Dağcılık 8 / Dağcılık Düğümleri

Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu dağcılık kategorisinde kapsamlı içeriklerle okuyucularını bilgilendirmeye devam ediyor.

İlk yazımızda Dağcılık Ne Demektir? sorusuna yanıt verdik ve bu zorlu sporun temel kavramlarını açıkladık. İkinci yazımızda Dağcılığa Hazırlık Aşaması hakkında hem yerel hem de yabancı kaynaklardan derlediğimiz bilgileri okuyucularımızla paylaştık. Devam eden yazılarımızda Dağcılık Stilleri, Dağcılık Aktiviteleri İçin Temel Kurallar, Dağcılık Tarihi ve Dağcılık Terimleri gibi önemli konuları ele aldık. Ayrıca Dağcılık Güvenliği hakkında detaylı bilgiler sunarak, dağcıların güvenliğini sağlamaları için gerekli önlemleri anlattık. Temel Dağcılık Ekipmanları serimizde ise bu sporu icra ederken ihtiyaç duyulan ekipmanların neler olduğunu sıraladık. Tüm bu yazılar, dağcılıkla ilgilenen herkese rehber olmayı amaçlıyor.

Dağcılık Düğümleri:

Kamp yaparken, odun vb. eşyaları taşırken ya da tırmanırken halatlara ihtiyaç duyulur. Amacına göre ise bu halatlarda farklı düğüm çeşitleri vardır. Sekizli düğüm dağcılık sporunda en çok kullanılan düğümdür.

Düğümler ipin tam ucundan atılmamalıdır. Güvenlik bakımından ipin uçları yeteri kadar uzun bırakılmalıdır. Bu ölçü, ipin mm. cinsinden, çapı kadar cm. olmalıdır.

Dağcılık Düğümlerinin Özellikleri

Dağcılıkta kullanılan düğümlerde aranan özellikler, düğümlerin ortak birkaç noktaları şunlardır:

• Üzerinden yük kalktıktan sonra kolayca çözülebilmeli
• Kolayca uygulanabilmeli yani basit olmalı,
• Kendiliğinden çözülmemeli
• Güvenilir, yani sağlam olmalı
• Kolay atılabilmeli, istenildiğinde kolayca çözülebilmeli
• Kullanılış amacına uygun olmalı

Temel Dağcılık Düğümleri

Güvenli bir tırmanış için bilinmesi gereken temel düğümler şunlardır:

• Açık Sekizli: Doğrudan ipe girmede, ipi doğrudan emniyet noktasına bağlamada kullanılır. Emniyet kemerine ana ipin bağlanmasında veya kapalı ( kum saati – bolt vs.) bir alana ana emniyet noktası kurmada kullanılır. Düğüm tamamlandığında kapalı sekizli şekline döner. Tek kat ip veya çift kat ipten düğüm yapılabilir.
• Bulin: (İzabarço) düğümü, İpe bağlanma düğümüdür. Emniyet kemerinin olmadığı zamanlarda ana ipten veya yardımcı ipten emniyet kemeri yapmada kullanılır . Bulin (denizcilikte bağı), geniş bir kullanım alanı olan düğümlerdendir. Dağcılığın yanında, denizcilikte de yaygın bir şekilde kullanılır. Özetle, yük altında sıkışan ve kaymayan güvenli bir sabit halka yapmaya yarar. Üzerindeki yük kalkınca da kolaylıkla çözülür. 
• Camadan: Camadan düğümü, temel olarak aynı kalınlıktaki iki ipi, ya da halatı birbirine bağlamak için kullanılır. Çok pratiktir, atılması kolaydır, ancak çok güvenilir değildir. Özellikle naylon halat ve iplerde kayabilir. Lif halat ve iplerde ise daha güvenle kullanılabilir. Emniyetle ilgili yerlerde kullanılmamalıdır.
• Çift Balıkçı: İp halkası oluşturmak ve iki ipi birbirine bağlamada kullanılır. Aynı veya farklı kalınlıktaki iki ipi bir birine bağlamada kullanılır.
• Kapalı Sekizli: Sabitleme düğümüdür. Ana ipe bağlanmada kullanılır. Emniyet kemerine karabina ile girmede veya ana ipin ana veya ara emniyet noktalarına bağlanmasında kullanılır.

