Outdoor Nasıl Ortaya Çıktı?

Outdoor Kavramının Ortaya Çıkışı

Outdoor kavramının genel tanımını daha önceki yayınlarda yapmıştık.

Arama motorlarına “Outdoor nasıl ortaya çıktı?” sorusunu yazdığımızda ise karşımıza “Evren, dünya, mezhepler… nasıl ortaya çıktı?” gibi ilgisiz sonuçlar gelmektedir. Dolayısıyla outdoor nasıl ortaya çıktı sorusunun cevabı henüz ortaya konulmamıştır.

“Doğa’ya, outdoor’a dair her şey” sloganıyla çalışmalarına başlayan sitemiz bu alandaki boşluğu da dolduruyor.

 Yazı içeriği çoğunlukla Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü öğrencisi Ayşe Kalkan’ın hazırladığı “Açık Alan Rekreasyon/outdoor/doğa aktiviteleri, Doğa Sporları Yapan Bireylerin Bu Sporları Yapma Nedenleri: Antalya Örneği” başlıklı Yüksek Lisans Tezinden alınmıştır. (Tez internetten arama motorları sayesinde bulunmuştur.)

Outdoor nasıl ortaya çıktı? Özet

Outdoor sanayileşme sonunda şehirlerde yığılan nüfus, sanayileşmenin getirdiği stres ve insanın doğaya olan varoluşsal isteğinin ürünüdür. Outdoor/doğa aktivitesi şehirli insanın ihtiyacı ve işidir, köylü/bedevi zaten doğada yaşamaktadır.

Hızlı sanayi ve kent yaşamı içinde hayattan zevk almaya çalışan günümüz insanının doğa ile tüm ilişkileri koparılmış gibidir. Hızlı teknolojik gelişme, dev ölçekteki üretim mekanizması ve aşırı kentleşmenin getirdiği yeni fiziksel ve toplumsal çevre ilişkilerine uyum sağlamakta güçlük çekmekte ve giderek kronik bir yabancılaşma süreci yaşamaktadır.Şehirleşmiş insanların psikolojik sorunlarının yanında biyolojik, solunuma yönelik, sinirsel, yasal, toplumsal vb. baskılar sonucunda oluşmuş gerilim ortamında bunalmış bir tür “hasta insan” olmaktadır. 

Outdoor/doğa sporlarının sağlığa etkileri ile ilgili sayfalar için tıklayın:

Kentlerde yoğunlaşan çevre ve nüfusun getirdiği sorunlarla birlikte zorlaşan yaşam şartlarıyla da mücadele içinde olan günümüz insanı; bedensel, psikolojik ve sosyal sorunlarıyla iç içe yaşamak zorunda kalmaktadır. Bu tip sorunlarla başa çıkabilmenin en kolay ve en ucuz yolu da doğada vakit geçirmek, doğa sporları ve aktiviteleri yapmaktır.

İnsanda ve onun yaşadığı çevrede oluşan bu olumsuz değişim, çağımız insanının rekreasyon/outdoor/doğa aktiviteleri gereksiniminin büyük ölçüde artmasına yol açmaktadır. Bu durumda kentli, zaman zaman rekreasyon/outdoor/doğa aktiviteleri ulaşmak amacıyla, bir parçası olduğu ancak koparıldığı doğaya geçici de olsa dönmenin yollarını aramaktadır.

Doğa aktivitelerinin neler olduğunu görmek için tıklayınız.

Sonuçta günümüz insanı, sağlıksız ve monoton kent yaşamından uzaklaşarak doğaya dönmekte, doğal kaynaklardan da yararlanmak üzere doğada rekreasyon/outdoor/doğa aktiviteleri faaliyetlerine yönelmektedir. 

Bunun yanında outdoor her isteyenin yaptığı bir etkinlik olmaktan ziyade şehirleşmiş ve belli bir ekonomik etkinliğe kavuşmuş kişilerin (orta sınıf ya da burjuva) aktivitesidir.

Kentlerde yoğunlaşan çevre sorunlarıyla birlikte zorlaşan yaşam şartlarıyla da mücadele içinde olan günümüz insanı; bedensel, psikolojik ve sosyal sorunlarıyla iç içe yaşamak zorunda kalmaktadır. Özellikle yaşlı bireyler için şehir hayatı çekilmez hale gelmektedir. 

Outdoor yani açık alan rekreasyon/outdoor/doğa aktiviteleri (yenilenme ve canlanma) Eski Yunandan beri var olan serbest bireyin ancak hem kendini hem de çevresini geliştirebileceği inancının sonucudur. Serbest, özgür ve ekonomik olarak belli bir seviyeye gelmiş bireyler şehirlerde bulamadıkları hayat renklerini doğada aramaya başlarlar.

