Ağrı’da Doğa Yürüyüşleri
Ağrı, doğa yürüyüşleri için uygun olan birçok parkura sahiptir. Bu parkurlar genellikle Ağrı Dağı eteklerinde ve yaylalarda bulunmaktadır. Şehir merkezi dışında hemen her yerde doğa yürüyüşü yapılabilmektedir.
Bu aktivite için en uygun alanlar Ağrı Dağı’nın çevresindeki yaylalar ve Balık Gölü çevresidir. Doğa yürüyüşü için en uygun zaman bahar aylarıdır. Aktivite genellikle bireysel veya grup halinde planlanarak yapılmaktadır. Bölgede bulunan kamp hizmeti veren kurumlar aynı zamanda trekking için de destek sağlamaktadır.
Ağrı Doğa Yürüyüşü Parkurları
Ağrı Trekking Parkur 1 : Ağrı Dağı Tırmanışı (gidiş-dönüş 38 km)
Sönmüş bir yanardağ olarak bilinmesine karşın uluslararası literatürde aktif yanardağ olarak geçen Ağrı Dağı’na tırmanış için birkaç farklı rota bulunmaktadır. Bunların en çok bilinenleri Iğdır Rotası (Kuzey Rotası) ve Doğubayazıt Rotası (Klasik Rota)’dır.
Turistik tırmanış Doğubayazıt’a 15 kilometre mesafedeki Eli köyünden başlar. İlk gün Eli köyünden 3200 m. kampına kadar olan etap, dağa uyum sağlama açısından son derece önemlidir. Bu aktivitenin süresi performansa göre 6-12 saat arasında değişebilir. İkinci gün 3200 m. kampından 4200 m. kampına çıkılır. Bu etap da, yüksekliğe alışmaya bağlı olarak 4 ile 8 saat arasında sürer. Üçüncü gün ise, dağa uyum sorunu yoksa 4200 metreden zirveye gidiş geliş yaklaşık 8-12 saat alacaktır.
Dağa tırmanırken en yakın yerleşim merkezi, ovada bulunan Topçatan köyü ile 1900 metrede bulunan Eli köyüdür. Her iki köyden de tırmanış sırasında veya herhangi bir kaza durumunda lojistik destek almak mümkün değil. Bu nedenle bir kaza yaşandığında doğrudan Doğubayazıt ilçesi ile iletişim kurulmalıdır.
Ağrı Trekking Parkur 2 : Süphan Dağı Trans Geçişi (17 km)
Süphan, Doğu Anadolu’da Van Gölü’nün kuzeyinde Adilcevaz, Erciş ve Patnos arasında yükselir. Alanı Van ile Ağrı il sınırları içerisinde kalan dağın en yüksek iki zirvesi (4058m. ve 4054m.) Adilcevaz ile Patnos’tadır. Sönmüş bir volkan olan Süphan Dağı’nın tepe noktasında ikinci bir kubbe yer alır.
Anadolu’nun dördüncü en yüksek doruğu olan dağın zirvesi bir örtü buzuluyla kaplıdır. Güney tarafında yer alan Van Gölü adeta engin bir deniz şeklinde görünür. Tırmanış sırasında sadece Van Gölü değil Aygır ve Sodalı Göl de fotoğraf makinelerine poz verir. Süphan Dağı tırmanışları genel olarak klasik doğu rotasından yapılır. Kuzeydeki Patnos tarafında ise sert bir rota vardır. Size klasik rotadan güneye trans geçiş güzergahını önereceğiz.
Ağrı Trekking Parkur 3 : Küçük Ağrı Tırmanışı (gidiş-dönüş 18 km)
Ağrı Dağı’nın doğusunda yer alan Küçük Ağrı, ülkemizde tırmanışı en zor dağlardan biridir. Bunda en önemli etken, zirve noktasına doğru giderek sivrileşen yapısı ve yumuşak kumlu bir yüzeye sahip olmasıdır. Dağın çıkışa en uygun bölgesi kuzeybatı yamacıdır. Küçük Ağrı Dağı tırmanışının başlangıcı, Doğubayazıt ilçesine 22 kilometre uzaklıktaki Güngören Yaylası’dır. Buraya ulaşmak için önce ilçe merkezine 15 kilometre mesafedeki aynı isimli köye gelmek gerekir. Köy ile yayla arasındaki bölge, volkanik patlamalar sonucu oluşan lav akıntısı ve ay yüzeyine benzeyen oluşumlarıyla son derece ilginç bir alandır.
