ havuzu nedeni ile ayrı tabaklara bölünmez ve tek bir kaptan yenir.
• Tereyağı, buğday ve sarımsaklı yoğurdun eşsiz buluşması ile hazırlanan yemek Ağrı sofralarının baş tacıdır.
• Yöresel haşıl yemeği hazırlanırken buğday kullanılmaktadır. Haşıl yemeği, dövülen buğdayların iyice pişirilmesi ile hazırlanır. Üzerine sarımsaklı yoğurt ve tereyağı dökülen yemek servis edilir.

---

Ağrı Yöresel Lezzetleri ve Ağrı Yemekleri 12

Ağrı Hengel

• Ağrı’nın bir diğer meşhur yemeği de ayran kullanılarak hazırlanan bu lezzettir. Yemeğin içerisinde buğday ve nane bulunmaktadır. Servis sırasında baharat isteğe göre ilave edilmektedir. 
• Bir çeşit kıymasız mantı olan Hengel, Ağrı’nın çok sevilen hamur işi yemeklerinden bir tanesidir.
• Buğday unundan hazırlanan hamur bir süre dinlendirilir, yufka şeklinde ince olarak açılır ve kareler şeklinde kesilir.
• İçine kıyma koyup kapatmak gerekmediği için yapımı mantıya göre oldukça pratiktir. Ancak lezzetiyle mantının altında kalmaz.
• Kaynar suda haşlandıktan sonra süzülür ve bir tepsiye çekilir. Üzerine sarımsaklı yoğurt veya hengel sosu dediğimiz yöremize has kurut isimli bir malzeme ezilerek dökülür yine içinde küçük soğan parçacıkları kavrulmuş tereyağı dökülerek servis yapılır.
• Bekletilmeden ve soğutulmadan yenmesi gerekir.
• Görüntüsüyle bile insanın iştahını açan Hengel, üzerine dökülen özel sosunun verdiği lezzetle bir defa deneyenleri bağımlısı yapar.

---

Ağrı Yöresel Lezzetleri ve Ağrı Yemekleri 13

Ağrı Keledoş

• Keledoş genellikle Van mutfağına ait olarak bilinen tescilli bir lezzet. Ancak sadece Van’da değil Ağrı’da da çok sevilerek tüketiliyor. 
• Ağrı’nın en meşhur yemeklerinden biri olan Keledoş, döğülmüş buğdayla yapılır.
• En az et yemekleri kadar bakliyatlarında önemli olduğu Ağrı mutfağında bol bakliyatlı bu yemek herkes tarafında sevilerek tüketiliyor.
• Akşam yemeği sofralarını süsleyen bol baharatlı yemek ister acılı ister acısız olarak yeniliyor.
• Nohut ve buğday bir tencerede haşlanıyor ve pişmesine yakın üzerine mercimekler ekleniyor.
• Baharat ağırlıklı ister acılı ister acısız yenilen muhteşem yemek olan keledoş Ağrı halkının vazgeçilmez yemeklerindendir.
• Nohut ve döğme bir tencerede haşlanmaya bırakılır. Pişmesine yakın yeşil mercimek konur, hepsi piştikten sonra içine akpancar ve kavurma eti konur. 10-15 dakika kaynatılır.
• Malzeme iyice pişer, ezilmiş kurut kaynayan tencereye dökülür muhallebi kıvamına gelinceye kadar pişirilir.
• Ocaktan indirilir, üzerine tereyağı konulur bu yağ yemeğin sıcağı ile erir daha sonra servis yapılır.Hepsi piştikten sonra da içine ak pancar ve kavurma eti ekleniyor.
• Malzemeler iyice özdeşleşene kadar pişiriliyor ve ezilmiş kurut eklenerek muhallebi kıvamı alana kadar bekleniyor.
• Servis ederken de üzerine parça tereyağı konur ve eridikten sonra afiyetle yenir.

---

Ağrı Yöresel Lezzetleri ve Ağrı Yemekleri 14

Ağrı Kuymak

• Ağrı usulü kuymak çok farklıdır.
• Peynir yerine kaymakla yapılıyor. İçerisindeki malzemeleri, yapılış şekli ve lezzetiyle de bilinen kuymaklardan ayrılıyor.
• Ağrı’da kahvaltı sofralarından eksik olmayan kuymak, hem doyuruculuğu hem hafifliği hem de eşsiz tadıyla çok seviliyor.
• Önce bir tavaya kaymak konulur ve ısıtılır. Daha sonra alabildiği kadar Mısır unu veya buğday unu konularak sürekli bir biçimde karıştırılır. Biraz su dökülerek karıştırılamaya devam edilir. Ta ki kaymağın yağı çıkıncaya kadar, yağ çıktığı zaman yenmeye hazırdır.
• Ağrı’ya yolunuz düşerse kahvaltı servisi yapılan ir yerde bu lezzeti deneyebilirsiniz.