İnsan neden doğaya çıkmak ister? Çünkü insanın hammaddesi topraktır. İnsanoğlu topraktan gelmiş ve tekrar toprağa dönecektir. Yani insanın yüzü toprağa dönüktür. Bunun yanında her canlı gibi biyolojik bir ünite olan insan, yaşamı boyunca fiziksel çevresi ile ilişki içindedir. İnsanlar, ilkçağlardan bu yana temel fiziksel çevre unsurları ile denge halinde olmuş ve bunlardan yararlandığı ölçüde sağlıklı ve mutlu olabilmiştir.

Outdoor’un Felsefesi Nedir?

Yunan filozoflarından Aristo serbest zamanın iyi yaşamın en önemli parçası olduğunu vurgulamıştır.

14. YY’da yaşamış olan İbn-i Haldun özellikle köy-kent farklılaşması hakkında toplumsal çözümlemeler getirmiştir. İbni Haldun, insanı sosyal varlık olarak kabul eden bir düşünürdür. Karşılaştığı ihtiyaçları yalnız başına giderebilmekten, varlığını kendi gücü ile sürdürebilmekten uzak olan insan için toplu yaşamı zorunlu bir hayat tarzı olarak kabul etmiştir. Düşünür, insan iradesinin eseri olarak karşılaştığı toplu yaşamı Mukaddime’de Bedevi ve Hazeri toplum tipleri olarak formüle etmiştir.

İbni Haldun’a göre; yerleşik cemiyetler siyasi örgütlemenin yani devletin kuruluşundan hemen sonra veya devletle beraber ortaya çıkarlar. Göçebe cemiyetler ise, zamanla kuvvet ve servet kazandıktan sonra, bir yerleşik hayata geçerler. Derken, yavaş yavaş kasaba ve şehirler kurulur, işbölümü gelişmeye başlar, bolluk ve zenginlik, sulh ve sükun içinde yaşamayı tercih ederler. 

Sanat, edebiyat, mimarlık gibi kültürel konularla ilgilenmeğe başlarlar. Ticaret ve endüstri alanında çalışarak daha çok para kazanma yoluna gitmeğe başlarlar. Güvenlik, bol para ve işbölümünün gelişmesi, kişilerde yeni yeni ihtiyaçlarla, bunların en ince, en güzel ve en yeni şekillerde karşılanması arzusunu oluşturur. 

Yerleşik hayatta insanlar yavaş yavaş zevk ve rahatlarına düşerek gittikçe bireyci olur ve kötü alışkanlıklar edinirler. 

Tarihinin büyük bir bölümünde ve günümüzde insanoğlunun birçoğu için kendilerinin ve ailelerinin hayatlarını garantilemek esas amaçları olmuştur. Aynı zamanda, insanlar üst tabakadaki insanlara rahip olma, lider olma veya krallık işlevleri vererek uygarlıklarının gelişmesine de izin vermişlerdir.

Bu tür özel statülere kavuşan insanların yiyecek sağlama görevleri başkaları tarafından yerine getirildiği için başka etkinliklerin peşine takılmışlardır. Doğada vakit geçirme ya da outdoor şehirleşmiş ve belli bir ekonomik etkinliğe kavuşmuş kişilerin (orta sınıf ya da burjuva) aktivitesidir.

 Outdoor İktisat ilişkisi nedir? 

Rekreasyon/outdoor/doğa aktiviteleri/outdoor/doğa aktiviteleri ve serbest zaman gibi kavramların canlanabilmesi için uygarlığın ekonomik ve kültürel açıdan kesin bir seviyeye genellikle gelişmiş bir seviye ulaşması gerekmiştir.

18. ve 19. Yüzyılda ortaya çıkan tarım ve sanayi devrimi, varlıklı toprak sahiplerinin ve sanayicilerinin avcılık, atıcılık ve balık avlama gibi açık alan sporlarına girişebilmeleri için yeterli ödeme gücüne ulaşmalarını sağlamıştır.

Yirminci yüzyılın son çeyreğinde, artık doğayı ve doğanın ayrılmaz bir parçası olan insanı, hatta tüm yaşamı tehdit eden birçok olumsuz faktör nedeniyle, günümüz insanının toplumsal ve fiziksel çevre koşulları ile denge durumu bozulmaya başlamış, sağlıklı ve mutlu olabilmesi güçleşmiştir.

Bununla mücadele için insanlar sessizliğe ve doğaya yakın bir rekreasyon/outdoor/doğa aktiviteleri ve doğada vakit geçirmeye ihtiyaç duymuşlardır.

Outdoor Sanayileşme ilişkisi nedir?