• Kelebek: Bir düğümden elde edilen çift halkaya gerek duyulan yerlerde kullanılır. İp ortasında güvenli bir halka oluşturmakta kullanılır. Yük ipin her iki tarafına da uygulanabileceği gibi, iki yöne eşit olarak da dağıtılabilir. Genellikle kış çıkışlarında ekip üyelerinin ipe girmesinde ve arama-kurtarma faaliyetlerinde kullanılır. Ayrıca muhtelif amaçlar ile kampçılıkta ve oluşturulan halkayı bir emniyet noktasına bağlayarak da, ipin hareketlerini sınırlamada kullanılabilir.
• Kördüğüm: Sabitleme düğümüdür.
• Örnek ( halkalı – ilmikli): Bazı düğümleri emniyete almada kullanılır.
• Perlon bant: Perlon bant halkası oluşturmak için ya da iki perlonu birbirine bağlamada yalnızca bu düğüm kullanılır. İki perlonu bir birine bağlamada kullanılır.
• Prusik: Adını düğümü bulan Karl Prusik‘ten alır. İlk kez bu düğümden 1931 yılında Avustralya’da yayınlanan ve ip üstünde yükselmeyi anlatan bir yayında bahsedilmiştir. Prusik düğümünün üzerine yük binince sürtünme gücüyle sıkışır. Yük kalkınca gevşer ve yukarı taşınabilir. Yük anında kilitlenen pursik düğümü dağcıyı emniyete alır. Yüklenmelerde sıkışan bir düğümdür. İniş ve çıkışlarda kullanılır. Dağcının tırmanırken veya inerken ana ip üzerinde kendini emniyete aldığı hareketli ( dinamik ) bir düğümdür. Bırakıldığında sıkışarak dağcıyı olduğu noktada sabitler. Ana ip üzerinde yükselmek için kullanılan bir düğümdür.
• Tam Kazık: Kazık düğümü basit, sağlam ve çözmesi kolay bir düğümdür. Pek çok kullanım alanı vardır.  Sabitleme düğümüdür. Tırmanıcının kendini emniyete almasında kullanılır. İstenildiğinde düğüme müdahale ederek emniyet noktasına olan uzaklık ayarlanabilir. Tırmanan veya iniş yapan dağcının kendisini ana – ara emniyet noktalarına sabitlemede veya ipin ana emniyet noktasına bağlanmasında kullanılır. Tırmanış yanında, yoğun bir şekilde kampçılıkta da kullanılır.

• Üzengi: Yük bindiğinde sıkışan halka oluşturur.
• Yarım kazık sabitleme: Yarım kazık düğümünü emniyete almada kullanılır.
• Yarım Kazık: Dinamik bir düğümdür. tırmanmakta ya da inmekte olan bir  dağcıya ip vermede, ya da kontrollü inişte kullanılır. Tırmanan ya da iniş yapan dağcıyı emniyete alma düğümüdür. Tırmanan veya iniş yapan dağcıya ip vermede / almada veya kendi kendine iniş yapan dağcının kendisini kontrollü olarak indirmesinde kullanılır.

Tırmanma ve Dağcılık Düğümleri:

Aşağıdaki liste wikipedia’dan alınmıştır. Bazı çeviri hataları olsa da (kelime, kavram ve terimlerin tam türkçe karşılıkları olmadığı için birebir çeviri yapmak zorunda kaldık) liste dağcılık ile ilgilenenler için en azından fikir verici olacaktır.