---

Ağrı Yöresel Lezzetleri ve Ağrı Yemekleri 15

Ağrı Murtuğa

• Murtuğa neredeyse tüm Doğu Anadolu bölgesinin yöresel yemekleri arasında bulunmaktadır.
• Ağrı yöresinde yapılan murtuğa diğerlerinden oldukça farklı. Diğer murtuğalarda bolca yumurta varken Ağrı usulü murtuğa yumurtasız yapılıyor ve tıpkı bir un helvasını andırıyor.
• Ağrı yöresinde yapılan murtuğa diğer yörelerde yapılmakta olanlara kıyasla daha farklıdır.
• Ağrı’da yapılan yöresel murtuğa içerisinde yumurta bulunmamaktadır. Yemek kategorisi içerisinde bulunan murtuğa görüntü itibari ile helvaya benzemektedir.
• Yapılışı oldukça kolay olan murtuğa lezzeti ile de tercih sebebi olmaktadır.
• Görüntü olarak helvayı andıran yemeğe bir de fındık ya da ceviz içi eklenirse tadından yenmez.

---

Ağrı Yemeklerinin kısa tanıtımlarının devamı için izleyen sayfaya geçiniz.

Ağrı Yöresel Lezzetleri ve Ağrı Yemekleri 16

Ağrı Pişi (Bişi) Erdek

• Hemen hemen her yörede yapılan pişi, yapımı oldukça kolay olan hem de az malzemeyle yapılan bir lezzettir.
• Kahvaltıların vazgeçilmez lezzetleri arasında bulunan pişi, oldukça lezzetli bir hamur işi tarifidir.
• Hemen hemen her yörede bulunan bişi, Ağrı’da da sevilerek tüketilen bir hamur işidir.
• Ağrı’nın en çok tercih edilen hamur işlerinden biri olan Pişi Erdek, hamurun kızartılmasıyla yapılır.
• İsteğe göre, süt veya su ile mayalanarak yoğrulan hamur, biraz bekletildikten sonra, elle hafif ekmek boyutuna getirilinceye keder çevrilir, yuvarlak hamur kızgın yağa atılarak kızarıncaya kadar pişirilir.
• Sadesi de kahvaltı sofralarında peynir ile beraber çok iyi gider.
• Mayalanarak hazırlanan hamurun ekmek şekline gelene kadar yağda kızartılmasıyla hazırlanmaktadır. İsteğe göre içerisine ıspanak veya peynir eklenmektedir.
• Hazırlanan mayalı hamurun kızartılması ile hazırlanan pişi oldukça lezzetli bir yöresel lezzettir. Siz de kahvaltı öğünlerinizde pişi tüketmeyi mutlaka tercih etmelisiniz.
• Yanında çay varsa tadından yenmez.

---

Ağrı Yöresel Lezzetleri ve Ağrı Yemekleri 17

Ağrı Saç Kavurma (Selekeli)

• Taze oğlak eti veya kuzu etiyle yapılmaktadır. Servis sırasında tereyağı ve sarımsaklı yoğurt isteğe göre eklenmektedir. Ağrı’da sevilerek tüketilen bir diğer et yemeğidir.
• Özellikle Ağrı Doğubayazıt ilçesinde çok sık yapılan selekeli, saç kavurmanın en lezzetli halidir.
• Ağrı mutfağının en meşhur yemeklerinden birisi de sac kavurma olarak bilinmektedir. Ağrı yöresine özel olarak yapılan sac kavurma da sebze kullanılmamaktadır.
• Pazumu esnasında üzerine sarımsaklı yoğurt dökülerek servis edilen sac kavurma deneyenlerin vazgeçemediği bir tat olarak ifade edilebilir.
• Ağrı’nın bol oksijenli dağlarında otlayan taze kuzu veya oğlan etlerinden ilkbahar aylarında yapılan selekeli, hem görüntüsüyle hem de lezzetiyle Ağrı sofralarını süslüyor.

---

Ağrı Yöresel Lezzetleri ve Ağrı Yemekleri 18

Ağrı Yalancı Köfte

• İçinde kıyma bulunmamasına rağmen köfte olarak bilinmekte olan yöresel yemek üzerine dökülen sosları ile oldukça fazla sevilen lezzetler arasında yer almaktadır.
• Misket görünümündeki köfte hazırlanırken buğday, bulgur ve un karıştırılmaktadır. Güveçte servis edilmektedir.
• Üzerine sarımsaklı yoğurt dökülerek servis edilen yöresel lezzet oldukça sevilmektedir.
• Ağrı’da yoğun olarak tüketilen bir lezzettir.
• Köftelerin üzerine sarımsaklı veya sade yoğurt eklenmektedir.
• Yalancı köfte; buğday, un ve bulgur ile hazırlanmakta olan bir köftedir.
• Yoğurdun üzerine yeşillik serpilerek daha lezzetli hale getirilmektedir.