Güngören köyüne 7 kilometre uzaklıktaki yayla, Biçare Dağı’nın eteklerinde yer alır. Rotanın ilk etabı, 2316 metre yükseklikteki yaylanın kuzeyinde yer alan küçük tepeye yürüyüşü içerir. Tepenin arkasındaki patika, güzergahın bundan sonraki bölümünün ana eksenini oluşturur. Bir su kuyusunun yanından geçerek Güngören Yaylası’nın mezrasına ulaşacaksınız. Burada vereceğiniz kısa molanın ardından Biçare ve Büyük Ağrı dağları arkanızda kalacak şekilde yükselmeye devam edeceksiniz. Rotanız bir dere yatağını geçerek doğuya doğru yönelecek. Bir süre sonra Yangınyurdu (Sakaniler) Yaylası’na erişen güzergah, düz ve yatay bir çizgide devam edecek. Solunuzda kayalık bir alanı geçtikten sonra Koyunyatağı mevkisine erişeceksiniz.
Artık Serdarbulak Geçidi’nin tam tepe noktasındasınız. Kuzeye baktığınızda Iğdır il sınırlarına giren toprakları görebilirsiniz.
Bu düzlük alanda önünüze çıkacak bir taş korunak (kom) ve hemen ardından su getirmek üzere kullanılan kalın bir hortumu geçerek doğu yönünde Küçük Ağrı eteklerine yaklaşın. Bu devasa kütlenin kuzeybatısına bakan yamaç, dikliğiyle sizi biraz ürkütse de tırmanış hattınızı oluşturacak. İlerideki büyük kayaları kerteriz alarak, dağın size bakan yüzündeki vadi tabanının soluna yönelin. Artık otlarla kaplı, kumul bir bölgede tırmanışa başlayacaksınız.
Rotanın bu en zor bölümünde, attığınız her adımda bir parça geriye kayarak çok yavaş bir şekilde yol alacaksınız. Yukarıdaki sırt noktasına eriştiğinizde, Küçük Ağrı’nın bedenindeki derin yarıklardan birini oluşturan büyük bir vadi görüş alanınıza girecek. Şimdi sol tarafınız derin bir uçurum, sağ tarafınız ise kumlarla kaplı başka bir vadi yatağı olacak şekilde yukarıdaki kayalık bölgeye doğru tırmanın. Dağın bu kayalık bölümü oldukça çürük ve kopmaya müsaittir. Her adımda dikkatli davranarak yükselmeye devam edin.
Birazdan 3800 metredeki zirve altı çanağına ulaşacaksınız. Sönmüş bir volkan olan Küçük Ağrı Dağı’nın kraterini oluşturan bu taşlık alanın hemen ortasında dev bir kubbe yükselir. Asıl zirveye erişmek için bu kubbeye tırmanmak zorundasınız. Önce kuzeye doğru yürüyerek eğimi azaltın ve ardından tekrar doğuya dönerek dağın ana kraterine ulaşın. Yaz aylarında kuruyan bir göletin bulunduğu krater ağzının en yüksek noktasındaki büyük kayalık, 3896 metrelik doruk noktasını işaret etmektedir. Bulunduğunuz yerden Ağrı Dağı, Doğubayazıt, Iğdır ili Aralık ilçesi, İran ve Ermenistan topraklarını kapsayan müthiş bir manzara izleyebilirsiniz.
Dönüş yolunda kayalık bölgeden çok dikkatli biçimde geçerek sırt noktasına inin. Çıkarken sağınızda kalan kumlu küçük vadiyi şimdi iniş için kullanabilirsiniz. Yalnız bu iniş sırasında, kaya düşmesi tehlikesine karşın ekip elemanları arasında mesafe bırakmaya özen gösterin. Küçük Ağrı Dağı tırmanışı için, önceden hava durumu ile ilgili bilgileri edinmeyi ihmal etmeyin.
Ağrı Trekking Parkur 4 : Köse Dağı Tırmanışı (gidiş-dönüş 14 km)
Eleşkirt Ovası’nın kuzeybatısında tek başına yükselen Köse Dağı, kilometrelerce uzaklıktaki Kaçkarların zirvelerinden bile görülebilir. 3433 metre yüksekliğinde bu heybetli kütle, kuzey tarafında yer alan Kars ilinin Sarıkamış ilçesi sınırlarında müthiş bir görsellik sergiler. Uçsuz bucaksız bir bozkırın ortasında sivri ve ulaşılmaz görünen zirvesiyle dağcıların gönlünü çelen dağa, kubbe görünümündeki yapısının çıplak ve sarp oluşundan dolayı Köse Dağı adı yakıştırılmıştır. Rusların 1915-1917 yılları arasında bölgeden lityum kömürü çıkarmış olmaları, maden yönünden zengin bir alana sahip oluşunun kanıtıdır aynı zamanda.