• Bira düğümü: (Beer knot): Bira düğümü genellikle boru şeklindeki dokumalarda, genellikle sapan yapmak için kullanılır.
• Çift balıkçı düğümü (Double fisherman knot) (aynı zamanda Asma olarak da bilinir): Asma düğümü, iplerin iki ucunu birbirine bağlamak için kullanışlıdır. Halatlar eşit olmayan boyutlarda olabilir. Genellikle aynı ipin her iki ucunu bir daire oluşturmak için birbirine bağlamak için kullanılır. Çifte balıkçı düğümü; aynı kalınlıktaki, veya birbirine yakın kalınlıktaki ipleri birbirine bağlamaya yarar. 
• Üçlü balıkçı düğümü: (Triple fisherman’s knot)
• Üstten bükülme (Overhand bend) (aynı zamanda Avrupa ölüm düğümü, Euro ölüm düğümü, EDK olarak da bilinir): Overhand bükme, özellikle halat için iki halatı birleştirmenin basit ve hızlı bir yoludur. Hızın güvenlik açısından kritik olduğu durumlarda çok faydalı olabilir. Bir su düğümüne benzer, ancak her iki acı uç düğümün aynı tarafından çıkar.
• Su düğümü (Water knot)  (ayrıca Bant Düğümü, Çift Taraflı Bükme, Halka Bükme olarak da bilinir): Su düğümü, iplerin iki ucunu birbirine bağlamak için kullanışlıdır. Genellikle dokuma ile kullanılır.
• Bağlayıcı: (Binding)
• Strangle düğümü: Strangle knot basit bir bağlayıcı düğümdür. Bir Çifte balıkçı düğümünün her iki tarafını oluşturur ve ayrıca döngü düğümlerini ve virajların her iki ucunu yedeklemek için kullanılır.
• Bachmann düğümü: Bachmann düğümü, sürtünme bağlantısının hızlı / sık sık sıfırlanması gerektiğinde veya yarık ve kendi kendini kurtarmada olduğu gibi kendi kendine yönelmesi gerektiğinde kullanışlıdır.
• Karanfil çeki: (Clove hitch) Karanfil bağlaması, diğer şeylerin yanı sıra körüklü sistemlerde kullanılır.
• İtalyan hitch (Munter hitch, HMS olarak da bilinir): İtalyan hitch, tırmanıcılar ve mağaracılar tarafından bir cankurtaran veya atlama sisteminin bir parçası olarak kullanılan basit bir düğümdür. Ana kullanımı, gecikmeli sistemlerde alçalma oranını kontrol etmek için bir sürtünme cihazı olarak kullanılır.
• Klemheist düğümü: Klemheist düğümü, Prusik düğümüne bir alternatiftir, tırmanıcı kordonu kısa olduğunda ancak bol miktarda dokumaya sahip olduğunda yararlıdır.
• Prusik: Prusik, esas olarak acil kullanım için kullanılan bir düğümdür. Bazıları, özellikle prusikler için bir ila üç kablo taşır. Ekipmanla ilgili sorunları düzeltmek için bir kişinin konumunu hızlı bir şekilde güvence altına almak için kullanılabilir; iki tanesi bir ipi tırmanma yöntemi olarak kullanılabilir.

• Blake’s hitch: Blake’s hitch, ağaç tırmanma uygulamalarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Düğüm manuel olarak bir hatta yukarı ve aşağı kaydırılabilir, ancak yüklendiğinde güvenli bir şekilde yapışır.
• Çevresel bağlantı: Bu askı genellikle koşum takımlarına, çantalara, diğer ekipman türlerine ve koruma için kaya topuzları veya fırça / ağaç gövdeleri gibi doğal özelliklere tutturmak için kullanılır.
• Döngü Düğümleri: (Loop Knots)
• Alp kelebek düğümü: Alpine Butterfly, güçlü ve güvenli bir düğümdür. Birden çok yönde yük dağılımına izin verir. Halatın aşınmış bir bölümünü izole etmek için de kullanılabilir.
• Şekil-sekiz döngü: Şekil-sekiz döngüsü güçlü ve güvenli olarak kabul edilir. Bir ip bükerek ve sekiz şeklinde bir düğüm atarak bağlanabilir veya ilk sekiz şeklindeki düğümden (Sekizinci şekil devam eder) geriye doğru dokunarak nesnelerin etrafına / içinden doğrudan bağlanabilir. tırmanma kayışına halat takmak için standart yöntem.
• Yönlü Sekiz Şekil Döngü: Sıralı sekiz şeklindeki döngü, sekiz şeklindeki bir döngüye benzer, ancak gerilim altındaki bir hatta uzunlamasına yüklenecek bir döngü oluşturmak için kullanılır. Tüm sistemi sıkılaştırmak için gereken iş miktarını azaltmak için ana hatta bir kasnak veya karabina sabitleme aracı olarak ilmeğin kurulduğu halat sıkma sistemlerinde özellikle kullanışlıdır. Kamyoncu aksamasına benzer.
• Çift bowline: Çift bowline, genellikle birden fazla kurşun düşüşü alan ve daha sonra sekiz figürlerini çözmekte zorlanan spor tırmanıcıları tarafından kullanılır.
• Çift Figürlü Sekiz Döngü (Tavşan Kulakları olarak da bilinir): Halatı kullanarak iki ankrajı eşitlemek için kullanılır.
• Yosemite bowline: Also called a bowline with a Yosemite finish, this is another way of tying the rope to the harness.
• Kemer üzerinde kavisli: Çapaları eşitlemek için kullanılır.
• Stevedore düğümü (İkili şekil sekiz olarak da bilinir): Stevedore düğümü, ucun çözülmesini, başka bir düğümden kaymasını veya bir delik, blok veya belay / rappel cihazından geri geçmesini önlemek için bir ipin ucuna bağlanır. Yakın ilişkili sekiz şeklindeki düğümden daha hantal ve daha az sıkışma eğilimindedir.
• Üstten düğüm: Üstten düğüm, tırmanmada kullanılan birçok düğümün bir bileşenidir.
• Maymun yumruğu: Maymun Yumruğu, tırmanma halatının ucunu sıkı bir topa bağlamak için kullanılır, böylece halat daha uzağa / daha kolay atılabilir.

