Türkiye’nin Outdoor Sayfası olarak “Doğa Yürüyüşleri” hakkında onlarca yazımızı okuyucularımızla buluşturduk. Tema tema ayırarak doğa yürüyüşü, hiking, trekking ve diğer önemli noktalarda bilgilendirici yazılar yayınladık. Yazılarımızdan bazılarını burada hatırlatmak istiyoruz:

Kampçılık Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Kamp yapmadan önce, seçtiğiniz bölgenin kurallarını ve yönergelerini dikkatlice okumak önemlidir. Ayrıca, çevreye saygılı bir şekilde kamp yapmak, doğayı koruma ve gelecek nesiller için bırakma sorumluluğunu içerir.

• Kampçılık ile ilgili bilgiler verdiğimiz diğer yazılarımızı da okumadan,
• Kamp malzemeleri hakkında bilgi sahibi olmadan,
• Doğada hayatta kalmanıza yardımcı olacak kamp setini edinmeden,
• Kampa giderken alınması gerekenler başlıklı listenizi kontrol etmeden,
• Kampçılık için gerekli malzemeleri tam olarak temin etmeden,
• Temel Outdoor ve Dağcılık gerekli bütün teorik bilgiyi bulacağınız yazı dizimizi okumadan
• Kampçılık ve kamp ekipmanları hakkında bilgileri içeren yazılarımıza göz atmadan,
• Kampçılık tecrübeleri ve kamp ipuçlarını önceden detaylı şekilde okumadan kampa gitmemenizi tavsiye ediyoruz.
• İlk doğa kampına hazırlık için yapılması gerekenler,
• Doğada hayatta kalma kitinde neler bulunmalıdır,
• Kamp esnasında yabani hayvan ve böceklerden korunma,
• Aile Kampı için çadır seçimi konularında araştırma yapıyorsanız bağlantılara tıklayınız.
• UNUTMAYIN, KAMPÇILIK GEREKLİ HAZIRLIKLAR YAPILMADAN İCRA EDİLİRSE TEHLİKELİ OLABİLECEK BİR AKTİVİTE OLABİLİR.

TurkeyOutdoor Kampçılık Rehberi

Kampçılık Ekipmanları Listesi	Kampa Hazırlık Rehberi	Kamp Hazırlığı Nasıl Yapılır?
En Uygun Bütçeli Çadırlar	Çocuklarla Kampa Gidilir mi?	Temel Outdoor Eğitimi ve Dağcılık
Kamp Yaparken Deneyebileceğiniz 5 Eğlenceli Açık Hava Aktivitesi	Doğada Kamp Yaparken Nelere Dikkat Etmelisiniz?	Kampçılık Tecrübeleri ve Kamp İpuçları
Kampa Hazırlık Yaparken Bilinmesi Gerekenler	İlk Kampa Hazırlık	Aile Kampı İçin Çadır Seçimi
Doğada Kullanılacak İlk Yardım Çantası: Temel Malzemeler ve İlk Yardım Uygulamaları	Doğada Hayatta Kalma Kiti	Çeşitli Outdoor Ekipman
Doğada Yön Bulma Sanatı: Temel Teknikler	Rahat Bir Kamp İçin İpuçları	Çeşitli Doğada Hayatta Kalma Öğeleri
Çadırsız Kamp Nasıl Yapılır?	Kamp Çadırı Seçimi	Farklı Kamp Türleri ve Tanımları
Güvenli ve Huzurlu Kamp İçin Temel İhtiyaçlar ve İpuçları	Kamp Ateşi Yakma: Güvenli ve Keyifli Bir Deneyim İçin İpuçları	Kamp Ayakkabısı Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler: Doğru Seçim İçin İpuçları
Kamp Çadırı Nasıl Seçilir?	Kamp Çakısı Seçimi: Doğru Araç Güvenli ve Verimli Bir Kamp Deneyimi İçin Esastır	Kamp Deneyiminizi Mükemmelleştirecek Temel Malzemeler
Kamp Esnasında Böcek ve Haşerelerden Korunma Yöntemleri	Kamp Çadırı Güvenli Bir Şekilde Nasıl Isıtılır	Kamp Görgü Kuralları
Kamp İçin Uyku Tulumu Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler	Kamp İçin Fener Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler	Kamp Masası Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kamp Matı Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler	Kamp Nedir? Kampçılığın Tanımı ve Önemi	Kamp Sandalyeleri: Konforlu ve Taşınabilir Oturma Çözümleri
Kampta Doğru Giyinme Stratejileri: Katmanlama ve Malzeme Seçimi	Kamp ve Outdoor Aktivitelerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler	Kamp ve Yaban Hayatı: Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kamp Yaparken Doğada Keneden Korunmak İçin Neler Yapılmalı	Kamp Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler	Kamp Yapmanın İnsana Sağladığı Faydalar
Mükemmel Kamp Masasını Seçmek İçin Kapsamlı Bir Kılavuz: Faktörler, Özellikler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler	Kamp Yemeği Hazırlamak İçin İhtiyacınız Olan Malzemeler	Tek Başına Kampa Gitmek: Kendinizi Keşfetme ve Doğayla Baş Başa Kalma Fırsatı
Unutulmaz Bir Kamp Deneyimi İçin Adım Adım Rehber	Lezzetli ve Kolay Kamp Yemeği Fikirleri	Kamping (Camping) Tesislerinde Kamp Yapmak

