ADIYAMAN GEZİ REHBERİ 1. YAZI
Outdoor Türkiye
Türkiye’nin Outdoor Sayfası olarak özellikle outdoor turizminde büyük eksiklik olarak gördüğümüz illerin tek tek tanıtımı, illerde yapılabilecek outdoor aktiviteleri, outdoor ürün satan firmalar, kamp alanları, doğal güzellikler, yürüyüş rotaları gibi bütün bilgileri içeren bir yazı dizisine başladık.
Bu yazı dizimizde bulunduğunuz veya tatil amaçlı gittiğiniz ilde öncelikle yapabileceğiniz doğa aktivitelerinin, aktivite bölgelerinin, kamp alanlarının, tarihi ve turistik mekanların tam ve en geniş listelerini oluşturup okuyucumuzun kullanımına sunuyoruz.
Özellikle yaz aylarında tatilciler, kampçılar, doğa severler, karavancılar için en çok aranan bilgileri derlemeye gayret gösteriyoruz. Listede gördüğünüz eksiklikleri ve eklenmesini istediğiniz bilgileri iletişim sayfamızda bulunan kanallardan bize ulaştırabilirsiniz.
Adıyaman’da bulunan tarihi turistik ve doğal yerlerin listesi ve tanıtımı, Adıyaman mutfağını oluşturan lezzetler için aşağıdaki yazılarımıza göz atın.
- Adıyaman Gezi Rehberi 1 .Yazımız: Adıyaman Tanıtım ve Gerekli Bilgiler
- Adıyaman Gezi Rehberi 2. Yazımız: Adıyaman Gezilecek Yerler
- Adıyaman Gezi Rehberi 3. Yazımız: Adıyaman Nemrut Dağı Tanıtımı
- Adıyaman Gezi Rehberi 4. Yazımız: Adıyaman’da Kültür ve Sanat
- Adıyaman Gezi Rehberi 5. Yazımız: Adıyaman Kamp Alanları
- Adıyaman Gezi Rehberi 6. Yazımız: Adıyaman Outdoor ve Doğa Aktiviteleri
- Adıyaman Gezi Rehberi 7. Yazımız: Adıyaman Yemek Rehberi
02 ADIYAMAN
Adıyaman Tarihi
Adıyaman, tarihin bilinen en eski yerleşim yerlerinden biridir. Adıyaman Palanlı Mağarasında yapılan incelemelerde kent tarihinin M.Ö. 40000 yıllarına kadar uzandığı anlaşılmıştır.
Yine Samsat-Şehremuz Tepe’deki tarihi bulgulardan M.Ö. 7000 yılına kadar Paleolitik, M.Ö. 5.000 yıllarına kadar Neolitik, M.Ö. 3000 yıllarına kadar Kalkolitik ve M.Ö. 3000-1200 yılları arasında da Tunç Çağı dönemlerinin yaşandığı anlaşılmıştır.
Bölgede tarih boyunca Hitit, Hurri, Mitanni, Kummuh, Asur, Pers, Seleukos, Kommagene Krallığı ile Roma ve Bizans hakimiyeti görülmüştür. 7. yüzyıldan itibaren İslâm akınları bölgede görülmeye başlamış ve 670 yılında yerleşiminde içerisinde olduğu bölge Emevî hakimiyetine geçmiştir.
M.Ö. 900-700 yılları arasında yöre Asur etkisinde kalmakla birlikte, Asurlular tam olarak egemen olamazlar. 6. yüzyılın başlarından itibaren yöreye Persler hakim olur ve yöre Satrap’lar (Valiler) eliyle yönetilir. M.Ö. 334 yılında Makedonya Kralı Büyük iskender’in Anadolu’ya girmesiyle Pers’ler hakimiyetini kaybetmiş ve M.Ö. 1. yüzyıla kadar yörede Makedonyalı Seleukos Sülalesi hüküm sürmüştür. Bu sülalenin gücünün zayıfladığı sıralarda, Kral Mithradetes l Kallinikos Kommagene Krallığının bağımsızlığını ilan etmiştir (M.Ö. 69).