ÖNEMLİ UYARILAR

• Bütün outdoor aktivitelerinde ve doğa sporlarında güvenlik öncelikle sizin sorumluluğunuzdadır. Hiçbir makale veya video, doğru pratik eğitim ve şahsî deneyimin yerini alamaz.
• Özellikle outdoor ekstrem sporlarda kendi kişisel güvenliğinizden öncelikli olarak siz sorumlusunuz. Her zaman kişisel güvenliğinizi, birlikte olduğunuz takımın uyum ve güvenliğini ön planda tutun.
• Her durumda doğadan taraf olun, çevreyi temiz tutun, vahşi hayvanlara, vahşi yaşamın devam ettiği doğaya kesinlikle zarar vermeyin.
• Doğal, tarihi ve turistik mekanlara kesinlikle zarar vermeyin. Gittiğiniz yerlerde çöplerinizi bırakmayın, çöplerinizi getirdiğiniz gibi poşetler içerisinde geldiğiniz yere geri götürün veya bir çöp konteynırına atın.
• Türkiye’de ormanlara girişlerde sık sık yasaklar uygulanmakta ve uymayanlara idari cezalar yazılmaktadır. Güncel orman giriş yasaklarını illerin Orman Bölge Müdürlüklerinden teyit etmelisiniz.
• Teknik olarak doğada yapılan bütün outdoor aktiviteleri için önceden izin alınması gerekmektedir. Okuyucularımıza, kampçılara, doğa yürüyüşçülerine ve bütün outdoor sporlarına katılanlara tavsiyemiz, aktiviteye başlamadan önce hiç olmazsa kolluk güçlerini arayarak yapacakları doğa aktivitesi ve rotaları hakkında bilgi vermeleridir.
• Outdoor ve doğaya dair görüş, düşünce, öneri ve istekleriniz bizim için değerlidir. Çekinmeden bize yazabilirsiniz.
• Outdoor ve doğa aktiviteleri hakkında en son bilgileri almak için sitemize abone olabilirsiniz.

www.turkeyoutdoor.org: Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu. Sizi, unutulmaz bir doğa macerasına davet ediyoruz! Türkiye’nin en heyecan verici outdoor ve doğa sporları platformu olarak trekking, kamp, bisiklet, kano, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, dalış, yamaç paraşütü, binicilik gibi doğa sporlarıyla dolu maceralar hakkında detaylı rehberler, benzersiz rotalar, güncel haberler ve unutulmaz etkinlikler sunuyoruz. Her bir etkinlik için titizlikle hazırlanmış bilgiler, etkileyici rotalar, büyüleyici fotoğraflar ve ilham verici videolar sizi bekliyor.

Sadece okuduğunuz makale değil outdoor ve doğaya dair yayınlanmasını ve irdelenmesini istediğiniz her konu hakkında iletişim sayfamızdaki bağlantıları kullanarak bize yazın.