Özellikle kamp alanları başta olmak üzere bütün turizm aktivitelerinde yapılan yorumların kişiye ve zamana göre değişen “normatif olmayan, göreceli” yorumlar olduğunu aklınızdan çıkarmayın. Bir kişinin çok beğendiği ve tavsiye ettiği bir turizm tesisi / doğa aktivitesinin başka bir kişi hiç beğenmeyebilir. Listemizi yaparken olabildiğince nesnel olmaya çalışsak da bazı tesisler hakkında yapılan yorumları da eklemek zorunda kaldık.

Kamp yapmadan, tatile gitmeden önce plan yapmanızı, kalacak yer ayarlamanızı son güne bırakmamanızı, internet yorumlarının yanıltıcı olabileceğinin aklınızda bulundurmanızı, gideceğiniz tesisin internet sitesi veya sosyal medya hesaplarından detaylı bilgi almanız gerektiğini unutmayın.

Bu ve devam eden yazımızda ise Türkiye’nin Kültür Rotaları hakkında bilgiler vereceğiz. Yazının çok uzun olmaması için ilk yazımızda Türkiye’nin Kültür Rotaları, kültür rotası kavramı ve bu alandaki isimlendirme noktasında yaşanan sıkıntıları detaylı olarak ifade edip, ikinci yazımızda Türkiye’nin Kültür Rotaları’nı detaylı olarak tanıtacağız.

Türkiye’nin Kültür Rotaları

Türkiye’nin En İyi Trekking rotaları hakkında çalışmaya ve bilgi toplamaya başladığımızda bu konunun en başından isimlendirme noktasında sıkıntılı/karışık olduğunu fark ettik. Bu yazı dizimizde görüleceği üzere yürüyüş rotaları çeşitli adlarla adlandırılmaktadır.  “Kültür rotası”, “tarihsel rota”,  “hiking rotaları”, “trekking rotası”, “doğa yürüyüşü yolları”, “turizm rotaları,” “tematik kültür rotaları”, “sahil rotası”, “binicilik rotası”, hatta gastronomi rotaları tabiri bile yürüyüş yolları yerine kullanılmaktadır.

Tarihte çeşitli dini amaçlarla (Hac yolculukları) kullanılmış yolları, ticaret kervanlarının güzergahları, trekking için özel olarak hazırlanmış rotalar, tarihi-kültürel ve turistik yerleri gezmek amacıyla yapılan uzun yürüyüşler, doğada vakit geçirmek için yapılan kısa doğa yürüyüşleri (hiking), milli parklarda yapılan trekking tarzı yürüyüşlerin yapıldığı yollara ve rotalara yürüyüş yolu denilmektedir.