---

Ağrı Gezinizde Alınabilecek Yiyecekler:

Hayvancılığın yaygın olarak yapıldığı Ağrı’da süt ve süt ürünleri alınabilecek yiyecekler arasındadır. Eğer organik ürün tüketimine karşı hassasiyetiniz varsa burada doğal ev yapımı kahvaltılık ürünler satın alabilirsiniz. Meşhur beyaz bal, reçel çeşitleri, dut pekmezi, tereyağı ve otlu peynir Ağrı’dan alabileceğiniz ürünler arasında yer almaktadır.

Ağrı’nın En Meşhur Tatlısı:

Ağrı mutfağının yöresel tatlılarından biri olan hasude tatlısı burada deneyebileceğiniz tatlı türlerinden biridir. Ayrıca Ağrı’ya gelmişken buranın meşhur beyaz balını da almayı ihmal etmeyiniz. Ağrı genelindeki tüm yöresel ürünler satan dükkânlarda beyaz balı bulabilmeniz mümkündür.

Ağrı Doğal Ürünleri:

Ağrı genelindeki çarşı ve pazarlarda yöreye özgü doğal ev yapımı kahvaltılık ürünleri bulabilir, ayrıca bakliyat ürünleri satan dükkânlarda yemeklik bulgur, nohut, pirinç, kurutulmuş dolmalık biber ve patlıcan gibi doğal ürünlerden satın alabilirsiniz.

---

Outdoor Türkiye

Türkiye’nin Outdoor Sayfası olarak özellikle outdoor turizminde büyük eksiklik olarak gördüğümüz illerin tek tek tanıtımı, illerde yapılabilecek outdoor aktiviteleri, outdoor ürün satan firmalar, kamp alanları, doğal güzellikler, yürüyüş rotaları gibi bütün bilgileri içeren bir yazı dizisine başladık.

Bu yazı dizimizde bulunduğunuz veya tatil amaçlı gittiğiniz ilde öncelikle yapabileceğiniz doğa aktivitelerinin, aktivite bölgelerinin, kamp alanlarının, tarihi ve turistik mekanların tam ve en geniş listelerini oluşturup okuyucumuzun kullanımına sunuyoruz.

Özellikle kampçılar, doğa severler, karavancılar, doğa tatilcileri, macera turizmi, kültür turizmi ve outdoor ekstrem sporları yapanlar için en çok aranan bilgileri derlemeye gayret gösteriyoruz.

Listede gördüğünüz eksiklikleri ve eklenmesini istediğiniz bilgileri iletişim sayfamızda bulunan kanallardan bize ulaştırabilirsiniz.

---

Ağrı’da bulunan tarihi turistik ve doğal yerlerin listesi ve tanıtımı, Ağrı kamp alanları, Ağrı mutfağını oluşturan lezzetler için aşağıdaki yazılarımıza göz atın.

• Ağrı Gezi Rehberi 1. Yazımız: Ağrı Tanıtım ve Gerekli Bilgiler
• Ağrı Gezi Rehberi 2. Yazımız: Ağrı Gezilecek Yerler
• Ağrı Gezi Rehberi 3. Yazımız: Ağrı’da Kültür ve Sanat
• Ağrı Gezi Rehberi 4. Yazımız: Ağrı Kamp Alanları Listesi
• Ağrı Gezi Rehberi 5. Yazımız: Ağrı Outdoor ve Doğa Aktiviteleri
• Ağrı Gezi Rehberi 6. Yazımız: Ağrı Yemek Rehberi

---

Bütün outdoor aktivitelerinde ve doğa sporlarında güvenlik öncelikle sizin sorumluluğunuzdadır. Hiçbir makale veya video, doğru pratik eğitim ve şahsî deneyimin yerini alamaz. Özellikle outdoor ekstrem sporlarda kendi kişisel güvenliğinizden öncelikli olarak siz sorumlusunuz. Her zaman kişisel güvenliğinizi, birlikte olduğunuz takımın uyum ve güvenliğini ön planda tutun.

Her durumda doğadan taraf olun, çevreyi temiz tutun, vahşi hayvanlara, vahşi yaşamın devam ettiği doğaya kesinlikle zarar vermeyin. Tarihi ve turistik mekanlara zarar vermeyin, çöplerinizi yanınızda götürün.

Lütfen sadece okuduğunuz makale değil outdoor ve doğaya dair yayınlanmasını ve irdelenmesini istediğiniz her konu hakkında iletişim sayfamızdaki bağlantıları kullanarak bize yazın. Outdoor aktiviteleri ve macera turizmi hakkında en son bilgileri almak için sitemizi takip ediniz.