Eleşkirt ilçesinin Yukarıkopuz ve Gözaydın köyleri arasında yükselen dağın topografik yapısı, en kolay Gözaydın köyünün üzerindeki sırttan tırmanış olanağı sağlar. Köse Dağı tırmanışı, Ağrı Dağı’na çıkmak isteyenler için iyi bir antrenman niteliğindedir. Tırmanış için öncelikle yerleşimin kuzey çıkışındaki Gözaydın-Ramazan yolunu takip ederek 1. kilometrenin sonunda Zozan Yaylası’na giden soldaki toprak yola girmeniz gerekir. Bu yol yaklaşık 2 kilometre kadar izlendiğinde, tek ağacın bulunduğu bir mevkiye gelinir.
İşte Köse Dağı klasik rota çıkışının başlangıç noktası burasıdır. Tek ağacın solundaki yamacın eteğinden zikzaklar çizerek yürümeye başlıyoruz. Hedefimiz eğimi yumuşatarak Kaytar sırtına ulaşmak. Yaklaşık 100 metrelik bir irtifa kazandıktan sonra, dağın doğu yamacındaki sırta varıyoruz. Kimi yerde kayalık ve otlarla kaplı olan bu dik hat, rotanın en zor bölümlerinden biri. Sisli havalarda nirengi noktası olarak alabileceğiniz kayalıklar, sırt boyu birkaç bölgeye yayılıyor. Kayalıkların solundan geçip sırtın bize rehberlik etmesiyle zirveye doğru tırmanmaya devam ediyoruz. Yükseldikçe aşağıdaki Gözaydın yerleşiminin evleri giderek küçülüyor.
Zirveden gelen diğer sırtla birleştiğimiz bölümde, rota sola doğru yöneliyor. Şimdi belirgin bir patika eşliğinde, 3030 metrede dağcıların yön bulmasına yardımcı olmak üzere yapılan taş ‘baba’ya varıyoruz. Kısa bir molanın ardından tekrar tırmanışımızı sürdürüyoruz. Bazen sırtı takip ederek, kimi zaman da belirgin zikzaklar çizerek zirveye doğru ilerleyip, kamp alanı olarak da kullanılabilecek ilk zirveye ulaşıyoruz.
Mola sonrası Köse Dağı zirve tırmanışımızın en zor etabı bizi bekliyor. Bu alanda rüzgardan ve kardan korunmak için yapılmış taş siperliklere rastlayabilirsiniz. Taşlık olan bölgede önce sırttaki patikaları takip ederek 3250 m. zirvesine ve ardından muhteşem bir manzara sunan ana zirveye erişiyoruz. Bu bölümü yürürken azami dikkat göstermek gerektiğini özellikle belirtelim. Dağın bir tarafı uçurum olduğundan, sözünü ettiğimiz etap belirgin bir risk içeriyor. Dönüş yolu olarak geldiğiniz güzergahı izlemenizi ve kesinlikle maceraya atılarak başka rotalara yönelmemenizi tavsiye ederiz.
Ağrı Trekking Parkur 5 : Güngören Yaylası-Serdarbulak Geçidi-Serdarbulak Yaylası (9 km)
Eski bir kervan yolu üzerindeki Serdarbulak, yüzyıllar boyu insanlığa hizmet eden önemli bir geçit. Büyük ve Küçük Ağrı dağları arasında yer alan geçit 2687 m. yüksekliğinde. Ağrı ile Iğdır illeri arasındaki sınırı oluşturan yüksek bölge geniş bir yaylalık alan aynı zamanda. Önereceğimiz rotanın ilk bölümü, Küçük Ağrı Dağı tırmanış parkuruyla aynı güzergahı izliyor. Yangınyurdu Yaylası’na kadar parkur 3’te anlattığımız güzergahı kullanın.
Yangınyurdu Yaylası’nın girişinde kuzeye doğru yönelen patikayı seçin. Kısa bir süre yükselecek olan rota, Küçük Ağrı Yaylası ile Resule Yaylası’nın ortasından geçerek Serdarbulak Geçidi’nin batısında geniş bir çayırlık alana erişecek. Belirgin bir izlek bulunmayan bu alanda, solunuza 3056 m. yüksekliğindeki Kızıltepe’yi alarak kuzeye doğru yürümeye devam edin. Yaklaşık 500 metre sonra bir traktör yoluna kavuşacaksınız. Bu yol, Doğubayazıt’ta yaşayanların Ağrı Dağı eteklerindeki bazı yaylalara ulaşmak için Iğdır’ın Aralık ilçesine geçmek suretiyle kullandıkları bir güzergahtır.