Anadolu ve Yürüyüş Yolları

Anadolu coğrafyası 3 kıtanın ve farklı medeniyetlerin kesişim noktasında yer aldığı için tarih boyunca kavimlerin geçiş yollarından birisi olmuştur. Antik çağlardan itibaren Anadolu yol olmuş, yolcuları hiç eksik olmamıştır.

Yazı dizimizin içeriğinde de görüleceği üzere eski bir hac yolu bugün trekking rotası olarak adlandırılmakta, kervanların doğal yollarında günübirlik doğa yürüyüşleri yapılmakta, Kapadokya gibi doğa harikası vadilerde geziler düzenlenmekte, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’dan başlayan Kurtuluş Yolu bugün uzun etaplarla yürünmektedir. Dolayısıyla trekking rotası denilince sadece ağır doğa koşulları anlaşılmamakta, yukarıda sayılan yürüyüş yolları, kültür rotaları da trekking rotası olarak tanımlanabilmektedir.

Bazı kültür rotaları aynı zamanda trekking kulüpleri ve doğa severlerce trekking ve hiking (doğa yürüyüşü) amaçlı yoğun olarak kullanıldığı için bu yollar hakkında trekking rotaları yazımızda da bilgi vereceğiz.

Kültür Rotaları:

Yukarıda da ifade etiğimiz üzere yürüyüş rotalarının tanımlamaları üzerinde konsensüs henüz sağlanamamıştır. Aşağıda kültür turizmi ile ilgili akademik makaleler ve yayımlanmış bazı kitaplara dayalı çok çeşitli ve farkı tanımlar verilmektedir.

Eski göç, katır, değirmen, pazar, ticaret vb yolların kullanıldığı ve bunların doğal ve tarihi değerlerle bezendiği söz konusu yürüyüş rotaları; bölgeleri bir çekim merkezine dönüştürüp özgün kimlik ve özelliklerini öne çıkararak ulusal/uluslararası turizm rekabetinde o mekanları ön sıralara taşımaktadır. Tematik kültür ve doğa yürüyüş yollarının bir diğer uygulama amacı ise turistin bir yere bağlı kalması yerine, ilgisini çekecek birçok seçeneğin birlikte sunulması sonucu ekonomik anlamda daha fazla zaman ve para harcamasını sağlamaktır. Aynı zamanda yerel farkındalığın yaratılarak doğal/tarihsel tüm değerlerin korunması ve sahip çıkılması bilincinin yaygınlaştırılması ön görülmektedir.

Kültür Rotası Nedir?

Kültür Turizmi ve Kültürel Rotalar

Kültür Turizmi, insanın yeni şeyler keşfetme ve merak arzusundan doğar. Gezginler, gizemli bir şeylerin üzerindeki perdeyi aralamak, geçmişlerinde kalmış bir yerlere geri dönmek ya da beklenmedik bir şeylerle karşılaşmak için yolculuk ederler.

Günümüz kültür turizmi anlayışında farklı kültürlerin mirası ile tanışmak ve kaynaşmak, gezginin duygu ve düşüncelerine yeni ufuklar açmaktadır. Tarihsel ve kültürel çekiciliğe sahip mekanlar, kültür gezginlerini farklı doğal alanlarda, farklı tarihsel geçmişlerin izlerinde ve farklı kültürlerdeki anlam arayışına eşlik etmektedir. Kültür turizminin gücü, onların bu beklentilerini karşılayabilen doğal/tarihsel mekanları öne çıkarmaktadır.

Kültür Rotası’nı Özellikleri

David Le Breton‘un Yürümeye Övgü‘de dile getirdiği gibi, “Patika hatta yol yere kazınmış bir bellektir, sayısız yürüyüşçünün toprağın damarlarında bıraktıkları iz, zaman içinde, yerlerle haşır neşir olmuş, manzara içinde bir tür güçlü kuşaklar dayanışması oluşturmuştur. Yürüyüşçülerin imzaları orada birbirine karışmıştır“. Demektedir. Peki, nedir kültür rotası? Bir rotanın bu şekilde ifade edilebilmesi için ne gibi özelliklere sahip olması gerekir?

Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi (ICOMOS) 2008 yılında yayınladığı ICOMOS Kültürel Rotalar Tüzüğü‘nde kültür rotalarını “farklı halkların zengin kültürlerarası çeşitliliğinin ve kültürel mirasa olan katkılarının etkileşimli ve dinamik bir temsili” olarak ifade etmektedir. Anıtları, tarihi ve doğal alanları barındıran, farklı deneyim yaklaşımlarını ortaya koyan kültür rotaları kendi zenginliği içerisinde rotanın kapsamında bulunabilecek diğer kültürel varlık türleriyle (anıtlar, kentler, kültür peyzajları, endüstri mirası vb.) çatışmaz veya çakışmaz.

ÇEKÜL Vakfı Kültür Rotaları Planlama Rehberi‘nde bir kavram olarak kültür rotası şu şekilde ifade ediliyor: “Geçmişte askeri, dini, ticari ve sosyal amaçlarla kullanılan ulaşım güzergâhları”

Günümüzde daha çok turistik amaçlarla geliştirilen güzergâhlar, kültürel ve doğal mirasın korunması ve tanıtımı konusunda giderek işlevsel hale gelmektedir. Günümüzde çoğunlukla uluslararası kuruluşlar tarafından çalışılan güzergâh veya rota kavramları kullanılmaktadır.

Yine bu kaynakta kültürel rotanın bağlam olarak belirlediği tema, rotanın işlevi ve tarihsel, kültürel, toplumsal, ekonomik vb. işlevine bağlı olarak çeşitlenen bileşenleri şu şekilde sıralanıyor:

• Tarihi kentler: Geleneksel kent dokularıyla ve özgün kent kimlikleriyle öne çıkan kentsel alanlar
• Kırsal yerleşimler: Kırsal bölgenin üretim merkezleri olan ve geleneksel yaşamı temsil eden köyler, kasabalar
• Geleneksel yaşam: Yemek, müzik, inanç, dil, el sanatları gibi coğrafyaya özgü yaşam öğeleri
• Antik yerleşimler: Bir kent, kutsal alan vb. olarak algılanabilen arkeolojik alanlar
• Tekil tarihi yapılar: Kilise, kale, köprü, değirmen, endüstri yapısı gibi kırsal arazide veya kent içerisinde bulunan tekil yapılar
• Doğal çevre: Vadi, kanyon, zirve, kıyı, göl gibi farklılık sunan doğal oluşumlar
• Yaban hayatı: Özel nitelikli flora ve fauna alanları

Kültür Rotası Kriterleri

Kültür Rotası’nı “yolların işaretlenerek ortak bir etkileşime açılması ve kültürel mirasın/temanın deneyimlenmesi sürecinin yansıması” olarak özetleyebiliriz. Günümüzde çoğunlukla uluslararası kuruluşlar tarafından kabul gören işaretleme sistemleriyle oluşturulan rotaların kültür rotası olarak nitelendirilebilmeleri için gereken kriterler Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı (ÇEKÜL) tarafından;

• Günümüzde yaratılmış veya tarihin bir döneminde gerçekten kullanılmış,
• Üzerinde kültürel ve/veya doğal miras öğelerini taşıyan ve önemini bu miras sayesinde kazanan,
• Koruma, kırsal kalkınma ve turizmin geliştirilmesi gibi amaçlarla geliştirilen,
• Yerel, bölgesel veya ulusal ölçekli bir ulaşım koridoru

şeklinde tanımlanmıştır. Bu kriterler nezdinde İpek Yolu, Baharat Yolu gibi tarihi ticaret yollarını, St. Paul ve Evliya Çelebi gibi tarihsel olarak öne çıkan kişilerin rotalarını, Likya ve Karia Yolu gibi hem tarihi hem de doğal mirası bir arada sunan yolları, dönemleri ve olayları işaret eden İki Deniz Arası ve İstiklal Yolu‘nu örnek gösterebiliriz.