Outdoor önce sanayileşmenin merkezi İngiltere’de ortaya çıktı. İngiltere’de “resmedilmeye değer” hareketinden sonra manzaraya olan ilginin gelişmesi ve moda olması gezi turlarına katılmaya ilgiyi arttırmıştır. Şairler ve ressamlar doğayı överken, filozoflar “doğa kanunları” ve “doğaya uyumlu yaşam” konuları üzerinde düşünmüşlerdir. Manzarayı görmek için Alplere zorlu turlar düzenlenmiştir. Outdoor şehirleşmenin ürünüdür.

Daha sonrasında, İngiliz göller bölgesi, İskoç ovaları, Alman Kara ormanları, Fin göller bölgesi, Niagara şelaleleri ve diğer birçok alan daha moda dinlenme alanları olduğu gibi tren yolları ile daha ulaşılabilir hale gelmişlerdir.

Sanayi devrimi esnasında orta ve alt sınıflar arasında da yeni bir rekreatif talep yükselmiştir. Geçmiş kırsal nüfusun şehirleşmesi 19. yüzyılda Avrupa’nın ve Doğu Amerika’nın gelişmesini kuvvetli bir şekilde etkileyen yeni endüstrilerin yürütülmesini sağlamıştır.

Sanayileşmiş ülkelerde şehirlerde ağır çalışma koşullarında çalışanlar pis ve dumanlı gecekondularını sorgulamaya başlayıp; bu fakir çevreden kaçmak için daha fazla özgürlük istemeye başlamışlardır. İnsanlar bir araya gelerek kulüp benzeri örgütler oluşturmuşlar ve hafta sonları yürüyerek veya bisikletle kırsal alanlara doğru turlar düzenlemişlerdir.

1920’lerde ve 1930’larda İngiltere’de, Avrupa’da ve Amerika’da açık alan rekreasyon/outdoor/doğa aktiviteleri insanlar için yerleşik bir eğlence haline gelirken; trenle, otobüsle veya karavan ile yapılan turlar, piknikler ve yürüyüşler, bot gezintisi, yüzme ve doğa çalışmaları yaygın bir durum halini almıştır.

Avlanma, gezinti ve patika yürüyüşü serbest zaman etkinlikleri içerisinde yaşamsal etkinlikler haline geldi. Rekreasyon/outdoor/doğa aktiviteleri talebi karşılamak üzere manzara ve yabanıl yaşamın korunması ile rekreasyon/outdoor/doğa aktiviteleri olanaklarının bir araya getirilmesi ulusal parkların tahsisi teşvik edilmiştir.

İnsanoğlunun yaşam sürecinin değişik evrelerinde doğaya ve rekreasyon/outdoor/doğa aktivitelerine olan isteği de değişik nitelik ve boyutlarda olduğundan kentsel alanlarda bu isteği karşılayabilecek imkan bulunmamaktadır.

Endüstrinin genellikle büyük yerleşme merkezlerinde yoğunlaşması ise; bu tür olguları daha da hızlandırmaktadır. Bunun yanında azalan çalışma saatleri ve dolayısı ile artan serbest zamanlar, artan hareket olanakları, kentlinin rekreasyon/outdoor/doğa aktiviteleri gereksinimlerini çok büyük boyutlara çıkarmaktadır. 

Zaman yeşil alanlar için gerekli imkânları azaltıcı biçimde gelişmektedir. Yeşil alanlardaki azalış (ağaç kesme eğilimi), kent içinde ya da yakın çevresinde bulunan ekim alanlarının ya da bağ ve bahçelerin konut ya da üretim faktörleri yararına beton yığınları ile dolması, kötü konutların (gecekondular) sayısındaki artış ve ulaşım güçlükleri, arsa değerlerinin yükselmesi ve açık alanların azalması, kentlerin aralıksız, blok (büyük bir mahalle) görünümü kazanması hızlanmaktadır.

Kentleşme ve outdoor ilişkisi nedir?

Bu hızlı sanayi ve kent yaşamı içinde günümüz insanının doğa ile tüm ilişkileri koparılmış gibidir, hızlı teknolojik gelişme, dev ölçekteki üretim mekanizması ve aşırı kentleşmenin getirdiği yeni fiziksel ve toplumsal çevre ilişkilerine uyum sağlamakta güçlük çekmekte ve giderek kronik bir yabancılaşma süreci yaşamaktadır, ayrıca biyolojik, solunuma yönelik, sinirsel, yasal, toplumsal vb. baskılar sonucunda oluşmuş gerilim ortamında bunalmış bir tür “hasta insan” olmaktadır.

Kentlerde yoğunlaşan çevre sorunlarıyla birlikte zorlaşan yaşam şartlarıyla da mücadele içinde olan günümüz insanı; bedensel, psikolojik ve sosyal sorunlarıyla iç içe yaşamak zorunda kalmaktadır.