Başkenti Samosota (Samsat) olan Kommagene Krallığı, egemenliğini MS. 72’ye kadar sürdürmüş, bu tarihte yöre Roma imparatorluğunun eline geçmiş ve Adıyaman Roma imparatorluğunun Syria (Suriye) Eyaletine, 6. Lejyon olarak bağlanmıştır. Roma imparatorluğunun 395 yılında Batı ve Doğu Roma olarak ayrılmasıyla, Adıyaman Doğu Roma imparatorluğuna katılmıştır. 643 yılından itibaren bölgeye İslam akınları başlamakla birlikte İslam hakimiyeti ancak 670 yılında Emevi’lerle kurulabilmiştir.
758 yılında ise, II, Abbasi komutanlarından Mansur Ibni Cavene’nin hakimiyetine girer. 926 yılına kadar Abbasi hakimiyetinde kalan şehirde bu tarihte Hamdanilerin egemenliği başlar. 958 yılında yöre yeniden Bizanslıların eline geçer. 1114-1181 yıllan arası yöreye Türk akınları olur. 1204-1298 yılları arasında Samsat ve yöresini Anadolu Selçukluları ele geçirir. 1230 ve 1250 yıllarında Moğol saldırılan yaşanır. 1298’de yöre ve bölge Memlüklerin eline geçer. 1393 yılında Adıyaman bu kez de Timurlenk tarafından yağmalanır.
Büyük bir istikrarsızlığın olduğu orta çağ boyunca Adıyaman Bizans, Emevi, Abbasi, Anadolu Selçukluları, Dulkadiroğullan arasında el değiştirmiş ve nihayet Yavuz Sultan Selim’in Iran seferi sırasında 1516 yılında Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlı topraklarına katılan Adıyaman, başlangıçta merkezi Samsat’ta bulunan bir Sancakla Maraş Beylerbeyliğine bağlıyken, Tanzimat’tan sonra bir kaza olarak Malatya’ya bağlanmıştır. Cumhuriyetin kuruluşundan 1954 yılına kadar eski idari yapısı korunarak Malatya’ya bağlı kaza konumunda olan Adıyaman 1 Aralık 1954 tarihinde 6418 sayılı Kanunla Malatya’dan ayrılarak müstakil il haline gelmiştir.
Adıyaman Kronolojisi
| M.Ö. 40000- M.Ö. 7000 | Paleolitik |
| M.Ö. 7000 – M.Ö. 5000 | Neolitik |
| M.Ö. 5000 – M.Ö. 3000 | Kalkolitik |
| M.Ö. 3000 – M.Ö. 1200 | Hititler |
| M.Ö. 1200 – M.Ö. 750 | Asurlular |
| M.Ö. 750 – M.Ö. 600 | Frigler |
| M.Ö. 600-M.Ö. 334 | Persler |
| M.Ö. 334-M.Ö. 69 | Makedonlar |
| M.Ö. 69-M.S. 72 | Kommagene Krallığı |
| 72-395 | Roma imparatorluğu |
| 395-670 | Doğu Roma (Bizans) |
| 670-758 | Emeviler |
| 758 – 926 | Abbasiler |
| 926- 958 | Hamdaniler |
| 958 –1114 | Bizanslılar |
| 1114 –1204 | Eyyubiler |
| 1204 –1298 | Anadolu Selçuklular |
| 1298 –1516 | Memluklular |
| 1516 –1923 | Osmanlı imparatorluğu |
Adıyaman Adının Hikayesi
Adıyaman isminin menşeyi hakkında çeşitli rivayetler vardır.