Ulaşım koridoru ifadesi ölçek, kapsam ve amaçlar doğrultusunda yürüyüş, bisiklet, araçlı tur, at, tırmanış rotaları gibi alternatifler üzerinden oluşturulabilir. Ek olarak, kullanıcı profili, zaman, ilgi alanı, zorluk derecesi gibi değişkenler de rota tasarımını, rotanın seyrini ve yürüyüşçünün ulaşım koridoru deneyimini etkileyen konulardır.

Alternatif Turizm: Kültür Yolları

Günümüz alternatif turizm anlayışının en güzel örneği, son yıllarda bütün dünya ülkelerinde artan ve giderek önem kazanan tematik kültür ve doğa yürüyüş yollarıdır. Söz konusu bu rotalar, kültürel bir tema üzerine kurgulanmış, tarihte belirli bir amaç adına kullanılmış eski yolların veya doğal güzelliklerle bezenmiş bölgelerin turizme kazandırılması anlayışla ortaya çıkmış.

Kültür Rotası Nasıl Planlanır?

Bir rotanın etkinleştirilmesinde önemli olan unsur rotanın planlanması olarak nitelendirilmektedir. ÇEKÜL, Mekansal Planlama Rehberi‘nde (2014) rota planlamasını “Günümüzde kültürel ve doğal mirasın korunması ve ekonomik potansiyelin değerlendirilmesi konusunda bir alt başlık” olarak ele almakta ve “koruma ve işlevlendirme uygulamalarının bölge ölçeğinde ve bütünsel bir anlayışla geliştirilmesinin olanağı” olarak belirtmektedir. Bu amaçla bir rota planlanırken rotanın temasının, rotanın ortaklarının ve rotanın içeriğinin belirlenmesi, yönetim sürecinin kurgulanması, tanıtım ve iletişim biçimlerine karar verilmesi gerekmektedir.

Dünyada En Önemli Kültür Rotaları

Dünyadaki Önemli Yürüyüş Rotaları olarak şu listeyi yapabiliriz. Pek çok insanın rağbet ettiği dünya genelindeki en ünlü yürüyüş rota örneklerini

Avrupa Kıtasında Bulunan Yürüyüş Yolları

• St. James Yolu-Fransa/İspanya,
• GR20-Fransa,
• Haute Yolu-Fransa/İsviçre,
• Pztt Blanc Turu-İtalya/Fransa/İsviçre,
• Kral Yolu-İsveç, Wildkirchli Yolu-İsviçre,
• North Devon Coast Patikası-İngiltere;

Amerika Kıtasında Bulunan Yürüyüş Yolları

• İnka Trail-Peru,
• Torres del Paine-Şili,
• Pztte Fitzroy-Arjantin,
• Darien Gap-Panama,
• The Narrows Trail-ABD,
• Appalachian Trail-ABD/Kanada,
• American Discovery Trail-ABD,
• Pasific Crest Trail-ABD,
• Continental Divide Trail-ABD,
• Buz Devri Trail-ABD,
• Havasu Kanyonu-ABD,
• Crow Pass Trail-ABD;

Asya Kıtasında Bulunan Yürüyüş Yolları

• Büyük Himalaya Trail- Keşmir/Hindistan/Nepal/Bhutan/Tibet,
• Everest Base Kampı-Nepal,
• Annapurna Turu-Nepal,
• Hint Himalayaları-Hindistan,
• Baltoro Buzulu ve K2-Pakistan,
• Batı Yakası Parkuru-Çin,
• İsrail Ulusal Trail-İsrail,
• Overland Trail-Avustralya,
• Routeburn Trail-Yeni Zelanda,
• Pays Dogon-Mali olarak sıralayabiliriz.

Bu rotalar içerisinde St. James Yolu’nun (Aziz Yakup Yolu) (İspanyolca El Camino de Santiago, Fransızca Chemin de Saint-Jacques-de-Compostelle), her yıl yaklaşık 8 milyon kişi tarafından ziyaret edildiğini belirtelim.