İnsanda ve onun yaşadığı çevrede oluşan bu olumsuz değişim, çağımız insanının rekreasyon/outdoor/doğa aktiviteleri gereksiniminin büyük ölçüde artmasına yol açmaktadır.Bu durumda kentli, zaman zaman rekreasyon/outdoor/doğa aktiviteleri ulaşmak amacıyla, bir parçası olduğu ancak koparıldığı doğaya geçici de olsa dönmenin yollarını aramaktadır. 

Sanayileşmenin insan hayatına olumsuz etkileri nelerdir?

Sanayileşme ve buna bağlı olarak makineleşme çok hızlı bir şekilde yaygınlaşması dünya ekonomisinin hızla büyümesine neden olmuştur. Dünya üzerinde birçok ticari faaliyet yeniden ve yeni olarak yapılmaya başlanmıştır. Sanayileşmenin olumlu etkileri olduğu gibi olumsuz etkileri de bulunmaktadır.

Sanayileşmenin insanlar için olumsuz etkileri, her şeyin makine bağlı üretilmesi, insan gücüne olan ihtiyacın azalması, istihdamın azalması, çevre sorunları nedeniyle sağlık sorunlarının yaşanması, iç ve dış göç dengelerinin değişmesi, nüfus artış ve dağılım etkenlerinin değişmesi ve olumsuz etkilenmesi gibi birçok olumsuz etki insan hayatına doğrudan etki etmektedir.

Sonuç Olarak:

Outdoor sanayileşme ve kentleşmenin sonucunda ortaya çıkmıştır. Sonuçta günümüz insanı, sağlıksız ve monoton kent yaşamından uzaklaşarak doğaya dönmekte, doğal kaynaklardan da yararlanmak üzere doğada rekreasyon/outdoor/doğa aktiviteleri faaliyetlerine yönelmektedir. 

---

ÖNEMLİ UYARILAR

• Bütün outdoor aktivitelerinde ve doğa sporlarında güvenlik öncelikle sizin sorumluluğunuzdadır. Hiçbir makale veya video, doğru pratik eğitim ve şahsî deneyimin yerini alamaz.
• Özellikle outdoor ekstrem sporlarda kendi kişisel güvenliğinizden öncelikli olarak siz sorumlusunuz. Her zaman kişisel güvenliğinizi, birlikte olduğunuz takımın uyum ve güvenliğini ön planda tutun.
• Her durumda doğadan taraf olun, çevreyi temiz tutun, vahşi hayvanlara, vahşi yaşamın devam ettiği doğaya kesinlikle zarar vermeyin.
• Doğal, tarihi ve turistik mekanlara kesinlikle zarar vermeyin. Gittiğiniz yerlerde çöplerinizi bırakmayın, çöplerinizi getirdiğiniz gibi poşetler içerisinde geldiğiniz yere geri götürün veya bir çöp konteynırına atın.
• Türkiye’de ormanlara girişlerde sık sık yasaklar uygulanmakta ve uymayanlara idari cezalar yazılmaktadır. Güncel orman giriş yasaklarını illerin Orman Bölge Müdürlüklerinden teyit etmelisiniz.
• Teknik olarak doğada yapılan bütün outdoor aktiviteleri için önceden izin alınması gerekmektedir. Okuyucularımıza, kampçılara, doğa yürüyüşçülerine ve bütün outdoor sporlarına katılanlara tavsiyemiz, aktiviteye başlamadan önce hiç olmazsa kolluk güçlerini arayarak yapacakları doğa aktivitesi ve rotaları hakkında bilgi vermeleridir.
• Outdoor ve doğaya dair görüş, düşünce, öneri ve istekleriniz bizim için değerlidir. Çekinmeden bize yazabilirsiniz.
• Outdoor ve doğa aktiviteleri hakkında en son bilgileri almak için sitemize abone olabilirsiniz.

www.turkeyoutdoor.org: Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu. Sizi, unutulmaz bir doğa macerasına davet ediyoruz! Türkiye’nin en heyecan verici outdoor ve doğa sporları platformu olarak trekking, kamp, bisiklet, kano, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, dalış, yamaç paraşütü, binicilik gibi doğa sporlarıyla dolu maceralar hakkında detaylı rehberler, benzersiz rotalar, güncel haberler ve unutulmaz etkinlikler sunuyoruz. Her bir etkinlik için titizlikle hazırlanmış bilgiler, etkileyici rotalar, büyüleyici fotoğraflar ve ilham verici videolar sizi bekliyor.

Sadece okuduğunuz makale değil outdoor ve doğaya dair yayınlanmasını ve irdelenmesini istediğiniz her konu hakkında iletişim sayfamızdaki bağlantıları kullanarak bize yazın.