Yer yer otlarla kaplanmış traktör yolunu takip edin. Önünüze çıkan Güdük Yaylası’na ait olan üç mezrayı geçtikten sonra rota inişe geçecek. Artık Iğdır il sınırları içindesiniz. Şip Yaylası kavşağından sağa dönerek yürüyüşünüzü sürdürün. Bu arada kar ve buzul erimesi sonucu oluşan Şip Şelalesi’nin, yaylanın biraz üstünde yer aldığını hatırlatalım. Biraz ileride Serdarbulak Yaylası’na ait olan Kışlagölü’nü ve eski zamanlardan kalma Rus garnizon binasını göreceksiniz. Günümüze sadece duvarları kalan yapının bu yükseklikte yer alması, Serdarbulak Geçidi’nin önemini vurgulayan bir kanıttır. Geniş bir alana yayılan yayladan sola giden yol sizi Yenidoğan (Ahura) köyüne, sağa giden yol ise Iğdır-Nahçıvan karayolu üzerindeki Gödekli köyüne ulaştıracaktır.
Ağrı Trekking Parkur 6 : Balık Gölü 1 (Savak-Tanyolu-Adakent Mahallesi) (17 km)
Etrafını bir çanak gibi sarmalayan dağların bAğrından gelen dereler, pınarlar ve yer altı sularıyla beslenen Balık Gölü, gerçek bir turizm cenneti. Yaklaşık 35 kilometrelik bir sahil şeridine sahip olan gölün etrafında, Ağrı tırmanışı öncesi yüksek irtifaya alışmak için yürüyüşler yapabilirsiniz. Önereceğimiz ilk rota, gölün güneydoğusuna konumlanan ve sularını boşalttığı derenin yer aldığı savak. Bu güzergahı toprak araç yolundan ya da çayırlıklar arasından yürüyebilirsiniz. Başlangıcında batıya doğru ilerleyen rota, Yakacık ve Yukarı Yakacık köylerini geçtikten sonra kuzeye yöneliyor.
Bu noktada Sinek Yaylası’na ulaşımı sağlayan yoldan sağa ayrılarak göl kenarını izlemeye devam ediyoruz. Önümüze çıkan Tanyolu ve Kayalı yerleşimlerinden sonra toprak yol göle paralel olarak ilerliyor. Her daim rüzgarlı olan bu parkurda göle girme imkanı sağlayacak birkaç sahille karşılaşabilirsiniz. Yol kenarında pembe zakkumlara rastladığınızda bir çeşme kenarına gelmişsiniz demektir. Burada vereceğiniz kısa molanın ardından Adakent Mahallesi’ne ulaşacaksınız. 17. kilometredeki yerleşime girmeden önce, sahildeki çayırlıkta kamp yapabilirsiniz.
Ağrı Trekking Parkur 7 : Balık Gölü 2 (Adakent Mahallesi-Samanlı-Savak) (18 km)
Türkiye’nin uluslararası öneme sahip 135 sulak alanından birisi olan Balık Gölü’ndeki ikinci yürüyüş rotamız, plajları ve tarihi mekanlarıyla öne çıkıyor. Adakent Mahallesi’nden sonra sağa dönerek gölün kuzey kıyılarına paralel yürümeye başlıyoruz.
Birazdan önünüze harika iki kumsal çıkacak. Hava şartlarına göre yüzme molası verebilirsiniz. İkinci kumsaldan ayrıldıktan sonra tepeye doğru çıkan toprak yolu izlemenizi tavsiye ederiz. Çünkü bu noktadan sonra sahil bandı sarp yamaçlara dönüşerek yürüyüşe olanak tanımıyor. Bir parça yükseldikten sonra sağınızda yeni bir kumsal ve tepe belirecek. Bu noktada çatallanan toprak yoldan sağa dönerek, tepenin doğu tarafına doğru gidin.
Birazdan Kale kumsalı ile karşılaşacaksınız. Bir kıstakla anakaraya bağlanan adanın üzerinde, sur duvarları günümüze kalan bir kale yapısı dikkatinizi çekecek. Molanın ardından yeniden yola koyulduğunuzda, sahili izleyerek önce Samanlı (Kuştiyan) yerleşimine daha sonra ise tarlalar ve çayırlıklar arasından geçerek dere ağzına yapılan savağa ulaşacaksınız.
18. kilometrede sona eren yürüyüşün bitiminde, savak üzerindeki köprüden geçerek toprak yola çıkabilirsiniz.
Ağrı Tarih turizmi, Ağrı outdoor, Ağrı Keşif Gezileri ve çok daha fazlası için izleyen sayfaya geçiniz.