Türkiye’nin Kültür Rotaları

Türkiye’de kültür rotalarının oluşturulması ve tanıtımı amacıyla faaliyet gösteren Culture Routes Society bünyesinde güncel olarak toplam 21 kültür rotası yer almaktadır. Planlanan etkinlikler sayfasında da yer verdiğim bu rotalar uzunlukları ile şu şekilde sıralanabilir:

Rotanın Adı  Uzunluğu (km)

İki Deniz Arası	60
Sarıkamış Parkurları	72
İstiklal Yolu	105
Hoşgörü Yolu	126
İdyma Yolu	150
Hz. İbrahim Yolu	170
Yenice Orman Yolları	210
Hitit Yolu	236
Gastronomi Yolu	305
Evliya Çelebi Yolu	330
Sultanlar Yolu	390
Via Egnatia	475
Küre Dağları	482
Aziz Paul Yolu	500
Cumg Yolu	506
Fethiye Yürüyüş Parkurları	509
Likya Yolu	540
Ephesus-Mimas Yolu	773
Karia Yolu	820
Kaçkarlar	–
Ağrı Dağı	–

Not: Yazımız devam edecektir.

---

ÖNEMLİ UYARILAR

• Bütün outdoor aktivitelerinde ve doğa sporlarında güvenlik öncelikle sizin sorumluluğunuzdadır. Hiçbir makale veya video, doğru pratik eğitim ve şahsî deneyimin yerini alamaz.
• Özellikle outdoor ekstrem sporlarda kendi kişisel güvenliğinizden öncelikli olarak siz sorumlusunuz. Her zaman kişisel güvenliğinizi, birlikte olduğunuz takımın uyum ve güvenliğini ön planda tutun.
• Her durumda doğadan taraf olun, çevreyi temiz tutun, vahşi hayvanlara, vahşi yaşamın devam ettiği doğaya kesinlikle zarar vermeyin.
• Doğal, tarihi ve turistik mekanlara kesinlikle zarar vermeyin. Gittiğiniz yerlerde çöplerinizi bırakmayın, çöplerinizi getirdiğiniz gibi poşetler içerisinde geldiğiniz yere geri götürün veya bir çöp konteynırına atın.
• Türkiye’de ormanlara girişlerde sık sık yasaklar uygulanmakta ve uymayanlara idari cezalar yazılmaktadır. Güncel orman giriş yasaklarını illerin Orman Bölge Müdürlüklerinden teyit etmelisiniz.
• Teknik olarak doğada yapılan bütün outdoor aktiviteleri için önceden izin alınması gerekmektedir. Okuyucularımıza, kampçılara, doğa yürüyüşçülerine ve bütün outdoor sporlarına katılanlara tavsiyemiz, aktiviteye başlamadan önce hiç olmazsa kolluk güçlerini arayarak yapacakları doğa aktivitesi ve rotaları hakkında bilgi vermeleridir.
• Outdoor ve doğaya dair görüş, düşünce, öneri ve istekleriniz bizim için değerlidir. Çekinmeden bize yazabilirsiniz.
• Outdoor ve doğa aktiviteleri hakkında en son bilgileri almak için sitemize abone olabilirsiniz.

www.turkeyoutdoor.org: Türkiye’nin outdoor ve doğa sporları platformu. Sizi, unutulmaz bir doğa macerasına davet ediyoruz! Türkiye’nin en heyecan verici outdoor ve doğa sporları platformu olarak trekking, kamp, bisiklet, kano, dağcılık, kaya tırmanışı, rafting, dalış, yamaç paraşütü, binicilik gibi doğa sporlarıyla dolu maceralar hakkında detaylı rehberler, benzersiz rotalar, güncel haberler ve unutulmaz etkinlikler sunuyoruz. Her bir etkinlik için titizlikle hazırlanmış bilgiler, etkileyici rotalar, büyüleyici fotoğraflar ve ilham verici videolar sizi bekliyor.

Sadece okuduğunuz makale değil outdoor ve doğaya dair yayınlanmasını ve irdelenmesini istediğiniz her konu hakkında iletişim sayfamızdaki bağlantıları kullanarak bize yazın.