- Birinci rivayete göre; Perre şehrinde cereyan ettiği belirtilen bir olaya bağlanmaktadır. FARRİN yada PERRE olarak bilinen şehirde PUT’ a tapan bir babanın yedi oğlu, babalarında evde olmadığı bir gün bütün putları imha ederek ALLAH’ın (Hz. İsa’nın söylediği gibi) bir olduğunu kabul ve ilan ederler. Putperest baba durumu öğrenince yedi oğlunu da öldürür. Babaları tarafından öldürülen yedi kardeşin hatırasına Farrin (Perra=Pirin)’ de bir manastır yaptırılır. Bu olaydan ötürü de şehre Yedi Yaman adı verilir. Yedi Yaman zamanla Adıyaman şekline dönüşür.
- İkinci rivayete göre; Adıyaman şehrinin ortasında yaptırılan Mansur’un kalesi olarak bilinen kaleye halk, Hısn-ı Mansur ismini vermiştir. Hısn-ı Mansur isminin menşei hakkında iki ayrı rivayet mevcuttur. Zamanla halk arasında telâffuz şeklinin de değişmesiyle “HÜSNÜ MANSUR” olarak bu şehrin ismi değiştirilmiş olmaktadır. Yerleşimin eski adı Hısnımansûr (Mansur’un kalesi) olup, Cumhuriyet döneminde bugünkü adını almıştır.
- Üçüncü rivayete göre; Adıyaman şehrini doğu, batı ve güney yönlerinde derin vadiler çevirmiştir. Bu vadilerin yamaçları zengin meyve ağaçları ile kaplı olduğu gibi, şehrin çevresinin de meyve ağaçlarıyla kaplanmış olmasından dolayı güzel vadi anlamında olan “VADİ-İ LEMAN” (Güzel vadi) kelimesinin söylenişi zamanla değişmiş ve halk arasında “ADIYAMAN” şekline dönüşmüştür.
Ancak, Hısn-ı Mansur yani Hüsnü Mansur ismi 1926’ ya kadar resmi ad olarak kalmıştır. 1926 yılından itibaren Bakanlar Kurulu kararları ile şehrin ismi tekrar ADIYAMAN olarak değiştirilmiştir.
Adıyaman’a Ulaşım
Adıyama Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alır. Doğusunda Diyarbakır, güneyinde Şanlıurfa ve Gaziantep, batısında Kahramanmaraş, kuzeyinde ise Malatya bulunur.
Türkiye’nin en önemli akarsularından biri olan Fırat Nehri başta olmak üzere irili ufaklı pek çok akarsu bulunmaktadır.
Karayolu Ulaşımı: Adıyaman’a karayolu ile Gaziantep, Şanlıurfa, Malatya, Kahramanmaraş ve Diyarbakır güzergahlarını kullanabilirsiniz.
Havayolu Ulaşımı: Adıyaman’a havayolu ulaşımı Adıyaman Havaalanı üzerinden yapılmaktadır.
Demiryolu Ulaşım: Demiryolu ulaşımı, Adıyaman’a 65 km uzaklıktaki Adıyaman – Gölbaşı İlçesinden yapılmaktadır. Adıyaman’a demiryolu ulaşımı Adana – Elazığ hattı üzerinden gerçekleşmektedir.
Adıyaman İlçeleri:
Besni, Çelikhan, Gerger, Gölbaşı, Kâhta, Samsat, Sincik, Tut.
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre, Adıyaman’ın toplam nüfusu 593.933’dir. Belde ve köylerin nüfusu ise 237.336’dır. Kırsal nüfusun toplam nüfusa göre % 40 düzeylerinde olduğu anlaşılmaktadır.
Adıyaman, dünyanın 8. harikası olarak anılan Nemrut Dağı eserleri, Kommagene uygarlığının kalıntıları, dünyanın 4. büyük barajı olan Atatürk Barajı, Çamgazi barajı, dünya birinciliğine sahip halk oyunları ile öne çıkan bir kenttir.
Adıyaman Gezilecek Yerler Listesi için diğer sayfaya geçiniz.